Khrihfa Bu Nih Thazang Hmu Seh

“Khrihfa bu vialte nih khan daihnak caan le thazang an hmuh”​—⁠LAMKALTU 9:​31, NW.

1. “Pathian [Khrihfa] bu” he aa tlai in zei biahalnak hna dah a chuak kho?

JEHOVAH nih Khrih zultu phu khat kha “Pathian i Israel miphun” in A.D. 33, Pentekos ni ah a rak cohlan hna. (Galati 6:​16, NW) Cu thlarau chiti thuhmi Khrihfa hna cu Baibal nih a chimmi “Pathian [Khrihfa] bu” zong an hung si. (1 Korin 11:22) Mah ah khan zeidah aa tel? “Pathian [Khrihfa] bu” cu zeitindah dirh a si? Cu chungah aa telmi hna cu khuazei hmun i an um hmanh ah vawlei cung i an rian cu zeidah a si? Mah nih kan nunnak le lunglawmhnak kha zeitindah a ṭhathnem?

2, 3. [Khrihfa] bu ningcang tein dirh a si lainak kha Jesuh nih zeitindah a rak chim?

² Hmasa capar nih a fianter bantuk in chiti thuhmi hna i [Khrihfa] bu a um lainak Jesuh nih a chimchung tikah Piter kha hitihin a rak ti: “Hi lung [Jesuh Khrih] cungah ka [Khrihfa] bu hram ka bunh lai i cucu thihnak hmanh nih a tei kho lai lo.” (Matthai 16:18) Cuhleiah, Jesuh cu lamkaltu hna he a um lioah dirh zau dingmi bu i rian le timhtuah ningcang caah lamhruainak a rak pek hna.

³ Bu a hruaitu ding mi cheukhat an um lai kha Jesuh nih a bia in siseh, a tuahsernak in siseh a rak langhter. Annih nih bu chungah midang rian ṭuanpiaknak in an hruai hna lai. “Vawlei cungah cun uktu bawi hna nih an ukmi michia hna cu, a lal in an lal hnawh tawn hna i hruaitu hna nih a uk in an uk tawn hna ti cu nan hngalh. Sihmanhsehlaw nannih cu hi bantuk in nan si awk a si lo. Mi ngan si a duhmi cu nan sinum a si awk a si, bawi cem si a duhmi cu nan dihlak sal a si awk a si” tiah Jesuh nih a rak ti. (Marka 10:​42-44) “Pathian [Khrihfa] bu” cu a kenkip ah aa ṭhekmi, a dangte cio in a ummi, a ningcang tein dirh lomi bu a si lo ti cu a fiang. Mah canah, a ningcang tein dirh a si i bu chungmi zong pakhat le pakhat an i ṭanpi.

4, 5. [Khrihfa] bu nih thiang thlarau lamhruainak a herh lai ti kha zeitindah kan hngalh?

⁴ “Pathian [Khrihfa] bu” ah Lu a si hngami Jesuh nih amah sinin cawnnak a hmumi lamkaltu le midang hna kha bu chungah zei ṭuanvo thengte dah an hmuh lai kha a rak chimh hna. Zeidah an ṭuan lai? A biapi bik an rian cu bu chungmi pawl kha thlarau lei lamhruainak pek a si. A thoṭhanmi Jesuh nih lamkaltu cheukhat sinah a muihmai aa langhter lioah Piter kha “Johan fapa Simon, na ka daw maw?” tiah a rak hal kha philh hlah. Piter nih “a si, Bawipa, kan dawt kha na hngalh,” tiah a leh. Cu tikah Jesuh nih “Ka tuu fatete kha zohkhenh hna, . . . Ka tuu kha zohkhenh hna. . . Ka tuu kha zohkhenh hna” tiah a ti. (Johan 21:​15-17) Zeitluk biapimi rian dah a si!

⁵ [Khrihfa] bu ah pumhkhawmh a simi hna cu tuukawm chung i tuu he an i lawh kha Jesuh chimmi bia in kan hngalh khawh. Khrihfa pa, nu le ngakchia a simi hi tuu pawl kha thlarau rawl cawm le ṭha tein zohkhenh a herh. Cuhleiah, midang cawnpiak ding le zultu siter dingin Jesuh nih a hnu zulmi vialte kha nawl a kan pek caah Pathian tuu a hung simi mithar paoh nih mah rian kha ṭha tein an ṭuan khawh nakhnga cawnpiak an herh lai.​—⁠Matthai 28:​19, 20.

