Unaupa Hna—Khrihfabu Rianṭuantu Si Awkah Nan i Zuam Maw?

1. Khrihfabu rianṭuantu pawl kha Lamkaltu Paul nih zeitindah a hmuh hna?

KHRIHFABU rianṭuantu hna cu Khrihfabu ah a biapi tukmi rian an ṭuan. Lamkaltu Paul nih mah zumhfekmi unaupa hna kha a sunsak tuk hna. Tahchunhnak ah, Filipi khua i unau pawl ca a kuat hna tikah Khrihfa upa pawl lawng si loin Khrihfabu rianṭuantu pawl zong kha an kut a tlaih hna.—Fil. 1:1.

2. Unaupa Luis nih Khrihfabu rianṭuantu sinak kha zeitindah a hmuh?

² Mino an si ah, kum upa an si ah tipil a ing cangmi unaupa tampi cu Khrihfabu rianṭuantu sinak in lawmhnak an hmu. Tahchunhnak ah, unaupa Devan cu Khrihfabu rianṭuantu in rian pek a si lioah kum 18 lawng a si nain unaupa Luis tu cu kum 50 a si hnu lawng ah rian pek a si. Unaupa Luis nih hitin a ti: “A hleiin unau pawl nih ka cung ah an langhtermi dawtnak kong ka ruah tikah Khrihfabu rianṭuantu sinak kha tinvo sung taktak in ka hmuh.” A dang Khrihfabu rianṭuantu hna zong nih cutin an ruah ve.

3. Zei biahalnak hna dah kan i ruah hna lai?

³ Tipil a ing cangmi unaupa na si ahcun Khrihfabu rianṭuantu si awkah hmuitinh na chia kho lai maw? Cutin tuah khawh awkah zeinihdah aan forh lai? Khrihfabu rianṭuantu si awkah zei bantuk sining hna dah na ngeih a herh? Hi capar ah mah biahalnak hna kha kan i ruah hna lai. Asinain Khrihfabu rianṭuantu i a rian kong kha i ruah hmasa hna u sih.

Khrihfabu Rianṭuantu i a Rian cu Zeidah a Si?

4. Khrihfabu rianṭuantu i a rian cu zeidah a si? (Hmanthlak zong zoh.)

⁴ Khrihfabu rianṭuantu cu Khrihfa upa bawmtu in thiang thlarau thawng in rian pekmi, tipil a ing cangmi unaupa pawl an si. Khrihfabu rianṭuantu cheukhat nih phungchimnak rian caah lohmun le cauk hna kha a za in kan ngeih nakhnga an timhtuah. Cheukhat cu Biakinn thianhhlimhnak le zohkhenhnak rian ah an i tel. Mah leng ah Khrihfabu pumhnak ah khuallawmtu, music le video lei rian zong an ṭuan. An ṭuanmi rian tam deuh cu Baibal hngalhnak ngeih a hau lomi rian an si. Asinain Khrihfabu rianṭuantu hna cu thlaraulei ah aa zuammi, Jehovah a daw i a dingmi a phunglam ning in a nungmi an si. Mah leng ah Khrihfa unau hna zong an dawt tuk hna. (Matt. 22:37-39) A si ahcun tipil a ing cangmi unaupa pakhat cu Khrihfabu rianṭuantu si awkah zeitindah aa zuam khawh?

5. Unaupa pakhat cu Khrihfabu rianṭuantu si awkah zeitindah aa zuam khawh?

⁵ Baibal ah Khrihfabu rianṭuantu si a duhmi hna nih an tlinh dingmi sining kong kha a langhter. (1 Tim. 3:8-10, 12, 13) Cucaah Baibal ah a langhtermi sining kong kha na hlathlai i mah ning in na zulh ahcun Khrihfabu rianṭuantu na si kho lai. Asinain Khrihfabu rianṭuantu si na duhnak a ruang kha ṭha tein na dothlat hmasa a hau.

Zeicah Khrihfabu Rianṭuantu Si Na Duh?

6. Unau pawl bawmh na duh hnanak a ruang cu zeidah a si awk a si? (Matthai 20:28; hmanthlak zong zoh.)

⁶ Kan caah zohchunh awk ṭha bik a simi Jesuh Khrih kong kha ruat hmanh. A tuahmi thil vialte cu a Pa le minung a dawt hna ruang ah a si. Mah dawtnak nih midang bawmh awkah a nautami rian hmanh ṭuan ding in a forh. (Matthai 20:28 rel; Joh. 13:5, 14, 15) Khrihfabu rianṭuantu si na duhmi cu dawtnak ruang ah a si ahcun Jehovah nih thluachuah aan pek lai i na hmuitinh phanh awkah aan bawmh lai.—1 Kor. 16:14; 1 Pet. 5:5.

