Iya Wakusongwela Manyonga Je?
“Kanda nuliendela ni ndako ja mwakono.”—A-ROMA 12:2.
1, 2. (a) Kuchi Yesu akumbulwile muze Petulu amwambile hanga alivwile keke? (Tala chizulie ha uputukilo.) (b) Mumu liaka Yesu akumbulwile chocho?
TUMBAJI twa Yesu kanenganyanyine chinji! Ayo kanyongene ngwo, Yesu te mafunyisa wanangana mu Izalele, alioze iye yalweza ngwenyi, te kwasala hakehe amone lamba ni kufwa. Postolo Petulu yamwamba ngwenyi: “Zambi anuvwile keke, Mwene: chino kuchichi kapwa kuli yenu.” Yesu yamukumbulula ngwenyi: “Yako ku nyima yami, Satana: uli chitalingiso kuli yami: mumu wakunyonga yuma ya atu, hi yuma ya Zambi ko.”—Mateu 16:21-23; Yilinga 1:6.
2 Hakwamba chocho, Yesu te kanasolola pundu ngwo, kunyonga cha Yehova chalisa ni cha hano hashi ha Satana. (1 Yoano 5:19) Petulu kakolwezele Yesu hanga apwe ni manyonga a kuzo waze atu anji ali no musono. Alioze Yesu kanyingikine ngwenyi, Yehova kazangile hanga iye alilulieke ha lamba ni kufwa chize te chili kulutwe lienyi. Kumbululo lia Yesu liasolwele zwalala ngwo, iye katayijile manyonga ja Yehova ni kwehuka a hano hashi.
3. Mumu liaka chapwa chikalu kunyonga ngwe Yehova, alioze chashi kunyonga ngwe akwa-hashi?
3 Mba yika mutwamba hali yetu? Shina twakunyonga ngwe Yehova nyi twakunyonga ngwe akwa-hashi? Ngwe akwa-Kristu, twakusa tachi tupwe ni shindakenyo ngwetu, yize tunalingi yinevwisa Zambi kuwaha. Mba yika mutwamba ha chize twakunyonga? Shina tunase tachi hanga tunyonge ngwe Yehova, chekwamba, kumona yuma ngwe chize iye akuyimona? Mba tunyonge ngwe Yehova chakufupiwa tachi jinji. Alioze, kunyonga ngwe akwa-hashi chili chashi. Chino chakulingiwa mumu spiritu ya hano hashi yili kwe kweswe. (A-Efwesu 2:2) Chikwo nawa, akwa-hashi kakulihulumba wika hali ene, kashika mutuhasa kupwa mu cheseko cha kunyonga ngwe ayo. Chochene, chili chikalu kunyonga ngwe Yehova, alioze chashi kunyonga ngwe akwa-hashi.
4. (a) Yika muyihasa kulingiwako nyi twecha spiritu ya hano hashi yitusongwele? (b) Yika mutuhengwola ha mutwe uno?
4 Nyi mutwecha spiritu ya hano hashi yisongwele kunyonga chetu mutuhasa kupwa akwa-kuzo, ha kuzanga kutesa yetwene upi ni upeme. (Marku 7:21, 22) Kashika chili chilemu ‘kunyonga ngwe Zambi,’ hi kunyonga ngwe “atu” ko. Longeso lino mulitukwasa hanga tuhase kuchilinga. Mutuhengwola yikuma yize muyisolola ngwo kumona yuma ngwe chize Yehova akuyimona hi chikwiko ko, alioze chakutuyukisa. Mutuhengwola nawa chize mutuhasa kwehuka kunyonga cha hano hashi. Ha mutwe uze muusulaho, mutulilongesa chize mutuhasa kupwa ni manyonga a Yehova ha yimwe yuma ni kunyonga ngwe iye.