6. “Pathian [Khrihfa] bu” thar ah zei timh-​tuah ningcang dah a um?

⁶ “Pathian [Khrihfa] bu” dirh a si in khan bu chungmi vialte nih lamhruainak le pakhat le pakhat thazang i peknak hmuh awkah hmaan tein an i pum. “Lamkaltu hna cawnpiaknak ngaih awkah khan atu le atu an i pum i hawikomhnak ah khan an i tel i hawikomhnak rawl an dum ṭi i thla an cam ṭi lengmang” tiah Baibal nih a ti. (Lamkaltu 2:​42, 46, 47) Baibal chung ṭialmi ah i cinken awk a dang pakhat cu thil umtuning cheukhat tawnghtham awkah sining a tlinhmi pa cheukhat rian an pek hna kha a si. Annih cu catang le seh lei thiamnak an ngeih caah an thimmi hna a si lo. Annih cu “thiang thlarau le fimnak in a khat” mi an si. An lakah pakhat cu Steven a si i “zumhnak le thiang thlarau in a khatmi” a si tiah a hlei in a langhter khun. Cu bantuk timhtuahnak ruangah a chuakmi ṭhatnak pakhat cu [Khrihfa] bu hna ah “Pathian bia cu a karh chin lengmang. Jerusalem khua chungah khan a zummi cu an tam chin lengmang.”​—⁠Lamkaltu 6:​1-7.

Pathian Hmanmi Pa hna

7, 8. (a) Jerusalem khua i lamkaltu hna le upa hna cu hmasa Khrihfa pawl lakah zei rian dah an rak ṭuan? (b) [Khrihfa] bu vialte sinah lamhruainak an khuat tik hna ah zeidah a phichuak a si?

⁷ Hmasa [Khrihfa] bu i timhtuah ningcang kha lamkaltu pawl lawng nih an rak hruai hna lo. Voi khat cu Pual le a hawile pawl cu Siria ram Antiok khua ah an kir ṭhan. Lamkaltu 14:27 nih hitin a chim: “Antiok khua an phak tikah [Khrihfa] bu kha an pumh hna i Pathian nih anmah thawngin a tuahmi thil vialte kha an chimh hna.” Cuka [Khrihfa] bu i an um lioah zumtu a simi Jential mi cuarpar tan a herh le herh lo biahalnak a rak chuak. Mah kong kha ceih awkah Paul le Barnabas cu uktu bu rian a ṭuanmi ‘Jerusalem khua i lamkaltu pawl le upa hna’ sinah an rak kal.​—⁠Lamkaltu 15:​1-3.

⁸ ‘Hi bia ruah ṭi awkah hin lamkaltu hna le upa hna kha an i pumh’ tikah Jesuh nau Khrihfa upa Jeim cu lamkaltu pakhat a si lo nain haotu a rak si. (Lamkaltu 15:⁠6) Ṭha tein an i ruahceih hnuah thiang thlarau bawmhnak in Cathiang he aa tlakmi biakhiahnak an tuah i mah le hmun ah a ummi Khrihfa bu hna ah ca an kuat hna. (Lamkaltu 15:​22-32) Mah ca a hmumi hna nih lamhruainak kha an cohlan i an zulh. Zei ṭhatnak dah a chuak? Unau nu unau pa hna caah thazang petu a rak si. Baibal nih hitin a ti: “Cucaah [Khrihfa] bu cu zumhnak ah an ṭhawng chinchin i ni fate in an karh chin lengmang.”​—⁠Lamkaltu 16:⁠5.

