“Ngakchia Hna, Nan Nu Le Nan Pa Bia Ngai Hna U”
“Ngakchia hna, Bawipa duhnak bangin nan nu le nan pa bia ngai hna u, cucu a hmaanmi thil a si caah nan tuah awk a si.”—EFESA 6:1,NW.
1. Nawlngaihnak nih zeitindah an huhphenh khawh?
KHUA a hun dawm kan hmuh i khuari thawng kha kan theih. Cun lu sam i ling dih deng tiangin nimtlau a hung lek. A chuak kho menmi thil ṭihnung a hngalmi caah mah cucu a phan dengmangmi thlichia in a himnak hmun i tlik awkah ralrinpeknak a si. “Khuaruahhar a simi thil” kan pum i ralrinpeknak kan ngaih ruangah atu i kan nun hi a si kho i mi cheukhat an thih cu nawl an ngaih lo ruangah a si kho men.—Salm 139:14.
2. Zeiruangah ngakchia cu ralrinpek an herh i nu le pa bia an ngaih awk a si?
2 Nannih mino hna, a chuak kho menmi thil ṭihnung he aa tlai in ralrinpeknak nan herh i mah cucu nu le pa nih chimh ding rian an ngei. “Meipung tong hlah, a lin.” “Tili kam ah kal hlah, ṭih a nung.” “Lam na tan hlan ah kehlei orhlei ṭha tein zoh” timi ralrinpeknak hna kha naa cinken men lai. Ngaihchia a simi cu, ngakchia tampi nih ralrinpeknak kha an ngaih lo caah hma an pu asiloah an thi. Nu le pa bia ngaih cu “a hmaanmi thil” le aa tlakmi thil a si. Fim zong a si. (Phungthlukbia 8:33) Baibal cang dang ah kan Bawipa Jesuh Khrih nih “a lawmhmi thil” a si tiah a ti. A ngai tein, nu le pa bia ngaih dingin Pathian nih nawl a kan pek.—Kolose 3:20; 1 Korin 8:6.
Nawlngaihnak i Zungzal Laksawng Hna
3. Kannih a tam deuh caah “nunnak taktak” cu zeidah a si i mah cucu ngakchia pawl nih zeitindah an hmuh khawh?
3 Nu le pa bia ngaihnak nih atu na nunnak kha a huhphenh lengah hmailei ah “nunnak taktak” an hmuhter khawh. (1 Timote 4:8; 6:19) Kannih a tam deuh caah nunnak taktak cu Pathian nawlbia zumhawktlak tein a zulmi hna kamhmi vawlei thar i zungzal nunnak a si. A biapi bik nawlbia pakhat cu hihi a si: “ ‘Na nu le na pa upat hna,’ ti hi nawlbia hmasabik a si i, ‘cu ti na tuah ahcun na caah a ṭha lai i ram chungah saupi na nung lai,’ tiah chapchihmi a si.” Cucaah nu le pa bia na ngaih ahcun naa nuam lai. Na hmailei a him lai i vawlei paradis ah zungzal nunnak na hmuh lai!—Efesa 6:2, 3.
4. Ngakchia nih Pathian upatnak zeitindah an langhter khawh i zei ṭhatnak hna dah an hmuh khawh?
4 An bia ngaihnak in nu le pa upatnak langhter cu an bia ngaih awkah nawl a petu Pathian upat zong a si. Caan khatte ah ṭhatnak na hmuh lai. “Keimah cu BAWIPA nan Pathian, nan ca ṭhatnak cawnpiak an duhtu le nan zulh awk hnga lam an hmuhsaktu hna ka si” tiah Baibal nih a ti. (Isaiah 48:17; 1 Johan 5:3) Nawlngaihnak nih zeitindah an ṭhathnem? Cu nih cun na nu le na pa a nuamhter hna i annih nih na nunnak a nuamh nakhnga an in tuahpiak lai. (Phungthlukbia 23:22-25) Asinain, a biapi bikmi cu nawl na ngaihnak nih vancung Pa Pathian kha a lawmhter i thluachuah tampi an pek lai! Pa “a duhmi kha ka tuah zungzal” tiah a timi Jesuh kha Jehovah nih zeitindah thluachuah a pek i a huhphenh ti kha zoh hmanh u sih.—Johan 8:29.
