BIBLIOTECA TI INTERNET Watchtower
Watchtower
BIBLIOTECA TI INTERNET
ch'ol
ʌ
  • Λ
  • ʌ
  • ʼ
  • BIBLIA
  • JUN TAC
  • TEMPA BɅ TAC
  • bt cʌntesʌntel 4 i yopol 28-35
  • «Cheʼob jach bajcheʼ yambʌ lac piʼʌlob yicʼot [...] maʼañic tsiʼ wen chaʼleyob qʼueljun»

Ma'añic video cha'an ili.

Ñusʌbeñon lojon, maʼañic tsiʼ jamʌ jiñi video.

  • «Cheʼob jach bajcheʼ yambʌ lac piʼʌlob yicʼot [...] maʼañic tsiʼ wen chaʼleyob qʼueljun»
  • Laʼ lac sub «ti tsʼʌcʌl chaʼan bʌ jiñi i Yumʌntel Dios»
  • Subtítulo
  • Lʌcʼʌ lajal bʌ yicʼot
  • Mach «ti bajñel lon c pʼʌtʌlel» (Hechos 3:11-26)
  • «Maʼañic miʼ mejlel j cʌy lon cʌl» (Hechos 4:1-22)
  • «Tsiʼ tem pejcayob Dios ti oración» (Hechos 4:23-31)
  • «Mach wiñicobic tsaʼ loti, Dios tsaʼ loti» (Hechos 4:32–5:11)
  • Cheʼ bajcheʼ Pedro, laʼ lac bej chaʼlen wersa
    Lac Tsictesʌbentel chaʼan i Yumʌntel Jehová (chaʼan bʌ estudio) 2023
Laʼ lac sub «ti tsʼʌcʌl chaʼan bʌ jiñi i Yumʌntel Dios»
bt cʌntesʌntel 4 i yopol 28-35

CAPÍTULO 4

«Cheʼob jach bajcheʼ yambʌ lac piʼʌlob yicʼot [...] maʼañic tsiʼ wen chaʼleyob qʼueljun»

Jiñi apóstolob tsiʼ pʌsʌyob i chʼejlel i Jehová tsiʼ yʌqʼueyob i bendición

Chucul ti Hechos 3:1–5:11

1, 2. ¿Chuqui ti milagro tsiʼ mele Pedro yicʼot Juan tiʼ tʼejl i puertajlel jiñi templo?

WEN ticʌwto jiñi qʼuin i yonlel lac piʼʌlob yaʼ majlelob ti templo. Yaʼ majlel jiñi judíojob yicʼot jiñi xcʌntʼañob i chaʼan Cristo. I yorajlelix jiñi oración (Hech. 2:46; 3:1).a Yaʼ majlel jaʼel Pedro yicʼot Juan yaʼ ti templo, tiʼ tojel jiñi puerta i cʼabaʼ i Tʼojol jax bʌ. Anquese ñajto tsiquil i tʼan yicʼot i xʌmbal jiñi lac piʼʌlob, ñajto tsiquil jaʼel i tʼan juntiquil wiñic mach bʌ añic miʼ mejlel ti xʌmbal woli (choncol) bʌ i cʼajtin taqʼuin (Hech. 3:2; 4:22).

2 Jiñi wiñic tsaʼ caji i cʼajtin taqʼuin cheʼ bʌ tsiʼ qʼuele chaʼan wolix (yʌquelix) i lʌcʼtiyel jiñi chaʼtiquil apóstolob. Cheʼ bʌ tsaʼ cʼotiyob tiʼ tʼejl, tsiʼ ñaʼta chaʼan mi caj i yʌqʼuentel taqʼuin. Pero Pedro tiʼ sube: «Maʼañic c chaʼan plata mi jiñicto oro, pero mi cʌqʼueñet am bʌ c chaʼan. ¡Tiʼ cʼabaʼ Jesucristo jiñi chʼoyol bʌ ti Nazaret, chaʼlen xʌmbal!». Jiñi lac piʼʌlob toj sajtelob i pusicʼal tsiʼ qʼueleyob cheʼ bʌ tsiʼ chucu tiʼ cʼʌb i tsiʼ yʌcʼʌ chaʼan miʼ waʼtʌl (Hech. 3:6, 7). Ñaʼtancu bajcheʼ yubil tsiʼ yubi jiñi wiñic cheʼ bʌ tsiʼ qʼuele chaʼan muqʼuix i ñijcan i yoc yicʼot muqʼuix i mejlel ti xʌmbal. ¡Tsaʼto tijpʼi tiʼ tijicñʌyel i ti cʼam bʌ tʼan tsaʼ caji i yʌqʼuen i ñuclel Dios!