7. Unaupa pakhat nih mahca ṭhatnak lawng kawl kha zeicah a hrial awk a si?

⁷ Hi vawlei ah anmahle anmah aa hlorhmi hna kha mi nih an thangṭhat tawn hna. Asinain Jehovah bupi ah cun cutin a si lo. Jesuh bantuk in midang cung ah dawtnak a ngeimi unaupa pakhat cu midang uk awkah aa zuam lo i mi sinin thangṭhatnak zong a kawl lo. Asinain i porhlawt a duhmi pakhat kha Khrihfabu ah rian pek a si ahcun Jehovah i a sunglawimi a tuu pawl zohkhenh awkah a nautami rian hna kha ṭuan a duh men lai lo. Cu bantuk rian a ṭuan ding ka si lo tiah a ruah men lai. (Joh. 10:12) Aa porhlawmi le mahca ṭhatnak lawng a kawlmi hna cu Jehovah nih thluachuah a pe hna lai lo.—1 Kor. 10:24, 33; 13:4, 5.

8. Jesuh nih lamkaltu pawl kha zeidah a cawnpiak hna?

⁸ A caan ah Jesuh hawile zong a ṭhalomi lungput he tinvo sung hmuh awkah an i zuam. Lamkaltu Jeim le Johan nih zeidah an rak tuah ti kha ruat hmanh. A Pennak ah a biapimi rian pek ding in Jesuh kha an rak hal. Cutin an hal caah Jesuh nih a thangṭhat hna lo. Mah canah lamkaltu 12 kha hitin a ti hna: “Mingan si a duhmi cu sinum a si awk a si. Nan lakah pakhatnak si a duhmi cu nan dihlak sal a si awk a si.” (Mar. 10:35-37, 43, 44) A ṭhami lungput he midang bawmh a duhmi unaupa hna cu Khrihfabu caah thluachuah taktak an si.—1 Thes. 2:8.

Zeinihdah Bawmh Duhnak Lungput Aan Ngeihter?

9. Unau pawl bawmh duhnak lungput ngeih awkah zeinihdah aan bawmh khawh?

⁹ Jehovah kha na dawt i midang bawmh na duh hna lai ti cu a fiang ko. Asinain Khrihfabu rianṭuantu nih an ṭuan dingmi rian cheukhat kha ṭuan na duh men lai lo. Asinain ṭuan duhnak lungput ngeih awkah zeinihdah aan bawmh khawh? Unau pawl na bawmh hnanak thawng in na hmuhmi lawmhnak kong kha ruat. “Hmuhlei nakin peklei ah lunglawmhnak a um deuh” tiah Jesuh nih a ti. (Lam. 20:35) Jesuh zong a chimmi ning in a tuah. Midang bawmhnak in lunglawmhnak taktak a rak hmu, nang zong na hmu kho ve.

10. Jesuh nih midang bawmh a duh hna kha zeitindah a langhter? (Mar. 6:31-34)

¹⁰ Jesuh nih midang bawmh a duh hna ti a langhtermi tahchunhnak pakhat hi ruat hmanh. (Marka 6:31-34 rel.) Voikhat cu Jesuh le a lamkaltu pawl cu an tha a ba. Cucaah i dinh awkah hmunking ah an kal. Jesuh cawnpiaknak ngaih a duhmi mibu cu anmah hlanah an rak phan cang. Jesuh nih mibu kha a kirter khawh ko hna, zeicahtiah amah le a lamkaltu pawl cu “dinhnak caan le rawl einak caan hmanh an ngei lo.” Asiloah biatak kong pakhat, pahnih lawng cawnpiak in a kirter khawh ko hna. Asinain a dawt hna caah “thil tampi a cawnpiak hna.” “Zanlei sang a phanh” tiang a cawnpiak hna. (Mar. 6:35) Cutin tuah hrimhrim awkah rian a ngei lo nain “a zaang an fak ngaingai” i a dawt hna caah cawnpiak a duh hna. Midang a bawmh hna caah Jesuh cu aa lawm tuk.

