Yilwekelo ya Malongeso a Mukanda Wakuzachisa ha Kukunguluka cha Mwono Wetu ni Mulimo Wetu
3-9 DEZEMBERO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | YILINGA 9–11
“Umwe Mukwa-Kuhungumiona Akwa-Kristu, Yapwa Chela wa Hamu”
(Yilinga 9:1, 2) Alioze Saulu te hindu machihwilijela kwomisa nikushiha tumbaji twa Mwene. Yaya kuli sasendote mukwa lutwe, 2 Yamwita mikanda ya kuya ku masunangonga mu Ndamaseku, kachi mawana amwe a ku Jila yino ya Kristu, chipwe malunga, chipwe mapwo, akaanehe a kukasa ku Yerusaleme.
Chikungulwila Yichipwa ni ‘Uhwimino’
AMWE atu api kanakundama ku Ndamaseku, ayo kanayi ni kulinga yuma yipi. Kanayi hanga ambulumune tumbaji a Yesu ku mazuwo jo, ni kwaahepwisa ni kwaakasa hanga aye no ku Yerusaleme akaahungumione ku chota cha akwa kuyula a Yunda.
2 Kasongo wa chizavu yoze akuvuluka ngwo Saulu, wa too ni chitela cha manyinga ja atu. Aye te hamona ni utayizo chize masepa jenyi te anashiha Eshetevau, kambaji wa Yesu. (Yili. 7:57–8:1) Aye kakevwile wika kuwaha ha kuhungumiona tumbaji a Yesu waze apwile mu Yerusaleme, alioze yapwa chimika munene. Te kanafupu kuhwisa uwayilo uze akuvuluka ngwo, “Jila.”—Yili. 9:1, 2; tala mushete “Chiyulu cha Saulu ku Ndamaseku” lifwo 61.
(Yilinga 9:15, 16) Alioze Mwene yamba kuli iye ngwenyi, Yako, mumu iye hapwa ngwe chikwachilo hinamutongola kulu akatwale jina liami kuli akwa mavungu, ni mianangana, ni ana a Izalele; 16 mumu mungukamulweza lamba linji lize chamutamba kumona mumu ha jina liami.
w16 15/6 7 ¶4
Tusakwililenu Yehova Mwe Tengi Yetu
(Yilinga 9:20-22) Hazehene mu masunangonga yambujola Yesu ngwenyi, Iye mwe Mwana Zambi. 21 Waze eswe te anamwivu yalishikishila ngwo, Yono hi yoze ko wenyekene mu Yerusaleme waze atambikile ha jina lino lia Yesu, nyi? Ni kuno kanakeza ha chikuma chinochene, hanga akaakase ni nikuatwala kuli asasendote akwa lutwe. 22 Alioze Saulu wahianyine ni tachi, yatupiekesa A-Yunda waze atwamine ku Ndamaseku, nikuakununa ngwenyi, Yesu iye mwe Kristu.
Chikungulwila Yichipwa ni ‘Uhwimino’
15 Shina muhasa kunyonga ufwatulo ni uli uze mbunga evwile hakumona Saulu kanambujola mu masunangonga hakutwala kuli Yesu? Ayo te kakulihula ngwo, “Yono hi yoze ko wenyekene mu Yerusaleme waze atambikile ha jina lino lia Yesu, nyi?” (Yili. 9:21) Muze te akulumbununa mumu liaka alumwine nyonga lienyi hakutwala kuli Yesu, Saulu te kakushindakenya ngwenyi, “Yesu iye mwe Kristu.” (Yili. 9:22) Alioze A-Yunda anji te keshi kutayiza chikuma chacho. Iye te kechi kuhasa kukwata ku mbunge ya atu wano te akulikwachilila chinji ha ndako jo, nawa atoo ni kuzu. Chipwe chocho Saulu kakahongele.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
(Yilinga 9:4) Iye yalimbuka hashi, yevwa liji lia kwamba kuli iye ngwo, Saulu, Saulu, kuchi te wakunguhungumiona?
Chikungulwila Yichipwa ni ‘Uhwimino’
5 Muze Yesu asolokele kuli Saulu mu jila ya Ndamaseku, aye kakamuhulile ngwenyi: “Kuchi te wakuhungumiona tumbaji jami?” Alioze, ngwe chize twamona helu iye kahulile ngwenyi: “Kuchi te wakunguhungumiona?” (Yili. 9:4) Chino chinasolola ngwo, Yesu neye kakumona lamba lize tumbaji jenyi akumona.—Mateu 25:34-40, 45.
6 Nyi kanakuhungumiona ha mukunda wa ufulielo we muli Kristu, pwako ni shindakenyo ngwe, Yehova ni Yesu kananyingika yize unapalika. (Mateu 10:22, 28-31) Ha mashimbu jacho, mutuhasa kumona ngwe yeseko kuyiso kuhwa. Alioze, iwuluka ngwe, Yesu kamwene chize Saulu atayijile kufwa cha Eshetevau, ni chize Saulu te akuchiza tumbaji jenyi ku ma zuwo jo mu Yerusaleme. (Yili. 8:3) Chipwe ngwe Yesu kakalingile ni chimwe ha shimbu liacho, nihindu Yehova kupalikila muli Yesu, yahana kuli Eshetevau ni tumbaji akwo tachi jize te anafupu hanga anunge ni kushishika.
(Yilinga 10:6) Kanamuzeke kuli umwe Semone mukwa kukotongola, kali ni zuwo lienyi ku sesa lia kalunga-lwiji. Iye makwambulwila chize chakutamba kulinga.
nwtsty, chikuma chakulilongesa ha Yi 10:6
Semone mukwa kukotongola: Mukwa kukotongola te kakukalakala ni malambu a tushitu, nawa te kakuzachisa umwe ulumbo uze wakumukwasa kuzununa malambu a tushitu. Nawa te kakululika malambu jacho hanga alinge nacho yikwata ya malambu. Mulimo wa kukotongola malambu te ukwete vumba linji, nawa te chakufupiwa meya anji, kashika Semone te atwama hakamwihi ni kalunga-lwiji, kota hakamwihi ni Yopa. Kulita ni Shimbi ja Mose, mutu yoze te wakukotongola malambu a tushitu te kapwa mukwa luchisa. (Lev 5:2; 11:39;) Kwamba pundu, A-Yunda anji te kakulelesa akwa kukotongola malambu, nawa te keshi kutayiza kutwama no chimuwika. Nawa, mukanda wa Talmude unambe ngwo, mulimo wa kukotongola malambu te kuushi ni ulemu. Chipwe chocho, Petulu kakalitunyine kutwama ni Semone ha mukunda wa yitela yacho. Mashimbu waze Petulu alingile ku zuwo lia Semone, kamukwashile hanga ahase kuya ku zuwo lia umwe Chilima te avuluka ngwo, Koneliu. Amwe akwa-kulilongesa chinji kambile ngwo, liji lia Ngregu “mukwa kukotongola” (byr·seusʹ) liapwile jina likwo lia Semone.
