Jehovah Zaangfahnak kha i Zohchunh

1. Jehovah nih Moses sinah amah kong he aa tlaiin zeitindah aa phuan? Mah cu zeicah a biapit?

VOIKHAT cu Pathian nih Moses sinah a min le a sining cheukhat kha a rak phuan. Jehovah nih a ṭhawnnak le a fimnak kha a hleiin a langhter khawh ko nain mah canah zaangfahnak le velngeihnak a ngeihnak kong tu kha a langhter hmasa. (Exodus 34:5-7 rel.) Jehovah nih a ka bawm lai maw, bawm lai lo ti kha Moses nih hngalh a duh. Cucaah Jehovah nih a salle bawmh a duh hna ti a langhtermi a sining hna kha a hleiin a langhter. (Ex. 33:13) Jehovah nih a kan dawt tuk ti hngalhnak nih zeitindah aan umter? Harnak a tongmi hna cungah zawnruahnak le bawmh duhnak lungput a kan ngeihtermi zaangfahnak kong kha hi capar ah a bik in kan i ruah hna lai.

2, 3. (a) Minung nih zaangfahnak an ngei ti kha zeinihdah a langhter? (b) Zaangfahnak he aa tlaiin Baibal chimmi kha zeicah hngalh na duh awk a si?

² Jehovah nih minung kha amah he i loin a ser hna. Jehovah cu zaangfahnak a ngeimi a si caah minung zong nih zaangfahnak an ngei ve. Jehovah a hngal lomi hna hmanh nih mah ziaza kha an langhter tawn. (Gen. 1:27) Baibal ah zaangfahnak a rak langhtermi hna kong tampi kan hmuh. Tahchunhnak ah, Solomon nih ngakchia pate a nu cu ahodah a si ti hngalhnak caah ngakchia kha cheuhnih in cheu awkah nawl a pek hnanak thawngin a hneksak hna. A nu taktak nih cun a fa cungah zaangfahnak a ngeih caah a dang nu pakhat tu kha pek dingin siangpahrang kha a nawl. (1 Si. 3:23-27) Zaangfahnak a rak langhtermi a dang tahchunhnak pakhat cu Faraoh fanu a si. Ngakchiate Moses kha a hmuh tikah Hebru mi a si i thah dingmi a si ti kha a hngalh. Asinain “a zaang a fak ngaingai” i amah fa bantukin i cawm awkah bia a khiah.—Ex. 2:5, 6.

³ Zaangfahnak kong kha zeicah kan cawn awk a si? Jehovah nih amah kha rak ka zohchunh hna seh ti a duh caah a si. (Efe. 5:1) Zaangfahnak ngeih dingin ser kan si ko nain mitlinglo kan si caah mah zawn lawng kan i ruat tawn. A caan ah midang ma ka bawmh hna lai asiloah keimahle keimah dah biapi ah kaa chiah lai timi biakhiahnak tuah cu a har kho men. Midang cung i zaangfahnak ngeih awkah zeinihdah a kan bawmh khawh? Pakhatnak ah, Jehovah le midang nih zaangfahnak zeitindah an langhter ti kha hlathlai hna u sih. Pahnihnak ah, Pathian nih a langhtermi zaangfahnak kha zeitindah kan i zohchunh khawh i mah cu kan caah zeicah a ṭhat ti kha i ruah hna u sih.

Zaangfahnak Langhternak ah Zohchunh awk Ṭha Bik Jehovah

4. (a) Jehovah nih Sodom khua ah zeicah vangcungmi kha a thlah? (b) Lot chungkhar sinin zeidah kan cawn khawh?

⁴ Baibal ah Jehovah nih zaangfahnak a langhternak kong tampi a um. Tahchunhnak ah, Lot ca i a tuahmi kong kha ruathmanh. Lot cu miding a si i Sodom le Gomorrah khua i a ziaza a rawkralmi hna ruangah ‘a awlok a chong.’ Mah miṭhalo hna kha hrawh awkah Jehovah nih bia a khiah. (2 Pet. 2:7, 8) Jehovah nih Lot sinah Sodom le Gomorrah khua cu hrawh a si cang lai i nan tlik a hau ti chim awkah vancungmi kha a thlah. Baibal nih hitin a ti: “Asinain Lot cu aa nuainai i sihmanhsehlaw BAWIPA nih khan a cungah zaangfahnak kha a ngeih caah mi nih khan amah cu le a nupi le a fanu pahnih hna cu an kut in an hnuh hna i khua lengah an chuahpi hna i cuka ah cun an kaltak hna.” (Gen. 19:16) Jehovah nih Lot tonmi thil sining a hngalhthiam bantukin kan tonmi harnak hna a hngalhthiam ve lai ti kha kan zumh khawh.—Isa. 63:7-9; Jeim 5:11; 2 Pet. 2:9.

