“Ralṭha Ngaiin Um Law Ṭuan Tuah”
“Ṭhawng ngai le ralṭha ngaiin um law ṭuan tuah. Ṭih hlah, na lung dong hlah; zeicahtiah BAWIPA Pathian . . . cu na sinah a um.”—1 CHAN. 28:20.
Hla: 38, 34
1, 2. (a) Solomon nih a biapimi zei rian dah a hmuh? (b) Solomon caah David cu zeicah a lungre a theih?
SOLOMON nih a biapi tukmi rian pakhat a hmuh. Jerusalem khua i biakinn saknak rian kha tlangtlak awkah Jehovah nih a thim. Biakinn cu “rumra a um hringhranmi, a minthannak le a sunparnak, ram vialte ah a thangmi a si awk a si.” Mah nakin a biapi deuhmi cu “BAWIPA Pathian inn” a si awk a si. —1 Chan. 22:1, 5, 9-11.
2 Solomon cu Jehovah nih a bawmh lai ti kha Siangpahrang David nih a zumh. Asinain Solomon cu “a ngakchia i zeihmanh a hngal rih lo.” Biakinn saknak rian cohlan awkah ralṭhatnak a ngei lai maw? Asiloah ngakchia a simi le hmuhtonnak a ngeih lomi nih a dawnkhan lai maw? A rian ah hlawhtlinnak a hmuh nakhnga ralṭhatnak ngeiin a ṭuan a hau.
3. Solomon nih a pa sinin ralṭhatnak kong he aa tlaiin zeidah a rak cawn?
3 Solomon cu a pa David sinin thil tampi a cawn ko lai. David cu a no lioah a pa tuu pawl a cawnghnak ah sahrang he an rak i do bal. (1 Sam. 17:34, 35) Raldoh a thiam tukmi le a ṭhawng tukmi ralkap, minganpi Goliath zong kha ralṭha ngaiin a rak doh. Pathian bawmhnak thawngin David nih Goliath cu lungmil te pakhat in a rak tei.—1 Sam. 17:45, 49, 50.
4. Solomon nih zeicah ralṭhatnak a ngeih a herh?
4 David nih Solomon kha ralṭha tein biakinn sak awkah tha a pekmi cu aa tlakmi a si. (1 Chanrelnak 28:20 rel.) Solomon nih ralṭhatnak a ngeih lo ahcun ṭihnak lungput nih a iap lai i zeihmanh a tuah kho lai lo.
Ralṭhatnak ngeih awk le Pathian pekmi rian ṭuan khawh awkah Jehovah bawmhnak kan herh
5. Zeicah ralṭhatnak ngeih kan herh?
5 Solomon bantukin kannih zong ralṭhatnak ngeih awk le Pathian pekmi rian ṭuan khawh awkah Jehovah bawmhnak kan herh. Cucaah hlanlio ah ralṭhatnak a rak langhtermi hna kong cheukhat kha hlathlai hmanh hna u sih. Zeitindah ralṭhatnak kan langhter khawh i kan rian kan liim khawh ti kha i ruah hna u sih.
Ralṭhatnak Langhternak ah Zohchunh awk Ṭha
6. Josef ngeihmi ralṭhatnak he aa tlaiin zeinihdah na lung aan suk?
6 Nupa sualnak tuah dingin Potifar nupi nih a lem lioah Josef nih ralṭhatnak a rak langhter. A bawipa nupi lemnak a al ahcun a caah ṭih a nung ti kha a hngalh ko lai. Asinain Potifar nupi duhnak kha zul loin Josef nih ralṭha tein a rak al colh.—Gen. 39:10, 12.