Kutanga Mbimbiliya
(Yilinga 9:10-22) Mba mwapwile umwe kambaji mu Ndamaseku, jina lienyi Ananiya. Mwene yamba kuli iye mu usolwelo ngwenyi, Ananiya! Iye yamba ngwenyi, Mwene, yami uno. 11 Mwene yamba kuli iye ngwenyi, Katuka, uye ku tapalo lize jina lialio, Lialulama, ukafupe mu zuwo lia Yundase umwe jina lienyi Saulu, wa ku Tarsu: mumu kanalembe. 12 Hanamono mu usolwelo lunga jina lienyi Ananiya kananjila, akasayike moko jenyi hali iye, hanga alaule meso. 13 Ananiya yakumbulula ngwenyi, Mwene, hingunevu kuli anji ha kutwala kuli yono lunga, ngwo yipi yinji chikolo analingi kuli asandu jenu ku Yerusaleme. 14 Kuno poko ali nayo ya kuli asasendote akwa lutwe ya kukasa waze eswe akutambika ha jina lienu. 15 Alioze Mwene yamba kuli iye ngwenyi, Yako, mumu iye hapwa ngwe chikwachilo hinamutongola kulu akatwale jina liami kuli akwa mavungu, ni mianangana, ni ana a Izalele; 16 mumu mungukamulweza lamba linji lize chamutamba kumona mumu ha jina liami. 17 Mba Ananiya yaya, yanjila mu zuwo; yasayika moko jenyi hali iye, yamba ngwenyi, Ndumbwami Saulu, Mwene Yesu, yoze wasolokele kuli yena mu jila yize wejilile, hanangutumu hanga ulaule meso, uzale too ni Spiritu Musandu. 18 Hazehene mu meso jenyi yimuholoka yuma ngwe yihahi, iye yalaula meso, yakatuka, yamupapachisa. 19 Mba yalia, yevwa tachi. Saulu wapwile matangwa amwe hamwe ni tumbaji mu Ndamaseku. 20 Hazehene mu masunangonga yambujola Yesu ngwenyi, Iye mwe Mwana Zambi. 21 Waze eswe te anamwivu yalishikishila ngwo, Yono hi yoze ko wenyekene mu Yerusaleme waze atambikile ha jina lino lia Yesu, nyi? Ni kuno kanakeza ha chikuma chinochene, hanga akaakase nikuatwala kuli asasendote akwa lutwe. 22 Alioze Saulu wahianyine ni tachi, yatupiekesa A-Yunda waze atwamine ku Ndamaseku, nikuakununa ngwenyi, Yesu iye mwe Kristu.
10-16 DEZEMBERO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | YILINGA 12-14
“Mbarnabe ni Paulu yatayisa tumbaji ku Yihela Yikwo Kusuku”
(Yilinga 13:2, 3) Shimbu machivumbika Mwene, nikulitwamina kulia, Spiritu Musandu wambile ngwenyi, Selenu kuli yami haliapwila, Mbarnabe ni Saulu ha milimo yize hingunaatambikila. 3 Hohene, muze te halitwamina kulia, yalemba, yasayika moko jo hali ayo, yaecha akaye.
“Azalile Too ni Uwahililo ni Spiritu Yisandu”
4 Mumu liaka kulita ni usongwelo wa spiritu yisandu asakwile Mbarnabe ni Saulu hanga akalakale “ha milimo” yimuwika? (Yili. 13:2) Mbimbiliya kuyishi kulumbununa chikuma chino. Alioze, tunanyingika ngwetu, spiritu yisandu ye yasongwele ha kusakula malunga wano. Kukushi nichimwe chuma chize chinasolola ngwo, aprofeta ni alongeshi a ku Andiakia kalimikine ni chiyulo chino. Shimbu te alinge chino, ayo yakwasa malunga wano kulinga mulimo wo. Achinyonga ha chiseke chize Mbarnabe ni Saulu evwile muze mandumbu jo, shimbu te evwile shili “yalemba, yasayika moko jo hali ayo, yaecha akaye.” (Yili. 13:3) Ni yetu twatamba kukwasa mandumbu waze akutambula yiteli mu chikungulwila, hamwe ni waze akutongola hanga apwe tulayi mu chikungulwila. Shimbu twivwile mandumbu jetu shili hamukunda wa yiteli yize atambula, twatamba “kwaalemesa kuhiana chikolo mu zango, mumu ha milimo yo.”—1 Tesa. 5:13.
(Yilinga 13:12) Hohene nguvulu, muze hamona chize chapwile, yafuliela, nikulishikishila ha longeso lia Mwene.
(Yilinga 13:48) Muze akwa mavungu hevwa chino, yawahilila, yachichimieka liji lia Mwene. Waze eswe Zambi hanafunjikila ku mwono wa mutolo yafuliela.
(Yilinga 14:1) Mu Ikoniu, anjilile hamuwika mu sunangonga ya A-Yunda, chocho ahanjikile mba chizavu chinene cha A-Yunda ni A-Ngresia afulielele.
“Yanyongononako . . . . Nikuhanjika Ni Hamu Muli Mwene”
5 Paulu ni Mbarnabe, chitangu kayile ku Ikoniu, yimwe mbonge yinene ya chifuchi cha Roma ya ku Ngalashia. Mu mbonge yacho mwapwile A-Yunda anji, ni akwa-kufuliela akwo waze te hi A-Yunda ko. Kulita ni ndako yo, Paulu ni Mbarnabe yanjila mu sunangonga nawa yaputuka kwambujola. (Yili. 13:5, 14) Ayo “ahanjikile mba chizavu chinene cha A-Yunda ni A-Ngresia afulielele.”—Yili. 14:1.
(Yilinga 14:21, 22) Muze te hambulula sango lipema ku limbo lize, hatayisa tumbaji anji, yahiluka ku Lisetra ni Ikoniu ni Andiakia. Nikutakamisa tumbaji, yaashinjila kunyongonona mu ufulielo ngwo, Ku luyinda munji chatutamba kunjila mu wanangana wa Zambi.
w14 15/9 13 ¶4-5
Lingila Zambi ni Ushishiko Chipwe Ngwe Unapalika mu “Luyinda Munji”
4 Muze Paulu ni Mbarnabe te hameneka kulu Ndervwe, ayo “yahiluka ku Lisetra ni Ikoniu ni Andiakia. Nikutakamisa tumbaji, yaashinjila kunyongonona mu ufulielo ngwo, Ku luyinda munji chatutamba kunjila mu wanangana wa Zambi.” (Yili. 14:21, 22) Maliji wano mahasa kusoloka ngwe kalumbanganyishi. Mumu nyonga lia kupwa mu “luyinda munji” mulihasa kuvwisa atu yinyengo, lichi kwaakolweza. Mba mu jila yika Paulu ni Mbarnabe ‘atakamishine tumbaji’ ni lusango yoze te unahanjika ha luyinda munji?