5. Baibal nih zaangfahnak langhter khawhning kha zeitindah a kan cawnpiak?

⁵ Jehovah nih a mi pawl zong kha zaangfahnak langhter awkah a cawnpiak hna. Israel mi a pekmi hna nawlbia pakhat hi ruathmanh. Mi pakhat nih tangka a cawi tikah a cham ṭhan hlan tiang a angki kha a cawihtu pa nih aa lak khawh. (Exodus 22:26, 27 rel.) Asinain zan ah lum tein a um khawh nakhnga nitlak hlanah a angki cu a cawihtu pa nih a pek ṭhan awk a si. Zaangfahnak a ngei lomi nih cun angki pek ṭhan kha a duh men lai lo, asinain Jehovah nih a mi pawl kha zaangfahnak ngeih awkah a cawnpiak hna. Mah nawlbia hnulei ah a ummi phunglam nih zeidah a kan cawnpiak? Zumtu khat pawl i an herhbaunak kha zeirel loin um hlah. Harnak a tongmi unau pakhatkhat kan bawmh khawh hna tikah cutin tuah kan duh.—Kol. 3:12; Jeim 2:15, 16; 1 Johan 3:17 rel.

6. Sualnak a tuahmi Israel mi hna cungah a langhtermi Jehovah zaangfahnak in zeidah kan cawn khawh?

⁶ Israel mi nih an ralchanh lio hmanhah Jehovah nih an cungah zaangfahnak a langhter. Hitin kan hmuh: “BAWIPA, an pupa hna Pathian nih khan a mi hna le a umnak hmun cungah khan zaangfahnak a ngeih caah lamkaltu kha ngol duh lo tein a thlah hnawh lengmang hna.” (2 Chan. 36:15) Cu bantukin Jehovah a hngal rih lomi hna cungah zaangfahnak kan langhter awk a si, zeicahtiah annih cu an i ngaichih kho i Jehovah hawi an hung si kho. Jehovah nih a ra laimi biaceihnak ni ah ahohmanh hrawh a duh hna lo. (2 Pet. 3:9) Cucaah a caan a um lioah kan si khawh chungin mikip sinah ralrin peknak bia kha chim kan duh i Pathian zaangfahnak in mi tam khawh chung tam nih ṭhatnak an hmuh nakhnga bawmh kan duh hna.

7, 8. Jehovah nih an cungah zaangfahnak a langhter tiah chungkhar pakhat nih zeicah an zumh?

⁷ Tuchan Jehovah salle tampi nih Jehovah zaangfahnak kha an hmuh. Tahchunhnak ah, 1990 hnuah Bosnia ram ah miphun ningin i dohnak le i thahnak a um. Kum 12 a simi, Milan timi ngakchia pate i a chungkhar kong hi ruathmanh. Milan, a naupa, a nu le a pa le a dang Jehovah Tehte pawl cu civui zawh awkah Bosnia in Serbia lei ah mawṭaw in an kal. Mah civui ah a nu le a pa cu tipil in an i tim. Ramri an phanh tikah ralkap pawl nih Milan te chungkhar cu miphun dang an si kha an hmuh hna caah mawṭaw in an ṭumter hna. Cun a dang unau pawl kha cu an kalter hna. Milan te chungkhar cu nihnih chung an tlaih hna hnuah rian ngeitu pakhat nih an bawipa kha zeitindah kan tuah hna lai tiah a hal. Ral bawipa nih “kalpi hna law meithal in kap hna” tiah a timi kha Milan te chungkhar nih an theih.

⁸ Ralkap pawl bia an i ruah lioah mising pahnih cu Milan te leiah an ra. Kannih zong Jehovah Tehte kan si ve i nan tonmi kha mawṭaw nan i citṭimi unau pawl nih an kan chimh tiah din tein an chimh hna. Ralkap pawl nih ngakchia cu an check hna lo caah Milan le a naupa kha an mawṭaw ah i cit dingin an sawm hna. Cun an nu le an pa kha khatlei ramri leiah an ke in kal in cuka ah i ton dingin an ti hna. Milan cu a ṭih tuknak ah nih awk le ṭah awk zong a hngal lo. A nu le a pa nih ‘ralkap pawl nih kalnak nawl an kan awnh lai tiah nan ruat maw? tiah an hal hna. Asinain an kal tikah ralkap pawl nih an zoh komi hna a lo. Ramri khattalei an phanh tikah Milan le a naupa cu an nu le an pa he an i tong i civui tuahnak khua leiah an kal. Jehovah nih kan thlacamnak a kan leh tiah an zumh. Jehovah nih a salle kha cu bantuk lam in, dairek in a huhphenh zungzal hna lo ti kha Baibal in kan hngalh. (Lam. 7:58-60) Milan nih hitin a chim: “Jehovah nih kanmah khamh awkah vancungmi hmangin ralkap pawl an mit a cawtter hna tiah ka ruah.”—Salm 97:10.

