Thawng Ṭha Kha Na Zumh Taktak Maw?
“Pathian Pennak cu a phan dengmang cang. Nan sualnak kha kaltak hna u law Thawng Ṭha bia kha zum tuah u.”—MARKA 1:15.
1, 2. Marka 1:14, 15 kha zeitindah na fianter lai?
C.E. 30 ah a si. Jesuh Khrih nih Galili ram ah a liannganmi a phungchim rianṭuannak kha a thawk ka lio a si. ‘Pathian i thawng ṭha’ kha a chimh hna i “a caan kha a phan cang. Pathian Pennak cu a phan dengmang cang. Nan sualnak kha kaltak hna u law Thawng Ṭha kha zum tuah u” tiah a thanh caah Galilimi tampi kha an lung a thawhter hna.—Marka 1:14, 15.
2 Jesuh nih a phungchim rianṭuannak thawk awkah “a caan” a phan cang caah mi hna cu Pathian mithmaiṭha hmuh awkah bia an i khiah awk caan a si cang. (Luka 12:54-56) Siangpahrang in thimmi Jesuh cu a phan cang caah “Pathian Pennak a nai cang.” A phungchim rianṭuannak nih lungthin ṭha a ngeimi pawl kha a rak ngaihchihter hna. Sihmanhsehlaw, annih lawng siloin kannih zong nih ‘thawng ṭha kan zumhnak’ kha zeitindah kan langhter lai?
3. Zei an tuahnak thawngin dah thawng ṭha an zumhnak kha mi hna nih an langhter?
3 Jesuh bantukin lamkaltu Piter nih mi hna kha i ngaichih awkah a rak forh hna. C.E. 33, Pentikos ni ah Jerusalem khua i Judah mi hna kha Piter nih hitin a rak ti hna: “Nan dihlak in, pakhat hmanh bau loin, nan sualnak khan i mer u law Jesuh Khrih min in tipilnak ing tuah u; cun Pathian laksawng Thiang Thlarau kha nan hmuh lai.” Mi hna cu a thong in an i ngaichih i tipil an rak in i, Jesuh i zultu ah an rak cang. (Lamkaltu 2:38, 41; 4:4) C.E. 36 ah aa ngaichihmi Gentialmi hna zong cutin an rak tuah ve. (Lamkaltu 10:1-48) Kannih chan zongah thawng ṭha an zumh caah mi thong tampi cu an i ngaichih in Pathian sinah pum an i pe i tipil an rak in. Annih nih khamhnak thawng ṭha kha an cohlan i Jesuh i tlanhnak raithawinak ah an zumhnak kha an langhter. Cuhlei ah, dinnak kha an tuah i Pathian Pennak lei ah an ṭang.
4. Zumhnak cu zeidah a si?
4 Asi ahcun, Zumhnak cu zeidah a si? Lamkaltu Paul nih hitin a rak ṭial: “Zumhnak ngeih kan ti hi, kan i ruahchanmi kan hmuh ṭheu lai ti kan zumh le a taktak le a ngaingai a simi thil kan mit in kan hmuh khawh lomi hi an um ko ti kan zumh hi a si.” (Hebru 11:1) Kan zumhnak nih a Bia chung i Pathian biakamnak hna kha a tling cangmi bantukin kan hna a ngamter. Mahcucu thil pakhatkhat ngeitu sinak ca bantuk a si. Zumhnak cu kan hmuh rih lomi thil hna kha ‘an um ko tiah zumhnak’ asilole kan zumhfeknak langhternak zong a si. Kan hmuh rih lo nain a taktakmi a si tiah kan hngalhthiamnak le lawmhnak thinlung nih an kan zumhter.—2 Korin 5:7; Efesa 1:18.
Zumhnak Ngeih Kan Herh!