9. Baibal nih sining a tlinhmi pa hna caah zei rian dah a langhter?

⁹ Asinain mah le hmun i [Khrihfa] bu hna cu zeitindah tuah a si tawn. Tahchunhnak ah, Krit tikulh ah a ummi [Khrihfa] bu pakhat kong hi ruat hmanh. Cuka i a ummi mi tampi cu an min a chia nain a cheukhat cu an nunning an i thleng i Khrihfa taktak an hung si. (Titas 1:​10-12; 2:​2, 3) Annih cu khuazakip ah an um i Jerusalem i uktu bu he an i hlat ngaingai. Asinain, cucu i buaipi bikmi a si lo, zeicahtiah hmun dang bantuk in Krit tikulh i a ummi [Khrihfa] bu kip ah khan “Khrihfa hruaitu” an chiah hna caah a si. Cu pa hna cu Baibal nih a halmi sining a tlinhmi an si. ‘A bia a ngaitu pawl kha cawnpiaknak ṭha in an lung a thawhter kho i cawnpiaknak ṭha a altu pawl kha an palhnak a langhter kho mi’ kha Khrihfa upa asilaoh bu zohkhenhtu in rian pek an rak si. (Titas 1:​5-9; 1 Timote 3:​1-7) Adang pa hna cu bu rianṭuantu asiloah Khrihfa upa bawmtu in rian pek awkah sining a tlinhmi an si.​—⁠1 Timote 3:​8-10, 12, 13.

10. Matthai 18:​15-17 ningin a ngan ngaimi buainak hna kha zeitindah tuah ding a si?

¹⁰ Cu bantuk timhtuahnak a um lai kha Jesuh nih a rak langhter. Pathian mi hna lakah pakhat le pakhat cung i lam khatkhat tuahmi sualnak ruangah buainak a chuak kho tiah Matthai 18:​15-17 ah Jesuh nih a rak chim kha philh hlah. A cungah sualnak tuah a simi nih khan a tuahtu sinah a va kal lai i an pahnih lawng theih in ‘a sualnak kha a chimh’ lai. Cuti tuahnak in remnak a chuah lo ahcun tehte pakhat maw pahnih dik bawmhnak a hal hna lai. Rem lonak a um ko rih ah tah? “Sihmanhsehlaw an bia zong kha a ngaih hlei lo ahcun, cu thil cu a ningpi in [Khrihfa] bu kha na chimh hna lai. Cun [Khrihfa] bu bia kha a ngaih duh ṭhiamṭhiam lo ahcun, ram dang mi maw, ngunkhuai khawltu maw, cu bantuk mi ah cun va zoh” tiah Jesuh nih a ti. Mah hihi Jesuh nih a chim lioah Judah mi cu “Pathian [Khrihfa] bu” an si rih caah a bia cu anmah he aa tlai hmasa.a Asinain, Khrihfa bu dirh a si tikah Jesuh lamhruainak cu mah he cun aa tlai lai. Mah hihi Khrihfa pakhat cio thazang pek in lamhruai awkah [Khrihfa] bu timhtuah ningcang a um lai langhternak dang a si.

11. Buaibainak hna tawnghthamhnak ah Khrihfa upa pawl cu zei hmun in dah an i tel?

¹¹ Khrihfa upa asiloah bu zohkhenhtu hna nih sualnak le buainak hna kha [Khrihfa] bu aiawh in an tawnghthamh lai. Mah cucu Titas 1:9 ah a langhtermi Khrihfa upa pawl tlinh dingmi sining hna he aa ruang. Asinain, ‘tlinlonak kha a ningcang tein sersiam’ awkah Paul nih [Khrihfa] bu hna sinah a thlahmi Titas bantuk in Khrihfa upa pawl cu mitling lo an si. (Titas 1:​4, 5, NW) Nihin ah, Khrihfa upa in rian pek awkah hnatlak a simi hna cu an zumhnak le an i pekchanhnak kha caan zeimaw zat chung a langhter cangmi an si lai. Cucaah bu chungmi hna nih mah timhtuah ningcang in hmuhmi lam hmuhsaknak le hruainak kha zumh khawhnak ding a ruang a um.

12. [Khrihfa] bu ah Khrihfa upa pawl rian cu zeidah a si?

¹² Efesa khua i Khrihfa upa pawl kha Paul nih hitihin a ti hna: “Nanmah lila kha i veng u law nan zohkhenh awkah thiang thlarau nih an pekmi hna tuurun kha [“an dihlak in,” NW] ṭha tein va zohkhenh hna u. Pathian nih amah Fapa thihnak thawngin amah ta ah aa sermi [Khrihfa] bu tuukhal kha si ko u.” (Lamkaltu 20:​28,) Nihin Khrihfa upa hna zong Pathian “[Khrihfa] bu tuukhal” si awkah rian pek an si. Annih nih tuurun kha a uk in uk loin dawtnak in an zohkhenh hna ding a si. (1 Piter 5:​2, 3) Bu zohkhenhtu pawl nih “tuurun kha an dihlak in” thazang pek le bawmh ding an i zuam awk a si.