3. ¿Chuqui ti ñuc bʌ majtañʌl tsaʼ aqʼuenti jiñi tejclum yicʼot jiñi wiñic tsaʼ bʌ cʼoqʼuesʌnti?

3 Cheʼ bʌ Pedro yicʼot Juan yaʼix añob ti jiñi Corredor i chaʼan Salomón, jiñi lac piʼʌlob ajñel tsaʼ majli i qʼuelob. Yaʼi, yaʼʌch baqui Jesús tsiʼ chaʼle cʌntesa, Pedro miʼ tsictesan bajcheʼ tsaʼ mejli i mel jiñi milagro (Juan 10:23). Jiñi tejclum yicʼot jiñi wiñic tsaʼ bʌ cʼoqʼuesʌnti tsaʼ aqʼuentiyob jumpʼejl majtañʌl mach bʌ añic miʼ laj i bʌ yicʼot jiñi oro, plata yicʼot jiñi milagro tsaʼ bʌ mejli. Ili jiñʌch cheʼ miʼ mejlel i cʌyob i mul, miʼ ñusʌbentelob i miʼ sujtelob tiʼ wiñic Jesucristo, «Waʼchocobil bʌ chaʼan miʼ yʌcʼ cuxtʌlel» (Hech. 3:15).

4. a) ¿Chuqui mi caj i yujtel tiʼ caj jiñi milagro tsaʼ bʌ i mele Pedro yicʼot Juan? b) ¿Chuqui mi caj laj qʼuel?

4 ¡Wen utsʼatax chuqui tac tsaʼ ujti! Juntiquil wiñic mach bʌ añic miʼ mejlel ti xʌmbal ti ñaxan, muqʼuix i mejlel ti xʌmbal. I yonlel lac piʼʌlob miʼ mejlel i lʌcʼtesañob i bʌ ti Jehová yicʼot i melob chuqui tac muʼ bʌ i mulan (Col. 1:9, 10). Pero jiñi tsaʼ tac bʌ ujti mi caj i yʌcʼ chaʼan jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel miʼ ñop i mʌctañob jiñi eʼtel (troñel) tsaʼ bʌ i cʌyʌ Jesús (Hech. 1:8). Ti ili capítulo mi caj laj qʼuel chaʼan bʌ jiñi wen tʼan tsaʼ bʌ i subu Pedro yicʼot Juan, i mi caj laj qʼuel chuqui mi laj cʌn ti bajcheʼ tsiʼ chaʼleyob subtʼan yicʼot tiʼ melbalob (chaʼlibalob) anquese jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel cheʼ jach tsiʼ qʼueleyob cheʼ bajcheʼ yambʌ lac piʼʌlob maʼañic bʌ tsiʼ wen chaʼleyob qʼueljun (Hech. 4:13).b Cheʼ jaʼel, mi caj laj qʼuel bajcheʼ miʼ mejlel lac lajin Pedro yicʼot Juan yicʼot jiñi yambʌ xcʌntʼañob cheʼ bʌ tsiʼ tajayob i tsʼaʼlentel.

Mach «ti bajñel lon c pʼʌtʌlel» (Hechos 3:11-26)

5. ¿Chuqui mi laj cʌn tiʼ tojlel Pedro chaʼan bajcheʼ tsiʼ pejca jiñi lac piʼʌlob?

5 Jiñi chaʼtiquil apóstolob tsiʼ chaʼleyob tʼan baqui an yonlel lac piʼʌlob anquese yujilob chaʼan tajol yaʼʌch añob jiñi tsaʼ bʌ i cʼajtiyob chaʼan miʼ tsʌnsʌntel Jesús (Mar. 15:8-15; Hech. 3:13-15). ¡Pedro tsiʼ wen pʌsʌ i chʼejlel cheʼ bʌ tsiʼ yʌlʌ chaʼan tiʼ cʼabaʼ Jesús tsiʼ cʼoqʼuesa jiñi wiñic mach bʌ añic miʼ mejlel ti xʌmbal ti ñaxan! Cheʼ jaʼel, tiʼ subeyob chaʼan tsaʼʌch i coltayob jiñi tsaʼ bʌ i tsʌnsayob Cristo. Pero maʼañic tiʼ subeyob iliyi chaʼan miʼ tsʼaʼleñob. Tsaʼ jach i subeyob: «Cujil chaʼan tsaʼ laʼ mele jiñi tiʼ caj mach laʼ wujilic chuqui woli laʼ mel» (Hech. 3:17). Cheʼ jaʼel, Pedro tiʼ subeyob ti «hermanojob», i cojach tsiʼ ñaʼta i subeñob chaʼan bʌ jiñi Yumʌntel. Mi mucʼʌch i chaʼ ñaʼtañob i bʌ i miʼ ñopob Cristo, Jehová mi caj i yʌqʼueñob i ñʌchʼtʌlel (Hech. 3:19). Joñonla jaʼel yom mi lac pʌs lac chʼejlel i mi lac jamʌ sub chuqui mi caj i mel Dios ti talto bʌ qʼuin tiʼ tojlel jiñi maʼañic bʌ miʼ jacʼob jiñi wen tʼan. Pero mach yomic ti tsʌts bʌ tʼan o mi lac wersa xicʼob i lajalix bajcheʼ juntiquil juez mi lac mel lac bʌ. La com laj qʼuelob bajcheʼix laj quermañujob. Cheʼ bajcheʼ Pedro, laʼ jach lac subeñob jiñi wen tʼan chaʼan bʌ Yumʌntel.

