Thawhṭhannak—na Caah A Taktak A Si Maw?
“Thihnak in kan tho ṭhan dih lai.”—LAMKALTU 24:15.
1. Zeiruangah thihnak cu hrial khawh dawh a si lo?
“HI VAWLEI ah thihnak le ngunkhuai thawh dah ti lo cu hrial khawh lomi zeihmanh a um lo.” American ram i hruaitu Benja-min Franklin nih 1789 kum ah a rak ṭialmi hi bia cu a hmaan taktak tiah mi cheukhat nih an ti. Asinain mi depde pawl nih hlennak in ngunkhuai thawh kha an hrial khawh. Thihnak tu cu zeitihmanh in hrial khawh dawh a si lo. A donghnak ah kan dihlak in thihnak kan tong tengteng lai. Mah nih cun kan hnulei in a kan zulh thluangthluan ko. Kan dawtmi hna a dolhtu thlan cu zeitikhmanh ah a vuai kho bal lo. (Phungtlukbia 27:20) Asinain hnemhnak a pemi kong pakhat i ruah hmanh u sih.
2, 3. (a) Zeiruangah thihnak cu mi tampi nih an ruah bantuk in hrial khawh lomi a si lo? (b) Atu capar ah zei kong dah kan i ruah lai?
2 Jehovah Bia nih a si hrimhrim dingmi thawhṭhan ruahchannak a kan pek. Mah cucu lungthli tum men a si lo. Hi ruahchannak tlinter taktaknak ah Jehovah cu univers i a ummi ahohmanh nih an kham kho lai lo. Asinain, mi cheukhat pawl caah thihnak cu hrial khawh lomi thil a si lo. Zeiruangah? “Mibu nganpi” cu a rauh hlan ah a ra laimi “hremnak nganpi” in an luat lai caah a si. (Biathlam 7:9, 10, 14) Cun annih cu zungzal in an nung lai. Cucaah thihnak cu annih caah hrial khawh lomi a si lo. Cu lengah, “tei hmanung bik ding ral cu thihnak a si.”—1 Korin 15:26.
3 “Minung hi miṭha le miṭhalo he thihnak in kan tho ṭhan dih lai” tiah a rak chimmi lamkaltu Paul bantuk in kannih zong thawhṭhan ruahchannak kha kan zumh a herh. (Lamkaltu 24:15) Thawh-ṭhannak he aa tlai in biahalnak pathum i ruah hmanh u sih. Pakhatnak, mah ruahchannak kha zei nih dah a taktak a siter? Pahnihnak, thawhṭhan ruahchannak in zeitindah hnemhnak na hmuh? Pathumnak, mah ruahchannak cu atu na nunnak ah zeitindah huham a ngeih?
Thawhṭhannak—A Taktak A Simi
4. Jehovah timhnak ah thawhṭhannak cu zeitindah a biapit?
4 Thawhṭhan ruahchannak kha a taktak a sitermi thil tampi a um. A hlei in, mah hihi Jehovah timhnak a tlin lainak ah a biapi tukmi a si. Satan nih minung kha sualnak le mah ruangah a chuakmi thihnak ah a kan phanhter kha philh hlah. Cucaah Jesuh nih Satan kha “a hramthawk tein lainawng a rak si” tiah a ti. (Johan 8:44) Asinain Jehovah nih “nu” a simi vancung a bupi in “tefa, NW” ka chuahter lai tiah bia a rak i kam. Cu tefa nih “rulpi tar” Satan lu kha a rial lai i a hrawh cikcek lai. (Genesis 3:1-6, 15; Biathlam 12:9, 10; 20:10) Jehovah nih Tefa Messiah i tel in aa timhnak kha duhsah tein a phuan i Tefa nih Satan hrawh leng tiangin rian a ṭuan lai kha a hung lang. Baibal nih hitin a ti: “Pathian Fapa a hung langhnak cu Khuachia rianṭuannak hrawh awkah hin a si.” (1 Johan 3:8) Adam sinin ro kan comi sualnak le thihnak cu Satan rianṭuannak ngan bik an si i mah khakha Jehovah nih Jesuh Khrih hmangin hrawh aa tim. Cuti tuahnak ah Jesuh i tlanhnak man le thawhṭhannak cu a biapi tuk.—Lamkaltu 2:22-24; Rom 6:23.