5 Mba tukumbulule chihula chino, twatamba kuhengwola kanawa maliji a Paulu. Iye kakambile wika ngwenyi: “Twatamba kunyongonona mu luyinda munji.” Alioze ngwenyi: “Ku luyinda munji chatutamba kunjila mu wanangana wa Zambi.” Paulu kakolwezele tumbaji ha kwasolwela yiwape yize te mazuka nyi te manunga ni kushishika. Yiwape yino te hi yilota ko. Mumu maliji a Yesu kanasolola ngwo: “Yoze manyongonona ndo ku songo kumakamulamwina.”—Mateu 10:22.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
(Yilinga 12:21-23) Mba ha tangwa lia kutesa, Heronde wazalile hina lia mukambo lia wanangana, watwamine ha ngunja ya upatwilo, akahanjike kuli ayo. 22 Atu yakalumioka ngwo, Liji lia zambi umwe, hi lia mutu ko. 23 Hazehene mungelo wa Mwene yamulamba, mumu kachichimiekene Zambi; iye yafwa wakuliwa ni mavuno.
w08 15/5 32 ¶7
Sango Jilemu ja Mukanda wa Yilinga
12:21-23; 14:14-18. Heronde katayijile uhenya uze te watela wika Zambi. Yitanga yenyi te yalisa chinji ni ya Paulu ni Mbarnabe, waze alitunyine uhenya ni uhaliso uze te watela wika Zambi! Chino chinasolola ngwo, kutwatambile kufupa kutambula uhenya ha milimo yize twakulingila Yehova.
(Yilinga 13:9) Alioze Saulu, iye nawa Paulu, te kanazala too ni Spiritu Musandu, yamuhulikila meso,
nwtsty, yikuma yakulilongesa ha Yi 13:9
Saulu, iye nawa Paulu: Ha kupalika cha mashimbu, Saulu yaputuka kumusanyika ngwo Paulu. Postolo yono kasemukine ku chisemewa cha A-Hepreu nawa kapwile ni ulite wa kupwa Ka-Roma. (Yi 22:27, 28; Fwp 3:5) Kota chize ha wanuke wenyi kapwile ni majina wano aali Saulu lia mu Hepreu ni Paulu lia mu Roma. A-Yunda te kakwete ndako yakupwa ni majina aali, chipi-chipi waze te atwama haze lia Izalele. (Yi 12:12; 13:1) Asoko amwe a Paulu ni ayo kapwile ni majina aali, limwe lia A-Roma likwo lia Ngregu. (Ro 16:7, 21) Ngwe “postolo wa mavungu,” Paulu kamutumine hanga ambujole sango jipema kuli waze te hi A-Yunda ko. (Ro 11:13) Iye kota kasakwile kuzachisa jina lienyi lia A-Roma, mumu hanji kanyongene ngwenyi, nyi malinga chino muchipwa chashi kumutayiza. (Yi 9:15; Nga 2:7, 8) Atu amwe kakwamba ngwo, iye kalilukile jina lia Roma hanga alemese Sejiu Paulu, alioze chino hi chamwenemwene ko, mumu Paulu kanungine ni jina liacho chipwe muze te hahichika Shipre. Akwo kakwamba ngwo, Paulu kechele kuzachisa jina lienyi lia Hepreu, mumu ngwo, mu Ngregu jina liacho linalite ni liji lize te akuvuluka mutu (hanji kashitu) yoze walizata hanji walisuta chinji muze anende.—Tala chikuma chakulilongesa ha Yi 7:58.
Paulu: Mu Yisoneko ya Akwa-Kristu ya mu Ngregu, jina Paulu linakatuka mu Latim Paulus, jina liacho linalumbunuka “Chikehe; Mukehe,” jina liacho linasolokamo yisuho 157 muze anahanjika hakutwala kuli postolo Paulu, alioze chisuho chimuwika hakutwala kuli “nguvulu Sejiu Paulu” wa ku Shipre.—Yi 13:7.
Kutanga Mbimbiliya
(Yilinga 12:1-17) Ha mwaka uze mwanangana Heronde wakwachile amwe a kuli akwa chikungulwila nikuapinjisa. 2 Tiangu, yayo ya Yoano yamutapa ni katana. 3 Muze hamona ngwe chapemenene A-Yunda, yaweza kukwata Petulu nawa. Chapwile ha matangwa a Chiwanyino cha Mbolo Kuyishi Futunyiso. 4 Muze te hamukwata, yamusa mu zuwo lia ususu, yamukunjika ku mbunga jiwana ja maswalale amufunge; se wahalile kulutwe lia Chiwanyino cha Chizomboka kumuneha haze kuli atu. 5 Kashika afungile Petulu mu zuwo lia ususu; alioze akwa chikungulwila yamulembela kuli Zambi ni mbunge yeswe. 6 Muze Heronde ambile kumuneha haze, ufuku uzewene Petulu wapwile mu tulo mukachi ka maswalale aali, wa kukasa ni malenge aali. Tulayi kulutwe lia pito alayile zuwo lia ususu. 7 Kumanyi, mungelo wa Mwene yamana hehi nenyi. Pangu yilipanguka mu zuwo lia ususu. Iye yalamba Petulu ha lumbu lienyi, yamulawisa ngwenyi, Katuka nikawashi. Mba malenge aholokele ku moko jenyi. 8 Mungelo yamba kuli iye ngwenyi, Lijichike muya we, ukase haku je. Iye yalinga chocho. Mungelo yamba kuli iye ngwenyi, Zala hina lie, ungukaule. 9 Mba yatuhuka, yamukaula. Kanyingikine ngwenyi, Chino chuma chamwenemwene, chize analingi mungelo, alioze yashinginyeka ngwenyi, Usolwelo ngunamono. 10 Muze hahiana tulayi atangu ni amuchiali, ahetele ku chajilo cha utale chize chatwala ku limbo, mba chene chazulukile kuli ayo, atuhukile, nikupalika ndusu tapalo limuwika. Hazehene mungelo yamuhichika. 11 Muze te Petulu halaula pundu, yamba ngwenyi, Haliapwila, ngunanyingika chamwenemwene Mwene hatuma mungelo wenyi mba hangupulula ku kwoko lia Heronde ni ku chize cheswe A-Yunda azangile kungulinga. 12 Ha kuzewula chuma chino, yaya ku zuwo lia Maria, naye ya Yoano, jina lienyi likwo, Marku; mwenamo anji akungamine mukulemba. 13 Yangongwela ku pito, mba mwana-pwo, jina lienyi Ronda, yeza mukutala. 14 Muze anyingikine liji lia Petulu, ha uwahililo kazulwile pito, alioze yanjila fuji, akaambulwile ngwenyi, Petulu kanamana ku chikolo. 15 O yamba kuli iye ngwo, unazaluka. Alioze yalihalula ngwenyi, Chamwenemwene! O yamba ngwo, Awo mungelo wenyi wate. 16 Alioze Petulu yanyongonona ni kungongwela. Muze hazulula, yamumona mba yalishikishila. 17 Aye, nikulahula kuli ayo ni kwoko lienyi ahole, yambulula chize Mwene hamuneha haze lia zuwo lia ususu. Yaashika ngwenyi, Ambululenu yino yuma kuli Tiangu ni kuli mandumbu. Iye yakatuka, yaya kweka.
