“Jah I Meizik” Kha Alhter Peng

1. Baibal nih dawtnak taktak kong he aa tlaiin zeitindah a langhter?

“DAWTNAK mei cu meizik, Jah i meizik a si. Dawtnak mei cu tidai rial nih hmit kho ri lo, Run tilian zong nih phum kho lai lo.”b (Sol. 8:6, NW, 7) Mah cu dawtnak taktak kong he aa tlaiin aa dawh tukmi langhternak a si! Mah bia cu aa ṭhiummi nuva hna caah thazaang petu a si: Pakhat le pakhat cungah a hmunmi dawtnak nan ngei kho.

2. Nuva hna nih an dawtnak a kih nakhnga lo zeidah an tuah a herh?

² Nuva hna nih an nunchung vialte a hmunmi dawtnak an ngei lai maw, ngei lai lo ti cu anmah cungah aa hngatmi a si. Tahchunhnak ah, meiphu pakhat cu pakhatkhat nih thing an tih chap lengmang lawngah a alh peng lai. Thing tih chap a si lo ahcun a donghnak ah mei cu a thi ko lai. Cu bantukin nu le va karah a ummi dawtnak zong a si, an i pehtlaihnak an fehter lawngah an i dawtnak cu a hmun kho peng lai. A caan ah an i dawtnak cu a kik tiah an ruah khawh men, a hleiin tangkalei chambaunak, damlonak asiloah fale zohkhenhnak ti bantuk lungretheihnak an ngeih tikah a si men lai. Cu a si ah, innchunghawi a ngeimi na si ahcun nan innchungkhar ah “Jah i meizik” kha zeitindah nan alhter peng khawh? Hi capar ah nan i pehtlaihnak fehter peng awk le a nuammi chungkhar ngeih awkah aan bawm khomi lam pathum kong kan i ruah hna lai.c

Jehovah He Nan I Pehtlaihnak Kha Fehter Peng

3. Jehovah he pehtlaihnak ṭha ngeihnak nih nu le va kha an i dawtnak hmunhter peng awkah zeitindah a bawmh hna? (Phungchimtu 4:12) (Hmanthlak zong zoh.)

³ “Jah i meizik” alhter peng awkah nu le va an pahnih ningin Jehovah he an i pehtlaihnak fehter awkah an i zuam a hau. Mah cu an chungkhar caah zeitindah bawmtu a si? Vancung an Pa he an i pehtlaihnak a sunsakmi nuva hna nih Pathian pekmi ruahnak cheuhnak kha lungtho tein an zulh. Mah nih pakhat le pakhat an i dawtnak a kihter khomi buaibainak hna hrial awk le tawnghtham awkah a bawmh hna. (Phungchimtu 4:12 rel.) Thlaraulei lungthin a ngeimi hna nih Jehovah i zohchunh awk le a ngeihmi sining zaangfahnak, lungsaunak, ngaihthiamnak ti bantuk kha ngeih ve awkah fakpi in an i zuam. (Efe. 4:32–5:1) Nuva hna nih cu bantuk sining hna an langhter tikah an i dawtnak fawi tein a ṭhang chin ko lai. An i umnak kum 25 leng a si cangmi unaunu Lena nih hitin a chim: “Thlaraulei lungthin a ngeimi mi pakhat dawt le upat cu a fawimi a si.”

4. Jehovah nih Josef le Mary kha Messiah nulepa si dingin zeicah a thim hna?

⁴ Baibal tuanbia pakhat hi zohhmanh. Jehovah nih Messiah nulepa caah nuva tuahkhat a thim hna tikah David tefa tampi lakin Josef le Mary kha a thim hna. Zeicah? An pahnih in Jehovah he pehtlaihnak ṭha an ngei i an innchungkhar kha amah dawtnak in an sersiam lai ti kha a hngalh caah a si. Nuva hna, Josef le Mary sinin zeidah nan cawn khawh?

