CAWN AWK CAPAR 40
Peter Bantuk In Teima Tein I Zuam Peng
“Bawipa, ka kaltak ko, kei cu misual ka si.”—LUKA 5:8.
HLA 38 Pathian nih Thazaang Aan Pek hna Lai
LANGHTERNAKa
1. Nga tampi tlaih awkah Jesuh nih khuaruahhar lam in a bawmh tikah Peter cu zeitindah a um?
PETER cu zan khuadei nga a tlai nain zei hmanh a tlai lo. Khuaruahhar awk ngai a simi cu Jesuh nih hitin a ti: “Ti thuhnak lei ah khin na lawng hi hei thawn deuh law nangmah le na hawile nih khan nan sur khan nga kha chep hna u.” (Luka 5:4) Peter nih nga ka tlaih lai tiah a ruat lo nain Jesuh chimmi ning in a rak tuah. Mah tik ah nga tam tuk a tlaih caah a sur zong a tlek dih hnik. Jesuh nih khuaruahhar thil a tuah ti kha an hngalh caah “an khuaruah a har.” Cucaah Peter nih hitin a ti: “Bawipa, ka kaltak ko, kei cu misual ka si.” (Luka 5:6-9) Peter nih Jesuh pawng ah um ding hmanh in kaa tlak lo tiah ruah dawh a si.
2. Peter kong i ruah cu kan caah zeicah bawmtu a si?
2 Peter nih “misual ka si” tiah a timi cu a hmaanmi a si. Mah Baibal nih a caan ah Peter nih a hnuah aa ngaichih dingmi thil a tuah i a chim tawn ti kha a langhter. Peter bantuk in na ruat bal ve maw? Caan saupi chung ziaza ṭha ngeih awk asiloah na derthawmnak hloh awkah naa zuam peng rih maw? Cutin a si ahcun Peter kong na hlathlainak thawng in thazaang na ngei kho. Zeicah? Mah hi ruathmanh: Jehovah nih Peter palhnak kong kha Baibal ah ṭialter loin a umter khawh ko hna. Asinain a sinin thil cheukhat kan cawn khawh nakhnga a rak ṭialter hna. (2 Tim. 3:16, 17) Cucaah kanmah bantuk in derthawmnak le ruahnak a ngei vemi Peter kong kan hlathlai tikah Jehovah nih kan sinin tlinnak aa ruahchan lo ti kha kan hngalhthiam khawh. Jehovah nih derthawmnak kan ngei ko nain teima tein i zuam peng hna seh ti a kan duh.
3. Zeicah teima tein kan i zuam peng a herh?
3 Zeicah teima tein i zuam peng a herh? Thil cheukhat kha kan tuah peng ahcun kan hun thiam ko lai. Tahchunhnak ah: Mi pakhat nih ṭha tein tingtang tum thiam a duh ahcun kum tampi chung a caan a pek a hau kho men. A cawn chung ah voi tampi a palh men lai, asinain a cawn peng ahcun a hun thiam lai. A thiam hnu hmanh ah a palh caan a um kho rih men. Asinain a thiam chin nakhnga lung dong lo tein aa zuam peng. Cu bantuk in kan derthawmnak pakhat kha kan hloh khawh cang tiah kan ruah hnu hmanh ah kan tuah ṭhan khawh men. Asinain ṭhancho awkah kan i zuam peng. Mah hnu zong ah kan i ngaichih dingmi thil kha kan tuah khawh asiloah kan chim khawh rih men. Asinain lung dong lo tein kan i zuam peng ahcun kan ṭhancho chin nakhnga Jehovah nih a kan bawmh lai. (1 Pet. 5:10) Teima tein aa zuam pengmi Peter kong kha ruathmanh hna u sih. Palhnak a tuah ko nain Jesuh nih Peter cung ah zaangfahnak a langhtermi nih Jehovah rian ṭuan peng awkah a kan forh khawh.
Peter Nih A Dohmi Le Thluachuah A Hmuhmi
Peter bantuk in na ton ve ahcun zeidah na tuah lai? (Catlangbu 4 zoh)
4. Luka 5:5-10 ah kan hmuh bantuk in Peter nih a kong he aa tlaiin zeitindah a chim, asinain Jesuh nih zeitindah a hnemh?
