ṬHEN HLEIKHAT
‘Pennak Kha Hmasa Bik Ah Kawl Peng U’
1. (a) Jesuh nih a bia a ngaitu hna kha Pennak hmasa bik ah kawl awkah zeiruangah dah a rak forh hna? (b) Zei biahalnak dah kan i hal awk a si?
A LUAN ciami kum 1,900 lengah Galili ram ah a rak chimmi phungchimnak pakhat ah Jesuh nih a ngaitu pawl kha “Pennak le [Pathian] dinnak kha hmasa bik ah kawl peng u” tiah a rak forh hna. Ziah cuti tuah cu a biapit? Pennak ṭhawnnak kha Khrih nih a lak lai nak caan a hlat tuk rih a si lo maw? A hmaan ko, sihmanhsehlaw, Messiah Pennak cu Jehovah nih a nawlngeihnak fianter awk le vawlei caah a timhnak tlinter awkah Pathian nih a hmanmi lam pakhat a si. Mah kong a biapitnak kha a theithiammi paoh nih cun Pennak kha an nunnak ah hmasa bik ah an chiah lai. Kum zabu pakhatnak ah cutin a rak si ahcun, Siangpahrang in bawiṭhutdan ah Khrih a ṭhut cang caah atu lio caan ah cutin a si deuh awk a si! Cucaah bia i hal awk cu: Pathian Pennak kha hmasa bik ah ka kawl ti kha ka nunnak nih a langhter maw? ti a si.—Matthai 6:33, NW.
2. A tlangpi in mi nih zei thil dah ngolhngal lo in an kawl?
2 Nihin, vawlei pumpuluk ah minung nuai tampi cu Pennak kha hmasa bik ah an kawl lio a si. Annih cu Jehovah sinah an i pum pe i, Jehovah duhnak kha an nunnak ah a biapi in an tuahnak thawngin Pennak an ṭanhnak kha an langhter. Khattalei in, minung tamdeuh nih cun vawlei chawhlawn kawl lawng kha an duh. Minung nih tangka le tangka in cawk khawhmi thil hna le nuamhnak lawng an kawl. Asilole an rianṭuannak hna ṭhanchoter awk lawng ah thazang an chuah. An nunning nih mah zawn lawng ruahnak, chawva le nuamhnak lawng an duh ti kha a langhter. Pathian an zumh hmanh ah, Pathian kha pahnihnak ah an chiah.—Matthai 6:31, 32.
3. (a) Zeibantuk chaw dah kawl awkah Jesuh nih a zultu pawl kha a forh hna? Zeiruangah dah? (b) Chawva caah lung rethei tuk in zeiruangah um awk a si lo?
3 Asinain, Jesuh nih a zultu hna kha hitin a chimhhrin hna: “Vawlei ah hin nan chaw kha va khong hlah u,” zeicahtiah mah thil pakhat hmanh kha zungzal a hmun lo. Jehovah rianṭuannak thawngin “vancung khua tu ah khin nan chaw cu va khong u” tiah a ti hna. Pathian duhnak tuah kha lungthin tak te le thazang chuahnak thawngin mit kha “fim” ter zungzal awkah Jesuh nih a zultu hna kha a rak forh hna. “Pathian le tangka cu an rian nan ṭuan kep kho lai lo” tiah a ti hna. Asiahcun, ei awk din awk, hnipuan le khuasaknak caah a herhmi thil hna tah? “Lung rethei in um hlah ngat u” tiah Jesuh nih a chimhhrin hna. Cun Pathian nih a cawmmi va kong a chimh hna. Pathian nih a thawmhmi pangpar in fimnak i cawn dingah a zultu hna kha Jesuh nih a forh hna. Fimnak a ngeimi Jehovah salle hna cu mah hna nakin an sung deuh a si lo maw? “Cucaah cun, Pennak le a dinnak kha hmasa bik ah kawl peng u, cuticun hi [a herhmi] thil dang vialte hna cu kan chapchih hna lai,” tiah a ti. (Matthai 6:19-34, NW) Na tuahserning nih na zumhnak kha a langhter maw?