17-23 DEZEMBRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | YILINGA 15–16
“Yakwata Chiyulo Kulita ni Liji lia Zambi”
(Yilinga 15:1, 2) Alioze amwe atu a ku Yundeya ejile kuze nikulongesa mandumbu ngwo, Kunwahashile kuzuka ulamwino shina manupwisa ngalami nikulita ni ndako ya Mose. 2 Kashika muze te Paulu ni Mbarnabe halimika no chikolo, nikulihangujola no, mandumbu atongwele Paulu ni Mbarnabe, ni amwe akwo a kuli ayo, aye ku Yerusaleme kuli apostolo ni makulwana ha chihula chino.
“Kwapwile Kulimika Chikolo”
8 Luka yanunga ni kwamba ngwenyi: “Muze te Paulu ni Mbarnabe halimika no chikolo [ni “amwe malunga”], nikulihangujola no, mandumbu atongwele Paulu ni Mbarnabe, ni amwe akwo a kuli ayo, aye ku Yerusaleme kuli apostolo ni makulwana ha chihula chino.” (Yili. 15:2) ‘Kulimika ni kulihangujola’ chacho chinasolola ngwo, yizavu yino yaali yapwile ni kulihangujola chikolo, nawa mandumbu a mu chikungulwila cha Andiakia te kechi kuhasa kusopa mulonga wacho. Mba te afunge kulinunga ni sambukila mukachi ko, mandumbu a mu chikungulwila yakwata chiyulo cha kutwala mulonga wacho ku “Yerusaleme kuli apostolo ni makulwana,” waze te ali chizavu cha tusongo. Yika mutuhasa kulilongesa hali makulwana wano a mu chikungulwila cha ku Andiakia?
(Yilinga 15:13-20) Muze te hahola, Tiangu yamba ngwenyi, Mandumbu, ngwivwenu. 14 Semone hanambulula ngwe Zambi hatangu hatala kuli akwa mavungu mukuchiza hakachi ko umwe munyachi ha jina lienyi. 15 Mba chino nawa chinalite ni maliji ja aprofeta; ngwe chinasonewa ngwo, 16 Kulutwe lia yino yuma mungukahiluka, mungukatungulula mbalaka ya Ndawichi yize hiyinapuzuka; mungukatungulula yikulu yayo, mungukayimika nawa: 17 hanga masalila ja atu akafupe Mwene, ni akwa mavungu eswe, waze hali ayo jina liami analivuluka, chocho anambe Mwene, yoze wakulinga yino yuma yeswe. 18 Zambi kananyingika yitanga yenyi yeswe chize ku miakulwila. 19 Kashika ngunapatula ngwami, Kanda tupinjisa waze a kuli akwa mavungu matewulukila kuli Zambi; 20 alioze tutumenu mukanda kuli ayo kanda akwata ku luchisa wa mahamba, ni ku utanji, ni kuli tushitu a kuhonda, ni ku manyinga.
w12 15/1 5 ¶6-7
Akwa-Kristu Amwenemwene Kakusa Vumbi Liji Lia Zambi
6 Chisoneko cha Amose 9:11, 12 che chakwashile mandumbu wano kusopa mulonga wacho. Ngwe chize anachitongola ha Yilinga 15:16, 17, chinambe ngwo: “Mungukahiluka, mungukatungulula mbalaka ya Ndawichi yize hiyinapuzuka; mungukatungulula yikulu yayo, mungukayimika nawa: hanga masalila ja atu akafupe Mwene, ni akwa mavungu eswe, waze hali ayo jina liami analivuluka, chocho anambe Mwene.”
7 ‘Alioze, hanji umwe mutu mahasa kwamba ngwenyi, ‘chisoneko chino chiso kwamba ngwo, Yilima katambile kwaapwisa ngalami.’ Chochene, alioze, A-Yunda waze apwile Akwa-Kristu te kananyingika chikuma chino. Mumu kuli ayo akwa-mavungu waze ngalami te keshi kwamona ngwe “akwa-mavungu,” alioze ngwe mandumbu jo. (Kutuhu. 12:48, 49) Chakutalilaho, kulita ni ulumbunwiso wa Bagster wa Septuaginta, mukanda wa Estere 8:17 unambe ngwo: “Yilima anji yaapwisa ngalami, nawa yapwa A-Yunda.” Kashika, muze Yisoneko yambile ngwo, waze manunga mu zuwo lia Izalele (A-Yunda, ni akwa-mavungu waze apwile A-Yunda ha kupwa ngalami) hamwe ni “akwa mavungu eswe” (Yilima) te mapwa vungu limuwika ha jina lia Zambi. Yino yinasolola ngwo, Yilima te katambile kupwa Ngalami mba apwe akwa-Kristu.
(Yilinga 15:28, 29) Se chapemena Spiritu Musandu, ni yetu nawa ngwetu, Kanda tunutwika chiteli chilemu kuhiana yino yuma chanutamba kulinga 29 ngwetu, Kanda nukwata ku yuma yize hanayilambula ku mahamba, ni ku manyinga, ni kuli tushitu a kuhonda, ni utanji. Nyi munulifunga ku yino yuma, munulinga kanawa. Twamenu kanawa.
(Yilinga 16:4, 5) Shimbu machipalika mu membo, yaakunjika ndongo jize te hapatula apostolo ni makulwana ku Yerusaleme, akajifunge. 5 Chocho yikungulwila yatakamine mu ufulielo, yokele tangwa ha tangwa.