5. Josef sinin vale nih zeidah an cawn khawh?

⁵ Josef nih Jehovah lamhruainak kha lungtho tein a zulh caah mah nih va ṭha pakhat a siter. A chungkhar kong he aa tlaiin Pathian sinin a tlawm bik voithum lamhruainak a hmu. A voithum ningin thlennak nganpi tuah a herhmi a si hmanhah a rak zulh colh. (Matt. 1:20, 24; 2:13-15, 19-21) Pathian lamhruainak a zulhnak thawngin Josef nih Mary kha a huhphenh, a bawmh i a zohkhenh. Josef tuahsernak ruangah Mary nih zeitluk in dah a dawt lai i a upat lai ti khi ruathmanh! Vale hna, innchungkhar zohkhenhnak he aa tlaiin Baibal lamhruainak nan kawlnak thawngin Josef kha nan i zohchunh khawh.d Mah lamhruainak nan zulh tikah thlennak tuah a herh hmanhah nan nupile nan dawtmi hna kha nan langhter i nan innchungkhar zong nan fehter. An i umnak kum 20 leng a si cangmi Vanuatu i unaunu pakhat nih hitin a ti: “Ka vapa nih Jehovah lamhruainak a kawl i a zulhmi ka hmuh tikah ka upat chinchin. Ka him timi ruahnak ka ngei i a biakhiahnak cungah zumhnak ka ngei.”

6. Mary sinin nupile nih zeidah an cawn khawh?

⁶ Mary cu amah theng Jehovah he pehtlaihnak ṭha a ngei; a zumhnak cu Josef tuahsernak cungah aa hngat lo. Cathiang kha ṭha tein a hngalh. Mary nih a hngalhmi kong kha a caan pe in thukpi in a ruah. (Luka 2:19, 51) Jehovah he pehtlaihnak ṭha a ngeihmi nih nupi ṭha a siter lai ti a fiang. Tuchan i nupile tampi zong Mary bantukin tuah awkah fakpi in an i zuam. Tahchunhnak ah, unaunu Emiko nih hitin a ti: “Va ka ngeih hlanah keimah tein thlaraulei tuah tawnmi thil hna ka ngei. Asinain va ka ngeih hnuah ka vapa nih kan caah thla a cam i biaknaklei ah a ka hruai caah ka zumhnak cu amah tuahmi thil cungah a hun i hngat ti kha ka hngalh. Jehovah he kan i pehtlaihnak ah keimah tein ka thil kaa phorh a hau ti kha ka hun hngalh. Cucaah keimah tein thlacamnak, Baibal relnak le ṭha tein ruahnak caah a caan ka pek.” (Gal. 6:5) Nupile hna, Jehovah he nan i pehtlaihnak nan fehter peng ahcun nan vale nih nanmah thangṭhat awk le dawt awkah a ruang tampi an ngei lai.—Ptb. 31:30.

7. Hmunkhat ah Pathian biaknak he aa tlaiin Josef le Mary sinin nuva hna nih zeidah an cawn khawh?

⁷ Josef le Mary cu Jehovah he an i pehtlaihnak fehter peng awkah hmunkhat ah rian an ṭuanṭi. Chungkhar ningin hmunkhat ah Jehovah biak cu a biapi tuk ti kha an hngalhthiam. (Luka 2:22-24, 41; 4:16) Cutin tuah cu zuamcawhnak a si kho men, a hleiin fa tam deuh an ngeih tikah a si kho men. Asinain cutin an rak tuah khawh. Tuchan nuva hna caah zohchunh awk ṭha taktak an si! Fa a ngeimi na si ahcun Josef le Mary bantukin i pumh awk asiloah chungkhar pumhnak ca a caan suai awkah zuamcawhnak nan tong kho men. Nuva ningin hmunkhat ah hlathlainak tuah awk asiloah thlacam awkah a caan pek hmanh a har kho men. Asinain Jehovah kha hmunkhat ah nan biakṭi tikah Pathian he siseh, na innchunghawi he siseh nan i naih deuh lai. Cucaah biaknak kha biapi ah chia.