Pennak Biatak Kha Ṭemṭawn Hlah Seh
4. Minung pakhat nih chawva a tlaihchan tuk ahcun, zei thil dah a cang kho?
4 Minung pakhat nih amah le a chungkhar herhbaumi thil hna ngeih awkah lung retheih cu a phung a si ko. Asinain, thilri caah lung rethei tukin a um ahcun, harnak nganpi a tong kho. Pennak cu ka zumh tiah a ti ko lai nain, a lung chungah thil dang kha hmasa ah a chiah ahcun, Pennak biatak cu ṭemṭawn a si lai. (Matthai 13:18-22) Tahchunhnak ah, mirum pa pakhat nih Jesuh kha hitin a hal: “Zungzal nunnak hmuh awkah zeidah ka tuah lai?” Amah cu ziaza ṭha a ngeimi, midang he ṭha tein aa pehtlaimi a si nain, chawva kha a tlaihchan tukmi a si. Khrih zultu pakhat si awkah chawva kha a kaltak duh lo. Cucaah vancung Pennak ah Khrih he ukṭi awk tinvo kha a rak tlolh. Cutikah Jesuh nih hitin a ti: “Mirum mi caah cun Pathian Pennak chung luh hi a va har lai dah!”—Marka 10:17-23.
5. (a) Zei thil hna he dah i zat awkah Paul nih Timote kha a rak forh i, zeiruang ah? (b) Satan nih “tangka duhnak” kha hrawh khawhmi rap in zeitindah a hman?
5 Kum tampi a luan hnuah, lamkaltu Paul nih a rum ngaimi Efesa khua ah a ummi Timote sinah ca a rak ṭial. Paul nih hitin ralrin a rak pek: “Zeidah vawlei ah hin kan hun i chuahpi? Zeihmanh kan i chuahpi lo. Cu bantuk in hi vawlei in kan kal tik zong ah zeihmanh kan i kalpi lai lo. Cucaah cun rawl le fenh-aih kan ngeih ahcun cucu kan i zat awk a si ko.” Amah le a chungkhar “rawl le fenh-aih” caah rianṭuan cu aa tlakmi a si. Sihmanhsehlaw Paul nih hitin ralrin a pek: “Rum a duhmi hna cu tukforhnak chungah khan an tla i ṭih a nungmi le ṭhatlonak a chuahter khotu duhnak nih khan rap foih in a foih hna i cu nih cun rawhralnak ah khan a kalpi hna.” Satan cu a zer tuk. Hmasa ah cun thil hmete in a leem lai. Cun a ngan deuhmi thil in, riankainak asilole thlarau lei caah kan chiah hmasami a caan kha hman hrimhrim awkah a herhmi rianṭha deuhmi tinvo pakhatkhat a si kho men. Kan i ralrin lo ahcun, “tangka duhnak” nih Pennak kong a biapi deuhmi thil hna kha a ṭemṭawn khawh. Mah kong kha Paul nih hitin a rak ṭial: “Mi a cheu cu tangka ngeih an duh tuk caah zumhnak kha an kaltak i ngaihchiatnak a phunphun an tong.”—1 Timote 6:7-10.
6. (a) Chawva tlaihchannak rap ah kan tlak lo nakhnga, zeidah kan tuah lai? (b) Nihin vawlei chawlehnak sining kan zoh tikah zeidah kan zumh khawh?
6 A Khrihfa unau cung i a ngeihmi dawtnak taktak he, Paul nih Timote kha hitin a rak forh: “Hi thil vialte hi hrial hna” law “zumhnak tlik zuamnak ah hin na tha ngeihmi dihlak in i zuam.” (1 Timote 6:11, 12) Kan pawngkam i thilri chawva a tlaihchanmi nunning kha kan zulh lo nakhnga fakpi in thazang kan chuah awk a herh. Sihmanhsehlaw kannih nih zumhnak he fakpi in kan i zuam ahcun, Jehovah nih a kan kaltak lai lo. Thilman fahnak le rian ngeih lonak a karh tuk ko nain, kan herh taktak mi thil hna kan ngeih nakhnga a kan tuahpiak lai. Paul nih hitin a ṭial: “Tangka hi duh tuk hlah u, nan ngeihmi ah khan nan lung awi ko u. Zeicahtiah Pathian nih, ‘Kan kaltak bal hna lai lo i kan hlaw bal fawn hna lai lo,’ a ti. Cucaah kannih cu kan ral ṭha u si law, ‘Bawipa cu a ka bawmtu a si, zeihmanh ka ṭih lai lo. Minung nih ka cungah zeidah an tuah khawh lai?’ tiah ti u sih.” (Hebru 13:5, 6) Cun David siangpahrang zong nih hitin a rak ṭial ve: “Atu cu ka tar cang i mino ka si ti lo, hi vialte chungah hin miṭha cu BAWIPA nih a hlawt kha ka hmu bal lo i a fale zong rawl hal in an vah kha ka hmu bal lo.”—Salm 37:25.
