MUTWE WAKULILONGESA 52
Kwasa Akwenu ha Mashimbu Akalu
“Kanda umina chuma chipema kuli yoze chatamba kumwahacho nyi muchihasa.”—YISHI. 3: 27.
MWASO 103 Tufunga—Kali Yawana Kuli Atu
CHIKUMA CHILEMUa
1. Kuchi Yehova akukumbulula yilemba ya tuvumbi twenyi?
SHINA unanyingika ngwe, Yehova mahasa kukuzachisa hanga akumbulule yilemba ya kavumbi kenyi umwe? Chino muhasa kuchilinga chipwe ngwe, uli mukulwana wa mu chikungulwila, kavumbi, pionelu, mukwa-kwambujola, hiwashinakajiwa, uchili mukweze, uli ndumbu hanji pangi. Kanji-kanji muze mutu yoze wakuzanga Yehova akwita ukwaso wenyi, Yehova kakuzachisa makulwana a mu chikungulwila ni tuvumbi twenyi akwo ashishika hanga amutakamise. (Kolo. 4:11) Pundu lume, chili kuyuka chinene kuwayila Yehova ni kukwasa mandumbu jetu ha yize anafupiwa! Mutuhasa kukwasa ni kukolweza mandumbu jetu muze mukusoloka misongo, luyinda wa chisemewa ni yihungumiona.
KWASA AKWENU MUZE ANAPINJI NI MISONGO
2. Mumu liaka muchihasa kupwa chikalu kukwasa akwetu ha mashimbu a misongo?
2 Ha mashimbu amwe muchihasa kupwa chikalu kukwasa akwetu nyi ngwe kwasoloka misongo. Chakutalilaho, hanji mutufupiwa kuya ni kumeneka masepa jetu, alioze ha mashimbu jacho kutwatambile kuchilinga. Hanji mutuzanga kusanyika ku zuwo lietu mandumbu waze anahono kulia, alioze ha mashimbu jacho kutwatambile kuchilinga. Hanji nawa tunazange kukwasa akwetu, alioze kutushi kuhasa kuchilinga mumu asoko jetu no lamba anamono. Chipwe chocho tunazange kukwasa mandumbu jetu, Yehova kakuwahilila chinji muze twakusa tachi hanga twakwase kulita ni uhashi wetu. (Yishi. 3:27; 19:17) Yika nawa mutuhasa kulinga?
3. Yika mutuhasa kulilongesa ha chilweza cha makulwana a mu chikungulwila cha Desi? (Jeremia 23:4)
3 Yika makulwana mahasa kulinga? Nyi ngwe uli mukulwana wa mu chikungulwila, sako tachi hanga unyingike kanawa mapanga ambala a Yehova. (Tanga Jeremia 23:4.) Pangi Desi yoze twatongolanga ha mutwe wapalika kambile ngwenyi, “Makulwana a mu chizavu chami kapwile ni kwambujola ni yami, chikwo nawa kapwile ni kusa mashimbu hanga tupwe ku yiwanyino.”b Chino chakwashile makulwana kukwasa Desi ha mashimbu COVID-19 ni muze afwishile asoko amwe hamukanda wa musongo wacho.
4. Mumu liaka makulwana ahashile kukwasa Desi, mba longeso lika makulwana jetu mahasa kwanda ha chilweza chino?
4 Desi kambile nawa ngwenyi, “Amu napwile ni usepa upema ni makulwana, chapwile chashi kwalweza yize te ngunafupiwa ni chize te ngunalivu.” Yika makulwana mahasa kulilongesa ha chilweza chino? Nyi ngwe uli mukulwana, kwasa mandumbu ni kufupa kwameneka shimbu kanda kulingiwa yimwe. Pwako masepa jo. Nyi ngwe mukupalika umwe musongo, mba kuwahashile kuya ni kwameneka ku mazuwo jo, fupa majila akwo akwamenekenamo. Desi yanunga ni kwamba ngwenyi: “Ha mashimbu amwe makulwana anji kapwile ni kungusanyika ku telefone hanji kungutumina mesangem tangwa lize liene. Yisoneko yize angutangilile yangukwachile ku mbunge chipwe ngwe nanyingikine kanawa yisoneko yacho.”