8. Buaibainak a ngeimi nuva hna nih chungkhar pumhnak in ṭhatnak tam deuh hmuh awkah zeidah an tuah khawh?

⁸ Nan innchungkhar ah buaibainak a um ahcun zeidah nan tuah khawh? Hmunkhat ah chungkhar pumhnak tuahṭi ding cu a nuam lo dingmi a lo men lai. Cutin a si ahcun nan pahnih in i ruahṭi awkah nan hna a tlami a kong pakhatkhat, a tawimi le a nuammi kong pakhatkhat i ruahnak in thawk u. Mah nih pakhat le pakhat i dawt deuh awk le hmunkhat ah Jehovah biakṭi duhnak ngeih awkah aan bawmh hna lai.

Hmunkhat Ah A Caan Hmangṭi U

9. Nuva hna nih pakhat le pakhat zeicah a caan an i pek awk a si?

⁹ Nu le va hna, hmunkhat ah a caan hmanṭinak nih nan i dawtnak zong a hmunhter khawh. Cutin nan tuah tikah nan innchunghawi i a ruahnak le a intuarnak kha hngalh awkah aan bawmh hna lai. (Gen. 2:24) An i umnak kum 15 leng a si cangmi Lilia le Ruslan nih an i um tlawmpal ah an hun hngalhmi thil pakhat a um. An nu nih hitin a ti: “Kan rak ruah bantukin hmunkhat ah caan hmanṭi dingin a caan tampi kan ngei lo ti kha kan hun hngalh. Pawcawmnak rian, inn rian le a hnuah kan fale caah kan rian a tam tuk. Kanmah tein a caan kan sersiam lo ahcun pakhat le pakhat kan i hlat lai ti kha kan hngalh.”

10. Efesa 5:15, 16 i phunglam kha nuva hna nih zeitindah an zulh khawh?

¹⁰ Nuva hna nih a caan hmanṭi awkah zeidah an tuah khawh? Pakhat le pakhat a caan i pek khawh awkah a caan nan suai a hau men lai. (Efesa 5:15, 16 rel.) Nigeria i unaupa Uzondu nih hitin a ti: “Ka tuah dingmi thil hna caah a caan ka suai tikah ka nupi he caan kan hmanṭi dingmi zong ka telh chih i mah caan kha biapi ah ka chiah.” (Fil. 1:10) Moldova i peng zohkhenhtu pakhat i a nupi Anastasia nih a ṭha bikmi lam in a caan a hman ning kha zohhmanh u. Hitin a ti: “Ka vapa nih a rian a ṭuan lioah ka tuah a herhmi thil hna kha tuah awkah kaa zuam. Cutin ka tuah caah a hnuah hmunkhat ah caan kan hmangṭi kho.” Asinain a caan na suaimi ningin caan hmanṭi awkah a har ah tah zeitin?

11. Akuila le Prisilla cu zei rian hna dah an ṭuanṭi?

¹¹ A hmasa Khrihfa hna nih an sunsak tukmi nuva, Akuila le Prisilla sinin nuva hna nih an cawn khawh. (Rom 16:3, 4) An chungkhar kong kha a dikthliar in Baibal nih a langhter lo nain hmunkhat ah rian an ṭuan, phung an chim i midang an bawmh hnanak kong cu a langhter. (Lam. 18:2, 3, 24-26) A tak ti ahcun Baibal nih Akuila le Prisilla kong a langhter fatin an pahnih in hmunkhat ah a langhter peng.