4 Peter nih amah le amah zeicah “misual ka si” tiah aa ti i zei sualnak dah a tuah ti kha Baibal nih a chim lo. (Luka 5:5-10 rel.) Asinain palhnak nganpi a tuahmi a um kho men. Peter nih miṭha ka si lo timi ruahnak a ngeih caah ṭihnak a ngeihmi a si ti kha Jesuh nih a hngalh. Cun Peter cu zumhfek tein a um kho peng ti zong a hngalh. Cucaah Jesuh nih nem tein “na thinphang hlah” tiah a ti. Jesuh nih a cung ah zumhnak a ngeih caah Peter nunning cu a rak i thleng. A hnuah Peter le a nau Andru nih nga tlaihnak rian kha an kaltak i Jesuh hnu kha caantling in an zulh. Cucaah Jehovah nih lam tampi in thluachuah a rak pek hna.—Marka 1:16-18.
5. Peter nih a ṭhalomi ruahnak a ngeihmi a tei i Jesuh hnu a zulh peng caah zei thluachuah dah a hmuh?
5 Peter cu Khrih zultu pakhat a si caah a ṭhami hmuhtonnak tampi a ngei. Jesuh nih mizaw a damtermi hna, khuachia a ṭhawl piakmi hna le mithi a thawhtermi hna kha a hmuh.b (Matt. 8:14-17; Marka 5:37, 41, 42) Cun hmailei ah Pathian Pennak Siangpahrang ṭuan ding in khuaruahhar lam in Jesuh a muihmai aa thlenmi zong kha a hmuh. (Marka 9:1-8; 2 Pet. 1:16-18) Peter cu Jesuh zultu si hlah sehlaw mah thil hna kha hmuhnak nawl a ngei lai lo. A ṭhalomi a ruahnak a tei khawh ca le mah thluachuah hna a hmuh caah zeitluk in dah aa nuamh lai.
6. Peter nih a derthawmnak kha a hlo kho colh maw? Fianter.
6 Mah thil hna kha a hmuh i a theih ko nain Peter nih a derthawmnak kha a doh peng rih. Tahchunhnak cheukhat in zohhmanh hna u sih. Baibal chimchungbia ning in Jesuh nih sifah harnak in buin ka thi lai timi kong a chim lioah Peter nih a rak mawhchiat. (Marka 8:31-33) Peter le a dang zultu pawl cu ahodah a ngan bik timi kong ah atu le atu bia an rak i al. (Marka 9:33, 34) Jesuh a thih lai zan ah Peter nih pa pakhat i a hnakhaw kha pet lak in a rak tuk. (Johan 18:10) Asinain mah zan ah Peter cu ṭihnak a ngei i a hawi Jesuh kha ka hngal lo tiah voithum tiang a rak i pheh. (Marka 14:66-72) A hnuah Peter cu fakpi in a ṭap.—Matt. 26:75.
7. Jesuh nih a thawh ṭhan hnuah Peter kha zei caanṭha dah a pek?
7 Jesuh nih a lungre a thei tukmi a zultu Peter kha a rak hlaw lo. A thawh ṭhan hnuah a dawt peng rih ti langhter awkah Peter kha caanṭha a pek. Jesuh nih toidor tein a tuu pawl zohkhenh awkah rian a pek. (Johan 21:15-17) Peter cu Jesuh chimmi ning in tuah awkah timhcia tein a um. Cucaah Pentekos ni ah Peter cu Jerusalem ah a phan i a hmasa bik thiang thlarau in chiti thuhmi hna lak ah aa tel ve.