11. Jesuh nih a bia a ngaimi hna kha zeitindah a bawmh hna? (Hmanthlak zong zoh.)

¹¹ Jesuh nih mibu kha a bawmh hna tikah a cawnpiak hna lawng si loin pumsalei an herhmi zong a pek hna. Khuaruahhar lam in rawl a dangh hna i a zultu pawl kha a phawtter hna. (Mar. 6:41) Cutin a tuahter hnanak thawng in midang bawmh ning kong kha a cawnpiak hna i a nautami rian ṭuan cu a biapimi a si ti zong a langhter. Mah cu tuchan Khrihfabu rianṭuantu hna nih an ṭuanmi rian he aa lo. Khuaruahhar lam in Jesuh nih rawl a dangh hna lioah “an dihlak in khim tein an ei” dih tiang an phawt hna tikah lamkaltu pawl cu zeitluk in dah an i lawmh lai ti kha ruat hmanh. (Mar. 6:42) Jesuh nih mahca ṭhatnak hlaw in midang a bawmhmi hna cu voikhat lawng a si lo. Vawleicung a um lioah atu le atu cutin a rak tuah. (Matt. 4:23; 8:16) Jesuh cu midang cawnpiaknak le bawmhnak in lungsi hnangamnak a hmu. Khrihfabu rianṭuantu si awkah mahca ṭhatnak hlawt in naa zuam ahcun lunglawmhnak tampi na hmu ve lai.

12. Khrihfabu caah hman awk a tlakmi sining ka ngei lo tiah zeicah kan ruah awk a si lo?

¹² Sining ka tlinh lo timi ruahnak na ngeih ahcun na lung dong hlah. Khrihfabu ah hman awk a tlakmi sining ṭha na ngei lai ti cu a fiang ko. 1 Korin 12:12-30 ah Paul nih a chimmi kha ruat law mah ning in na zulh khawh nakhnga thlacam. Paul chimmi bia nih a dang Jehovah salle bantuk in nang zong Khrihfabu ah a herhmi le a sunglawimi na si ti kha a langhter. Khrihfabu rianṭuantu na si khawh rih lo hmanh ah na lung dong hlah. Jehovah rian ṭuan awk le unau pawl bawmh awkah na si khawh chung in i zuam. Khrihfa upa pawl nih na sining kha an hngalh i na tuah khawh dingmi rian an in pek lai ti kha na zumh khawh.—Rom 12:4-8.

13. Khrihfabu rianṭuantu in sining tlinh awkah i zuam cu zeicah a har tuk lo?

¹³ Mah kong zong hi ruat hmanh: Khrihfabu rianṭuantu nih a ngeih dingmi sining tam deuh cu Khrihfa dihlak nih kan ngeih a herhmi an si. Kan dihlak in Jehovah kha kan naih awk a si, peklei ah aa lawmmi kan si awk a si i Jehovah duhnak ning in kan nun awk zong a si. Cucaah Khrihfabu rianṭuantu si awkah ngeih a herhmi sining tam deuh cu na ngei cang men lai. Cu a si ah Khrihfabu rianṭuantu si na duh ahcun zeidah na tuah khawh rih?

Khrihfabu Rianṭuantu Si awkah i Zuam Khawh Ning

14. “Aa biatakmi” si a hau timi cu zei sullam dah a si? (1 Timote 3:8-10, 12)

¹⁴ Timote Kuatkhatnak 3:8-10, 12 i a langhtermi sining cheukhat kong kha zoh hna hmanh u sih. (Rel.) Khrihfabu rianṭuantu cu “aa biatakmi” an si a hau. Mah biafang kha “upat awk a tlakmi,” “hmaizah awk a tlakmi” asiloah “thangṭhat awk a tlakmi” ti zong in leh khawh a si. Mah cu capo saih bal loin le nih bal loin um kha a chim duhmi a si lo. (Pct. 3:1, 4) Asinain na hmuhmi rian paoh kha biapi ah chia in na ṭuan awk a si. Zumhawk tlakmi le bochan awk tlakmi in min ṭha a ngeimi na si ahcun Khrihfabu ah upatnak na hmu lai.

15. “Bia phunhnih a chim lomi” timi le “a miak hmuh awkah a hak a kau lomi” timi cu zei sullam dah an si?

¹⁵ “Bia phunhnih a chim lomi” timi cu a hmaanmi lungput a ngeimi, a dingfelmi le zumhawk tlakmi si kha a chim duhmi a si. Na biakam ning in tuah law midang kha hleng hna hlah. (Ptb. 17:20) “A miak hmuh awkah a hak a kau lomi” timi nih chawlehnak rian le tangka tawnghthamnak ah a dingfelmi si kha a chim duhmi a si. Tangka hmuh duh ruang ah zumtukhat unau pawl he pehtlaihnak ṭha nan ngeihmi kha caanṭha i lak hlah.

16. (a) “Zu a ram lomi” timi cu zei sullam dah a si? (b) “Chiaṭha thleidannak lungthin thiang” ngeih timi cu zei sullam dah a si?

¹⁶ “Zu a ram lomi” timi nih na din khawhmi leng in din lo le zu tam tuk a dingmi in a min a chuak lomi si kha a chim duhmi a si. “Chiaṭha thleidannak lungthin thiang” ngeih timi nih Jehovah phunglam ning in nun kha a chim duhmi a si. Mitlinglo na si hmanh ah Pathian he pehtlaihnak ṭha na ngei kho i lungdaihnak na hmu kho.