5. Zumhnak hi zeiruangah a biapi ngai?
5 Kannih cu thlarau lei chambaunak in hrinchuakmi kan si, sihmanhsehlaw zumhnak cu cutin a si lo. Angaitein, “zumhnak cu mi vialte nih ngeihmi a si lo.” (2 Thesalon 3:2, NW) Asinain, Khrihfa hna nih Pathian biakamnak hna kha co awkah zumhnak an ngei awk a si. (Hebru 6:12) Zumhnak a ngeimi tampi kong a rak cherchan hnuah Paul nih hitin a rak ṭial: “Hi tluk in a nganmi tehte bu nih khan kannih cu an kan kulh. Cu caah cun lam a kan dawntu thil paohpaoh le kan tlaihchan pengmi sualnak vialte kha hlaw hna u sih law kan hmai i chiahmi tlikzuamnak ah khan i zuam u sih. Jesuh kha fekte in i zohchih u sih, amah cungah cun kan zumhnak cu a hramthawk in a dongh tiang a um.” (Hebru 12:1, 2) “Kan tlaihchan pengmi sualnak” cu zeidah a si? Zumhnak ngeih lonak, kan ngeiciami zumhnak lohternak a si. A fekmi zumhnak kan ngeih peng nakhnga “Jesuh kha fekte in kan i zohchih” lai, cun a nawl kan cawn lai. Ziazal ṭhat lonak kha al awk, taksa ziaza hna kha doh awk le thilri chawva duhnak, vawlei ruahnak le Baibal he aa ralchanmi phung hna kha hrial awk zong a herh. (Galati 5:19-21; Kolosa 2:8; 1 Timote 6:9, 10; Judah 3, 4) Cuhlei ah, Pathian cu kan sinah a um ti le Baibal cawnpiaknak cu a ṭhathnem taktak ti kha kan zumh awk a si.
6, 7. Zumhnak caah thlacam cu zeiruangah aa tlak?
6 Kannih thinlung ṭhawnnak in kan chungah zumhnak kan ngeihter khawh lo. Zumhnak cu Pathian thiang thlarau theihtlai asilole ṭhawnnak a si. (Galati 5:22, 23) Cucaah, kan zumhnak kha fekter awk a herh ahcun zeitindah? Jesuh nih hitin a ti: “Nan fa le kha thil ṭha pek cu nan hngalh ahcun, vancung i a ummi nan Pa nih cun amah kha Thiang Thlarau a halmi cu zeitluk in dah a pek chinchin hna lai.” (Luka 11:13) A hmaan ko, thiang thlarau caah thlacam u sih, zeicah tiah a har ngaimi caan hna hmanhah Pathian rian ṭuan awkah a herhmi zumhnak a kan ngeihter lai.—Efesa 3:20.
7 Zumhnak kan ngei chinchin nakhnga thlacam cu aa tlak. Jesuh nih ngakchiapa sinin khuachia a ṭhawl hlan ka ah a pa nih hitin a rak nawl: “Zumhnak cu ka ngei, sihmanhsehlaw a zo lo, ka bawm tuah!” (Marka 9:24) “Kan zumhnak hi ngan ter deuh tuah” tiah Jesuh zultu hna nih an rak ti. (Luka 17:5) Cucaah, zumhnak caah thlacam u sih, cubantuk thlacamnak cu Pathian nih a leh tikha zumh ko.—1 Johan 5:14.
Pathian Bia ah Zumhnak Ngeih a Biapi
8. Pathian Bia zumhnak nih zeitindah a kan bawmh khawh?
8 Jesuh cu raithawinak in a thih hlan ah a zultu hna kha hitin a cah hna: “Khuaruahhar lung rethei in um hlah u. Pathian kha zum u law keimah zong kha ka zum ve u.” (Johan 14:1) Khrihfa hna kan si i Pathian le a Fapa kha kan zumh. Sihmanhsehlaw Pathian Bia tah? Mahcucu kan caah a ṭhabikmi cawnpiaknak a si i lam a kan hruai tiah zumhfek tein kan cawn i kan zulh ahcun kan nuncan ah ṭhatnak tampi a chuahter khawh.—Hebru 4:12.
9, 10. Jeim 1:5-8 i zumhnak kong kha zeitindah na fianter lai?