8. Peter nih Antiok khua ah zei palhnak nganpi dah a tuah?
8 Chiti thuhmi Khrihfa a si hnu zong ah Peter nih a derthawmnak kha a doh peng rih. AD 36 ah Pathian nih cuarpar tan lomi Jentail mi Kornelias thiang thlarau in chiti a thuh lioah Peter zong a rak um ve. Mah cu “Pathian nih mi vialte kha aa ruang tein a zoh hna” i Jentail mi zong Khrihfabu chung ah luhnak nawl a pek hna ti a langhtertu a si. (Lam. 10:34, 44, 45) Cucaah hlan ah Jentail mi pawl he rawl a eiṭi bal lo nain mah hnu thawk in a rak eiṭi. (Gal. 2:12) Asinain Judah mi cheukhat nih Jentail mi hna he rawl kan eiṭi awk a si lo tiah an ruah. Cu bantuk ruahnak a ngeimi cheukhat Antiok khua an phanh tikah Jentail mi unau pawl he rawl a rak eiṭi duh ti lo. Mah cu Judah mi Khrihfa pawl thinhun lai kha a ṭih caah a si kho men. Mah kha lamkaltu Paul nih a hmuh tikah zapi hmai ah Peter kha a rak mawhchiat. (Gal. 2:13, 14) Cu bantuk palhnak a tuah ko nain Peter cu teima tein aa zuam peng. Zeinihdah a bawmh?
Teima Tein I Zuam Peng Awkah Peter Kha Zeinihdah A Bawmh?
9. Johan 6:68, 69 nih Peter cu zumhfek tein a um ti kha zeitindah a langhter?
9 Peter cu zumhfekmi a si i zei ruang hmanh ah Jesuh hnu zulh loin a um lo. Tahchunhnak ah, voikhat cu a zultu pawl nih Jesuh chimmi kha an hngalthiam lo. (Johan 6:68, 69 rel.) Cucaah mi tampi nih a fiantermi kong kha hngak loin asiloah a ruang kha hal loin a hnu zulh kha an rak ngol. Asinain Peter nih cun a rak ngol lo. Zumhfek tein a ummi i “zungzal nunnak bia a ngeitu” cu Jesuh lawng a si tiah a ti.
Jesuh nih Peter cung ah zumhnak a ngeihmi nih zeicah thazaang aan ngeihter? (Catlangbu 10 zoh)
10. Jesuh nih Peter a zumh kha zeitindah a langhter? (Hmanthlak zong zoh.)
10 Jesuh nih Peter kha a hlaw lo. Jesuh nih vawleicung a nunnak a dongh lai zan ah Peter le a dang zultu pawl nih an ka hlawt lai ti kha a hngalh. Asinain Jesuh nih Peter cu a kir ṭhan lai i zumhfek tein a um lai ti a zumhnak kong kha a chim. (Luka 22:31, 32) Jesuh nih “thlarau nih cun a duh ko, sihmanhsehlaw titsa cu a thazaang a tlawm” ti kha a hngalhthiam. (Marka 14:38) Cucaah Peter nih amah cu ka hngal lo tiah aa pheh hnu hmanh ah Jesuh cu a cung ah a lung a rak dong lo. A thawh ṭhan hnu zong ah Peter amah lawng a um lioah a sinah a rak i langhter. (Marka 16:7; Luka 24:34; 1 Kor. 15:5) A tuahmi ruang ah a ngaih a chia tukmi Peter cu zeitluk in dah thazaang a ngeih lai.
11. Jesuh nih Peter kha Jehovah nih a bawmh lai ti kha zeitindah a zumhter?
11 Jesuh nih Peter kha Jehovah nih a bawmh lai ti kha a zumhter. A thawhṭhan hnuah Jesuh nih Peter le a dang lamkaltu pawl kha khuaruahhar lam in nga a tlaihter hna. (Johan 21:4-6) Mah khuaruahhar thil nih Peter kha Jehovah nih pumsalei a herhmi thilri fawi tein a bawmh khawh ti kha a zumhter ko lai. Mah leng ah ‘Pathian Pennak hmasa bik ah kan chiah ahcun’ Jehovah nih kan herhmi a kan pek lai timi Jesuh bia kha a hngalhter ṭhan ko lai. (Matt. 6:33) Cucaah Peter nih nga tlaihnak rian si loin phungchim rianṭuannak tu kha pakhatnak ah a chiah. AD 33 Pentekos ni ah ralṭha tein phung a chim i mi thong tampi kha thawngṭha cohlan ding in a bawmh hna. (Lam. 2:14, 37-41) Cun Samaria mi le Jentail mi zong Khrih kong cawn awk le a hnu zulh awkah a rak bawmh hna. (Lam. 8:14-17; 10:44-48) Cucaah Jehovah nih Peter kha miphun dihlak Khrihfabu chung ah an luh khawh nakhnga khuaruahhar lam in a hman.