Hmasa Zultu Pawl Nih Zohchunh Awk An Chiahtak
7. Phungchimnak he pehtlaiin zeibantuk lamhruainak dah Jesuh nih a rak pek hna i, zeiruangah mahcu cu aa tlak?
7 Jesuh nih lamkaltu hna kha a cawnpiak hna hnuah, Israel ram hmun kip ah “vancung Pennak cu a nai cang,” timi thawngṭha chim awkah a thlah hna. Lunglawmh awk ngai thawngṭha a va si dah! Jesuh Khrih, Messiah Siangpahrang cu an lakah a um cang. Lamkaltu hna cu Pathian rian ṭuan awkah an pum an i pek cang caah, Pathian nih a zohkhenh hna lai ti kha zumh awkah Jesuh nih a forh hna: “Atu khual nan tlawn lai nak ding caah hin zeihmanh i phorh hlah u: ṭhiangṭhunh siseh, zal siseh, riahcaw siseh, tangka siseh, angki khethuan siseh zeihmanh i phorh hlah u. Tlun inn an in onh hna nak inn paoh ah, cu khua in nan chuah hlantiang va um ko u.” (Matthai 10:5-10; Luka 9:1-6) Khual conglawmh a thiammi Israel miphun hmangin, an herhbaumi hna pek awkah Jehovah nih a zohkhenh hna lai.
8. (a) A thih hlan ah, Jesuh nih a zultu hna kha phungchimnak he pehtlaiin zeitindah a rak chimh hna? (b) Jesuh zultu hna nih an nunnak ah zeidah hmasa bik ah an chiah rih awk a si?
8 Cun, a thih hlante ah, Jesuh nih lamkaltu hna sinah hmailei caan ah aa thleng laimi umtuning tangah rian nan ṭuan lai tiah ralrin a rak pek hna. An rianṭuannak kha uktu bawi hna nih an kham caah, Israel ram chungah fawite in conglawmh an si ti lai lo. Cun, a rauh hlanah, Pennak thawngṭha kha Jentail mi hna ram ah an chim cang lai. Atu cu “phaisa bawm” le “zal” an i ken awk a si cang. Zeiti a si hmanhah, rawl le fenh-aih ding caah thazang an chuahnak cungah Pathian nih thluachuah a pek hna lai ti kha zumh in Jehovah Pennak le a dinnak kha hmasa bik ah an kawl peng awk a si.—Luka 22:35-37.
9. Paul nih pumsa herhbaunak caah rianṭuan buin a nuncan ah Pennak kha zeitindah hmasa ah a rak chiah i, mah kong he pehtlaiin zeitindah a rak cawnpiak hna?