Khrihfa Bu he Naih Tein Umnak

13. A zei maw caan ah [Khrihfa] bu ah zeidah a chuak kho, zeiruangah?

¹³ Bu chung i Khrihfa upa hna le midang hna cu mitling lo an si caah a chel caan ah i theih sualnak le buainak hna a chuak kho. Kum zabu pakhatnak i lamkaltu hna caan hmanh ah cuticun a rak si. (Filipi 4:​2, 3) Bu zohkhenhtu asiloah a dang pakhat i a chimmi bia cu a hrang i a hmaan lomi a lo men lai. Asiloah Cathiang he aa tlak lomi thil pakhat a ummi kha Khrihfa upa pawl nih an hngalh men ko lai nain an chimrel lo tiah kan ruah khawh men. Asinain mah khakha Cathiang ningin le kan hngalh lomi thil sining hna he aa tlak in an ceih len lio asiloah an ceih cangmi a si kho. Kan ruah bantuk in Cathiang he aa tlak lomi a si hmanh ah mah hihi ruat hmanh: Pathian nih a zohkhenhmi Korin [Khrihfa] bu ah a ngan ngaimi sualnak pakhat caan sau nawn a rak um. A caan a tlin tikah mah thil kha Pathian nih a ceih i hmaan te le fek tein a remh-​chunh. (1 Korin 5:​1, 5, 9-11) Cucaah ‘cu caan lioah Korin khua ah rak um ning law zeitindah ka lehrulh lai?’ tiah kanmah le kanmah i hal awk a si.

14, 15. Zeiruangah mi cheukhat cu Jesuh hnu zulhnak in an i let, mah in zei cawn awk dah kan ngeih?

¹⁴ Bu chungah a um khomi thil dang pakhat kha ruat hmanh. Mi pakhat nih Cathiang cawnpiaknak pakhat kha hngalhthiam le cohlan aa harh hei ti u sih. Baibal le bu chungah a ummi cauk hna ah khan a kawl i thlarau lei a upami Khrihfa hna le Khrihfa upa hna sin hmanh ah bawmhnak a rak hal cang hna men lai. Asinain, mah kha hngalhthiam le cohlan aa harh rih. Zeidah a tuah khawh? Jesuh a thih hlan kum khat ah cu bantuk thil a rak um. Jesuh nih “nunnak changreu” cu keimah hi ka si, zungzal nunnak a duhmi nih cun ‘Mi Fapa ka sa hi nan ei i ka thi hi nan din’ lai tiah a ti hna. A zultu pawl cu ar ko in an rak um. Zultu tampi nih fianternak kawl can le zumhnak in hngah canah “an i let i an zul duh ti lo.” (Johan 6:​35, 41-66) Cuka ah kan um a si ahcun zeidah kan tuah lai?

¹⁵ Tuchan ah, mi cheukhat nih [Khrihfa] bu he hawikomhnak kha an ngol i mah tein Pathian biak khawh a si ko tiah an ruah. Palhnak pakhat kha an remh lo ruangah an lung a fak asiloah cawnpiaknak pakhat kha an cohlan duh lo ruangah a si tiah an ti khawh men. An tuahsernak cu aa tlak maw? Khrihfa kip nih Pathian he pumpak in pehtlaihnak an ngeih awk a si nain lamkaltu hna chan lio bantuk in nihin zongah vawlei cung pumpi i [Khrihfa] bu kha Pathian nih a hman cu al khawh a si lo. Cuhleiah, Jehovah nih kum zabu pakhatnak ah mah le hmun i a ummi [Khrihfa] bu hna kha a hman i thluachuah a rak pek i bu ṭhatnak caah sining a tlinhmi Khrihfa upa pawl le bu rianṭuantu pawl kha rian a rak pek hna. Nihin zongah cu bantuk ṭhiamṭhiam in a si.