17. Unaupa pakhat cu “sining a tlinh le tlinh lo hneksak” a si lioah bochan khawhmi a si kha zeitindah a langhter khawh? (1 Timote 3:10; hmanthlak zong zoh.)

¹⁷ ‘Sining na tlinh le tlinh lo hneksak na si’ timi cu na hmuhmi rian cung ah bochan khawhmi na si kha a chim duhmi a si. Cucaah Khrihfa upa nih rian an in pek tikah ruahnak an in cheuhmi le bupi lamhruainak kha ṭha tein zul. Mah rian ah zeidah aa tel i zeitik ah dah liim a hau ti kha hngalh i zuam. Na rian kip kha fel tein na ṭuan ahcun unau pawl nih ṭuanvo a la khomi na si kha an hmuh lai i an in sunsak tuk lai. Khrihfa upa hna, tipil a ing cangmi unaupa pawl cawnpiak awkah hliphlau tein um u. (1 Timote 3:10 rel.) Nan Khrihfabu ah kumhra fai a si kami le mah nakin a ngakchia deuhmi, tipil a ing cangmi unaupa an um maw? Pumpak hlathlainak tuahnak ah zohchunh awk ṭha an si maw? Pumhnak ah a phi an pe maw? Phungchimnak rian ah hmaan tein an i tel maw? Cutin an tuah ahcun an kum le an sining he aa tlakmi rian kha pe hna u. Cuticun mino unaupa pawl cu “sining an tlinh le tlinh lo hneksak” khawh an si. Cun kum 17 in 19 kar hrawng an hun si tikah Khrihfabu rianṭuantu in sining an hun tlinh khawh lai.

18. “Soisel awk zeihmanh a um lomi” timi cu zei sullam dah a si?

¹⁸ “Soisel awk zeihmanh a um lomi” timi a sullam cu ahohmanh nih sualnak ngan a tuah tiah sual an in puh kho lo tinak a si. Khrihfa pawl cu a ding loin sualpuh kan si kho ti cu a hmaan ko. Jesuh hmanh a hmaan loin sualpuhnak a rak tong. A zultu pawl zong an tong ve lai tiah a chimchung. (Joh. 15:20) Asinain Jesuh bantuk in nuncan ziazalei ah a thiangmi na si ahcun Khrihfabu ah min ṭha na ngei lai.—Matt. 11:19.

19. ‘Nupi pakhat lawng ngeih’ timi ah zeidah aa tel?

¹⁹ “Nupi pakhat lawng a ngeimi.” Jehovah i a hrampi phunglam ning in ṭhitumnak cu nu pakhat le pa pakhat kar lawng ah a ummi biakamnak a si. (Matt. 19:3-9) Khrihfa pakhat nih zeitik hmanh ah nupa sualnak a tuah awk a si lo. (Heb. 13:4) Cucaah na nupi cung ah zumhawk tlak tein um law nu dang cung ah duh bantuk in zeitik hmanh ah um hlah.—Job 31:1.

20. Pa pakhat nih a innchungkhar kha zeitindah “ṭha tein” a hruai khawh?

²⁰ “A fale le a innchungkhar ṭha tein a hruai khomi.” Chungkhar lu na si ahcun chungkhar zohkhenhnak rian kha biapi ah na chiah a hau. Hmaan tein chungkhar pumhnak tuahpi hna law na si khawh chung in phungchim rian ah i tel lengmang. Cun na fale kha Jehovah he pehtlaihnak ṭha ngeih awkah bawm hna. (Efe. 6:4) Pa pakhat nih a chungkhar kha ṭha tein a zohkhenh khawh ahcun Khrihfabu zong ṭha tein a zohkhenh khawh lai tinak a si.—1 Timote 3:5 he tahchunh.

21. Khrihfabu rianṭuantu na si rih lo ahcun zeidah na tuah khawh?

²¹ Unaupa hna, Khrihfabu rianṭuantu nan si rih lo ahcun hi capar ah a langhtermi kong kha thlacam buin ṭha tein ruat u. Khrihfabu rianṭuantu nih ngeih a herhmi sining hna kha ṭha tein hlathlai u law tlinh khawh awkah fakpi in i zuam u. Jehovah le unau pawl zeitluk in dah nan dawt hna ti kha ruat u. An caah rian ṭuan duhnak lungput ngeih awkah i zuam u. (1 Pet. 4:8, 10) Unau pawl kha nan bawmh hna ahcun lunglawmhnak nan hmu lai. Khrihfabu rianṭuantu si ding in nan i zuamnak cung ah Jehovah nih thluachuah in pe ko hna seh!—Fil. 2:13.