5. Thawhṭhannak nih Jehovah min kha zeiruangah a hlorh lai?
5 Jehovah nih a min thiang kha a hlorh lai. Satan nih Pathian min a thangchiat i lihbia a rak chim. Pathian thlauhmi thingthei nan ei ahcun “nan thi lai lo” tiah Adam le Evi kha a rak hlen hna. (Genesis 2:16, 17; 3:4) Cu caan thawk in Satan nih pum cu a thi nain thlarau cu a thi kho lo timi cawnpiaknak hmaan lo kha a rak karhter. Asinain, Jehovah nih mah lihbia a hmaan lonak kha thawhṭhannak thawngin a langhter lai. Amah lawnglawng a nunter ṭhantu le a thawhter ṭhantu Pathian a si kha a langhter lai.
6, 7. Mithi thawhter ṭhannak kongah Jehovah thinlung zeitindah a um i mah kha zeitindah kan hngalh khawh?
6 Jehovah nih a thimi kha thawhṭhanter a duh hna. Mah he aa tlai in Jehovah thinlung kha Baibal nih fiang tein a langhter. Tahchunhnak ah, zumhawktlak Job i hi bia hi ruat hmanh: “Mi cu a thih ahcun a nung ṭhan kho lai maw? Cucaah ka rian cu zeitluk in a sau [“har,” NW] hmanh ah ka lung a dong lai lo i Ka luatnak ding cu ka rak hngah ṭhiuṭheu ko lai. Na ka auh lai i kan leh lai, na kut tuahmi thil cu hmuh na ka duh lai.” (Job 14:14, 15) Mah bia cu zei sullam dah a ngeih?
7 Thih hnu ah thihnak ah i hngilh in hngahnak ding caan a um ti kha Job nih a rak hngalh. Cu caan cu ‘a harmi rian’ ṭuannak caan, nunter ṭhan lainak kha lung dong loin hngah ṭhiuṭheunak caan in a rak hmuh. Mah ruahchannak cu Job caah a taktak a si i amah caan a phanh lai kha a rak hngalh. Zeicah? Jehovah thinlung kha a rak hngalh caah a si. Jehovah nih zumh-awktlak a salle kha hmuh ṭhan a “duh” hna. A si, Pathian nih miding mi vialte kha nunter ṭhan a duh hna. Cun midang zong kha vawlei Paradis ah zungzal nunnak a pek hna lai. (Luka 23:43; Johan 5:28, 29) Mah timhnak cu Pathian duhnak a si caah aho nih dah a kham khawh lai?
8. Kan hmailei ruahchannak caah Jehovah nih zeitindah aamah a khan?
8 Jesuh thawhṭhannak cu kan hmailei ruahchannak caah aamahkhan a si. Athen khua i phung a chim lio ah Paul nih hitihin a rak ti: “A thimmipa thawngin vawlei cung dihlak hi dinnak in biaceih awkah [Pathian nih] ni a khiah cang. Cucu a si ṭheu lai ti kha mi vialte sin i langhternak [“aamahkhannak,” NW] caah cu mipa cu thihnak in a thawhter.” (Lamkaltu 17:31) A bia a ngaimi hna lak in a cheu nih thawhṭhannak kong an theih tikah Paul kha an nihsawh. Asinain, mi a cheu cu zumtu an hung si. Thawhṭhan ruahchannak caah aamahkhan a um ti zumhnak ruangah a si kho men. Jehovah nih Jesuh kha thihnak in a thawhter cu khuaruahnak ngan bik a si. Pathian nih a Fapa kha a ṭhawngmi thlarau nunnak in a thawhter. (1 Piter 3:18) A thoṭhan-mi Jesuh cu minung in a nun hlan nakin a sang deuhmi dirhmun a rak hmu. A thi kho lomi pum a ngeih lengah Jehovah dih in ṭhawnnak a ngei bik Jesuh cu atu a Pa sinah a ngan ngaingaimi rian hna kha a ṭuan cang. Jehovah nih Jesuh hmangin midang kha van nunnak le vawlei nunnak ah a thawhter hna. Jesuh thengte nih hitihin a rak chim: “Keimah hi thawhṭhannak le nunnak cu ka si.” (Johan 5:25; 11:25) Jehovah nih a Fapa kha a thawhter ṭhannak in zumhawktlak mi vialte caah aamahkhan a pek.