6. ¿Bajcheʼ tsiʼ pʌsʌ Pedro yicʼot Juan chaʼan maʼañic miʼ qʼuelob i bʌ ti ñuc?

6 Jiñi apóstolob añob i pecʼlel, jin chaʼan mach yomobic miʼ yʌqʼuentel i ñuclel chaʼan jiñi milagro tsaʼ bʌ i meleyob. Jin chaʼan, Pedro tsiʼ cʼajti: «¿Chucoch miʼ toj sajtel laʼ pusicʼal? ¿Chucoch lajal bajcheʼ ti bajñel lon c pʼʌtʌlel o chaʼan jach lon c xucʼtʌlel ti Dios tsaʼ lon cʌcʼʌ ti xʌmbal ili wiñic mi laʼ qʼuelon lojon?» (Hech. 3:12). Pedro yicʼot jiñi yambʌ apóstolob yujilob chaʼan pejtelel jiñi am bʌ i tajayob tiʼ subtʼan chaʼañʌch tiʼ pʼʌtʌlel Dios i mach tiʼ bajñel pʼʌtʌlelobic, jin chaʼan tsiʼ yʌqʼueyob i ñuclel Jehová yicʼot Jesús.

7, 8. a) ¿Chuqui miʼ mejlel i tajob jiñi lac piʼʌlob? b) Cheʼ bajcheʼ tsaʼ wʌn ajli, ¿bajcheʼ woliʼ tsijibtesʌntel pejtelel jiñi tsaʼ bʌ i wʌn alʌ Dios?

7 Ili ora yom mi lac pʌs lac pecʼlel ti subtʼan. I sujmʌch chaʼan jiñi espíritu maʼañix miʼ yʌqʼueñonla lac pʼʌtʌlel chaʼan mi lac tsʼʌcan jiñi lac piʼʌlob. Pero añʌch chuqui miʼ mejlel lac mel tiʼ tojlelob: Miʼ mejlel laj coltañob chaʼan miʼ ñopob Dios yicʼot Cristo, cheʼ bajcheʼ Pedro, la com chaʼan miʼ ñusʌbentelob i mul yicʼot chaʼan miʼ tajob jiñi ñʌchʼtʌlel muʼ bʌ i yʌcʼ Jehová. Ti jujumpʼejl jab yonlel lac piʼʌlob miʼ jacʼob jiñi wen tʼan i miʼ chaʼleñob chʼʌmjaʼ bajcheʼ xcʌntʼañob i chaʼan Cristo.