Jesuh—Teimami Rianṭuantu
5. Jesuh cu teimami rianṭuantu a si tiah zei ruangah kan zumh khawh?
5 Jesuh cu a nu Mari fater a si. Fa in a cawmtu a pa, Josef cu lehtama a si. Jesuh nih Josef sinin lehtama thiamnak kha a rak cawn. (Matthai 13:55; Marka 6:3; Luka 1:26-31) Jesuh cu zei bantuk phun lehtama dah a si lai tiah na ruah? Khuaruahhar in ngaknu thiang nih a pawi hlan i van a um lio ah fimnak langhtertu in Jesuh nih hitin a rak chim: “[Pathian] pawngah khan rian thiam ngaimi bantukin ka rak um; keimah cu ni fate aa lawmhnak ka rak si.” Pathian dawtmi vancung ah a ummi Jesuh cu teimami rianṭuantu a rak si. Vawlei cung zongah Jesuh cu a ngakchiat lio ah teimami lehtama ṭha pakhat in rian aa zuam lai tiah na ruat maw?—Phungthlukbia 8:30; Kolose 1:15, 16.
6. (a) Ngakchia pakhat in Jesuh nih inn rian a ṭuan lai tiah zeiruangah na ruah? (b) Zeiti lam in dah ngakchia nih Jesuh nawl an i cawn khawh?
6 Ngakchia pawl kong he aa tlai in Baibal nih a chim bangin Jesuh zong a ngakchiat lio ah lente aa celh caan hna a um. (Zekhariah 8:5; Matthai 11:16, 17) Asinain, a tarual i sifakmi chungkhar ah fa upa bik in Jesuh cu Josef sinin lehtama thiamnak a cawn lengah inn rian zong a rak ṭuan lai ti cu a fiang. A hnu ah Jesuh cu cawnpiaktu a hung si i pumpak tlamtlinnak kha hlaw in phungchim rianṭuannak caah aa pumpe. (Luka 9:58; Johan 5:17) Zei kong hna ah dah Jesuh naa zohchunh khawh lai? Inn thianhnak asiloah a dang inn rian hna ṭuan awkah na nu le na pa nih an in fial maw? Khrihfa pumhnak hna i pumhnak le phungchimnak thawngin Pathian biaknak ah i tel awkah tha an in pe maw? Mino Jesuh nih cu bantuk fialnak hna kha zeitindah a leh lai tiah dah na ruah?
Baibal Hlathlainak le Cawnpiaknak ah Tei A Mami
7. (a) Lanhtak Puai ah Jesuh cu ahote he dah kal ṭi dawh a si? (b) Mi dang inn an tlun lio ah Jesuh cu khuazei ah dah a um, zeiruangah?
7 Judah mi hna puai pathum chung i Jehovah biak awkah biakinn ah nan kal lai tiah Israel innchungkhar i pa paohpaoh cu nawl pek an rak si. (Deuteronomi 16:16) Jesuh cu kum 12 a si lio ah Lanhtak Puai va zawh awkah an innchungkhar dihlak in Jerusalem ah an kal. Nu khat pa dang a naule zong an i tel lai. Jesuh innchungkhar he Mari nau Salome, a va Zebedi le an fale Jeim le Johan zong i tel dawh an si. A hnu ah annih pahnih cu lamkaltu an hung si.a (Matthai 4:20, 21; 13:54-56; 27:56; Marka 15:40; Johan 19:25) An kir lei khual lam ah Jesuh cu sahlawh rualchan pawl he an um tiah an ruah caah Josef le Mari nih a um lo kha an hngal lo. Ni thum a rauh hnu ah, Jesuh cu biakinn ah “cawnpiaktu Judah mi hna sinah khan a rak ṭhu i an bia a rak ngai i bia a rak hal len ve ko hna” kha Josef le Mari nih an hmuh.—Luka 2:44-46.