KUNYONGA CHA YEHOVA CHAKUTUYUKISA
5. Mumu liaka atu amwe keshi kuzanga niumwe aasongwele?
5 Atu amwe keshi kuzanga niumwe hanga aasongwele chize manyonga. Ayo kakwamba maliji ngwe wano, “Ami mwene mwe ngusakula yize ngunyonga.” Chino muchihasa kulumbunuka ngwo, ayo kakuzanga kukwata yiyulo ene, nawa ngwo kali ni ulite wa kuchilinga. Ayo keshi kuzanga hanga akwo aasongwele alinge yuma yize atu eswe akulinga.a (Tala maliji mushi lia lifwo.)
6. (a) Utuswilo wa mutapu uka Yehova akutwaha? (b) Shina utuswilo wacho kuushi ni haze unasulila?
6 Chili chipema kunyingika ngwetu, nyi mututayiza kunyonga cha Yehova, nihindu mutuhasa kupwa niumwe utuswilo. Mukanda wa 2 A-Korindu 3:17 unambe ngwo: ‘Kuze kuli spiritu ya Yehova, kwe kuze kuli utuswilo.’ Yehova kakutwaha utuswilo hanga tupwe mutu mweswawo mutuzanga kupwa. Mutuhasa kusakula ni kulinga yuma yeswayo twakuzanga ku mwono wetu. Che Yehova atutangile. Alioze, chino kuchalumbunukine ngwo utuswilo wetu kuushi ni haze unasulila. (Tanga 1 Petulu 2:16.) Muze tunafupu kunyingika yize yalita ni yize kuyalitele, Yehova kanazange hanga tuzachise Liji lienyi litusongwele. Shina chino chinalumbunuka ngwo kutushi utuswilo, nyi chakutuyukisa?
7, 8. Shina kumona yuma ngwe chize Yehova anazange chinasolola mbunge yikalu? Hana chilweza.
7 Tutalenu chilweza chino; yisemi kakusa tachi hanga alongese ana jo ndako jipema. Ayo mahasa kwaalongesa hanga apwe ni mbunge yipema, apwe yikilikita ni chize mapwa ni kukwasa akwo. Chino kuchalumbunukine ngwo yisemi kali akalu kuli ana jo. Ayo kanafumbu ana jo hanga akapwe ni mwono upema. Muze ana makola, makatuka ku zuwo, ayo mapwa ni utuswilo wa kusakula yize ene malinga. Nyi masakula kutwama kulita ni ndako jipema jize aalongesele kuli yisemi jo, ayo mahasa kukwata yiyulo yipema ni kwehuka kupwa ni milonga yinji, kuzakalala ni kuliseha ku mwono wo.
Yehova kanatukwase hanga tumone yuma ngwe chize iye akuyimona ni kutwama kulita ni yitanga yenyi yipema
8 Ngwe umwe chisemi mupema, Yehova kakuzanga ana jenyi hanga awahilile ku mwono wo. (Izaia 48:17, 18) Kashika akutwaha shimbi jilemu hakutwala ku yitanga yipema ni chize twatamba kutwama ni akwetu. Yehova kanatukwase hanga tumone yuma ngwe chize iye akuyimona ni kutwama kulita ni yitanga yenyi yipema. Chino kuchalumbunukine ngwo iye kali ni mbunge yikalu hali yetu. Alioze, chakutwaha mana ni kutukwasa hanga tukwate yiyulo yipema. (Samu 92:5; Yishima 2:1-5; Izaia 55:9) Mutuhasa kulinga yize twakuzanga, chipwe chocho mutukasakula kulinga yuma yize muyikatunehena uwahililo. (Samu 1:2, 3) Nyi mutunyonga ngwe Yehova, mutuyuka chinji ku mwono wetu!
KUNYONGA CHA YEHOVA CHAHIANA CHESWE
9, 10. Yika yinasolola ngwo kunyonga cha Yehova chahiana cha hano hashi?
