Nupile Nih Zeicah An Lu Nawl An Ngaih?
“Pa cu nu lu a si.”—1 KOR. 11:3.
1, 2. (a) Lu sinak le nawlngaihnak kong ah Jehovah timhtuahnak kha lamkaltu Paul nih zeitindah a ṭial? (b) Hi capar ah zei biahalnak hna dah kan i ruah lai?
JEHOVAH nih lamkaltu Paul kha ‘Khrih cu pa vialte lu a si’ le “Pathian cu Khrih lu a si” a ṭialter tikah thil ningcang tein umter a duh a lang. (1 Kor. 11:3) Hmasa capar ah Jesuh nih a Lu a simi Jehovah Pathian nawl kha upatnak, lunglawmhnak he a ngaih le Khrihfa pa pawl an lu cu Khirh a si kha kan hngalh. Khrih nih mi kha zaangfahnak, nemnak, zawnruahnak le mah zawn ruat loin a peh-tlaih hna. Khrihfa pa pawl zong nih midang, a hlei in an nupile kha cu bantukin an peh-tlaih hna a herh.
2 Cuti a si ah nupile tah zeitin? An lu cu ahodah a si? Paul nih “pa cu nu lu a si” tiah a ṭial. Mah ṭialmi kha nupile nih zeitindah hmuh awk a si? Vale zumlotu a simi hna he tah pehtlaihnak a ngei maw? Vale nawlngaih ding a ti tikah biakhiahnak ah nupile cu bia kaa khat hmanh chim lo ding a ti duhnak a si maw? Nupi pakhat cu zeitindah thangṭhatmi a si khawh?
“Hawi le Bawmtu Ka Serpiak Lai”
3, 4. Lu sinak timhtuahnak nih innchungkhar kha zeicah ṭhatnak a pek?
3 Jehovah nih lu sinak hi a timhtuahmi a si. Adam a ser hnu ah Jehovah Pathian nih “Mipa amah lawng i a um hi a ṭha lo. Hawi le bawmtu ka ser piak lai” a ti. Evi a ser hnu ah Adam cu hawi le bawmtu a hmuh caah aa lawm tuk i “ka ruh i lakmi ruh, ka sa in lakmi sa” a si tiah a ti. (Gen. 2:18-24) Adam le Evi cu vawlei paradis ah zungzal nung in a tlingmi minung dihlak i nu le pa sinak nawl a ṭha tukmi thluachuah an hmu.
4 Hmasa bik nulepa nih Jehovah an ralchanh tikah Eden dum ah mitling sinak an sung. (Rom 5:12 rel.) Asinain lu sinak timh-tuahnak cu a hmun. Mah kha ṭha tein zulh ahcun chungkhar ah ṭhathnemnak le lunglawmhnak nganpi a um lai. Mah cu Jesuh nih a Lu a simi Jehovah nawl a ngaih i a hmuhmi ṭhatnak he aa lo. Jesuh cu vawleicung a rat ah ‘[Jehovah] hmai ah khan aa lawm zungzal.’ (Ptb. 8:30) Mitlinglo si ruangah pa pawl cu a tlingmi lu an si khawh lo bantukin nu pawl zong tling tein nawlngaimi an si kho lo. Asinain nuleva nih lu sinak timhtuahnak kha an si khawh chung in an zulh ahcun innchungkhar ah lungsinak an hmu kho.
5. Rom 12:10 ruahnak cheuhmi hi nuleva nih zeicah an zulh awk a si?
5 A nuammi chungkhar si awkah a biapimi cu nuleva nih Khrihfa dihlak caah ruahnak cheuhmi hi bia zulh hi a si: “Pakhat le pakhat kha Khrih ah u le nau bantukin i daw cikcek u law pakhat le pakhat kha i hmaizah u.” (Rom 12:10) Cun nupi he va he “pakhat le pakhat cungah zaangfahnak lungthin le nemnak lungthin ngei u law . . . pakhat le pakhat i ngaithiam u” timi bia an zulh awk a si.—Efe. 4:32.