9. Thawhṭhannak a taktak a si kha Baibal nih zeitindah a langhter?
9 Thawhṭhannak a mit in a hmumi tampi an um i Baibal ah an kong ṭial a si. Vawlei cungah a thoṭhanmi pariat kong kha a dikthliar in Baibal ah a ṭial. Hi khuaruahharnak hna cu a thlithup in si loin mi zapi mithmuh ah tuah a rak si. A thihnak nili a si cangmi Lazaruh kha a chungkhar, a hawikom le a innpa hna hmai ah Jesuh nih a rak thawhter. Mah nih Jesuh cu Pathian thlahmi a si kha fiang tein a langhter i Jesuh a ral pawl hmanh nih hi a cangmi thil hi an al kho lo. Asinain, Jesuh lawng si loin Lazaruh zong kha thah ve awkah khua an khang. (Johan 11:17-44, 53; 12:9-11) Bia ngai tein, thawhṭhannak cu a taktak a si kha kan zumh khawh. Kan ca hnemhnak le zumhnak ṭhawnternak caah hlan i a tho-ṭhanmi hna kong ṭialmi kha Pathian nih a kan pek.
Thawhṭhan Ruahchannak Nih Hnemhnak A Pek
10. Baibal ah khumhmi thawhṭhannak kong in hnemhnak hmuh awkah zei nih dah a kan bawmh lai?
10 Thihnak na ton tikah hnemhnak hmuh na duh maw? Baibal i thawhṭhannak kong ṭialmi nih hnemhnak a pek taktak. Mah kong rel in ruahnak le mitthlam ah cuanternak thawngin thawhṭhan ruahchannak cu na caah a taktak a si kho. (Rom 15:4) Cucu tuanbia men an si lo. A um taktakmi hmunhma le caan ah a rak cang hrimhrimmi an si. Baibal i a thoṭhan hmasa bikmi kong kha i ruah hmanh u sih.
11, 12. (a) Zarephath khua nuhmeinu nih zei ngaihchiat awk dah a rak ton i hmasa ah zeitindah a rak lehrulh? (b) Jehovah nih profet Elijah zei tuah dah a rak fial kha langhter.
11 Mah hihi na mitthlam ah cuanter hmanh. Profet Elijah cu Zarephath khua nuhmeinu inn a cungdot dal ah aa ṭhumh-nak zarh tlawmpal a rau cang. Cu khua sining cu ngaihchia ngai a si. Ruah ti a kang i mangṭam a tlun caah mi tampi an thi. Jehovah nih hi sifak nuhmeinu i zumhnak kha laksawng pek ruah ah Elijah kha khuaruahhar thil a rak tuahter. Amah le a fapa caah voikhat ei lawng a tan lio ah Elijah nih changvut le chiti dih lo dingin khuaruahhar thil a rak tuahpiak. Asinain, atu ah nu-hmeinu nih ngaihchiatnak a ton. A fapa cu ruah lopi in a zaw i a thi. A ngaih a chia tuk hringhran lai! Vale bawmhchannak um loin a nunmi hmanh hi a harsa tuk cang. Atu fapa pakhat lawng a ngeihmi a thi ṭhan hoi. A ngaih a chiat tuk caah Elijah le Jehovah Pathian hmanh kha a mawhchiat hna! Profet nih zeidah a tuah lai?