16. Mi pakhat cu Khrihfa bu in chuah awkah lem a si tikah zeidah a ruah awk a si?

¹⁶ Khrihfa pakhat nih Pathian he pumpak an i pehtlaihnak lawng a biapimi a si i [Khrihfa] bu he hawikomh a hau lo tiah a ruah a si ahcun vawlei pumpi le mah le hmun i [Khrihfa] bu he aa tlaimi Pathian timhtuahnak kha a al a si lai. Mi pakhat cu [Khrihfa] bu he i hawikom loin Pathian a bia kho asiloah unau tlawmte he lawng aa kom kho men. Cuti a si ah zeiruangah Khrihfa upa le bu rianṭuantu pawl cu rian pek an si? Aa thleidang ngaimi cu Kolose [Khrihfa] bu sinah Paul nih “amah [Khrih] chungah hram thukpi thla u law . . . ṭhawng chin lengmang ko u” tiah a rak ṭial i mah ca kha Laodisia [Khrihfa] bu zong nih rel ve hrimhrim hna seh tiah nawl a rak pek hna. [Khrihfa] bu he aa kom lomi hna nih cu ca in khan zei ṭhatnak hmanh an hmu lai lo i aa kommi pawl lawng nih an hmuh lai.​—⁠Kolose 2:​6, 7; 4:⁠16.

Biatak A Dirkamhtu le A Tungpi

17. 1 Timote 3:15 nih [Khrihfa] bu kong zeidah a kan cawnpiak?

¹⁷ Khrihfa upa Timote sin i a pakhatnak a cakuat ah Paul nih Khrihfa upa le bu rianṭuantu pawl an tlinh dingmi sining hna a rak langhter. Cun Paul nih “a nungmi Pathian [Khrihfa] bu” kong a chim i mah cucu “biatak a dirkamhtu le biatak i a tungpi” a si tiah a rak ti. (1 Timote 3:15) Kum zabu pakhatnak i chiti thuhmi Khrihfa hna bu cu mah bantuk tungpi a si kha fiang tein a rak lang. Khrihfa kip nih mah biatak kha a bik in [Khrihfa] bu in an hmuh khawh ti cu a fiang. Cuka ah biatak an theih, an chim khawh i an zumhnak kha an ṭhawnter khawh.

18. [Khrihfa] bu pumhnak hna cu zeicaah a biapit?

¹⁸ Cu bantuk in, vawlei pumpi i [Khrihfa] bu cu Pathian inn a si i “biatak a dirkamhtu le biatak i a tungpi” a si. [Khrihfa] bu pumhnak hna hmaan tein i pumh le i tel cu Pathian he kan i pehtlaihnak a ṭhawnter i a duhnak a kan tuahtermi a biapi bik lam a si. Paul nih Korin [Khrihfa] bu sinah cakuat a ṭial tikah cu bantuk pumhnak hna ah i ruahmi kong kha a langhter khun. Pumhnak ah chimmi cu aa pummi hna “a ṭhathnem” khawh hna nakhnga a fiang i hngalh a fawimi a si ka duh tiah a rak ṭial. (1 Korin 14:​12, 17-19) Jehovah Pathian nih [Khrihfa] bu kha nawlngeihnak a pek i a ṭanpi ti kan cohlan a si ahcun thazang peknak kan hmuh khawh.

19. Zeiruangah bu cungah naa lawmh tuk?

¹⁹ A hmaan ko, Khrihfa in ṭhawnnak hmuh kan duh a si ahcun bu chungah kan um lai. Mah nih a hmaan lomi cawnpiaknak hna in huhphenhnak a pek ti cu a rak fiang diam cang. Cun Messiah Pennak kong thawng ṭha kha vawlei cung pumpi chimnak ah [Khrihfa] bu kha Pathian nih a hman. Pathian nih Khrihfa bu hmangin thil tampi a lim ti cu zumh lo awk a um lo.​—⁠Efesa 3:​9, 10.

[A Tanglei Fianternak]

[Cahmai 24nak i Hmanthlak]

Naa Cinken Maw?

• Pathian nih vawlei cung i [Khrihfa] bu hna kha a hman lai tiah zeiruangah kan zumh awk a si?

• Khrihfa upa cu mitling lo an si nain [Khrihfa] bu caah zeidah an ṭuan?

• Mah le hmun i [Khrihfa] bu in zei thazang peknak dah na hmuh?