9 A tling lomi minung kan nuncan cu harnak in a khat. Asinain, Pathian Bia zumhnak nih a kan bawmh khawh taktak ko. (Job 14:1) Tahchunhnak ah, hneksaknak pakhatkhat kha zeitindah kan tei lai tikha kan hngalh lo hei ti u si. Pathian Bia nih hitin a kan chimh: “Fimnak a baumi nan um ahcun, Pathian sinah thla cam sehlaw Pathian nih a pek ko lai; Pathian nihcun aho paoh kha zangfah ngai le siang ngai in a pek ko hna. Asinain thla nan cam tikah lung aw ṭawm lote in nan zumh hrimhrim lai. kLung aw ṭawm in a ummi cu thlichia nih a choihmi rili tilet bantuk a si. Cubantukmi nih cun, ka halmi kha Pathian nih a ka pek lai, tiah a ruah awk a si lo; lung aw ṭawm in a ummi cu an i tinhmi ah khan an kal ciahmah kho bal lo.”—Jeim 1:5-8.
10 Fimnak kan hal caah Jehovah Pathian nih a kan mawchiat lai lo. Cutin siloin cubantuk hneksaknak kha ṭhate in hmuhthiam awkah a kan bawmh lai. Zumtu hawi hna nih asilole Baibal kan cawn lioah a kan bawmh khawhmi Baibal cang hna kha lungthin a kan pekter khawh ko. Asiloah a dang lam in Jehovah thiang thlarau lamhrauinak kha kan hmuh khawh. Kannih cu ‘lung aw ṭawm loin zumhnak in kan hal peng’ ahcun vancung kan Pa nih hneksaknak hna tei khawh nakhnga a herhmi fimnak a kan pek lai. Kannih cu thlichia nih a coihmi rili tilet bantuk kan si ahcun, Pathian sinin zeihmanh hmuh awk kan ruahchan khawh lai lo. Zeiruangah? Kan thlacamnak asilole thil dang hna ah lung aw ṭawmmi kan si tinak a si i zumhnak ahzong cuti ṭhiamṭhiam a si. Cucaah Pathian Bia le a lamhruainak kha kan zumh awk a herh. Mah nih a kan bawmh ning le lam a kan hruai ning cheukhat kha ruah hmah u si.
Zumhnak le Cawmnak Rawl
11. Pathian Bia zumhnak nih kan nifa nuncan he pehtlaihin zeitindah hna ngamnak a kan pek?
11 Atu nunnak caah a herhmi thilri kan ngei lo asilole sifahnak kan ton ah zeitin? Pathian Bia kan zumhnak nih nifate kan herhmi thil hna kha Jehovah nih a kan pek lai i a donghnak ah Pathian a dawmi vialte hna kha duhdim in a pek hna lai tikha fekte in kan zumh khawh. (Salm 72:16; Luka 11:2, 3) Jehovah nih mangṭam a tlun lio caan ah profet Elijah a rak cawmnak kong kha ruahnak thawngin ṭhazang kan hmuh khawh. Cun, Pathian nih nu pakhat, a fapa le Elijah kha an nunnak caah changvut le chiti kha khuaruahhar awk a si tiangin a rak pek. (1 Siangpahrang 17:2-16) Jerusalem khua kha Babilon mi hna nih an kulh lio caan zongah profet Jeremiah kha Jehovah nih a rak bawmh. (Jeremiah 37:21) Jeremiah le Elijah cu ei awk thil tlawmpal lawng an rak ngei ko nain Jehovah nih a rak zohkhenh hna. Nihin ah Pathian a zummi hna zong kha cutin a zohkhenh ve hna lai.—Matthai 6:11, 25-34.