12 Nuhmeinu i a hmaan loin sualpuhnak kha Elijah nih a mawhchiat lo. Mah canah, “Na fapa cu ka pe tuah” tiah a ti. Ngakchiapa kha cungdot ah a kaipi i a nun ṭhan nakhnga thla a cam lengmang. A donghnak ah Jehovah nih ngakchiapa cu a nunter ṭhan Ngakchiapa thaw a dawp ṭhan kha a hmuh tikah Elijah zeitluk in aa lawmh lai kha ruat hmanh. Ngakchiapa nih a mit a von au i a mit a hung fiang diahmah. Elijah nih ngakchiapa cu a nu sinah a runpi i, “Zohhmanh, na fapa a nung hih” tiah a ti. Chim khawh lo tiangin aa lawm i hitin a ti: “Atu cu nangmah cu Pathian mi na si ti kha ka hngalh i na kaa chung i a ummi BAWIPA bia cu biatak a si.” (1 Siangpahrang 17:8-24) Jehovah le a profet cungah a zumhnak a ṭhawng chinchin.
13. Elijah i nuhmeinu fapa a thawhter ṭhannak kong nih zeiruangah nihin ah hnemhnak a kan pek khawh?
13 Mah kong biatak tein ruahnak nih hnemhnak a pek taktak. Jehovah nih kan ral thihnak kha a sunghter khawh ti fiang tein a lang! A thimi hna an thawh-ṭhan ruangah nuhmeinu bantuk in mi nuai tampi an i nuamh lai khi na mitthlam ah cuanter hmanh. Vawlei cung pumpi i a thimi hna kha thawhter ṭhan awkah Jehovah nih a Fapa nawl a pek tikah vancung zongah lawmhnak nganpi a um lai. (Johan 5:28, 29) Na dawt ngaingaimi pakhat a thi maw? Jehovah nih a thimi kha a nunter ṭhan khawh hna i a nunter ṭhan hna lai ti hngalh cu zeitluk thazang petu dah a si!
Naa Ruahchannak le Atu Na Nunnak
14. Thawhṭhan ruahchannak cu na nunnak ah zeitindah huham a ngeih?
14 Thawhṭhan ruahchannak cu atu na nunnak ah zeitindah huham a ngeih? Hremnak le harnak hna ton tikah cu ruahchannak in thazang i lak khawh a si. Satan nih thihnak kha ṭih lawmmam seh ti an duh. Cu tikah na nunnak luatter a si lai timi santlailo biakamnak hna kha zum in na zumhfehnak na hlawt lai. “Mi nih cun a ngeihmi vialte cu a nunnak caah cun a sian ko lai ta” tiah Satan nih Jehovah a timi kha philh hlah. (Job 2:4) Cuticun Satan nih nangmah i tel in kan dihlak in a kan thangchiat. Ṭihnungmi thil na ton tikah Pathian cu na hlaw taktak lai maw? Thawhṭhan ruahchannak kong ruahnak thawngin vancung Pa Pathian duhnak ka tuah lai timi na biakhiahnak kha na fehter khawh.
15. Matthai 10:28 i Jesuh bia nih nunnak caah ṭihnung a simi thil kan ton tikah zeitindah a kan hnemh khawh?
15 “Pum cu a that kho ko nain thlarau a that kho lomi cu va ṭih hlah u; [“Gehenna,” NW] chungah pum he thlarau he a that khotu Pathian tu kha va ṭih u” tiah Jesuh nih a ti. (Matthai 10:28) Satan le a hnuzul minung cu kan ṭih hna a herh lo. Mi cheukhat nih harnak pe in kan nunnak hmanh an thah khawh ti cu a hmaan ko. Asinain, an tuah khawhmi thil ṭha lo bik hmanh caan tawite chung lawng a si. Jehovah nih zumhtlak a salle an inmi fahnak hna kha a hloh khawh i a donghter cang lai. Thihnak hmanh in a thawhter ṭhan hna lai. Cucaah Jehovah pakhat lawng ṭihzah upatnak hmuh aa tlak. Pathian lawng nih pum he thlarau he Gehenna ah hrawhnak in atu nunnak le hmailei nunnak ca ruahchannak vialte a hloh dih cikcek khawh. Lunglawmh awk a simi cu Jehovah nih cu ti na si ding kha a duh lo. (2 Piter 3:9) Pathian salle nih thawhṭhan ruahchannak thawngin ka him tiah an ruah khawh zungzal. Zumhawktlak kan si chung paoh cu zungzal nunnnak kan i ruahchan khawh i mah kha Satan le a hnuzul pawl nih zeitihmanh in an tuah kho lo.—Salm 118:6; Hebru 13:6.