5. Kuchi makulwana mahasa kunyingika yize mandumbu anafupiwa ni kukwasa?
5 Jila yimwe ya kunyingikinamo yize mandumbu jetu anafupiwa yili, kwalinga yihula chakuhona kulinjisa mu yuma yo. (Yishi. 20:5) Shina ayo kali ni kulia, yitumbo, hanji yuma yikwo? Shina kuli ponde ya kutokesa mulimo wo hanji kashi ni kumona haze matwama? Shina kanafupiwa ukwaso hanga ahase kululieka yuma ni nguvulu? Desi katambwile ukwaso wa ku musunya kuli mandumbu. Alioze, chuma chamukwashile kukumba kapinda wacho, chili ukwaso wa ku ufulielo uze makulwana amuhele. Yamba ngwenyi: “Makulwana kapwile nikulemba ni yami. Chishi kwiwuluka yize ambile alioze, ngunewuluka chize nalivwile. Chapwile ngwe Yehova kanambe kuli yami ngwenyi, kushi ukawe.”—Iza. 41:10, 13.
Ndumbu unasongwela chihanda kanawahilila ha kwivwa makumbululo a utakamiso waze anahana kuli mandumbu ali mu Zuwo lia Wanangana, ni kuli ndumbu yoze uli ha videoconferência (Tala paragrafu 6)
6. Kuchi mandumbu akwo mu chikungulwila newo mahasa kukwasa? (Tala chizulie.)
6 Yika mandumbu akwo mahasa kulinga? Tunanyingika ngwetu, makulwana katamba kufunga kanawa mandumbu a mu chikungulwila. Alioze, Yehova kanazange hanga yetu eswe tukwase ni kutakamisa akwetu. (Ngala. 6:10) Chipwe ngwe, mutulinga yuma yikehe-yikehe hanga tukwase akwetu yino muyihasa kukwasa. Kanuke umwe mahasa kusoneka yimwe hanji kufunjieka yizulie hanga atakamise umwe ndumbu. Nyi umwe mu chikungulwila mafupiwa ukwaso mukweze umwe mahasa kuya ni kukwasa ha kulanda yimwe hanji kulinga yize yeswe yinafupiwa. Amwe mahasa kululieka chimwe kulia ni kuchitwala ku zuwo lia yoze unayiza. Kwamba pundu, muze kunapalika umwe musongo atu eswe kakufupiwa utakamiso. Hanji muchipema kutwamako hakehe kusongo lia kukunguluka hanga tuhanjieke ni mandumbu jetu chipwe ngwe, tunahanjika no meso ni meso hanji kupalikila ha videoconferência. Makulwana no kakufupiwa utakamiso. Mandumbu amwe, kakusoneka mikanda ya usakwililo ni kuyituma kuli makulwana mumu ha mashimbu a misongo ayo kakukalakala chinji. Chakupema chinji muze ‘twakulishinjila umwe ni mukwo, ni kulikolesa umwe ni mukwo.’—1 Tesa. 5:11.
KWASA AKWENU MUZE MAPALIKA MU LUYINDA WA CHISEMEWA
7. Kuchi luyinda mahasa kwalumuna mwono wa mutu?
7 Luyinda mahasa kwalumuna mwono wa mutu susumuku. Atu amwe mahasa kutokesa mazuwo, yuma yikwo hanji lume kufwisa atu waze azanga. Chaluyinda, mandumbu jetu no mahasa kupalika mu yuma yino. Nyi yino muyilingiwa yika mutuhasa kulinga hanga twakwase?
8. Kuchi makulwana ni miata amu usoko mahasa kulilulieka shimbu kanda kuchilingiwa umwe luyinda?
8 Yika makulwana mahasa kulinga? Makulwana, kwasenu mandumbu kulilulieka shimbu kanda kulingiwa luyinda. Kwasenu mandumbu eswe mu chikungulwila hanga anyingike yize atamba kulinga hanga alifunge ni chize mahasa kunusanyika. Margaret yoze twatongolanga ha mutwe wapalika kambile ngwenyi: “Ha chihanda yize yinafupiwa mu chikungulwila, makulwana katutowezele ngwo, misenge yize yapwile ha mukala wetu te muyihasa kuwema nawa. Ayo yamba ngwo, ni mapulisha matwamba hanga tukatuke mu mazuwo hanji yuma yanunga ni kupiha twatamba kukatuka ni kwashi-washi.” Utowezo uno, wejile ha shimbu lialita mumu ha shimbu likehe wika kahia hikaputuka kwocha yuma. Ha uwayilo wa mu usoko mutuhasa kulilongesa yize hita mutu mahasa kulinga muze tunapalika mu umwe luyinda. Nyi yena ni ana je nwalilulieka muchipwa chashi kulihumikiza muze munupalika mu luyinda.