12. Zumhnak nih eidin hmuh awk caah zeitindah a kan bawmh khawh?
12 Baibal phunglam hna zulhnak le zumhnak nih a kan rumter lai lo nain ei awk a kan ngeihter lai. Tahchunhnak ah, Baibal nih dinfel awk, thil a ti khomi le rian a teimami si awkah a kan chimh. (Phungthlukbia 22:29; Phungchimtu 5:18, 19; 2 Korin 8:21) Rian a teimami pakhat in min ṭha kan ngeihnak kha zeirel loin kan um awk a si lo. Rianṭha a tlawm ngainak hmun hna hmanhah a dinfel i thil a ti khomi, rian a teimami hna kha midang nakin tinvo an hmuh tawn. Cutin rian a ṭuanmi hna cu thilri tampi an ngei lo nain, a herh taktakmi thil hna le an hmuhmi eidin ah an lung a riam.—2 Thesalon 3:11, 12.
Zumhnak nih Ngaihchiatnak Kha Inkhawhnak a Kan Ngeihter
13, 14. Zumhnak nih ngaihchiatnak kha in khawh awk zeitindah a kan bawmh?
13 Dawtmi pakhatkhat a thih tikah ngaihchiat cu a phung a si tiah Baibal nih a langhter. Zumhfekmi Abraham cu a dawt ngaimi a nupi Sarah a thih tikah a rak ṭap. (Genesis 23:2) David cu a fapa Absalom a thih ti a theih tikah a ngaih a chia ngaingai. (2 Samuel 18:33) A tlingmi Jesuh hmanh a hawi Lazaruh a thih tikah a ṭap ve. (Johan 11:35, 36) Kan dawtmi pakhatkhat a thih tikah kan ngaih a chia ngai ko lai, sihmanhsehlaw Pathian Bia chung i biakamnak hna zumhnak nih cubantuk ngaihchiatnak kha in khawh awkah a kan bawmh lai.
14 ‘Minung hi miṭha he miṭhalo he thihnak in an tho ṭhai lai, ti hi kaa ruahchan ve’ tiah Paul nih a rak chim. (Lamkaltu 24:15) Minung tampi kha nunnak pek ṭhan awk timi Pathian timhpiaknak kha kan zumh awk a herh. (Johan 5:28, 29) Mah hna lakah Abraham le Sarah, Isaac le Rebekah, Jacob le Leah lengah atu thihnak ah aa hngilh mi Pathian vawlei thar ah tho ṭhan awk a hngakmi minung vialte an i tel lai. (Genesis 49:29-32) Dawtmi hna cu hi vawlei ah nun awkah an i hngilhnak thihnak in an tho ṭhan tikah zeitluk indah an i lawmh hnga! (Biathlam 20:11-15) Atu caan lioah zumhnak nih ngaihchiatnak paoh kha a hrawh dih lai lo, asinain inkhawhnak a kan pekmi Pathian he a kan komhter peng lai.—Salm 121:1-3; 2 Korin 1:3.
Zumhnak Nih Lungdongmi kha Thazang a Pek hna
15, 16. (a) Lungdonghnak cu zumhnak a ngeimi pawl caah zeiruangah a cang bal lomi thil a si lo? (b) Lungdonghnak kha zeitindah kan tei khawh lai?
15 Zumhnak a ngeimi hna hmanh an lung a dong kho tiah Pathian Bia nih a langhter. A har ngaimi hneksaknak a rak ton tikah Pathian nih a ka kal tak tiah Job nih a rak ruah bal. (Job 29:2-5) A rawk cikcekmi Jerusalem khua le a kulhnak ruangah Nehemiah cu a ngaih a chia. (Nehemiah 2:1-3) Cun Piter nih Jesuh kha a al hnu ah “lunghno ngaiin a ṭap” tiah a ti. (Luka 22:62) Thesalon khua i Khrihfa bu zumhtu hawi hna sinah “thazang a dermi kha bawm hna u” tiah Paul nih a rak forh hna. (1 Thesalon 5:14) Cucaah, nihin ah zumhnak a ngeimi pawl i lungdonghnak cu a cang bal lomi thil a si lo? Asi ahcun, lungdonghnak kha kan tei khawh lai maw?