Zeidah Kan Cawn Khawh?
12. Kan derthawmnak lawngte kan doh ahcun Peter kong nih zeitindah a kan bawmh khawh?
12 Jehovah nih teima tein i zuam awkah a kan bawmh khawh. Kan derthawmnak lawngte kan doh ahcun hmailei ah kal kha kan i harh lai. A caan ah kan derthawmnak cu Peter derthawmnak nakin doh awkah a har deuhmi a lo kho men. Asinain Jehovah nih lung dongh lo awkah thazaang a kan pek khawh. (Salm 94:17-19) Tahchunhnak ah, unaupa pakhat cu biatak a hngalh hlan ah kum saupi chung ngeihkhat aa duhmi a si. A nunning kha a thlen dih i Baibal cawnpiakmi ning in a nung. Asinain a caan ah mah a ṭhalomi duhnak kha a hun ngei ṭhan. Teima tein i zuam peng awkah zeinihdah a bawmh? Hitin a ti: “Jehovah nih thazaang a kan pek.” Hitin a ti chap: “Jehovah thlarau bawmhnak thawng in . . . , biatak lam cung ah kal [peng] khawh a si ti kha ka hun hngalh . . . Jehovah nih a ka hman i ka derthawmnak kha a hngalh ko nain thazaang a ka pek peng.”
1950, January 1 ah Horst Henschel cu caantling rian a hun ṭuan. A nunnak kha Jehovah rianṭuannak ah a hman caah aa ngaichih lai tiah na ruat maw? (Catlangbu 13, 15 zoh)d
13. Lamkaltu 4:13, 29, 31 ah a langhter bantuk in Peter kha zeitindah kan i zohchunh khawh? (Hmanthlak zong zoh.)
13 Kan hngalh bantuk in Peter nih mi a ṭih hna caah sualnak ngan cheukhat a rak tuah. Asinain ralṭhatnak a ngeih nakhnga thla a cam tikah ralṭha tein thil a rak tuah khawh. (Lamkaltu 4:13, 29, 31 rel.) Kannih zong ṭihnak kha kan tei khawh ve. Nazi Germany ah a ummi mino unaupa Horst kong kha ruathmanh. Sianginn ah hneknak a ton caah “Heil Hitler!” timi bia kha a caan ah a rak chim ve. Mah tikah a nu le a pa nih sualphawt canah Jehovah nih ralṭhatnak a pek nakhnga thla an campi. A nu le a pa bawmhnak thawng in le Jehovah aa bochannak thawng in a donghnak ah Horst cu zumhfek tein um awkah thazaang a hun ngei. A hnuah “Jehovah nih a ka kaltak bal lo” ti kha a hun hngalh.c