8. Biakinn ah Jesuh nih zeidah a rak tuah i mi cu zeiruangah an khuaruah a rak har?
8 Jesuh nih cawnpiaktu pawl kha zeitindah “bia a rak hal” hna? Bia a hal hna cu kherhhlai sawhsawh duh men asiloah bia lehnak theih duh sawhsawh men caah a si lo. Biahalnak ca i a hmanmi Grik biafang nih biaceihnak kha a sawh caah biahalnak in lehnak zong aa tel. A si, mino te Jesuh cu biaknak cawnpiaktu pawl hmanh an khuaruah a hartermi Baibal hlathlaitu pakhat a rak si! “A bia a theimi paoh cu a fimning le a bia lehning ah khan an khuaruah a har ko” tiah Baibal nih a ti.—Luka 2:47.
9. Baibal hlathlainak ah Jesuh i zohchunhawk kha zeitindah naa cawn khawh?
9 Jesuh nih mino pakhat in cawnpiaktu pawl khuaruahhar lak tiangin Baibal hngalhnak a ngeihmi cu zeiruangah a si tiin dah na ruah? Pathian a ṭihmi nu le pa nih bawhte a si lio in an rak cawnpiak caah a si. (Exodus 12:24-27; Deuteronomi 6:6-9; Matthai 1:18-20) Josef nih mino Jesuh kha Cathiang relnak le i ruahnak pumhnak inn ah a kalpi lai ti cu a fiang. Na nu le na pa nih Baibal cawnpiak in Khrihfa pumhnak hna ah an in kalpi maw? Jesuh bantukin nu le pa cawnpiaknak kha na sunsak ve maw? Na hngalhmi kha Jesuh bantukin mi dang na chim ve hna maw?
Jesuh cu Tangah Aa Rak Dor
10. (a) Jesuh a umnak hmun kha a nu le a pa nih zeiruangah an rak hngalh awk a si? (b) Ngakchia pawl caah zei a ṭhami zohchunhawk dah Jesuh nih a rak chiah?
10 Ni thum hnu ah Jesuh kha biakinn ah an hmuh tikah Josef le Mari zeitin an lungthin a um lai tiah dah na ruah? An hna a rak ngam tuk lai. Asinain, a nu le a pa nih khoika ah a um an hngalh lo caah Jesuh cu a khuaruah a rak har. Jesuh cu khuaruahhar in hrin a si kha an hngalh. Cu lengah, khamhtu le Pathian Pennak Siangpahrang in hmalei i Jesuh rian kong kha a dikthliar in an hngal lo nain a cheukhat cu an rak hngalh. (Matthai 1:21; Luka 1:32-35; 2:11) Cucaah Jesuh nih “zeicahdah nan ka kawl? Ka Pa inn ah ka um awk a si ti kha nan hngal lo dahra?” tiah a ti hna. Asinain, nawl ngai in a nu le a pa he Nazareth khua ah a kir ṭhan. Cun “a nu le a pa kut tangah nawl ngai tein a um: Hi thil vialte hi a nu nih a lung chungah aa ken dih.”—Luka 2:48-51.
11. Tang i dornak he aa tlai in Jesuh sinin zeidah kan i cawn khawh?
11 Jesuh i zohchunh in nu le pa bia a zungzal in ngaih cu a fawi tiah na ruat maw? Asiloah nihin vawlei kong kha anmah nakin ka hngalh deuh tiah na ruat maw? A hmaan ko, cell phone, computer asiloah thilri thar pawl kong cu anmah nakin na hngalh deuh ko lai. Asinain, Jesuh kha ruat hmanh. “A fimning le a bia lehning” nih cawnpiaktu pawl kha an khuaruah a rak harter hna. Na hngalhnak cu Jesuh he tahchunh tikah chim tlak lo a si kha na cohlan ko lai. Asinain, Jesuh nih a nu le a pa bia kha a rak ngaih. Mah nih an biakhiahnak paoh kha a hna a rak thla a ti duhnak a si lo. Asinain, seino a si chung cu “an kut tangah nawl ngai tein a um.” Jesuh zohchunhawk in zeidah cawn khawh a si tiah na ruah?—Deuteronomi 5:16, 29.