9 Chikuma chikwo chize chinasolola ulemu wa kunyonga ngwe Yehova chili ngwo kunyonga chenyi chinahiane cha hano hashi. Akwa-hashi kakuhana yiyulo hakutwala ku yitanga yipema, kupwa ni uwahililo mu usoko, kupwa ni mulimo upema, ni ku yuma yikwo nawa ku mwono. Alioze yiyulo yacho, yinji yalisa ni kunyonga cha Yehova. Chakutalilaho, manyonga a hano hashi kakushinjila atu hanga akokele wika mu jimo lio, ni kumona upangala ngwe upema. Ha mashimbu amwe kakuhana yiyulo kuli waze alimbata ngwo mawahilila nyi malihandununa hanji kulilakula chipwe ha yitela yikehe-yikehe. Chiyulo chino chinalimika ni yize Mbimbiliya yakulongesa. Kutala chiyulo cha hano hashi chili chipema kuhiana chiyulo cha Mbimbiliya?
10 Yesu ngwenyi: ‘Mana kakusoloka kanawa ku yitanga.’ (Mateu 11:19; MW 1991.) Mana a hano hashi kanayi ni kwoka chinji, chipwe chocho, keshi kuhasa kuhwisa yuma yize yakutukinda kupwa ni uwahililo, ngwe jita, katonde wa chikowa ni ungulungulu. Chikwo nawa, akwa-hashi kakumona ngwo upangala walita. Alioze atu anji kakutayiza ngwo chino chakupihisa asoko, chakuneha misongo, ni yuma yikwo nawa yipi. Mba yika mutwamba hakutwala ku chiyulo cha Yehova? Akwa-Kristu waze akukaula chiyulo cha Yehova kakuwahilila mu usoko, kali ni mijimba yipema, nawa kali ni usepa upema ni mandumbu jo a hashi heswe. (Izaia 2:4; Yilinga 10:34, 35; 1 A-Korindu 6:9-11) Yino yinasolola pundu ngwo, kunyonga cha Yehova chahiana cha hano hashi.
11. Iya wasongwelele kunyonga cha Mose, nawa yika azukileko?
11 Tuvumbi twa Yehova aku shakulu te kanyingika ngwo kunyonga cha Yehova chahiana kunyonga cheswe. Chakutalilaho, chipwe ngwe, Mose “walongolokele mu mana eswe a Engitu,” nihindu kanyingikine ngwo mana ambwende kakukatuka kuli Yehova. (Yilinga 7:22; Samu 90:12) Kashika etele kuli Yehova ngwenyi: “Ngulweze kama majila je.” (Kutuhuka 33:13) Amu Mose echile hanga Yehova asongwele kunyonga chenyi, Yehova yamuzachisa mu jila yalipwila hanga amanunune upale Wenyi, chocho iye yanangamisa Mose ha kumuvuluka ngwo lunga washishika.—A-Hepreu 11:24-27.
12. Chiyulo cha Paulu halihi chakatukile?
12 Postolo Paulu kapwile mukwa-mana, kalilongesele chinji nawa te kakuhanjika malimi aali. (Yilinga 5:34; 21:37, 39; 22:2, 3) Alioze iye yehuka mana a hano hashi, ni kukwata yiyulo kulita ni Liji lia Zambi. (Tanga Yilinga 17:2; 1 A-Korindu 2:6, 7, 13.) Hachino, yambujola kanawa sango lipema ni kushimbwila yiwape ya mutolo.—2 Timoteu 4:8.
13. Iya uli ni chiteli cha kululieka kunyonga chetu chipwe ngwe cha Yehova?
13 Pundu lume, kunyonga cha Zambi chahiana cha hano hashi. Nyi twakaula shimbi ja Zambi, mutuwahilila chinji nawa mutuyuka. Alioze Yehova keshi kutushinjila hanga tunyonge ngwe iye. “Ndungo wa mwenemwene wa kanyama” keshi kuhengwola manyonga jetu, chipwe makulwana a mu chikungulwila no keshi kuchilinga. (Mateu 24:45; 2 A-Korindu 1:24) Alioze, hita umwe wa kuli yetu kali ni chiteli mwene cha kululieka kunyonga chenyi chipwe ngwe cha Yehova. Mba kuchi mutuhasa kuchilinga?