7. Rahab nih ralṭhatnak kha zeitindah a rak langhter? (A hramthawknak hmanthlak zoh.)
7 Ralṭhatnak a langhtermi a dang pakhat cu Rahab a si. Jeriko khua i a inn ah Israel mi ngiatu pawl an rat tikah ṭihnak ngei in a ṭhawl khawh hna. Asinain Jehovah kha a zumh caah mi ngiatu pahnih kha ralṭha tein a thuh hna i him tein an luat khawh nakhnga a bawmh hna. (Josh. 2:4, 5, 9, 12-16) Rahab nih Jehovah cu a hmaanmi Pathian a si i an ram hi Israel mi a pek hna lai ti kha a zumh. Jeriko siangpahrang le a mi pawl telin midang kha a ṭih hna lo. Amah le a chungkhar khamh an si nakhnga ralṭha ngaiin rian a rak ṭuan.—Josh. 6:22, 23.
8. Jesuh ralṭhatnak cu lamkaltu pawl cungah zeitindah huham a ngeih?
8 Zumhfekmi Jesuh lamkaltu hna zong nih ralṭhatnak an langhter. Jesuh langhtermi ralṭhatnak kha an hmuh i mah nih amah i zohchunh awkah a bawmh hna. (Matt. 8:28-32; Johan 2:13-17; 18:3-5) Sadusi mi nih an ralchanh ko hna nain lamkaltu pawl nih Jesuh min in mi an cawnpiak lengmang ko hna.—Lam. 5:17, 18, 27-29.
9. Ralṭhatnak kha khoika in dah kan hmuh khawh ti hngalhthiam awkah 2 Timote 1:7 nih zeitindah a kan bawmh?
9 Josef, Rahab, Jesuh le lamkaltu pawl nih a hmaanmi thil tuah awkah bia an rak khiah. Ralṭhatnak an langhtermi cu anmahle anmah an i bochan tuk ruangah si loin Jehovah an i bochan ruangah a si. Ralṭhatnak ngeih kan herh tikah mahle mah i bochan loin Jehovah tu kha kan i bochan awk a si. (2 Timote 1:7 rel.) Innchungkhar le Khrihfabu ah ralṭhatnak ngeih kan herhnak kong kha i ruah hna u sih.
Ralṭhatnak Ngeih a Herhnak Thil Sining hna
10. Khrihfa mino hna nih zeicah ralṭhatnak an ngeih a herh?
10 Jehovah biaknak ah Khrihfa mino pawl nih ralṭhatnak langhter a hauhnak thil sining tampi a um. Biakinn saknak rian liim awkah ralṭhatnak le fimnak a rak langhtermi Solomon sinin Khrihfa mino pawl nih an cawn khawh. Nulepa sinin lamhruainak an hmuh khawh i an hmuh awk zong a si, asinain anmah pumpak tein biakhiahnak an tuah a herh. (Ptb. 27:11) Ahote he dah kan i komh lai, zei bantuk nuamhsaihnak dah kan tuah lai, zeitindah ziazalei ah thianghlim tein kan um lai, zeitik ah dah tipil kan in lai ti bantuk kong ah a ṭhami biakhiahnak tuah khawh awkah ralṭhatnak a herh. Pathian a serhsattu, Satan dohnak ah cu bantuk ralṭhatnak ngeih a herh.
11, 12. (a) Moses nih ralṭhatnak kha zeitindah a rak langhter? (b) Mino pawl nih Moses kha zeitindah an i zohchunh khawh?
11 Mino pawl nih an tuah a herhmi a biapimi biakhiahnak pakhat cu hmuitinh kong he aa tlaiin a si. Ram cheukhat ahcun a sangmi fimcawnnak kai awk le lahkhah a ṭhami rian hmuh awkah hmuitinh i chiah dingin mino pawl cu hnek an si. Ram cheukhat tu ahcun pawcawmnak a har caah mino pawl nih an innchungkhar bawmh ding kha biapi ah an chiah men lai. Cu bantuk ruahnak hna na ngeih ve ahcun Moses kong kha ruathmanh. Faraoh fanu nih aa cawmmi a si caah a rum tukmi asiloah a biapimi pakhat si dingin hmuitinh a chiah khawh. Izipt mi a chungkhar, a sayate le ruahnak a cheutu hna sinin hneknak a tong ko lai. Asinain Moses nih ralṭha tein Jehovah miphun sin ṭan awkah a rak i thim. Izipt ram le a ngeihchiah vialte kha a kaltak i Jehovah tu kha lungthin dihlak in aa bochan. (Heb. 11:24-26) Cucaah Jehovah nih Moses cu thluachuah a pek i hmailei zongah tam chinchin in a pek lai.