“Yatakamisa Yikungulwila”
18 Paulu ni Timoteu kakalakalile hamwika ha miaka yinji. Ngwe tuvumbi akwa-kumeneka, ayo kalingile mulimo unji mu jina lia chizavu cha tusongo. Mbimbiliya yinambe ngwo: “Shimbu machipalika mu membo, yaakunjika ndongo jize te hapatula apostolo ni makulwana ku Yerusaleme, akajifunge.” (Yili. 16:4) Yikungulwila kota te yakukaula usongwelo wa apostolo ni makulwana a mu Yerusaleme. Ha mukunda wa kwononoka cho, “yikungulwila yatakamine mu ufulielo, yokele tangwa ha tangwa.”—Yili.16:5.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
(Yilinga 16:6-9) Apalikile ndusu mu chifuchi cha Fwijia ni Ngalashia, se Spiritu Musandu haakanjisa kwambujola lie liji mu Azia. 7 Ha kuheta ku Mishia, yeseka kuya ku Mbitinia; alioze Spiritu wa Yesu kaatayijileko; 8 o nikuhiana Mishia, yapalumuka ku Troa. 9 Kwenako usolwelo wasolokele kuli Paulu ha ufuku. Umwe lunga wa ku Masendoniya kanamana nikuliumba kuli iye ngwenyi, Zauka; wize muno mu Masendoniya, ukatukwase.
w12 15/1 10 ¶8
Tulilongesenu Kukeya Hali Apostolo ja Yesu
8 Yika mutuhasa kulilongesa ha lusango yono? Nyi twatala kanawa, spiritu ya Zambi yamikine Paulu muze te haya kulu ku Azia. Nawa muze Paulu te haya hakamwihi ni Mbitinia, mba Yesu yamusolokela. Chikwo nawa, muze Paulu te haheta kulu ku Troa, mba Yesu yamusongwela hanga aye ku Masendoniya. Ngwe mutwe wa Chikungulwila, Yesu hanji mahasa kulinga hali yetu ngwe chize alingile ni Paulu. (Kolo. 1:18) Chakutalilaho, hanji yena wakunyonga kukalakala ngwe pionelu hanji kukalakala kuze kunafupiwa chinji ukwaso. Alioze Yesu mahasa kutusongwela kupalikila mu spiritu yisandu ya Zambi muze mutuputuka kulinga yize tunanyongo. Tutalenu ha chilweza chino: Mukwa-kwendesa mashinyi mahasa wika kwaapendesa sali lia umama hanji lia utata nyi mashinyi jacho kanende. Chizechene nawa, hakutwala ku kwokesa mulimo wetu wa kwambujola, Yesu mahasa wika kutusongwela nyi ‘mutwenda,’ che kwamba, nyi mutulikolweza hanga tulinge mulimo wacho.
(Yilinga 16:37) Alioze Paulu yamba kuli ayo ngwenyi, Etu tuli A-Roma, hanatulambe kumeso ja atu eswe, shimbu kutushi chitela, hanatumbila mu zuwo lia ususu. Haliapwila kanatumbila haze ku tenga, nyi? Ka wate; alioze eze ayoene atutusule.
nwtsty, chikuma chakulilongesa ha Yi 16:37
Etu tuli A-Roma: Che kwamba, akwa-chifuchi cha Roma. Paulu kapwile ni ulite wa kupwa Ka-Roma kota ni Saila neye. Shimbi ya A-Roma te yakwamba ngwo, Ka-Roma mweswe katela kumusopesa kulita ni shimbi yo, nawa ngwo katambile kumuzangamisa hanji kumulamba ku meso ja mbunga. Kupwa Ka-Roma te chakuhana ulite ni yimwe yiwape kuli mutu kweswako maya mu chiyulo cha Roma. Ka-Roma mweswe te kakukaula shimbi ja A-Roma, hi ja mu mambonge ko. Mutu nyi te mamusuma mulonga, aye te mahasa kutayiza hanga amusopese kulita ni shimbi ja mu mbonge yacho; alioze chipwe chocho, iye te kakupwa ni ulite wa kuya hanga amwivwe ku chota cha A-Roma. Nyi mutu wacho malinga mulonga unene, te kakupwa ni ulite wa kuhanjika ni nguvulu wa Roma. Postolo Paulu kanakambujola mu mbonge jeswe ja Roma. Iye kazachishile ulite wenyi wa kupwa Ka-Roma katatu keswe, ngwe chize anasolola mu Mbimbiliya. Chisuho chitangu chalingiwile ku Fwilipu, muze iye alwezele sopi A-Fwilipu ngwenyi, ayo kanehuka ulite wenyi wa kupwa Ka-Roma ha kumulamba.—Mba unyingike yisuho yikwo yaali, tala yikuma yakulilongesa ha Yi 22:25; 25:11.
Kutanga Mbimbiliya
(Yilinga 16:25-40) Alioze ha muchima ufuku Paulu ni Saila apwile nikulemba, nikwimba miaso kuli Zambi, ni funge akwo yaapanjika. 26 Susumuku yikupwa minyiko yinene. Fundamentu ya zuwo lia ususu yanyikine. Mapito eswe hazehene yazuluka. Makana ja eswe yiyaecha. 27 Kalayi, ha kukasumuka mu tulo, yamona mapito ja zuwo lia ususu a kwazulula, yatomona katana kenyi, yamba kulishiha, se kanamono ngwenyi, Funge hanomboka. 28 Alioze Paulu yakololoka ngwe, Kanda ulilinga chipi, mumu yetu eswe muno mutuli. 29 Kalayi yeta lutemo, yanjila fuji, nikuchikima, yafulamana kumeso ja Paulu ni Saila. 30 Yaaneha haze, yamba ngwenyi, Malunga, kuchi changutamba kulinga hanga nguwane ulamwino? 31 O yamba ngwo, Fuliela Mwene Yesu Kristu, mba kumakakulamwina, yena ni akwa zuwo lie. 32 O yahanjika kuli iye liji lia Mwene, ni kuli waze eswe apwile mu zuwo lienyi. 33 Iye yaatwala ola yizeyene ya ufuku, yasanyisa mijiji yo. Mba yamupapachisa, iye ni akwa jiko lienyi eswe hazehene. 35 Iye yaakandwisa ku zuwo lienyi, yaaha kulia, yalikwiza hamwe ni akwa zuwo lienyi eswe, se hafuliela Zambi. 35 Muze hikwacha, tupitau yatuma sarjentu ngwo, Tusula wano atu. 36 Kalayi yambulula maliji ano kuli Paulu ngwenyi, Tupitau hatuma hanga tunutusule. Kashika haliapwila tuhukenu kama, nukatuke ni sambukila. 37 Alioze Paulu yamba kuli ayo ngwenyi, Etu tuli A-Roma, hanatulambe kumeso ja atu eswe, shimbu kutushi chitela, hanatumbila mu zuwo lia ususu. Haliapwila kanatumbila haze ku tenga, nyi? Ka wate; alioze eze ayoene atutusule. 38 Sarjentu yambulula maliji ano kuli tupitau: o yevwa woma muze hevwa ngwo, A-Roma. 39 O yeza nikuliumba kuli ayo. Muze te haaneha haze, yaliondela hanga akatuke mu limbo. 40 O yatuhuka mu zuwo lia ususu, yanjila mu zuwo lia Lindia. Mba muze te hamona mandumbu, yaalembejeka, yakatuka.