EHUKA KUNYONGA CHA HANO HASHI
14, 15. (a) Ha yika twatamba kupukuna mba tunyonge ngwe Yehova? (b) Mumu liaka kutwatambile kwecha kunyonga cha hano hashi chinjile mu mbunge yetu? Hana chilweza.
14 Mukanda wa A-Roma 12:2, unambe ngwo: “Kanda nuliendela ni ndako ja mwakono, alioze alumukenu ku kupwisa chaha cha kunyonga chenu, hanga nukase chinyingi chize wapwa upale upema ni ungunu wa Zambi ni uze wamupemena.” Versu yino yatulongesa ngwo, chipwe ngwe twapwile ni kunyonga cheswacho shimbu kanda tunyingika umwenemwene, nihindu mutuhasa kwalumuna kunyonga chetu chipwe ngwe cha Zambi. Chipwe ngwe munyachi wetu ni yize twanyingika ku mwono yakusongwela kunyonga chetu mu jila yize kuyalitele, nihindu manyonga jetu mahasa kwalumuka. Ayo malumuka kulita ni yize mutuzanga kunyonga. Nyi twapukuna ha chize Yehova akunyonga, mutunyingika ngwetu kunyonga chenyi chalita. Hachino, mutuzanga kumona yuma ngwe chize iye akuyimona.
15 Mba tunyonge ngwe Yehova, twatamba ‘kwecha kuliendela ni ndako ja mwakono.’ Chino chinalumbununa ngwo twatamba kwecha kutala, kutanga ni kupanjika chuma cheswacho chinasolola manyonga waze kalitele ni kunyonga cha Zambi. Mba tunyingike ulemu wa maliji wano, tutalenu chilweza cha kulia. Mutu yoze unazange kupwa ni mujimba upema, katamba kulia yuma yipema. Alioze tachi jenyi jeswe mujihasa kulitokela, nyi maputuka nawa kulia-lia yuma yapola! Chizechene nawa, tachi jize tunase hanga tunyingike kunyonga cha Yehova mujihasa kulitokela nyi mutwecha hanga kunyonga cha hano hashi chinjile mu mbunge yetu.
16. Ha yuma yika twatamba kulifunga?
16 Shina mutuhasa kwehuka manyonga eswe a hano hashi? Ka, amwe mutuhasa kwaamona, mumu kutuchi kuhasa kukatuka hano hashi hanga tuye ni kutwama kweka. (1 A-Korindu 5:9, 10) Chipwe muze mutuya ni kwambujola, twakwivwa atu masolola manyonga waze kalitele hamwe ni malongeso jo a mahuza. Alioze amu kutuchi kuhasa kwehuka manyonga eswe api, kutwatambile kwaashinginyeka hanji kwaatayiza. Ngwe Yesu, twatamba kawashi-washi kwehuka manyonga waze Satana anazange hanga tupwe no. Nawa mutuhasa kulifunga ha kwehuka yuma yize muyitupwisa ni kunyonga cha hano hashi.—Tanga Yishima 4:23.
17. Kuchi mutuhasa kwehuka kunyonga cha hano hashi?
17 Chakutalilaho, twatamba kukanyama ha kusakula masepa. Mbimbiliya yinatutoweza ngwo, nyi mutulikata ni atu waze keshi kuwayila Yehova, mutuputuka kunyonga ngwe ayo. (Yishima 13:20; 1 A-Korindu 15:12, 32, 33) Twatamba nawa kukanyama muze tunasakula yiheho. Nyi twehuka yiheho yize yakusolola ngwo, yuma yalitangile yene, ungulungulu, hanji utanji ni luchisa, acho tunehuka manyonga waze akulimika “ni chinyingi cha Zambi,” apwa ngwe ulembe.—2 A-Korindu 10:5.