9. Kuchi makulwana mahasa kulilulieka shimbu luyinda kanda alingiwa ni muze halingiwa?
9 Nyi yena uli kalayi wa mu chizavu sako shindakenyo ngwe uli ni manumeru eswe a mandumbu. Kanda ushimbwila luyinda alingiwe mba ulinge chino. Nyi mukulingiwa luyinda sanyika akwa-kwambujola eswe hanga unyingike yize anafupiwa. Lweza sango jeswe kuli kasongo wa mu chizavu cha makulwana, hanga alweze sango jacho kuli kalayi wa mbonge. Kukalakala ngwe chizavu chakupema chinji. Muze kahia kapatukile kalayi wa mbonge wa Margaret katwamine maola 36 chakuhona kupomba. Mumu iye te kanalitese ni makulwana hanga amone chize makwasa mandumbu 450 waze ahichikile mazuwo jo. (2 Kori. 11:27) Hachino, waze eswe te anafupiwa haze matwama yawana chihela chakutwama.
10. Mumu liaka makulwana akusa tachi jinji hanga afunge mandumbu? (Yoano 21:15)
10 Kuhana ukwaso wa ku uspiritu uli mulimo uze unatale hali makulwana a mu chikungulwila. (1 Petu. 5:2) Muze kwakulingiwa luyinda chuma chitangu chize makulwana akulinga chili, kutala nyi mandumbu kali kanawa, kali ni kulia ni haze matwama. Alioze ha kupalika cha tukweji mandumbu hanji mafupiwa ukwaso wa chize mahasa kukumba manyonga api ni ukwaso wa ku spiritu. (Tanga Yoano 21:15.) Ndumbu Harold wa mu Komite ya Mutango yoze wakuliwana ni mandumbu anji waze anapalika mu luyinda, yamba ngwenyi, “Kwakupalika mashimbu mba mandumbu alivwe kanawa, hakehe-hakehe mahasa kukumba yipikalo yo. Alioze usona wa kufwisa mutu yoze twazanga ni kutokesa chimwe chuma chilemu hanji kunyonga ngwetu kwasalanga hakehe wika kachi twafwanga, chakuneha mwongo. Manyonga a mutapu au mahasa kutupinjisa chinji. Chikwo nawa, muze twakwiwuluka yuma yacho, twakwivwa yikola yinji ku mbunge. Alioze chino kuchalumbunukine ngwo, kutushi ni ufulielo mumu chino muchihasa kulingiwa kuli mutu mweswawo.”
11. Ukwaso uka asoko akufupa muze akupalika mu luyinda?
11 Makulwana, kaulenu usongwelo wa kwamba ngwo, “lilenu hamwe ni waze analili.” (Roma 12:15) Lembejekenu mandumbu waze apalika mu yipikalo ni kwewulula ngwo, Yehova ni mandumbu kakwazanga chinji. Nwatamba nawa kukwasa asoko anunge ni kulinga yuma ya ku ufulielo ngwe, kulemba, kulinga longeso lia wika ni lia mu usoko, kuya ku kukunguluka, ni kwambujola. Chikwo nawa, kwasenu miata a mu usoko alembejeke ano. Ni yenu yisemi, kwasenu ana jenu hanga alihulikile ha yize kuyapwile kutokesa ha luyinda, alongesenu ngwo, Yehova manunga ni kupwa sepa lio kechi kaahichika nilimwe tangwa. Ewululenu ngwo, ayo kali ni asoko a hashi eswe, mandumbu ni mapangi waze maakwasa.—1 Petu. 2:17.