Innchunghawi Zumlotu a si ahcun
6, 7. Vale zumlotu a simi nupile nih an vale nawlngaihnak in zeidah a chuak kho?
6 Na innchunghawi Jehovah a biami a si lo ah tah zeitin? Vale zumlotu a simi hi an tam deuh. Cu tikah nupile nih vale kha zeitindah pehtlaih awk a si? Baibal nih a phi a chim: “Nu nih nan vale kha an nawl nan ngaih hna awk a si. Cu ti nan tuah ahcun, nan vale pawl lak i Pathian bia a zum lomi hna nih khan, nan ziaza a ṭhami thawng cun Pathian bia cu an zumh lai. Nan caah bia ka khat chim zong a herh lai lo, zeicahtiah zeitluk nun thiang in dah nan nun ti le zeitluk in dah nan upat hna kha anmah nih an hmuh ko lai.”—1 Pit. 3:1, 2.
7 Pathian Bia nih nupile kha an vale zumlotu an si hmanh ah an nawlngai hna u a ti. Pa pakhat cu a nupi ziaza ṭha nih hi bantuk ziaza ṭha in um awkah zeinihdah a forh kha hngalh duh awk a forh khawh. A donghnak ah a va nih a nupi zumhnak kha hlathlai in biatak kha a cohlan men lai.
8, 9. A nupi ziaza ṭha kha zumlotu va nih ṭha tein a cohlan lo hmanh ah zeidah tuah khawh a si?
8 Asinain zumlotu va nih ṭha tein a cohlan lo ah tah zeitin? Cucu in awkah a har lai nain nupile kha Khrihfa ziaza ṭha zeitik caan paoh ah langhter ding Baibal nih a forh hna. Tahchunhnak ah, 1 Korin 13:4 [NW] ah “dawtnak cu a lung a sau” tiah kan rel. Cucaah nupile nih “toidornak lungthin ngei u, lungnem le lungsau in um zungzal u” timi bia kha langhter peng awk a si. (Efe. 4:2) Pathian thiang thlarau rianṭuan ṭhawnnak nih a harmi thil sining ah Khrihfa ziaza ngeih peng awk an bawmh khawh.
9 “Khrih nih ṭhawnnak a ka pekmi thawngin zei thil hmanh hung chuak hna sehlaw ka ton khawh ko hna” tiah Paul nih a ṭial. (Fil. 4:13) Pathian thlarau nih Khrihfa pakhat cu amah tein a tuah khawh lai lomi thil kha tuah khawh awkah a bawmh. Tahchunhnak ah, a innchunghawi nih puarhrang ngai in a pehtlaih tikah lehrulh a duh ko lai. Asinain Baibal nih hitin a chim: “Mi nih nan cungah ṭhatlonak an tuah ahcun ṭhatlonak in va lehrul hna hlah u. . . . Cathiang nih pei, ‘Phuhlam cu keimah rian a si, keimah nih ka lehrulh hna lai, tiah [Jehovah] nih a ti,’ a ti kha.” (Rom 12:17-19) Cu bantukin 1 Thesalon 5:15 nih hitin ruahnak a kan cheuh: “Ṭhatlonak kha ahohmanh nih ṭhatlonak in lehrul hlah u, sihmanhsehlaw pakhat le pakhat cungah siseh, mi vialte cungah siseh, ṭhatnak tuah tu kha i tinh u.” Jehovah thiang thlarau ṭanpinak nih kanmah thazang in tuah khawh lomi kha a kan tuahter khawh. Kan herhmi thil kha Pathian na thiang thlarau in kan bawm tiah hal cu aa tlak tukmi a si.