Shina wakukwasa ana je hanga ehuke yiheho yipi? (Tala maparagrafu 18, 19)
18, 19. (a) Mumu liaka twatamba kwehuka manyonga a hano hashi chipwe ngwe keshi kwaasolola zwalala? (b) Yihula yika twatamba kulihula, nawa mumu liaka?
18 Twatamba nawa kunyingika ni kwehuka manyonga a hano hashi chipwe ngwe keshi kwaasolola zwalala. Chakutalilaho, sango jimwe ja mu yifuchi jakukalila chinji yuma ya mafwefwe. Jikwo ja kulongesa ni kusolola yuma yize akwa-hashi akukomoka chinji. Yinema ni mikanda yimwe yakutwala atu anyonge ngwo, “mutangu yami ni asoko jami” manyonga jacho kakusoloka ngwe kali apema nawa kalita. Alioze kalitele ni yize Mbimbiliya yakwamba. Mbimbiliya yakwamba ngwo, yetweswe hamwe ni asoko jetu mutuwahilila pundu nyi mutuzanga Yehova ni kumusa kulutwe ku mwono wetu. (Mateu 22:36-39) Chikwo nawa, yinema yimwe ya twanuke, chipwe ngwe muyisoloka ngwe yipema, alioze hakehe-hakehe muyihasa kutwala ana ku yitanga ya luchisa.
19 Chino kuchalumbunukine ngwo chili chipi kulinga yiheho yize yalita. Alioze twatamba kulihula ngwetu: ‘Shina ngunanyingika kanawa manyonga a hano hashi chipwe ngwe keshi kwaasolola zwalala? Shina nakulifunga hamwe ni ana jami ha kwehuka kutanga ni kutala yimwe yinema ha TV yize kuyalitele? Kutala nakukwasa ana jami apwe ni manyonga a Yehova, hanga ahone kwaapiangula ku yitanga ya hano hashi yize akwivwa ni kumona?’ Nyi mutunyingika kulisa chapwa ha kunyonga cha Zambi ni cha hano hashi kutuchi kupianguka ku “ndako ja mwakono.”
IYA UNASONGWELA MANYONGA JE?
20. Yika muyisolola yoze wakukusongwela?
20 Twatamba kwiwuluka ngwetu kuli wika majila aali akuwanyinamo sango. Yimwe ya Yehova, yikwo ya Satana ni hashi henyi. Mba iya wakusongwela manyonga je? Kumbululo linatale ha jila yize yena wakuwanyinamo sango. Nyi mututayiza manyonga ja akwa-hashi, ayo matupiangula, mutuputuka kunyonga ni kulinga yuma ya kuzo. Kashika, twatamba kukanyama ha kusakula yize mututala, mututanga, mutupanjika ni kuyinyonga kanawa.
21. Yika mutukalilongesa ha mutwe uze muusulaho?
21 Ha mutwe uno twalilongesaho ngwetu, mba tunyonge ngwe Yehova, twatamba kwehuka yitanga yipi ya hano hashi. Twatamba nawa kupukuna ha kunyonga cha Zambi, mba tuhase kunyonga ngwe iye. Ha mutwe uze muusulaho, mutukalilongesa chize mutuhasa kuchilinga.
a Umwenemwene uli ngwo, chipwe atu waze akwamba ngwo, mahasa kulinga yuma yeswe ukawo, nihindu kakwaasongwela kuli akwo. Chakutalilaho, nyi mutunyonga ha chize mwono waputukile, hanji ha yize mutuzala, akwetu kakutusongwelako chikehe. Chipwe chocho, mutuhasa kusakula mutu yoze masongwela mwono wetu.