24-30 DEZEMBRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | YILINGA 17–18
“Twimbululenu Postolo Paulu ha Kwambujola ni Kulongesa”
(Yilinga 17:2, 3) Kashika Paulu nikulita ni ndako yenyi, yanjila mukachi ko, mba masambata atatu yahanjika kuli ayo ku Yisoneko ya Zambi. 3 Yalumbununa pundu nikulweza ngwe chatamba Kristu kufwa, nikuhinduka hakachi ka afu ngwenyi, Yono Yesu ngunanwambulwila, iye mwe Kristu.
nwtsty, yikuma yakulilongesa ha Yi 17:2, 3
yahanjika kuli ayo: Paulu kakambulwile wika sango jipema. Nawa te kakujilumbununa ni kusolola kulita ni Yisoneko haze hanakatuka sango jacho, che kwamba, ha Yisoneko ya Hepreu. Iye kalingile yuma yinji hi wika ko kutanga Yisoneko, te kakuyilumbununa ni kuyihanjika kuli atu waze te akumupanjika. Liji lia Ngregu di·a·leʹgo·mai, kanalilumbununa ngwo, “kushimutwina, hanji kuhanjika.” Chino chinasolola ngwo, atu te kakutayiza yize akuhanjika. Liji lino lia Ngregu kanalizachisa nawa ha Yi 17:17; 18:4, 19; 19:8, 9; 20:7, 9.
yalumbununa pundu: Liji lino lia Ngregu linalumbunuka “kusa chimwe chuma ku mbango (sali likwo).” Chino chinasolola ngwo, Paulu te kakulihulikila kanawa ha uprofeto wa Mesaya, ni kuutesa ni Yisoneko ya Hepreu yize te yakusolola sango ja mwono wa Yesu, ni chize Yesu amanunwine uprofeto wacho.
(Yilinga 17:17) Kashika yahanjika mu sunangonga kuli A-Yunda ni akwa kuwayila, ni mu yitanda tangwa ha tangwa kuli waze apwileko.
nwtsty, chikuma chakulilongesa ha Yi 17:17
ni mu yitanda: Chitanda cha ku Atene chapwile hakamwihi ni Acropole, (Ngregu, a·go·raʹ) chapwile ni utohwe wa tando 5 . Ha chitanda chacho te kakulingilaho yuma yinji hi kulanjisa ko wika. Henaho te atu akulitesela yuma ya mingoso, ya mafwefwe, ni mianda yikwo ya mu chifuchi. Akwa-Atene te kakuzanga chinji kulikungulwilaho hanga ashimutwine yuma ya ku mwono wo.
(Yili 17:22, 23) Mba Paulu yamana ha mulundu wa Mare, yamba ngwenyi, Yenu A-Atene, ha yuma yeswe ngunamono yenu nwahiana uwayilo. 23 Mumu shimbu napalikile, natalile ha makombelelo jenu, nawanyine chilumbilo ni chisoneko chino ngwo, KULI ZAMBI YOZE KUTWAMUNYINGIKINE. Kashika Yoze nwakuwayila ni kwalajala, mwenawo ngunambujola kuli yenu.
nwtsty, chikuma chakulilongesa ha Yi 17:22, 23
KULI ZAMBI YOZE KUTWAMUNYINGIKINE: Liji lia Ngregu A·gnoʹstoi the·oiʹ te liapwile liakusoneka ku chimwe chilumbilo ku Atene. Akwa-Atene kasolwele ngwo, te kakuvwila woma tuzambi two ha kutunga Tembele jinji ni yilumbilo, yilumbilo yacho te yili ni majina a tuzambi ngwe, Lufuma, Kuhomboka, Tachi, Kukununa ni Keke. Kota, ayo kevwile woma ngwo, hanji kavulama umwe zambi, nawa chino te muchivwisa uli zambi wacho, kashika atungile chimwe chilumbilo ni kusonekaho ngwo, “ZAMBI YOZE KUTWAMUNYINGIKINE.” Ha mukunda wa chilumbilo chacho, atu yatayiza ngwo, kwatwama umwe Zambi yoze kanyingikine. Paulu ni utotombo weswe yazachisa chilumbilo chacho hanga ambujole kuli atu jacho hakutwala kuli Zambi—mwe Zambi wamwenemwene yoze te kanyingikine.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
(Yilinga 18:18) Kulutwe lia yino yuma Paulu yatwama hindu matangwa anji ku Korindu, mba yalishika mandumbu, yenda mu ulungu ndo ku Seria. Prisela ni Akwila endele hamwe nenyi. Paulu te hateula mutwe wenyi mu Senekwea, mumu ha chilakenyo chize apwile nacho.
w08 15/5 32 ¶5
Sango Jilemu ja Mukanda wa Yilinga
18:18—Chilakenyo Chika Paulu Alingile? Amwe akwa-kulilongesa kakwamba ngwo, Paulu kalingile chilakenyo cha Ka-Nazireu. (Kwa. 6:1-21) Alioze, Mbimbiliya kuyishi kusolola chilakenyo chize Paulu alingile. Nawa, Yisoneko kuyishi kulumbununa chize iye alingile chilakenyo chacho, nyi muze te kanda achipwa apostolo nyi muze te anaputuka hanji te anamanununa chilakenyo chenyi. Chipwe ngwe kutwanyingikine chitela, nihindu iye kakalingile shili hakulinga chilakenyo chacho.
(Yilinga 18:21) alioze yalishika no ngwenyi, Changutamba kuhichika yuma yeswe ngukapwe ku chiwanyino chize muchizaho ku Yerusaleme, hindu kumungukahiluka kuli yenu nyi kachi Zambi mapala. Iye yakatuka ku Efwesu nikwenda mu ulungu.
nwtsty, chikuma chakulilongesa ha Yi 18:21
Nyi kachi Zambi mapala: Liji lino linashindakenya ha ulemu wa kusa upale wa Zambi kulutwe muze tunalingi chuma. Postolo Paulu te kananyingika kanawa chikuma chino. (1Ko 4:19; 16:7; Hep 6:3) Kambaji Tiangu neye kakolwezele akwa-kutanga ngwenyi: “Nyi Mwene mapala, nyi kachi mutupwa ni mwono, kachi mutukalinga chikachi ni chinganji.” (Tia 4:15) Maliji jacho twatambile kwanyonga ngwo, mutu yoze washishika mahasa kwamba ngwenyi, “nyi kachi Zambi mapala” munguhasa kutwama kulita ni upale wenyi. Maliji wano twatambile kwaavuluka mashimbu eswe hanga atu atwivwe, alioze mutuhasa kwambila wika mu mbunge.—Tala yikuma ya kulilongesa ha Yi 21:14; 1Ko 4:19; Tia 4:15 ni Apendice. C.