10. Jesuh nih zaangfahnak aa tellomi bia le tuahsernak in pehtlaihnak kha zeitindah a tonghtham?
10 Jesuh cu bia le tuahsernak in serhsatnak a tonmi tonghthamnak ah zohchunhawk ṭha a langhter. 1 Piter 2:23 ah hitin kan hmuh: “Serhsatnak bia in an ti tikah serhsatnak bia in a let hna lo, temhnak a in tikah a tlerh hna lo, dingte in bia a ceihtu Pathian tu kha aa bochan.” Jesuh zohchunh-awk ṭha zulh awkah forh kan si. Mi nih kan cung ah ṭhatlonak an tuah tikah kan let hna lo. Khrihfa dihlak cu hitin chimhhrin kan si: “Pakhat le pakhat i zaangfah u law toidor tein um u. Ṭhatlonak kha ṭhatlonak in lehrul hlah u, volhpamhnak kha volhpamhnak in lehrul fawn hlah u.”—1 Pit. 3:8, 9.
Dai tein Um ding a si Maw?
11. Khrihfa nu cheukhat cu zei tinvo sung dah an hmuh lai?
11 Vale lu sinak nawlngaih ding ti tikah nupile cu chungkhar asiloah a dang thil kong ah dai tein um ding tinak a si maw? A si lo. Jehovah nih pa pawl lawng si loin nu zong tinvo tampi a pek hna. Khrih nih vawlei a uk tikah vancung ah siangpahrang le tlangbawi rian a ṭuan hngami 144,000 kha ruat hmanh. Cu chung ah nu pawl zong an i tel. (Gal. 3:26-29) A fiangmi cu Jehovah nih thil a timh-tuahmi ah nu pawl zong rian a pek hna.
12, 13. Nu pawl nih profet rian an ṭuannak kong tahchunhnak in chim.
12 Tahchunhnak ah, Baibal chan ah nu pawl cu profet rian an ṭuan. Joel 2:28, 29 nih hitin a chimchung: “Mi vialte kha ka thlarau ka toih hna lai i nan fapa hna le nan fanu hna nih ka bia kha an chim lai, . . . salpa hna le sal nu hna hmanh kha, ka thlarau ka toih hna lai.”
13 C.E. 33, Pentekos ni ah Jerusalem khua inn pakhat cung khaan ah aa pummi Jesuh zultu 120 lakah nu zong an i tel. Pathian nih a thlarau kha an dihlak in a toih hna. Cucaah Piter nih Joel chimchung bia kha hi pa pawl le nu pawl cung ah a tlin kha a chim khawh. Piter nih hitin a chim: “Pathian nih profet Joel kaa in a rak chimmi kong kha a si. Zeitindah a ti tiah: ‘Ni hmanung bik ah cun mi vialte kha ka Thlarau ka toih hna lai. Nan fapa hna le nan fanu hna nih bia an chim lai; . . . ka salnu hna le ka salpa hna cung hmanh ah khan cu ni ah cun ka thlarau kha ka bungh lai i bia an chim lai.’”—Lam. 2:16-18.
14. Hmasa Khrihfa nu pawl cu thawngṭha karhternak ah zei hmun ah dah an i tel?
14 Kum zabu pakhatnak ah thawngṭha karhnak ah nu pawl zong a biapi hmun in an i tel. Midang kha Pathian Pennak kong an chimh hna i phungchimnak rian he aa tlaimi rian an ṭuan. (Luka 8:1-3) Tahchunhnak ah, lamkaltu Paul nih Fibi kha “Kenkhria khua Khrihfabu chung i rian a ṭuanmi” tiah a ti. Paul nih a rianṭuan ṭi hawi salaam a kuat hna ah zumhawktlak nu pawl an i tel. “Bawipa rian a ṭuanmi Traifena le Traifosa le Bawipa caah rian tampi a ṭuanmi ka dawtmi ka hawi Persis kha” tiah a ti.—Rom 16:1, 12.
15. Kan chan ah thawngṭha karhternak ah nu pawl cu zei hmun ah dah an i tel?
15 Atu kan chan ah vawlei pumpi Pathian Pennak thawngṭha bia a chimtu nuai sarih leng chung ah nu ngakchia he upa he an i tel. (Matt. 24:14) Cu chungah caantling phungchimtu, missionary le Bethel rianṭuanmi tampi an i tel. Salm caṭialtu David nih hitin hla a sak: “[Jehovah] nih nawlbia cu a chuah i cu thawng cu nu tampi nih an kalpi.” (Salm 68:11) Mah bia a hmaan cu a lang cang. Jehovah nih thawngṭha chimnak le aa tinhmi tlinternak ah nu pawl ṭuanmi kha mansung ah a chiah. Khrihfa nupile kha nawlngai u tiah a ti tikah biachim lo in dai tein um ding kha a chim duhmi a si lo cu a fiang.