Nyi luyinda malingiwa hakamwihi ni kuze watwama, shina muhasa kulihana hanga ukwase? (Tala paragrafu 12)e
12. Yika mandumbu akwo mahasa kulinga hanga akwase nyi kwalingiwa luyinda? (Tala chizulie.)
12 Yika mandumbu akwo mahasa kulinga? Nyi kwalingiwa luyinda hakamwihi ni kuze watwama, hula kuli makulwana akulweze chize muhasa kukwasa. Hanji muhasa kutambula ku zuwo lie mandumbu waze atokesa mazuwo jo ni kutambula akwa-kulihana mu mulimo wa kutunga. Muhasa kuhana kulia hanji yuma yikwo yize akwa-kwambujola mafupiwa. Mba kuchi muhasa kukwasa nyi luyinda malingiwa kusuku ni kuze watwama? Muhasa kulembela mandumbu waze anapalika mu luyinda wacho. (2 Kori. 1:8-11) Muhasa kuhana mulambu hanga ukwase mulimo uze analingi hashi heswe. (2 Kori. 8:2-5) Nyi uli ni uhashi wa kuya ndo kuze kwalingiwa luyinda, hula kuli makulwana yize muhasa kulinga. Nyi ngwe makusanyika, kota makwaha fumbo hanga unyingike chize muhasa kukwasa kanawa.
KWASA MANDUMBU MUZE MAPALIKA MU YIHUNGUMIONA
13. Mu yifuchi yize mulimo wetu uli wa kukanjisa, yipikalo yika mandumbu jetu akupalika?
13 Mu yifuchi yize mulimo wetu uli wa kukanjisa, mwono wa mandumbu wakukala chinji. Ayo nawa mahasa kupalika mu kapinda mukwo ngwe, kuhona mbongo, misongo, hanji kufwisa mutu yoze azanga chinji. Mumu lia yihungumiona muchihasa kupwa chikalu kuli makulwana kumeneka mandumbu. Chakupwa chikalu kupwa hamwe no hanga aatakamise. Yino ye yalingiwile kuli Andrei yoze twatongola ha mutwe wapalika. Umwe pangi wa mu chizavu chenyi cha kuya mu munda, te kanahono mbongo jakulikwasa najo. Chaluyinda, yalemana nawa ni mashinyi. Kashika, te katamba kumupasula, chikwo nawa te katambile kukalakala. Chipwe ngwe mashimbu jacho kapwile a musongo wa COVID-19, nihindu mandumbu kasele tachi hanga amukwase, Yehova kamwene yuma yacho yeswe.
14. Kuchi makulwana mahasa kupwa chilweza chipema ha kujikijila muli Yehova?
14 Yika makulwana mahasa kulinga? Andrei kalembele ni kulinga yize te mahasa. Kuchi Yehova akumbulwile kulemba chenyi? Yehova kazachishile mandumbu anji mu chikungulwila waze apwile ni yikumba hanga akwase pangi wacho. Amwe kapwile ni kumutwala ku shipitali hanga amupime, akwo kapwile ni kumwaha mbongo. Yehova kakolwezele mandumbu jacho hanga alinge yize mahasa. Chikwo nawa, kawahishile kulinunga ni hamu lia mandumbu jacho. (Hepre. 13:16) Makulwana, nyi kuma kuze nwatwama mulimo wetu uli wa kukanjisa, etenu ukwaso kuli akwenu. (Jere. 36:5, 6) Chahiana ulemu, jikijilenu muli Yehova mumu iye, manukwasa nufunge kanawa mandumbu ni mapangi jetu.
15. Kuchi mutuhasa kufunga sambukila muze mulimo wetu uli wa kukanjisa?
15 Yika mandumbu akwo mahasa kulinga? Mumu lia yihungumiona, hanji mutufupiwa kulikungulula mu yizavu yikehe-yikehe. Kashika chili chilemu chinji kupwa ni sambukila ni mandumbu jetu, hanji ngwetu, jita yetu twatamba kuyasa ni Satana hi ni mandumbu jetu ko. Kanda ushimbwila ungunu kuli mandumbu je. Nyi kwasoloka kapinda mukachi ka mandumbu senu tachi hanga nuhwise mulonga wacho. (Yishi. 19:11; Efwe. 4:26) Tesa kulianga kukwasa akwenu. (Titu 3:14) Ukwaso uze mandumbu ahanyine kuli pangi twatongola, wamukwashile chinji ni kukwasa mandumbu a mu chizavu chenyi cha kuya mu munda. Ayo kalinungine ni kupwa ngwe usoko umuwika.—Samu 133:1.