12. Nuva hna nih caan tam deuh in hmanṭi awkah zeidah an tuah khawh? (Hmanthlak zong zoh.)

¹² Nuva hna nih Akuila le Prisilla kha zeitindah an i zohchunh khawh hna? Nangmah he, na innchunghawi he nan tuah a herhmi thil tampi kong kha ruat. Mah rian hna kha pakhat cio in tuah canah nan pahnih in nan tuahṭi kho lai maw? Tahchunhnak ah, Akuila le Prisilla cu hmunkhat ah phung an chim. Cutin tuah ve awkah timhtuahnak hmaan tein nan ngei ve maw? Akuila le Prisilla cu rian zong an ṭuanṭi. Nangmah le na innchunghawi cu nan rian aa khat men lai lo, asinain inn rian hna kha nan ṭuanṭi kho lai maw? (Pct. 4:9) Pakhat le pakhat nan i bawmh tikah phu pakhat bantukin nan i ruat deuh lai i bia i ruahnak caanṭha zong nan ngei lai. Robert le Linda cu an i umnak kum 50 leng a si cang. Robert nih hitin a ti: “A hmaan tein chim ahcun hrimhnak tuahṭi awkah a caan tampi kan ngei lo. Asinain keimah nih pakan ka ṭawl ahcun ka nupi nih pakan a hnawh asiloah dum ah rian ka ṭuan ahcun keimah bawmh awkah a rak chuak ve, mah tikah kaa nuam tuk. Hmunkhat ah rian kan ṭuanṭimi nih a kan naihter chin. Kan i dawtnak cu a ṭhawng chin lengmang.”

13. Nuva hna nih lungrual tein an um khawh nakhnga zeidah an tuah awk a si?

¹³ Hmunkhat ah umṭinak men in nuva hna cu pakhat le pakhat an i naih zungzal lai tinak a si lo. Brazil ah a ummi nu pakhat nih hitin a chim: “Tuchan ah lung a vaivuanhter khomi thil a tam tuk i innkhat ah kan umṭi ca men ah caan kan hmangṭi ko tiah fawi tein ruah khawh a si. Hmunkhat ah umṭinak men in a za lo ti kha ka hngalh. Ka innchunghawi nih a herhmi lungthin peknak zong a hau.” Bruno le a nupi Tays nih pakhat le pakhat cungah zeitindah lungthin an i pek ti kha zohhmanh. Bruno nih hitin a ti: “Hmunkhat ah dinh caan kan hmanṭi tikah kan phone kha kan pawngah kan chia lo i nuam tein pakhat le pakhat caan kan i pe.”

14. Nuva hna nih hmunkhat i caan hmanṭinak ah an i nuamh lo ahcun zeidah an tuah khawh?

¹⁴ Nangmah he, na innchunghawi he caan nan hmanṭi tikah nan i nuamh lo ahcun zeitin? Nan huammi cu aa dang men lai asiloah pakhat le pakhat nan thin nan i hunter men lai. Zeidah nan tuah khawh? A cunglei ah langhtermi meiphu kong kha ruathmanh. Mei alh cu a hramthawk tein a ngan colh lo. Duhsah tein a ngan deuhmi thing hna na tih chap lengmang a hau. Cu bantukin nifatin caan tlawmte hmanṭinak in nan thawk khawh. Nan pahnih in nan huammi thil kha tuah u, bia-alnak a chuahter khomi thil kha hrial u. (Jeim 3:18) Thil hmetete in thawk u law mah nih nan i dawtnak kha a alhter ṭhan lai.

Pakhat Le Pakhat Upatnak In I Pehtlai U

15. Nuva hna nih an i dawtnak alhter peng awkah upatnak cu zeicah a biapit?

¹⁵ Innchungkhar ah upatnak cu a biapi tukmi a si. Mah cu meiphu a alh nakhnga a bawmmi oxygen he an i lo. Oxygen a um lo ahcun mei cu a mit colh ko lai. Cu bantukin upatnak a um lo ahcun nuva hna nih an i dawtnak cu a kik colh kho ti kha an hngalh. Phundang cun, pakhat le pakhat i upat awkah aa zuammi nuva hna cu an i dawtnak a hmun peng. Asinain upatnak ka langhter ti na ruahnak lawngin a za lo, na innchunghawi nih a ka upat timi ruahnak a ngeih a hau ti kha i cinken. Penny le Aret cu an i umnak kum 25 leng a si cang. Penny nih hitin a ti: “Pakhat le pakhat kan i upat caah kan inn cu dawtnak in a khatmi hmun a si. Pakhat le pakhat kan hmuhnak kan i sunsakpiak ti kan hngalh caah kan intuarnak kha zalong tein kan chim ngam.” Cucaah na innchunghawi nih a ka upat taktak timi ruahnak a ngeih nakhnga zeidah na tuah khawh? Abraham le Sarah kong kha ruathmanh.