12 Jehovah rianṭuannak le a Pennak kha hmasa bik ah ralṭha tein a chiami mino pawl kha Jehovah nih thluachuah a pek hna lai. Cun an innchungkhar herhmi zong a bawmh hna lai. Kumzabu pakhatnak i mino Timote bantukin nang zong Pathian rianṭuan awkah hmuitinh na chiah khawh ve.a—Filipi 2:19-22 rel.
Na nunnak kip ah ralṭhatnak langhter dingin bia na khiak maw? (Catlangbu 13-17 zoh)
13. Mino unaunu pakhat cu a hmuitinh phak khawh awkah ralṭhatnak nih zeitindah a bawmh?
13 U.S.A, Alabama khua i unaunu pakhat cu thlaraulei hmuitinh chiah awkah ralṭhatnak ngeih a rak herh. Hitin a ṭial: “Kei cu a ningzah a pangmi ka si. Biakinn ah mi kha ka chawn ngam hna lo i innkhat hnu innkhat phungchimnak ah mising va chawnh chinchin cu kaa harh tuk.” Asinain a nu le a pa, Khrihfabu i unau dang pawl bawmhnak thawngin hmaanhmaan hmaikal ṭuan ding a hmuitinh kha a phanh khawh. Hitin a ti: “Satan vawlei nih a sangmi fimcawnnak, minthannak, tangka le thilri chawva hna biapi ah a chiah. Asinain mi tampi nih mah hmuitinh hna an phanh khawh lo tikah lungretheihnak le ngaihchiatnak hna an tong. Kei tu cu Jehovah rianṭuannak in a ngan bikmi lawmhnak le hlawhtlinnak hna ka hmu.”
14. Khrihfa nulepa hna nih zeicah ralṭhatnak an ngeih a herh?
14 Khrihfa nulepa a simi zong nih ralṭhatnak an ngeih a herh. Tahchunhnak ah, rianngeitu nih chungkhar pumhnak ca, lohmun rian le Khrihfabu pumhnak caah na chiahmi caan hna ah caanhlei rian ṭuan dingin aan fial men lai. Rianngeitu bia al awk le na fale ca zohchunh awk ṭha chiah awkah ralṭhatnak na ngeih a hau. Na fale tuah awkah na awnh lomi thil kha Khrihfabu chung i nulepa cheukhat nih an fale tuahnak nawl an pek men hna lai. Cu bantuk nulepa nih zei ruangah tuahnak nawl na awnh hna lo tiah an in hal khawh men. Mah tikah a ruang kha ralṭha tein le fimkhur tein na chim kho hna lai maw?
15. Salm 37:25 le Hebru 13:5 nih nulepa kha zeitindah a bawmh khawh hna?
15 Fale kha thlaraulei hmuitinh chiah awk le phanh khawh awkah an bawmh hna tikah ralṭhatnak an ngeih a hau. Tahchunhnak ah, nulepa cheukhat cu an fale hmaikal ṭuanter ding, a herh deuhnak hmun ah siseh, Bethel ah siseh, innsaknak rian ah siseh ṭuanter dingin thazaang pek cu an i harh men ko lai. Mah cu kan tar tikah kan fale nih an kan zohkhenh kho lai lo ti an phan caah a si kho men. Asinain a fimmi nulepa nih cun Jehovah biakam an zumh kha ralṭha tein an langhter. (Salm 37:25; Hebru 13:5 rel.) Cu bantuk ralṭhatnak a langhter i Jehovah aa bochanmi nulepa nih an fale kha cutin tuah ve awkah an bawmh hna.—1 Sam. 1:27, 28; 2 Tim. 3:14, 15.