9. Mibu nih an zulh tikah Jesuh cu zeitindah a um? (A hramthawknak hmanthlak zoh.)

⁹ Zaangfahnak langhternak ah Jesuh cu zohchunh awk ṭha bik a si. “Khaltu a ngei lomi tuu bantukin lungrethei le awlokchong in” a ummi mibu kha a hmuh hna tikah a zaang an fak ngaingai. Cucaah zeidah a tuah? “Thil tampi a cawnpiak hna.” (Matt. 9:36; Marka 6:34 rel.) Mah he i ralkah in Farasi mi pawl cu mi cungah zaangfahnak an ngei lo i bawmh an duh hna lo. (Matt. 12:9-14; 23:4; Johan 7:49) Jesuh bantukin midang bawmh duhnak le Jehovah kong cawnpiak duhnak lungthin na ngei maw?

10, 11. (a) A zungzal in zaangfahnak langhter cu aa tlakmi a si maw? Fianter.

¹⁰ Mah cu zaangfahnak kan langhter zungzal lai tinak a si lo. Tahchunhnak ah, Siangpahrang Saul nih Pathian mipun ral a simi Amalek siangpahrang Agag kha a thah lo tikah zaangfahnak ka langhtermi a si tiah a ruah khawh men. Cun Amalek mi pawl i saram vialte zong a that hna lo. Asinain Jehovah nih Saul kha Amalek mi vialte le an saram vialte thah awkah a fialmi a si. Saul nih nawl a ngaih lo caah Jehovah nih siangpahrang in a hlawt. (1 Sam. 15:3, 9, 15) Jehovah cu a dingmi biaceihtu a si. Minung lungthin kha a hngalh dih i zeitik ah dah zaangfahnak langhter lo ding a si ti zong kha a hngalh. (Ṭah. 2:17; Ezek. 5:11) A rauhhlan ah a bia ngaih a duh lomi vialte kha bia a ceih cang hna lai. (2 Thes. 1:6-10) Mah tikah Jehovah nih mi ṭhalomi hna cungah zaangfahnak a langhter lai lo. Asinain miṭhalo pawl a hrawh hnanak thawngin a khamh dingmi, miding mi cungah zaangfahnak a langhter lai.

¹¹ Cucaah ahodah hrawh awk a si i khamh awk a si tiin biaceih cu kanmah rian a si lo. Mah canah kan si khawh chungin mi pawl kha atu ah kan bawmh hna awk a si. Mi cungah zaangfahnak langhter khawhnak lam cheukhat cu zei hna dah an si? Ruahnak cheuhnak tlawmpal kha i ruah hna u sih.

Zaangfahnak Langhter Khawh Ning

12. Midang he nan i pehtlaihnak ah zaangfahnak zeitindah na langhter khawh?

¹² Nifate nunnak ah bawm hna. Jehovah nih Khrihfa pawl kha kan minunghawi le kan unau cungah zaangfahnak langhter dingin a kan hal. (Johan 13:34, 35; 1 Pet. 3:8) Zaangfahnak timi sullam pakhat cu “harnak inṭi” kha a si. Zaangfahnak a langhtermi pakhat nih cun harnak a tongmi hna kha bawmh awkah aa zuam lai. Cucaah midang bawmh khawh awkah caanṭha kan kawl awk a si. Mah cu an herhmi inn rian tete asiloah a kan fialmi tuahpiaknak thawngin a si.—Matt. 7:12.

13. Leiser ral a tongmi pawl caah Pathian miphun nih zeidah an tuah?

¹³ Har tongmi hna bawmhnak rian ah i tel. Leiser ral ruangah harnak a tongmi kan hmuh hna tikah an cungah zaangfahnak langhter kan duh. Jehovah miphun cu cu bantuk caan ah mi a bawmmi in hngalh an si. (1 Pet. 2:17) Tahchunhnak ah, Japan ram i unaunu pakhat cu 2011 ah a tlungmi lihnin le tsunami ruangah a rawk dihmi hmun ah a ummi a si. Japan ram i hmundang in le ramdang in a rami mah lungtho tein aa pemi unau pawl nih inn le Biakinn pawl an remhmi a hmuh tikah “thazaang le hnemhnak” tampi ka hmu tiah a ti. Cun hitin a ti chap: “Mah hmuhtonnak nih Jehovah nih a kan dawt ti le zumtukhat unau pawl cu pakhat le pakhat an zawn an i ruat ti kha hngalh awkah a ka bawmh. Vawleicung pumpi i unau pawl cu kan caah thla an cam ti zong hngalh awkah a ka bawmh.”