Kutanga Mbimbiliya
(Yilinga 17:1-15) Muze te hapalika ndusu mu Afwipoli ni Apolonya, ahetele ku Tesalonika, kuze te kwatwama sunangonga ya A-Yunda. 2 Kashika Paulu nikulita ni ndako yenyi, yanjila mukachi ko, mba masambata atatu yahanjika kuli ayo ku Yisoneko ya Zambi. 3 Yalumbununa pundu nikulweza ngwe chatamba Kristu kufwa, nikuhinduka hakachi ka afu ngwenyi, Yono Yesu ngunanwambulwila, iye mwe Kristu. 4 Mba amwe yakunuka, yalifutula hamuwika ni Paulu ni Saila, a kuli A-Ngresia akwa kuwayila chizavu chinene, ni anji a kuli mapwo akwa lutwe. 5 Alioze A-Yunda yevwa ukwa, yakungulula amwe yingulungulu a ku yitanda, nikukunga mbunga, yaneha vunda mu limbo; nikupupa zuwo lia Yasone, yafupa kuaneha haze kuli atu. 6 Se kaawanyineko, yambulumuna Yasone ni amwe mandumbu ndo kumeso ja akwa kuyula lie limbo, nikukololoka ngwo, Wano hanalumuna yifuchi yeswe ya hashi, haneza kuno nawa. 7 Yasone hanaatambula, ni wano eswe kakulimika ni shimbi ja Sesare ngwo, Kwali mwanangana mukwo, iye Yesu. 8 Chocho avundwile ye mbunga, hamwe ni akwa kuyula limbo ha kwivwa yino yuma. 9 Muze te hatambula chifungo kuli Yasone, ni kuli akwo, yaatusula. 10 Mandumbu hazehene atumine Paulu ni Saila ha ufuku ku Mberia. Ha kuhetako, yanjila mu sunangonga ya A-Yunda. 11 Wano mu manyonga jo apemene kuhiana A-Tesalonika, se atambwile liji lia Zambi ni mbunge yeswe, nikuhengula mu Yisoneko ya Zambi tangwa ha tangwa akamone nyi yino yuma chenacho yinapu. 12 Chocho anji a kuli ayo afulielele; hamwe ni A-Ngresia alemu anji; mapwo ni malunga. 13 Alioze muze A-Yunda a ku Tesalonika hanyingika ngwo, Paulu hanambujola liji lia Zambi ku Mberia, ayileko nawa, nyikuvundula nikupinjisa mbunga. 14 Hohene mandumbu yatuma Paulu mu jila ya kuya ku kalunga-lwiji, alioze Saila ni Timoteu yasalako. 15 Waze atwalile Paulu yamuhetesa ndo ku Atene. O ha kuhiluka anehene shimbi ya Paulu hali Saila ni Timoteu akeze akamuwane nikawashi.
31 DEZEMBRO–6 JANEIRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | YILINGA 19–20
“Keyelenu Kuli Yenwene, ni ku Mbunga Yeswe ya Mapanga”
(Yilinga 20:28) Keyelenu kuli yenwene, ni ku mbunga yeswe ya mapanga, yize Spiritu Musandu hananuse tulayi, mukufunga chikungulwila cha Zambi, chize alanjile ni manyinga jenyi mwene.
w11 15/6 20-21 ¶5
“Kufunga Mapanga ja Zambi Waze Hananusela”
5 Postolo Paulu kasonekene ngwenyi, makulwana te mafunga ‘mapanga ja Zambi waze hanaasela.’ Te chili chilemu chinji kuli ayo kunyingika ngwo, mapanga kali ambala a Yehova ni Yesu Kristu. Makulwana a mu chikungulwila te maafwetesa ha chize ayo anafungu mapanga a Zambi. Achinyonga ha chino, nyi umwe sepa lie makwita hanga ufunge ana jenyi muze maya mu wenyi. Shina kuuchi kufunga kanawa ana jacho ni kwaalisa? Nyi umwe mwana mayiza, shina uchi kumutwala ku shipitali hanga amuuke? Chizechene nawa, makulwana a mu chikungulwila kali ni chiteli cha kufunga “chikungulwila cha Zambi, chize alanjile ni manyinga [a Mwanenyi].” (Yili. 20:28) Ayo kananyingika ngwo, hita panga kamulanjile ni manyinga alemu a Kristu Yesu. Makulwana a mu chikungulwila kakufunga mapanga ha kwalisa kanawa, ni kwakwasa.
(Yilinga 20:31) Kashika lenu, iwulukenu ngwe ha miaka yitatu, ufuku ni mwalwa, chalitwaminyine kukanyamisa mweswe wa kuli yenu ni masoji.
w13 15/1 31 ¶15
Makulwana a mu Yikungulwila Kali ‘Yikwashi ya Uwahililo’ wetu
15 Kupwa kafunga hi chashiko. Makulwana a mu chikungulwila, ha mashimbu amwe keshi kupomba hanga alembe hanji hamukunda wa kulipikala ha chize makwasa ni kufunga mapanga ja Zambi ku ufulielo. (2 Kori. 11:27, 28) Chipwe chocho, makulwana kakufunga kanawa yiteli yo ni chiseke cheswe, ngwe chize Paulu te akulinga. Iye yasonekena A-Korindu ngwenyi: “Munguliecha yami mwene hali yenu.” (2 Kori. 12:15) Chochene, ha mukunda wa zango hali mandumbu jenyi, Paulu yalihana hanga aatakamise. (Tanga 2 A-Korindu 2:4; Fwili. 2:17; 1 Tesa. 2:8) Kashika mandumbu te akuzanga chinji Paulu!—Yili. 20:31-38.
(Yilinga 20:35) Mu yuma yeswe nanuhele cheseko, ngwe nikukilikita chocho, chanutamba kukwasa waze keshi tachi, nikwiwuluka maliji a Mwene Yesu, iye mwene wambile ngwenyi, Chinawaha kutambula alioze shinaho kuhana.
“Ngunasambe ku Manyinga ja Atu Eswe”
20 Yitanga ya postolo Paulu te yalisa ni ya waze kulutwe apiangwile mapanga. Iye te kakukalakala hanga alikwase ha yize anahono, ahone kushimbwila ukwaso wa mu chikungulwila. Tachi jize te akusa hanga akwase mandumbu, te keshi kuchilinga hanga aliyukise mwene. Paulu katowezele makulwana a ku A-Efwesu hanga apwe ni mbunge ya kulihana ene ha kukwasa akwo. Yaalweza ngwenyi: “Chanutamba kukwasa waze keshi tachi, nikwiwuluka maliji a Mwene Yesu, iye mwene wambile ngwenyi, Chinawaha kutambula alioze shinaho kuhana.”—Yili. 20:35.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
(Yilinga 19:9) Alioze muze amwe akalile, akwachile pami, nikuhanjika chipi ha kutwala ku Jila yino kumeso ja chizavu, yakatuka kuli ayo, yahandununa tumbaji, nikulumbununa tangwa ha tangwa mu shikola ya Teranu.