16 Harnak tampi kan ton caah kan lung a dong kho. A har ngaimi sining in ruat loin Baibal phunglam hna kha zulhnak thawngin duhsah tein kan tei khawh lai. Mah nih khan kan lungdonghnak kha tlawmter awkah a kan bawmh lai. Aa rualmi tuahsernak le a za in i dinhnak zong a ṭhahnem kho men. A fiangmi pakhat cu: Pathian le a Bia ah zumhnak nih thlarau lei ṭhatnak kha a karhter khawh, zeicah tiah Pathian nih a kan zohkhenh taktak ko tiin zumhfeknak a kan ngeiter.
17. Jehovah nih a kan zohkhenh tikha zeitindah kan hngalh khawh?
17 Piter nih hitin kan hna a hngamter: “Toidorte in khuasa u la amah nih a can a rem a ti tikah an hlorh te hna lai. Amah nih an zohkhenh hna caah nan lung retheihnak vialte kha amah cungah chia dih ko u.” (1 Piter 5:6, 7) Salm caṭialtu nih hitin hla a sak: “Harnak a ingmi kha a bomh hna i ṭhumhnak a tongmi kha a cawi hna.” (Salm 145:14) Hi hnangamnak bia hna hi Pathian Bia chungah kan hmuh caah kan zumh awk a si. Lungdonghnak cu a um peng ko hmanhah dawtnak a ngeimi vancung kan Pa sinah lung retheihnak vialte kha chiah khawh ti hngalhnak nih thazang a kan pek taktak ko!
Zumhnak le Hneksaknak Dang Hna
18, 19. Zawtnak kha tei awkah le zumhtu hawi hna i ngaihchiatnak kha hnemh awkah zumhnak nih zeitindah a kan bawmh khawh?
18 Kannih asilole kan dawtmi hna fakpi an zawt tikah zumhnak hneksaknak nganpi kan ton kho. Epafroditas, Timote le Trofimas tibantuk Khrihfa hna kha khuaruahhar in a damter hna tiah Baibal nih a chim lo nain Jehovah nih inkhawhnak an ngeih nakhnga a bawmh hna ti cu a fiang. (Filipi 2:25-30; 1 Timote 5:23; 2 Timote 4:20) Cun “Sifak zawn a ruahmi” he pehtlaihin salm caṭialtu nih hitin hla in a sak: “Bawipa nih a hluphenh lai i a nunnak kha a zuah lai; ram chungah lunglawm in a umter lai i a ral hna kut chungah a kaltak lai lo.” (Salm 41:1-3) salm caṭialtu i bia hna nih harnak a tongmi zumtu hawi hna kha zeitindah hnemh awkah a kan bawmh lai?
19 Thlarau lei bawmh khawhning pakhat cu harnak a tongmi hna he thlacam ṭi le annih caah thlacampiaknak in a si. Nihin ah khuaruahhar in damter awkah kan hal lo nain an zawtnak kha inkhawh awkah le thadernak caan hna ah a herhmi thlarau thazang pek awkah hal khawh a si. Jehovah nih a bawmh hna lai i “kan ram i a ummi cu ka zaw tiah an zai ti lai lo nak” caan kha an hngahnak thawngin an zumhnak kha a fekchin lai. (Isaiah 33:24) A tho ṭhanmi Jesuh Khrih le Pathian Pennak thawngin nawl a ngaimi hna cu sualnak, zawtnak le thihnak in zungzal in an luat cang lai ti hngalh cu hnangamh awk ngai a si hrim ko! Hi a ṭha ngaimi ruahchannak hna caah ‘kan zawtnak vialte kha a kan damter’ laimi Jehovah kha kan lawmh lai.—Salm 103:1-3; Biathlam 21:1-5.