9 Lamkaltu Paul cu Jesuh cawnpiakmi zulhnak ah zohchunh awk ṭha a si. A nunchung vialte phungchim rianṭuannak kha a biapi bik ah a chiah. (Lamkaltu 20:24, 25) Hmun pakhat ah phung a chim tikah, a herhbaumi thil caah amahte in aa zohkhenh i saphaw thlam sernak rian hmanh a rak ṭuan. Midang nih an ka zohkhenh lai tiah aa ruah chan lo. (Lamkaltu 18:1-4; 1 Thesalon 2:9) Asinain, midang nih dawtnak in an conglawmhnak le laksawng an pekmi cu lunglawm ngaiin a rak cohlan. (Lamkaltu 16:15, 34; Filipi 4:15-17) Phungchim dingah innchungkhar ṭuanvo kha tlolh loin ṭuanvo phunphun kha aa ruangte le rualte in ṭuan awkah Paul nih Khrihfa hna kha a rak forh hna. Rian teima tein ṭuan ding, innchungkhar dawt ding le midang pekṭhenh ding zong ah ruahnak a rak cheuh hna. (Efesa 4:28; 2 Thesalon 3:7-12) Chawva i bochan loin Pathian tu i bochan i, a biapi deuhmi thil hna kha kan theihthiam taktak ti langhter in nun awkah a rak forh hna. Jesuh cawnpiakmi ningin nun lawng ah Pathian Pennak le a dinnak kha hmasa bik ah kan kawl ti a si lai.—Filipi 1:9-11.
Na Nunnak ah Pennak Kha Hmasa Bik ah Chia
10. Pennak kha hmasa bik ah kawl ti cu zei sullam dah a si?
10 Pennak thawng ṭha kha midang sinah kanmah thengte nih zeitluk dah kan chim? Pakhat cio i kan sining le kan i lawmhnak zeitluk dah a thuh timi cungah tlawmpal aa hngat. ‘Thil tuah awk dang na ngeih ti lo tikah Pennak kha Kawl’ tiah Jesuh nih a rak ti lo. Pennak a biapitnak kha a rak hngalh caah, a Pa duhnak kha a langhter i hitin a rak chim: “A pennak cu kawl peng u.” (Luka 12:31, NW) Kannih a tamdeuh cu kanmah pumpak ca le chungkhar herhbaunak hna caah rian a ṭuan mi kan si ko nain, zumhnak kan ngeih ahcun kan nunnak cu Pathian nih a kan pekmi Pennak rian kha biapi ah chiah in a ṭuan mi kan si awk a si. Caankhatte ah, kan innchungkhar rian zong kan ṭuan awk a si.—1 Timote 5:8.
11. (a) Pennak thawng karhternak ah mi vialte nih aa rualte in an tuah kho lai lo ti kha Jesuh nih zeitindah bianabia in a rak chim? (b) Zeibantuk a hrampi kong hna nih dah mipakhat a ṭuan khawhnak cungah a hnorsuan?
11 Kannih lakah cheukhat nih midang sinah Pennak thawngṭha chim awkah a caan tamdeuh an pek khawh. Sihmanhsehlaw, vawlei a phunphun kong bianabia ah vawlei ṭha bantuk a simi lungthin ṭha a ngeimi vialte cu thei an tlai lai tiah Jesuh nih a rak chim. Zei tluk dah an tlai lai? Pakhat cio kan sining aa dang dih. Kan kum, kan ngandamnak le chungkhar ṭuanvo hna cu aa thleidannak kong cheukhat an si. Sihmanhsehlaw conglawmhnak kan ngeih taktak ahcun, tampi hlawh kan tlinter khawh lai.—Matthai 13:23.
12. Mino pawl kha zeibantuk thlarau lei tinhnak dah ruah dingah a hleikhun in thazang pek an si?
12 Pennak phungchimnak ah kan i tel khawh deuh nakhnga a kan ṭhathnemmi tinhnak hna chiah cu a ṭhami a si. Mino hna nih lungthomi Khrihfa mino Timote kha i zohchunh awkah ṭhate in ruah ding a si. (Filipi 2:19-22) Sianginn kai dih hnuah caantling phungchim rianṭuannak i i telnak nakin a ṭha deuhmi rian a um ti hnga maw? Upa pawl zong thlarau lei ah tinhnak ṭha nan ngeih ahcun ṭhatnak nan hmu ve lai.
13. (a) Pennak rianṭuannak ah pakhat cio nih zeitluk dah kan i tel khawh ti kha aho nih dah bia a khiah? (b) Pennak kha hmasa bik ah kan kawl taktak ahcun, zei kha dah kan fianter?