A Herh tikah Bia a Chimmi Nu Pahnih
16, 17. Sarah tahchunhnak nih nupile cu innchungkhar ah dai tein um awk a si lo zeitindah a langhter?
16 Jehovah nih nu pawl rian tampi a pek hna ahcun vale nih a biapimi biakhiahnak an tuah hlan ah an nupile ruahnak hal hmasa awk a si lo maw? Cuti tuah cu aa tlakmi a si. Nupile nih an vale hmuh-nak hngalh hlan ah an chim asiloah an tuahmi a um kha Baibal ah kan hmuh. Thil sining pahnih hi zoh u sih.
17 Sarah cu Abraham a nupi pahnihnak le a fapa nih zeirel lo in an um tikah a lung a fak i Abraham kha ṭhawl hna tiah a ti. “Hi nih hin Abraham cu a lungre a theihter ngaingai” nain Pathian cu Sarah chimmi kha a hna a tla. Jehovah nih Abraham kha hitin a ti: “Ngakchiapa le na sal Hagar kong ah lung rethei in um hlah. Sarah nih an chimhmi paoh tuah ko.” (Gen. 21:8-12) Abraham nih Jehovah nawl a ngaih i Sarah chimmi bia kha a tuah.
18. Abigail nih zeidah a tuah?
18 Nabal nupi Abigail zong zohhmanh. Siangpahrang Saul nih a nahchuahmi David cu a zaam lioah Nabal tuurun pawng ah a um. A rum ngaimi Nabal thil kha pakhat hmanh la loin David le a mi nih a ngeihmi kha an zohkhenhpiak. Asinain Nabal cu “mi khepkha le ziaza ṭhalo a si” i David a mi hna kha “a rak sik hna.” Nabal cu “mihrut” le “mi chiakha” a si. David a mi hna nih upat tein bawmhnak an hal tikah a rak al hna. Thil a cangmi kha Abigail nih a theih tikah zeidah a tuah? Nabal kha zeihmanh chim lo in “changreu hlum za hnih le mitsur hang cua hnih le chumh awk i can ciami tuu panga le vaireu rel nga le mitsur bor za khat le theipi hlum za hnih, aa lak hna i” David le a mi hna cu a pek hna. Abigail tuahmi cu a ṭha maw? A hnu thil a cangmi nih a ṭhat kha a langhter. “[Jehovah] nih Nabal cu a tuk i a thi” tiah Baibal nih a chim. A hnu ah David nih Abigail cu a ṭhit.—1 Sam. 25:3, 14-19, 23-25, 38-42.
‘Thangṭhatmi Nupi’
19, 20. Nu pakhat cu zeinihdah thangṭhatnak a hmuhter taktak?
19 Jehovah lamhruai ning in a nungmi nupile cu Baibal nih a thangṭhat hna. Baibal chung ummi Phungthlukbia cauk nih “nupi ṭha” kha hitin a thangṭhat: “Nupi ṭha cu hlawn nakin tampi in a sung deuh, cu bantuk mi hmuh bel cu a har hringhran! A va nih aa bochan i a va cu a si a fak bal lai lo. A nupi nih cun a nun chung vialte a va caah khan chiatnak si loin ṭhatnak kha a tuah.” Cun “a kaa cu fimnak in a pau i a lei cungah zaangfah cawnpiaknak kha a um. A innchungkhar umkalning kha ṭha tein a zoh i an herh an baunak kha ṭha tein a hmuh. A fale nih khan, thluachuak nu, an ti i a va zong nih khan a ti ve i a thangṭhat.”—Ptb. 31:10-12, 26-28.