Nawlngaihnak Langhter cu Zuamcawhnak A Si
12. Nawlngaihnak nih na nunnak zeitindah a khamh khawh?
12 Nawlngaihnak langhter cu a zungzal in a fawi lo. A luan cia kum tlawmpal ah ngakchia nu pahnih cu lam nganpi pakhat kha a cung in minung kalnak hlei donhmi in kal loin lam cungah an tli. Hlei cungin a kalmi an hawi John zong kha “kan sinah ra ve” tiah an ti. Aa cungcangmi John kha ngakchia nu pakhat nih “mi ralchia” tiah a nihsawh. John nih a ṭih lo nain “ka nu bia ka ngaih lai” tiah a leh. Cu hnu tlawmpal ah mawṭaw ke aa hrun thawng thangpi a theih i tanglei a zoh tikah ngakchia nu pahnih kha mawṭaw nih a pah hna a rak si. Nu pakhat cu a thi i a dang pakhat cu a ke tan a si. Minung kalnak lam in kal u tiah atu le atu ralrinnak a pemi nu pahnih i an nu nih John a nu kha “na fapa bantuk in bia ngai hna sehlaw zeitluk in dah a ṭhat lai” tiah a rak ti.—Efesa 6:1.
13. (a) Zeiruangah na nu le na pa nawl na ngaih awk a si? (b) Zeitik caan ah dah nu le pa bia ngaih lo cu aa tlak?
13 Zeiruangah Pathian nih “ngakchia hna, . . . nan nu le nan pa bia ngai hna u” tiah a ti. Nu le pa nawl ngaih cu Pathian nawl ngaih a si. Cu lengah, na nu le na pa cu nangmah nakin an hmuhtonnak a tam deuh. Tahchunhnak ah, a cunglei i thil poipang a um hlan kum nga lio ah a hawi nu fa lam a tan lio ah mawṭaw nih a pah i a thih kha John a nu nih a rak hmuhton bal. A zungzal in nu le pa bia ngaih cu a fawi lo nain Pathian nih nan ngaih awk a si tiah a ti. Asinain na nu le na pa nih asiloah mi dang nih lihchim ding, fir ding, Pathian a duh lomi thil tuah ding an in fial a si ahcun ‘minung nakin Pathian nawl ngaih deuh awk a si.’ Cucaah Baibal nih “nan nu le nan pa bia ngai hna u” a ti hlan ah “Bawipa duhnak bangin” tiah a ti. Mah cucu Pathian nawlbia he aa tlakmi zei thil kong paoh ah nu le pa bia ngaih ding tinak a si.—Lamkaltu 5:29.
14. Mitling pakhat caah nawlngaihnak langhter cu zeiruangah a fawi deuh, asinain cu ti si awkah cawn cu zeiruangah a herh?
14 Jesuh bantukin “palhnak a ngei lo, sualnak a ngei lo; misual mi hna lak khan ṭhen” a simi mitling ka si ahcun nu le pa bia ngaih a fawi deuh lai tiah na ruat maw? (Hebru 7:26) Mitling na si ahcun atu bantukin thil ṭha lo tuah na duh lai lo. (Genesis 8:21; Salm 51:5) Asinain, Jesuh hmanh nawlngaih a rak cawng. Jesuh cu “Pathian Fapa a si ko nain Pathian nawl ngaih kha harnak innak chungin a thiam” tiah Baibal nih a ti. (Hebru 5:8) Cu harnak a inmi nih van ah a cawn khawh lomi nawlngaihnak kha cawn awkah Jesuh kha zeitindah a rak bawmh?
15, 16. Jesuh nih nawlngaihnak kha zeitindah a rak cawn?
15 Jehovah lamhruainak in Josef le Mari nih bawhte a simi Jesuh kha harnak lakin an rak huhphenh. (Matthai 2:7-23) Asinain, a hnu ah Jesuh kha harnak chungin Pathian nih khuaruahhar in a rak huppheng ti lo. Jesuh cu thinlung le pumsa lei fahnak nganpi a rak in caah “aihramnak le mitthli he thlacamnak” a tuah tiah Baibal nih a ti. (Hebru 5:7) Cucu zeitik lio ah dah a rak si?