20. Zumhnak cu tar caan a simi ‘harnak caan’ hna ah thil an ka tuahter khawh tiah zeiruangah kan chim khawh?
20 Ngandamnak le thazang a zor chinchinmi tar caan i ‘harnak caan’ ah zumhnak nih thil a ti khawh. (Phungchimtu 12:1-7) Cucaah kan lakah a ummi upa hna nih tar a si cangmi salm caṭialtu pa bantukin hitin thla an cam khawh: “BAWIPA, nangmah cungah ka ruahchannak vialte kha ka chiah . . . Ka nun chung vialte nangmah cu kan hngatchan; ka chuahka in nangmah nih na ka huhphenh zungzal.” (Salm 71:5, 9) Pathian rian ṭuan in a rak tar cangmi kan Khrihfa hawi tampi cu salm caṭialtu bantukin Jehovah bawmhnak a herh tikha an hngalh. An zumhnak nih Jehovah i zungzal hmunmi ban in annih kha a bawmh zungzal lai tiah hna a ngamter hna.—Deuteronomi 33:27.
Pathian Bia ah Zumhnak Ngeih Peng
21, 22. Zumhnak kan ngei ahcun, Pathian he kan i pehtlaihnak kha zeitindah a hnorsuang?
21 Thawngṭha le Baibal ah zumhnak ngeihnak nih Jehovah he a kan naihter deuh khawh. (Jeim 4:8) Pathian cu Nawlngeihtu a si, cun a kan Sertu le kan Pa zong a si. (Isaiah 64:8; Matthai 6:9; Lamkaltu 4:24) Salm caṭialtu nih “Nangmah cu ka Pa le ka Pathian na si; a ka Hupphengtu le ka khamhtu [“lungpi,” NW] na si,” tiah hla in a sak. (Salm 89:26) Jehovah le thawchuahhnawhmi a Bia ah kan zumh ahcun, ‘Hupphengtu le ka khamhtu lungpi’ tiah kan ruah khawh ve. Lung awi awk ngai a simi tinvo a si ko!
22 Jehovah cu Thlarau hrintharmi Khrihfa hna le an hawi le hna a simi vawlei ruahchannak a ngeimi hna i Pa zong a si. (Rom 8:15) Vancung i kan Pa kan zumhnak nih zeitik hmanah kan lung a kan donghter lai lo. David nih hitin a chim: “Ka nu le ka pa hmanh nih khin hei ka hlaw hna sehlaw, BAWIPA nihcun a ka zohkhenh ṭhiamṭhiam ko.” (Salm 27:10) Cun, hibantuk hnangamhternak bia kan ngei: “A min ngan ruangah hin, BAWIPA nih a mi cu an hlonh hna lai lo.”—1 Samuel 12:22.
23. Jehovah he a hmunmi i pehtlaihnak caah zeidah kan herh?
23 A hmaan ko, Jehovah he a fekmi pehtlaihnak ngeih awkah thawngṭha kha zumh lawngin siloin Baibal cu Pathian Bia taktak a si tiah kan zumh lai. (1 Thesalon 2:13) Jehovah kha kan zumh hrimhrim awk a si, cun a Bia nih kan lam kha a ceuter lai. (Salm 119:105; Phungthlukbia 3:5, 6) Pathian a zawnruahnak, a zangfahnak le a bawmhnak kha zumhfek tein thla kan caam ahcun kan zumhnak zong a karh chin lai.
24. Rom 14:8 ah hnangamnak a pemi zeibantuk bia dah aa tel?
24 Pathian sinah pumpek awk zumhnak nih a kan forh. Kan thih hmanhah a fekmi zumhnak kan ngei ruangah kannih cu thawhṭhannak ruahchannak a ngeimi pum aa pemi sal hna kan si. A hmaan ko, “kan nun ahcun Bawipa caah kan nung i kan thih ahcun Bawipa caah kan thi.” (Rom 14:8) Pathian Bia ah zumhfeknak ngeih peng in thawngṭha ah kan zumh peng lioah kan hna a ngamtermi mah bia hna kha kan lung ah chiah peng u sih.
Zeitindah Na Leh Lai?
• Zumhnak cu zeidah a si, mah kha zeiruangah kan herh?
• Thawngṭha le Baibal ah zumhnak ngeih cu zeiruangah a biapi?
• Hneksaknak phunphun kha tei awkah zumhnak nih zeitindah a kan bawmh?
• Zumhnak ngeih peng awkah zei nih dah a kan bawmh lai?
[Cahmai 19nak i Hmanthlak]