14. A lung a dongmi hna kha zawnruahnak a ngeimi tuukhal pawl nih zeitindah thazaang an pek khawh hna?
14 Jehovah le Jesuh cu kan cung ah an lung a dong lai lo. Peter nih Jesuh a hlawt hnuah a biapimi biakhiahnak a tuah a hau. Mah cu Khrih hnu zulh a ngol lai maw asiloah teima tein dah a zulh peng lai? timi a si. Jesuh nih Peter kha a zumhnak a der nakhnga lo Jehovah sinah thla a campiak. Mah thla a campiakmi ah a hnuah Peter nih a unau pawl thazaang a pek khawh hna lai ti a zumhnak kong kha a chim. (Luka 22:31, 32) Jesuh chimmi bia a ruah ṭhan tikah Peter cu thazaang a ngei tuk lai. A biapimi biakhiahnak tuah kan herh tikah zumhfek tein kan um peng khawh nakhnga kan herhmi thazaang pek awkah Jehovah nih zawnruahnak a ngeimi tuukhal pawl kha a hman khawh hna. (Efe. 4:8, 11) Kum saupi chung Khrihfa upa a ṭuan cangmi Paul cu cutin hnemhnak pek awkah aa zuam. A lung a dongmi hna kha biatak chung ah Jehovah nih a rak hnuh hmasa hna lio kong kha ruah awkah a fial hna. Cun a fekmi a dawtnak ruang ah Jehovah nih zeitik hmanh ah a hlaw bal hna lai lo ti kha a zumhter hna. A donghnak ah hitin a ti, “Jehovah bawmhnak thawng in a lung a dongmi pawl teima tein an hun i zuam ṭhanmi kha ka hmuh.”
15. Matthai 6:33 bia a hmaan ti kha Peter le Horst hmuhtonnak nih zeitindah a langhter?
15 Jehovah nih Peter le a dang lamkaltu pawl pumsalei an herhmi thilri a pek hna bantuk in kan nunnak ah phungchim rianṭuannak kha pakhatnak ah kan chiah ahcun pumsalei kan herhmi kha a kan pek ve lai. (Matt. 6:33) A hmasa ah langhtermi Horst cu Vawlei Ralpi II a dih tikah hmaikal ṭuan ding in timhnak a ngei. Asinian anih cu a si a fak tukmi a si caah caantling rian ṭuan awkah tangka a za in ka ngei sual lai lo ti a phang. Cucaah zeidah a tuah? Jehovah kha hneksak chun awkah bia a khiah i peng zohkhenhtu nih a tlawn hna lioah zarhkhat chung phungchim rianṭuannak ah aa tel. Zarh donghnak ah peng zohkhenhtu nih min ṭial lomi cabawm pakhat a pek caah a khuaruah a har tuk. Cabawm chung ah an rawnmi tangka nih thla tampi chung hmaikal ṭuan awkah a zat. Horst nih mah cu Jehovah nih a bawmh lai ti a zumhtertu thil in a hmuh. Cucaah a tangmi a nun chung dihlak Pennak kha pakhatnak ah a chiah.—Mal. 3:10.
16. Peter kong le a ṭialmi kong hlathlai cu kan caah zeicah a ṭhat?
16 Peter nih ka kaltak ko tiah a ti ko nain Jesuh nih a kaltak bal lo caah Peter cu aa nuam tuk ko lai. Khrih nih Peter kha zumhfekmi lamkaltu a si nakhnga le Khrihfa hna caah zohchunhawk ṭha a si nakhnga a rak cawnpiak peng. Cucaah mah cawnpiaknak in a sunglawi tukmi thil tampi kong kan cawn khawh. Peter nih mah a cawnmi a kong cheukhat kha kumzabu pakhatnak Khrihfa hna sin i a ṭialmi cakuat pahnih ah a telh. A hnu capar ah mah cakuat in zeidah kan cawn khawh i tuchan ah mah ning in zeitindah kan zulh khawh timi kong kan i ruah hna lai.
HLA 126 I Hlau, Fek te’n Dir, Thazaang Ṭhawng in Um
a Hi capar cu derthawmnak a domi hna nih hlawhtlinnak an hmu kho i zumhfekmi Jehovah salle an si kho ti an zumh nakhnga tinhnak he chuahmi a si.
b Hi capar ah langhtermi Baibal caang tampi cu Marka Thawngṭha cauk in cherhchanhmi an si. Mah ah mah thil sining hna mit in a hmutu Peter sinin a theihmi kong kha ṭial dawh a si.
c Horst Henschel kong ṭialmi kha 1998, I Hlau! February 22, “Ka Chungkhar Pawl Pathian Cung Ah Zumhfek Tein An Ummi Nih A Ka Forh” timi [English] capar kha zoh.
d HMANTHLAK FIANTERNAK: Mah langhtermi hmanthlak ning in a nulepa nih thla an campinak thawng in Horst Henschel kha zumhfek tein um ding timi a biakhiahnak fehter awkah an bawmh.