16. An fale nih thlaraulei hmuitinh an chiah khawh nakhnga nulepa cheukhat nih zeitindah an bawmh hna, mah in an fale nih zei ṭhatnak dah an hmuh?
16 United states ah a ummi nuva tuahkhat nih an fale kha thlaraulei hmuitinh chiah awkah an bawmh hna. A vapa nih hitin a ti: “Kan fale cu lam kal le holh an thiam hlanin hmaikal ṭuannak le Khrihfabu ah rianṭuannak in hmuhmi lawmhnak kong kha kan chimh tawn hna. Atu ahcun mah kha an hmuitinh a hung si cang. Thlaraulei hmuitinh chiahnak le phanhnak nih Satan vawlei in a rami hneksaknak hna tei khawh awk le Jehovah rian ah lungthin pek awkah a bawmh hna.” Fa pahnih a ngeimi unaupa pakhat nih hitin a ṭial: “Nulepa tampi nih an fale kha zaang lentecelhnak, nuamhsaihnak le fimcawnnak ti bantuk hmuitinh phanh khawh awkah an tangka le thazaang chuah in an bawmh hna. Asinain Jehovah he pehtlaihnak ṭha a ngeihtermi hmuitinh pawl chiah khawh awkah an tangka le an thazaang an hmanmi cu sullam a ngei deuhmi a si. Fale nih thlaraulei hmuitinh an chiahmi hmuh le anmah he hmunkhat ah ṭuanṭi cu lungsi hnangamnak taktak a si.” An fale thlaraulei hmuitinh chiah in phanh khawh awkah a bawmmi nulepa cu Pathian nih thluachuah a pek hna lai ti kha na zumh khawh.
Khrihfabu ah Ralṭhatnak
17. Khrihfabu ah ralṭhatnak langhter a herhnak thil sining hna kha chim.
17 Khrihfabu chung zongah ralṭhatnak langhter a hau. Tahchunhnak ah, Khrihfa upa nih sualnak ngan a tuahmi hna kong he aa tlaiin an tawnghtham tik asiloah siithlopnak kong he aa tlaiin harnak a tongmi an bawmh hna tikah ralṭhatnak an ngeih a hau. Khrihfa upa cheukhat cu biatak hngalh duhnak a ngeimi thongtla pawl Baibal cawnpiak awk le pumhnak tuahpiak awkah thonginn ah an kal tawn. Innchunghawi a ngei lomi unaunu pawl tah zeitin? Ralṭhatnak langhter awk le Jehovah rian ṭuan awkah caanṭha tampi an hmu. Hmaikal rian an ṭuan kho, a herh deuhnak hmun ah an i ṭhial kho, Hmunhma Design/Innsaknak rian ah an ṭuan kho, Pennak Kong Chimtu hna caah Tinṭan kai awkah form an phih khawh. A cheu cu Gilead Tinṭan kai awk hmanhah sawm an si.
18. Kum upa a simi unaunu hna nih ralṭhatnak kha zeitindah an langhter khawh?
18 Kum upa a simi unaunu hna Khrihfabu ah an ummi cu thluachuah taktak a si. Annih kha kan dawt tuk hna. Cheukhat cu a hlan tlukin Pathian rian ah an i tel kho ti lo nain ralṭha tein an ṭuan khawh rih ko. (Titas 2:3-5 rel.) Tahchunhnak ah, Khrihfa upa pawl nih mino unaunu pakhat kha a thilhruk aih ning he aa tlaiin cawnpiak awkah an fial ahcun ralṭhatnak a ngeih a hau. Mino unaunu kha a thilhrukning he aa tlaiin sik awk a si lo nain aa thimmi hruk-aih ning nih midang zeitindah a hnorsuan khawh ti kha ruah awkah nem tein a bawmh khawh. (1 Tim. 2:9, 10) Kum upa a simi unaunu hna nih cu bantuk lam in dawtnak an langhter tikah Khrihfabu ah ṭhatnak a chuahter.