14. A zawmi le kum upa pawl kha zeitindah na bawmh khawh hna?

¹⁴ A zawmi le kum upa pawl kha bawm hna. A zawmi le kum upa pawl nih an tonmi harnak kan hmuh tikah kan zaangfak hna. Mah harnak pawl a dongh lai caan kha hmuh kan i ngaih tuk caah Pathian Pennak a rat nakhnga thla kan cam. Mah caan chungah a zawmi pawl le kum upa pawl kha kan si khawh chungin kan bawmh hna. Caṭialtu pakhat nih Alzheimer zawtnak a ngeimi, kum upa a simi a nu kong kha a ṭial. Nikhat cu a nu nih a thil vialte a thurter dih i kholh aa timh lioah an innka bell an rak tum. A nu sinah hmaan tein a rak leng tawnmi Jehovah Tehte pahnih an si. Annih nih kan in bawmh lai an ti tikah “nan hmai kan khap hna lo nain ka duh ko” tiah a ti hna. Cuticun mah unaunu pahnih nih an bawmh. Cun lakphak an dingṭi hna i bia an i ruah hna. A fapa cu aa lawm tuk i Jehovah Tehte Hna cu “mi an cawnpiak hna ningin an tuah” tiah a ṭial. A zawmi le kum upa pawl zaangfahnak nih na si khawh chungin bawmh awkah aan forh maw?—Fil. 2:3, 4.

15. Phungchim rian nih midang kha zeitindah a bawmh khawh hna?

¹⁵ Jehovah hngalh awkah bawm hna. Midang bawmhnak ah a ṭha bikmi lam cu Pathian le a Pennak kong cawnpiak kha a si. A dang lamkhat cu Jehovah phunglam zulh cu an caah zeicah a ṭhat ti hngalhthiam awkah bawmh kha a si. (Isa. 48:17, 18) Phungchim rian cu Jehovah thangṭhatnak le midang cung zaangfahnak langhternak ah a ṭha tukmi lam a si. Cucaah phungchimnak ah tam deuh in naa tel kho lai maw?—1 Tim. 2:3, 4.

Zaangfahnak Ngeih cu Nangmah Ca zongah a Ṭha

16. Zaangfahnak kan langhter tikah zeitindah ṭhatnak kan hmuh?

¹⁶ Lungthinlei kong ṭha tein a hngalmi mifim pawl nih zaangfahnak langhternak nih kan ngandamnak le midang he kan i pehtlaihnak kha a ṭhatter chin tiah an ti. Harnak a tongmi na bawmh hna tikah na hun i nuam deuh lai i ruahchannak na ngei deuh lai. Cun lilennak le a ṭhalomi hmuhnak zong a zorter deuh lai. Cucaah zaangfahnak langhternak nih nangmah zong ṭhatnak aan hmuhter lai. (Efe. 4:31, 32) Dawtnak he midang kan bawmh hna tikah Jehovah duhnak kan tuah timi hngalhnak nih a ṭhami chiaṭha thleidannak lungthin a kan ngeihter. Zaangfahnak nih nulepa ṭha, innchunghawi ṭha le hawiṭha si awkah a kan bawmh lai. Mah lengah mi cungah zaangfahnak a langhtermi hna cu an herh tikah bawmhnak an hmu zungzal ve.—Matthai 5:7; Luka 6:38 rel.

17. Zaangfahnak langhter kha zeicah na duh?

¹⁷ Zaangfahnak kan langhter tikah ṭhatnak kan hmu ko nain a bik in zaangfahnak kan langhternak a ruang cu Jehovah zohchunh kan duh ca le thangṭhat kan duh caah a si. Jehovah cu dawtnak le zaangfahnak Hrampi a si. (Ptb. 14:31) Kan caah a ṭha bikmi zohchunh awk a chiah. Cucaah zaangfahnak langhternak thawngin Pathian i zohchunh awkah kan si khawh chungin i zuam hna u sih. Mah tikah unau pawl he kan i naih deuh lai i kan pawngkam mi hna he zong a ṭhami pehtlaihnak kan ngei lai.—Gal. 6:10; 1 Johan 4:16.