16. Abraham sinin vale nih zeidah an cawn khawh? (1 Peter 3:7) (Hmanthlak zong zoh.)

¹⁶ Abraham nih Sarah kha upatnak he a pehtlaih. Sarah hmuhnak kha ṭha tein a ruahpiak i a intuarnak kha a upat. Voikhat cu Sarah cu a lungre a thei tuk, a intuarnak kha Abraham sinah thinhung ngaiin a chim i a mawh hmanh a rak mawhchiat. Mah tikah Abraham nih puarhrangpi in a lehrulh maw? A lehrul lo. Sarah cu aa tangdormi le nupi ṭha a si ti kha a hngalh. Abraham nih a bia kha a ngaihpiak i buaibainak kha a rak tawnghtham. (Gen. 16:5, 6) Zeidah kan cawn khawh? Vale hna, nan innchungkhar caah biakhiahnak nawl nan ngei. (1 Kor. 11:3) Asinain biakhiahnak nan tuah hlanah, a hleiin mah biakhiahnak cu nan nupile cungah huham a ngei dingmi a si ahcun nan nupile hmuhnak kha dawtnak in nan ruahpiak hna awk a si. (1 Kor. 13:4, 5) Caan dang ah nan nupile cu an lungre a thei men lai i an intuarnak kha chim an duh men lai. Ṭha tein an bia nan ngaihpiak hnanak thawngin an intuarnak kha nan upat maw? (1 Peter 3:7 rel.) Angela le Dmitry cu an i umnak kum 30 hrawng a si cang. A vapa nih a ka upat timi ruahnak a ngeihnak kong kha Angela nih hitin a chim: “Ka ngaih a chiat tik asiloah biaruah ka duh tikah Dmitry cu ka bia ngaih awkah timhcia a si peng. Lungdai tein ka chim khawh lo tik hmanhah ka cungah a lung a sau.”

17. Sarah sinin nupile nih zeidah an cawn khawh? (1 Peter 3:5, 6)

¹⁷ Sarah nih Abraham biakhiahnak a cohlannak thawngin upatnak a langhter. (Gen. 12:5) Voikhat cu ruahlopi in a rami khual pawl cungah khual dawtnak langhter dingin Abraham nih bia a khiah. Sarah kha a tuah liomi rian ngol in changreu tampi tuah awkah a fial. (Gen. 18:6) Abraham nih a fialmi kha Sarah nih khulrang in a tuah colh. Nupile hna, nan vale biakhiahnak nan cohlannak thawngin Sarah kha i zohchunh u. Cutin nan tuah tikah nan innchungkhar cu a fek lai. (1 Peter 3:5, 6 rel.) A hmasa catlangbu ah langhtermi Dmitry nih a nupi nih a ka upat timi ruahnak a ngeihnak kong kha hitin a chim: “Kan hmuhnak aa khah lo tik hmanhah ka biakhiahnak cohlan awkah Angela nih aa zuammi kha ka sunsak tuk. Ka biakhiahnak a palh tik zongah sual a ka phaw lo.” Nangmah aan upatmi mi pakhat dawt cu zeitluk in dah a fawi lai!

18. Nuva hna nih an i dawtnak alhter peng dingin an i zuam tikah zei ṭhatnak dah an hmuh lai?

¹⁸ Tuchan ah Satan nih Khrihfa nuva lakah a ummi dawtnak kha tlauter a duh. Pakhat le pakhat an i dawtnak a tlau ahcun Jehovah he an hun i hlat lai ti kha a hngalh. Asinain dawtnak taktak cu a ziam kho lo! Cucaah nan innchungkhar ah a ummi dawtnak cu Solomon Hla ah langhtermi dawtnak bantuk si ko seh. Nan innchungkhar ah Jehovah kha pakhatnak ah chia u, pakhat le pakhat caan i pe u, nan intuarnak le nan herhmi kha i upat u. Cutin nan tuah ahcun nan innchungkhar nih dawtnak taktak Hrampi Jehovah thang a ṭhatter lai i ṭha tein thing tih lengmangmi mei bantukin nan i dawtnak meizik cu zungzal in a alh lai.