19. (a) Tipil a ing cangmi unaupa hna nih zeitindah ralṭhatnak an ngeih khawh? (b) Filipi 2:13 le 4:13 nih ralṭhatnak ngeih awkah unaupa hna kha zeitindah a bawmh hna?
19 Tipil a ing cangmi unaupa hna zong nih ralṭha tein rian an ṭuan a hau. Bu rianṭuantu le Khrihfa upa rian kha lungtho tein ṭuan a duhmi unaupa hna cu Khrihfabu caah thluachuah taktak an si. (1 Tim. 3:1) Asinain a cheu cu ṭhancho awkah an i cungcang. Unaupa pakhat cu a hlan ah a rak tuahmi sualnak ruangah bu rianṭuantu asiloah Khrihfa upa rian ṭuan dingin kaa tlak lo tiah a ruah men lai. A dang pakhat nih cun cu bantuk rian ṭuan awkah sining ka tlinh lo tiah a ruah men lai. Cu bantuk ruahnak na ngeih ahcun ralṭhatnak ngeih awkah Jehovah nih aan bawmh khawh. (Filipi 2:13; 4:13 rel.) Moses kong kha i cinken. Jehovah nih a fialmi rian kha ka ṭuan kho lai lo tiah a rak ruah. (Ex. 3:11) Asinain ralṭhatnak ngeih awk le a herhmi rian ṭuan khawh awkah Jehovah nih a rak bawmh. Tipil a ing cangmi unaupa nih cu bantuk ralṭhatnak kha zeitindah a hmuh khawh? Bawmhnak hmuh awkah Jehovah sinah thla a cam khawh i Baibal kha nifate in a rel khawh. Ralṭhatnak a rak langhtermi Baibal tuanbia kong hna kha ṭha tein a ruah khawh. Khrihfa upa pawl kha cawnpiak awkah toidor tein bawmhnak a hal khawh hna. Cun a herhnak zawn paohah bawmh dingin timhcia tein a um awk a si. Khrihfabu caah ralṭha tein rian an ṭuan khawh nakhnga tipil a ing cangmi unaupa vialte cu forh an si.
“BAWIPA . . . cu Na Sinah a Um”
20, 21. (a) David nih Solomon kha zeitindah aamah a khan? (b) Zeidah kan zumh khawh?
20 Siangpahrang David nih Solomon kha biakinn sak na dih tiang Jehovah nih aan umpi lai tiah aamah a khan. (1 Chan. 28:20) Solomon nih mah bia kha aa cinken i ngakchia a sinak le hmuhtonnak a ngeih rih lonak kha dawnkhantu a siter lo. Ralṭhatnak kha a langhter i Jehovah bawmhnak thawngin rumra a ngei tukmi biakinn kha kum sarih le a cheu ah a rak liim.
21 Jehovah nih Solomon a rak bawmh bantukin kanmah zong kan chungkhar le Khrihfabu ah ralṭhatnak ngeih awk le kan rian liim awkah a kan bawmh khawh. (Isa. 41:10, 13) Jehovah kha ralṭha tein kan biak ahcun atu ah le hmailei ah thluachuah a kan pek lai ti kha kan zumh khawh. Cucaah “ralṭha ngaiin um law ṭuan tuah.”
a 2004, July 15, Vennak Innsang i “Sertu Thangṭhat awkah Thlaraulei Hmuitinh hna kha Hmang” timi capar ah thlaraulei hmuitinh chiah khawhning ruahnak cheuhnak hna hmuh khawh a si.