13 A ṭuan kho deuh tiah kan ruahmi pawl kha an sual kawl i soinak cha cun kan mah thengte nih Pathian rian ṭuan kha kan si khawh chung tlamtling tein ṭuan khawhnak ding le ṭhanchonak caah zumhnak he fakpi in kan ṭuan awk a si. (Rom 14:10-12; Galati 6:4, 5) Job kong ah kan hmuh bantukin, Satan nih kannih kan duhmi cu chawva, kan pumpak thadamnak, kan pumpak ṭhatnak caah le Pathian kan biak cu mah zawn i ruah i mahca ṭhatnak caah pei a si ko cu tiah a ti. Sihmanhsehlaw Pennak kha hmasa bik ah kan kawl taktak ahcun, Khuachia cu milihchim a si ti langhternak ah khan kan i tel ve lai. Cutin tuahnak thawngin, kan nuncan ah Pathian rianṭuannak kha hmasa bik ah kan chiah ti kan langhter. Cuti cun, Jehovah kan dawt taktak ti le a nawlngeihnak kan ṭanh ti le kan minung hawi hna kan dawt ti kha kan biachim le kan tuahserning in kan langhter.—Job 1:9-11; 2:4, 5; Phungthlukbia 27:11.
14. (a) Lohmun rianṭuannak caah a caan khiah cu zeiruangahdah a ṭhat? (b) Hngaltu tampi nih lohmun rianṭuannak ah zeitluk in dah an i tel?
14 Acaan kha ṭhate in khiah i rian kan ṭuan ahcun kan hlawh a tling deuh lai. Jehovah theng nih aa timhnak tlinter awkah ‘caan a khiah’ cang. (Exodas 9:5; Marka 1:15) Asi khawh ahcun, zarh fatin a caan khiah in phungchimnak ah kan i tel khawh ahcun a ṭha. Vawlei pumpuluk ah Jehovah Hngaltu thong tampi cu hmaikal bawmtu in an min an i khumh i nikhat ah suimilam pahnih hrawng phungchim rianṭuannak ah an i tel. Thong tampi a simi hmaanhmaan hmaikal pawl zong nih Pennak thawng thanh awkah nikhat ah suimilam pahnih le a cheu hrawng a caan an hman. Special hmaikal le missionary pawl cu Pennak rianṭuannak ah an caan tam deuh an pek. A ngai duhmi paoh kha Pennak ruahchannak kong kha tonsaphak in chim khawh awk caanṭha hmuh ding zong kan i zuam. (Johan 4:7-15) “Miphun vialte hna ca i tehte si awkah Vancung Pennak kong Thawng Ṭha hi khuazakip ah chim a si lai—cun cu hnu lawng ah cun donghnak cu a si lai” tiah Jesuh nih a rak chimchung caah kan umning nih a awnh chung paoh cu mah rian ah tling khitkhet in kan i tel duh awk a si.—Matthai 24:14; Efesa 5:15-17.
15. Kan phungchim rianṭuannak he pehtlaiin, 1 Korin 15:58 i cawnpiaknak cu a caan he aa tlak tiah zeiruangah na ruah?
15 Khua zei ram chung an um hmanhah, vawlei cung hmunkip ah Jehovah Hngaltu hna nih hi rianṭuan awk tinvo hi lungrual tein an ṭuan lio a si. Annih nih hi Baibal cawnpiaknak bantuk hin an tuah: “Fekte in dir u law zeihmanh nih in ṭhial kho hna hlah seh. Bawipa rian teimak tein nan ṭuannak ahcun i manh lo ngai in um zungzal ko u, Bawipa rian nan ṭuanmi cu a lak a si bal lo ti kha nan hngalh.”—1 Korin 15:58.
Ceihṭi Ṭhannak
• Jesuh nih “pennak kha hmasa bik ah kawl” peng u tiah a ti tikah, zei dah pahnihnak ah nan chiah lai tiah a ti duhmi a si?
• Kan pumpak le chungkhar herhbaunak hna zohkhenhnak he pehtlaiin zeibantuk ruahnak dah kan ngeih awk a si? Zeibantuk bawmhnak dah Pathian nih a kan pek?
• Pennak rianṭuannak i zeibantuk ah dah kan i tel khawh?
[Cahmai 107nak i Hmanthlak]
Ram kipah, nihin Jehovah Hngaltu hna cu donghnak a phak hlanah thawngṭha kha an chim