16. Kulita ni A-Kolosu 4:3, 18 kuchi mutuhasa kukwasa mandumbu jetu waze anapalika mu yihungumiona?
16 Mandumbu jetu anji kananungu ni kuwayila Yehova chipwe ngwe kanahungumiona kuli nguvulu. Amwe, kakwasa mu mazuwo a ususu mumu lia ufulielo wo. Mutuhasa kwalembela, kulembela asoko jo, ni kulembela waze akusa mwono wo mu ponde hanga akwase mandumbu jacho ku spiritu, ku musunya ni kwakwasa kuhwisa milonga ni nguvulu.c (Tanga A-Kolosu 4:3, 18.) Kanda uvulama nilimwe tangwa ngwo, yilemba ye muyihasa kukwasa chinji mandumbu wano!—2 Tesa. 3:1, 2; 1 Timo. 2:1, 2.
Kuchi muhasa kukwasa asoko je alilulieke haliapwila, shimbu kanda achipalika mu yihungumiona? (Tala paragrafu 17)
17. Kuchi muhasa kulilulieka haliapwila shimbu kanda uchipalika mu yihungumiona?
17 Wano e mashimbu akulianga kulilulieka shimbu kanda aputuka kunuhungumiona. (Yili. 14:22) Kunwatambile kunyonga wika ha yuma yipi yize muyihasa kulingiwa. Shimbu nuchilinge, kolesenu usepa wenu ni Yehova ni kukwasa ana jenu no achilinge. Nyi ngwe nunalipikala, azulwilenu mbunge jenu kuli Yehova. (Samu 62:7, 8) Hanjikenu mu usoko ha yuma yeswe yipema yize yakunutwala hanga nujikijile muli Yehova.d Ha mashimbu a luyinda, ujikijilo we muli Yehova ni kulilulieka che chipema, muyikahana hamu ni uwahililo kuli ana je.
18. Yika mutuhasa kushimbwila kulutwe lia matangwa?
18 Sambukila ya Zambi yakutukwasa hanga tulivwe kanawa. (Fwili. 4:6, 7) Yehova kakuhuzulula mbunge yetu chipwe ngwe tunapalika mu misongo, luyinda wa chisemewa ni mu yihungumiona, mumu lia sambukila yacho. Yehova kakuzachisa makulwana a mu chikungulwila hanga atukwase. Kakutwaha nawa uhashi wa kulikwasa umwe ni mukwo. Sambukila yize tuli nayo haliapwila, muyitukwasa kukumba yipikalo ya kulutwe lia matangwa ni ha luyinda munene. (Mateu 24:21) Muze yino muyilingiwa mutufupa kufunga sambukila yetu ni kukwasa akwetu no achilinge. Yipikalo yeswe muyikasala kunyima muze luyinda munene makahwa. Ewa, mutukapwa ni yize Yehova azangile tupwe nayo—sambukila yingunu, ya mutolo.—Iza. 26:3, 4.
MWASO 109 Zangenu ni Mbunge Yeswe
a Yehova kakuzachisa tuvumbi twenyi mashimbu eswe hanga akwase waze anapalika ha mashimbu akalu. Iye mahasa kukuzachisa hanga ukwase ni kutakamisa mandumbu ni mapangi jetu. Mutumona yuma yikwo yize mutuhasa kulinga muze akwetu mafupiwa ukwaso.
b Majina amwe kapwa kwalumuna.
c Mandumbu a ku Mbetele hanji a ku chishina chinene keshi kutuma mikanda ya hita mukwa-kwambujola kuli mandumbu ni mapangi waze ali mu mazuwo a ususu.
d Tala chikuma chinambe ngwo, “Lilulieke Haliapwila Hakutwala ku Yihungumiona” ha Kaposhi wa Kutalila Julho 2019.
e ULUMBUNWISO WA CHIZULIE: Lunga ni pwo kananeha kulia kuli umwe usoko waze apalika mu luyinda, anatwama mu matenda ha shimbu likehe.