16 Vawlei a nunnak a dih lai ah a zumhfehnak kha hrawh awkah Satan nih fakpi in a rak i zuam lio ah khan a si. Misual pakhat tiah ruahmi in a thihnak nih a Pa min thang a chiatter sual lai ti a phan caah Gethsemane dum ah “lungthin fak ngaingai in fak chinchin in thla a cam i a thlan cu vawlei ah a tlami thi dor bantuk a si.” Cun hremnak tung cung i a thih laite ah a inmi a fah tuk caah Jesuh cu mitthli he “fakpi in a ai.” (Luka 22:42-44; Marka 15:34) Cuticun Jesuh cu “nawl ngaih kha harnak innak chungin” a cawn caah a Pa lung a rak lawmhter. Atu van ah a ummi Jesuh nih nawlngaihnak langhter dingin fakpi kan i zuam lio ah kan inmi fahnak hna kha a kan theihthiampiak.—Phungthlukbia 27:11; Hebru 2:18; 4:15.
Nawlngaimi Si Awkah Cawnnak
17. Chimhhrinhnak kha zeitindah kan hmuh awk a si?
17 “Fa a simi paoh cu a pa nih a velh bal lomi aho tal an um hnga maw?” tiah Baibal nih a ti. Na nu le na pa nih an in chimhhrinh cu na ca ṭhatnak an duh i an in dawt caah a si. Na cungah dawtnak an ngeih lo ahcun a caan pe in an in chimhhrin lai lo. Cu ti a si ahcun ngaihchiat awk a si lo maw? Jehovah zong nih a kan dawt caah a kan chimhhrinmi a si. “Dantatnak kan in tikah kan in lio ah cun kan lung a kan lawmhtertu si loin kan ngaih a kan chiattertu a si. Sihmanhsehlaw cu bantuk dantatnak innak nih a chimhhrinmi hna cu daihnak laksawng dinnak nunnak kha an hmu.”—Hebru 12:7-11.
18. (a) Dawtnak in chimhhrinhnak nih zeidah a langhter? (b) Cu bantuk chimhhrinnak nih minung nunnak zei lam hna in a ṭhathnem dah na hmuh?
18 Jesuh chimmi a fim ngaingaimi hlan lio Israel siangpahrang pakhat nih nu le pa i dawtnak in chimhhrin a herhnak kong a rak chim. “Na fa dan na tat lo ahcun na huat a si, na dawt ahcun amah kha chimhring tuah” tiah Solomon nih a rak ṭial. Dawtnak in chimhhrinh a simi a nunnak kha thihnak chungin na khamh a si ti hmanh in Solomon nih a rak ti. (Phungthlukbia 13:24; 23:13, 14; Matthai 12:42) Khrihfa nu pakhat nih a ngakchiat lio ah pumhnak i ṭha tein na um lo ahcun inn ṭin tikah chimhhrinh na si lai tiah a pa nih a ti tawn kha a chim. Atu ah a pa chimhhrinhnak nih a nunnak a ṭhatter caah a pa kha a lung ah a hung chuak lengmang.
19. A hlei in nu le pa bia kha zeiruangah ngaih awk a si?
19 Na nu le na pa nih an in dawt i a caan pe in an in chimhhrin tikah i lawm. Kan Bawipa Jesuh Khrih hmanh nih a nu le a pa a simi Josef le Mari nawl a rak ngaih bantukin nang zong an nawl ngai hna. A hlei in Jehovah Pathian nih cu ti tuah dingin nawl a kan pek caah a si. Cu ti na tuahnak thawngin ṭhatnak na hmu lai i “ram chungah saupi na nung lai.”—Efesa 6:2, 3.
[A Tanglei Fianternak]
a Jehovah Hngaltu hna chuahmi Insight on the Scriptures, Uk 2 nak, cahmai 841 kha zoh.
Zeitindah Na Leh Lai?
• Nu le pa bia ngaihnak in ngakchia pawl nih zei ṭhatnak dah an hmuh lai?
• Ngakchia pakhat in Jesuh nih nu le pa bia ngaihnak ah zei zohchunhawk dah a rak chiah?
• Nawlngaihnak kha Jesuh nih zeitindah a rak cawn?