“Liji Lia Zambi Yilifumana, Yilikangana,” Chipwe Ngwe Kanalikanjisa
11 Paulu kota te kakwambujola tangwa ha tangwa mu shikola ya Teranu chize ha ola 11 ndo ha ola 16. (Yili. 19:9) Ma ola jacho kota te e apema kwambujola mu shikola, mumu atu anji te akupwamo hanga ahwime ni kulia. Nyi Paulu kakawile katalilo wacho ha miaka yaali, iye kalingile 3,000 a ola ni kulongesa atu. Kashika, chino chili chitela chikwo chize chakwashile hanga liji lia Yehova linunge ni kufumana nawa ni kukola. Paulu te kakwalumuna uhashi wenyi wa kwambujola kulita ni mashimbu. Nawa te kakutesa katalilo wenyi wa mu munda kulita ni uhashi wa atu hanga ahase kwawana ku mazuwo. Kuchi chino chakwashile? “Waze eswe atwamine mu Azia, yevwa liji lia Mwene Yesu, ni A-Yunda ni A-Ngresia.” (Yili. 19:10) Kwambujola chenyi chakwashile atu anji!
(Yilinga 19:19) Anji a kuli waze te alinga tufutafuta, yaneha mikanda yo, yayocha kumeso ja eswe; ha kwalula ndando yayo, hayiwana makumi atano a tununu (50,000) twa mbongo ja prata.
“Liji Lia Zambi Yilifumana, Yilikangana,” Chipwe Ngwe Kanalikanjisa
15 Ha mukunda wa sonyi jize akolese ana a Sevwa, atu anji yaputuka kuwayila Zambi, ha chino yapwa akwa-Kristu nawa yambila yitanga yo ya yipupu. A-Efwesu anji te kakwete ndako ya kulinga yuma ya yipupu. Wanga, mahamba ni yuma yikwo ya kupanda, te yakusoloka chinji, kanji-kanji ha mikanda. A-Efwesu anji waze azangile kupwa akwa-Kristu, yaneha mikanda yo ya yipupu ni tufutafuta hanga ayoche kumeso ja mbunga, chipwe ngwe te yakufwika tununu anji a mbongo. Luka yasoneka ngwenyi: “Chocho ni ndundo liji lia Mwene yilifumana, yilikangana.” (Yili. 19:17-20) Chapwile kukomoka chinji ha kumona umwenemwene unakumbu malongeso a mahuza ni yitanga ya ademoniu! Atu wano ashishika kahichikile chilweza chipema hali yetu musono. Ni yetu twatwama hano hashi hanazala too ni yuma ya yipupu. Kashika, nyi twamona ngwetu, tuli ni chuma chize chinalite ni yuma ya yipupu, twatamba kuchocha kawashi-washi hanga twimbulule A-Efwesu. Twatamba kusa tachi jinji hanga tusosoloke ku yuma yacho.
Kutanga Mbimbiliya
(Yilinga 19:1-20) Shimbu Apolu uchili ku Korindu, Paulu aye se hapalika ndusu mu yifuchi yeswe ya ku tunda, yaheta ku Efwesu, yawanako amwe tumbaji, 2 yaahula ngwenyi, Nwatambwile Spiritu Musandu muze nwafulielele, nyi? Ngwo, Ka, kutwevwile chipwe che kunyingika ngwe Spiritu Musandu haneza. 3 Iye yamba ngwenyi, mba ku chuma chika anupapachishile? O yamba ngwo, Ku upapachiso wa Yoano. 4 Paulu yamba ngwenyi, Yoano chamwenemwene wapapachishile ni upapachiso wa kulikonyeka, ni kwamba kuli atu akafuliele yoze meza kunyima yenyi, Yesu. 5 O muze evwile chino, yaapapachisa mu jina lia Mwene Yesu. 6 Muze te Paulu hasayika moko jenyi hali ayo; Spiritu Musandu wejile hali ayo; ahanjikile mu malimi, nikuprofeteza. 7 Malunga eswe apwile ngwe kumi ni aali. 8 Iye wanjilile mu sunangonga, wahanjikile ni hamu ha shimbu lia tukweji atatu. Yahanjika no nikuakununa ha kutwala ku wanangana wa Zambi. 9 Alioze muze amwe akalile, akwachile pami, nikuhanjika chipi ha kutwala ku Jila yino kumeso ja chizavu, yakatuka kuli ayo, yahandununa tumbaji, nikulumbununa tangwa ha tangwa mu shikola ya Teranu. 10 Chino yichipwa ha miaka yiali; chocho waze eswe atwamine mu Azia, yevwa liji lia Mwene Yesu, ni A-Yunda ni A-Ngresia. 11 Zambi yalinga yipupu yinene ku moko ja Paulu. 12 Chocho achijile ku mujimba wenyi yitambala hanji mapunyu, yayitwala ni kuyisa hali mieji, mba misongo yiyiakatuka, ni maspiritu api yatuhuka muli ayo. 13 Mba amwe a kuli A-Yunda, yendanganyi, akwa kutuhwisa mahamba, yeseka kuvuluka jina lia Mwene Yesu hali waze apwile ni maspiritu api ngwo, Ngunanushingi kuli Yesu yoze Paulu anambujola. 14 Yikupwa amwe malunga shimbiali, ana a Sevwa, Ka-Yunda, sasendote mukwa lutwe, eno yalinga chino. 15 Alioze spiritu mupi yaakumbulula ngwenyi, Yesu ngunamunyingika, hingunevu hali Paulu; alioze yenu aya? 16 Yoze mutu, muli iye mwapwile spiritu mupi, yatumbuka hali ayo, yaakumba, eswe aali, yaahepwisa, chocho yomboka haze lia zuwo tupaza ni uselesele. 17 Waze eswe atwamine mu Efwesu, A-Yunda, ni A-Ngresia ha ku chinyingika woma yiwiza hali ayo eswe, mba jina lia Mwene Yesu yilifumana. 18 Anji a kuli waze hafuliela, yeza nikushikisa, nikuambulula yitanga yo. 19 Anji a kuli waze te alinga tufutafuta, yaneha mikanda yo, yayocha kumeso ja eswe; ha kwalula ndando yayo, hayiwana makumi atano a tununu (50,000) twa mbongo ja prata. 20 Chocho ni ndundo liji lia Mwene yilifumana, yilikangana.