20 Nu pakhat cu zeinihdah thangṭhatnak a hmuhter taktak? “Iang hi hlen a hmang, dawh hi a ziam kho, Sihmanhsehlaw [Jehovah] a ṭihmi nu cu thangṭhat awk a si” tiah Phungthlukbia 31:30 nih a ti. Jehovah ṭihnak ah Pathian nih a timhtuahmi lu nawlngaihnak aa tel. ‘Pathian cu Khrih lu a si bantukin pa cu nu lu a si i Khrih cu pa vialte lu a si.’—1 Kor. 11:3.
Pathian Pekmi Laksawng caah I Lawm
21, 22. (a) Nupi, va a ngeimi hna cu Pathian pekmi laksawng ah zeicah an i lawmh awk a si? (b) Nawlngeihnak le lu sinak Jehovah timhtuahmi kan upat zeicah langhter awk a si? (Cahmai 17 rinli kulh zoh.)
21 Nupi, va a ngeimi hna cu Pathian cung an i lawmhnak langhter awk a ruang tampi a um. A nuammi nuleva in khua an sa ṭi kho cang. A hlei in Pathian thluachuah phun khat a simi chungkhar laksawng an hmuh caah an nunning fonh in Jehovah he kal ṭi awk caan ṭha an ngei i Pathian cung ah an i lawm kho. (Ruth 1:9; Mik. 6:8) Chungkhar a Thawktu nih a nuammi chungkhar si awkah zeidah a herh kha fiang tein a hngalh. A lamhruainak kha zul zungzal law harnak a tammi tuchan vawlei ah ‘Jehovah pekmi thazang in naa lawm’ kho lai.—Neh. 8:10, NW.
22 Amah pum aa dawt bantukin a nupi a dawmi nih cun zaangfahnak le zawnruahnak he lu sinak kha a hman lai. Pathian a ṭihmi nupi nih a va kha a bawmh lai i a upat tuk lai caah dawt aa hlawh lai. A biapi bik cu an innchungkhar zohchunhawk ṭha sinak nih thangṭhat tlakmi Pathian, Jehovah min a thanter lai.
Naa Cinken Maw?
• Lu sinak le nawlngaihnak Jehovah timhtuahmi cu zeidah a si?
• Nuleva cu pakhat le pakhat zeicah an i hmaizah awk a si?
• Zumtu nupi nih zumlotu a va kha zeitindah a pehtlaih awk a si?
• Vale nih biakhiahnak ngan an tuah hlan ah zeicah an nupile he i ruahceih awk a si?
[Cahmai 17 Rinli Kulh]
Nawlngeihnak Kan Upat Zeicah Langhter awk A Si?
Jehovah nih fimnak a ngeimi thilnung lakah nawlngeihnak le lu sinak kha a timh-tuah. Mah cu vanmi le minung caah ṭhatnak a um. Pathian pekmi zalonnak kha amah upatnak pek awkah an hman khawh, asinain thil ningcang tein a timhtuahmi kha lungrual tein an zulh awk a si.—Salm 133:1.
Chiti thuhmi Khrihfa hna cu Jesuh Khrih lu sinak le nawlngeihnak a cohlangmi an si. (Efe. 1:22, 23) Jesuh nih Jehovah nawlngeihnak kha a upat caah, a donghnak ah “Fapa zong nih cun zeizong vialte a tang i a chia dih tu Pathian tangah cun aa chia lai i Pathian nih cun zeizong vialte kha a uk dih cikcek hna lai.” (1 Kor. 15:27, 28) Cucaah Pathian sin aa pumpemi hna cu Khrihfabu le chungkhar ah lu sinak timh-tuahnak ningin rian an ṭuan cu a ṭha tuk! (1 Kor. 11:3; Heb. 13:17) Cuti kan tuah ahcun Jehovah mithmai ṭha le thluachuah kan hmu lai.—Isa. 48:17.
[Cahmai 13 Hmanthlak]
Thlacamnak nih nupile kha Pathian duhmi ziaza langhter awk a bawmh khawh hna
[Cahmai 15 Hmanthlak]
Pennak thawngṭha karhternak ah nu pawl ṭuanmi kha Jehovah nih a sunsak