16. Thawhṭhan ruahchannak kan hmuhning nih hmasa kan chiahmi thil kongah zeitindah huham a ngeih?
16 Thawhṭhan ruahchannak cu kan caah a taktak a si ahcun mah nih khan kan nunnak a sersiam khawh. “Kan nun ah siseh, kan thih ah siseh, [“Jehovah,” NW] ta kan si” ti kha kan hngalh. (Rom 14:7, 8) Cucaah, nunnak i hmasa chiah ding thil kongah Paul ruahnak cheuhmi kha kan zulh: “Hi vawlei kalning hin kal ve lengmang ti hlah u, sihmanhsehlaw chunglei in Pathian nih nan lungthin kha a dihumnak in in thleng hna seh. Cu tikah a ṭhami thil le Pathian nih a lawmhmi thil le a tlingmi thil kha nan hngalh khawh lai, cucu Pathian duhmi an si.” (Rom 12:2) Mi tampi nih an duhmi, an i timhmi le an lung chuakmi kha hehchet tiah an kawl. Minung nunnak cu caan tawite lawng a si tiah an hmuh caah nuamhngaihnak kha an kawl cutmat. An biaknak cu ‘a tlingmi Pathian duhnak’ he aa ruang lo.
17, 18. (a) Minung nunnak chan a tawinak kong he aa tlai in zeitindah Baibal nih a ti ko nain kan ca i Pathian duhnak cu zeidah a si? (b) Zeiruangah Jehovah cu nifa kan thangṭhat awk a si?
17 Minung nunnak caan tawite a si ti cu a hmaan. Kum 70, 80 ah “kan nunnak cu a dih zau.” (Salm 90:10) Minung cu ram kung, thladem le thaw bantuk in chikkhat te lawng a hung um i a lo ṭhan zau. (Salm 103:15; 144:3, 4) Kum sawm bu tlawmpal chungah fimnak le hmuhtonnak i lak in mah hnu kum sawm bu tlawmpal ah zawtfah in thih ding kha Pathian nih a tim lo. Jehovah nih minung a ser tikah zungzal nun duhnak he a ser. “Minung lungthin chungah zungzal caan kha a chiah” tiah Baibal nih a ti. (Phungchimtu 3:11, NW) Mah duhnak kha kan lungthin ah a chiah nain a tlinter lo caah Pathian cu mi zaangfahnak a ngei hringhran lomi a si maw? A si lo. A ngaite in, “Pathian cu dawtnak a si.” (1 Johan 4:8) Pathian nih a thimi kha a thawhter ṭhan hnanak in zungzal nunnak a pek hna lai.
18 Thawhṭhan ruahchannak thawngin a himmi hmailei kan ngei kho. Atu ah kan thazang ngeihmi kha a dihumnak in hman thengtheng a hau lo. A lo cuahmahmi hi vawlei kha “tlamtling in” tawngh-tham a hau lo. (1 Korin 7:29-31; 1 Johan 2:17) Ruahchannak taktak a ngei lomi hna he i lo loin kannih cu khuaruahhar laksawng kan ngei. Cucu Jehovah sin zumhawktlak kan si chung paoh zungzal in nunnak le zungzal in Pathian thangṭhat khawhnak a si. Cucaah, thawhṭhan ruahchannak a taktak a sitertu Jehovah kha nifate thangṭhat u sih!
[Cahmai 24nak i Hmanthlak]
Zeitindah Na Leh Lai?
• Thawhṭhannak kong he aa tlai in zeitindah kan ruah awk a si?
• Zei konglam hna nih dah thawhṭhan ruahchannak cu a taktak a siter?
• Thawhṭhan ruahchannak in zeitindah hnemhnak na hmuh khawh?
• Thawhṭhan ruahchannak cu na nunnak cungah zeitindah huham a ngeih?