8 Ili ora chumuloñixla ti jiñi tiempo tsaʼ bʌ i yʌlʌ Pedro: «I yorajlel chaʼan miʼ tsijibtesʌntel pejtelel jiñi tsaʼ bʌ i wʌn alʌ Dios». Ili tsaʼ tejchi ti 1914, cheʼ bʌ Dios tsiʼ waʼchoco jiñi i Yumʌntel ti panchan, cheʼ bajcheʼ tsiʼ «wʌn alʌ [...] tiʼ tojlel jiñi chʼujul bʌ xʼaltʼañob i chaʼan ti wajali» (Hech. 3:21; Sal. 110:1-3; Dn. 4:16, 17). Cheʼ jiñi, Jesús tsiʼ teche i tojʼesan jiñi sʌc bʌ chʼujutesaya ila ti Lum. Cʼʌlʌl ti jimbʌ ora, yonlel lac piʼʌlob an i jacʼʌyob ochel tiʼ wiñicob jiñi Yumʌntel, i juntemel yicʼot tijicña woliʼ chʼujutesañob Dios. Tsaʼix i cʌyʌyob jiñi ñoxix bʌ i melbal i woliʼ pʌsob jiñi tsijiʼ bʌ i melbal «tsaʼ bʌ mejli cheʼ bajcheʼ yom Dios» (Efes. 4:22-24). Cheʼ bajcheʼ jiñi wiñic mach bʌ añic miʼ mejlel ti xʌmbal tsaʼ cʼocʼa tiʼ pʼʌtʌlel Dios, jiñi lac piʼʌlob miʼ mejlel i qʼuextañob i melbal tiʼ coltaya jiñi chʼujul bʌ espíritu, mach ti bajñel i pʼʌtʌlelobic. Cheʼ bajcheʼ Pedro, joñonla yom mi laj cʼʌn ti wen jiñi i Tʼan Dios i mi lac pʌs lac chʼejlel. Pejtelel muʼ bʌ i mejlel lac mel ti jiñi subtʼan, chaʼañʌch i pʼʌtʌlel Jehová, i mach ti bajñel lac chaʼañic.

«Maʼañic miʼ mejlel j cʌy lon cʌl» (Hechos 4:1-22)

9-11. a) ¿Chuqui tsiʼ mele jiñi judíojob ñucoʼ bʌ i yeʼtel cheʼ bʌ tsiʼ yubiyob chuqui woliʼ subob Pedro yicʼot Juan? b) ¿Chuqui mi caj i melob tsiʼ yʌlʌyob jiñi apóstolob?

9 Tiʼ caj jiñi i discurso Pedro yicʼot bajcheʼ yilal woliʼ mel jiñi wiñic tsaʼ bʌ cʼoqʼuesʌnti wen juʼucña tsaʼ cajiyob jiñi lac piʼʌlob. Jin chaʼan, jiñi am bʌ tiʼ wenta jiñi templo yicʼot jiñi ñuc bʌ sacerdotejob ti ajñel tsaʼ loqʼuiyob i qʼuel chuqui woliʼ yujtel. Miʼ ñaʼtʌntel chaʼan ili wiñicob saduceojob, iliyob wen añob i taqʼuin, añob i yeʼtel ti política i miʼ coltañob Roma. Jiñi fariseojob miʼ jacʼob pejtelel muʼ bʌ i yʌl jiñi Mandar, pero jiñi saduceojob maʼañic miʼ jacʼob i maʼañic miʼ ñopob chaʼan mi caj i chaʼ chʼojyel jiñi chʌmeñoʼ bʌ.c Tsaʼ wen michʼayob i qʼuel Pedro yicʼot Juan come woliʼ pʌsob chaʼan Jesús tsaʼʌch chaʼ cuxtʌyi.

10 Jiñi wiñicob wen michʼob, jin chaʼan tsiʼ yotsayob Pedro yicʼot Juan ti cárcel i tiʼ yijcʼʌlel tsiʼ pʌyʌyob majlel yaʼ baqui miʼ chaʼleñob meloñel jiñi judíojob. Pedro yicʼot Juan maʼañic i cʼʌjñibal tsaʼ qʼuejliyob, lajalob jach bajcheʼ yambʌ lac piʼʌlob maʼañic bʌ tsiʼ wen chaʼleyob qʼueljun. Maʼañic bi miʼ mejlelob ti cʌntesa ti templo come maʼañic bi tsajñiyob ti jiñi escuela tac chaʼan bʌ ñopbalʌl. Pero jiñi juezob toj sajtelob i pusicʼal cheʼ bʌ tsiʼ qʼueleyob bajcheʼ miʼ chaʼleñob tʼan. ¿Chucoch maʼañobic i bʌqʼuen tsiʼ chaʼleyob tʼan? Junchajp, come tsiʼ chaʼleyob xʌmbal ñumel yicʼotob Jesús (Hech. 4:13). Jesús tsiʼ cʌntesayob ti wen, i mach cheʼic bajcheʼ jiñi xtsʼijbayajob (Mat. 7:28, 29).

11 Yaʼ ti meloñibʌl tsaʼ subenti jiñi apóstolob chaʼan miʼ cʌyob subtʼan. Ti jimbʌ ora yomʌch miʼ jajqʼuel muʼ bʌ i yʌjlel yaʼ ti meloñibʌl. Ti jin jach bʌ meloñibʌl tsaʼ ujti meloñel tiʼ tojlel Jesús i tsiʼ yʌlʌyob: «¡Yom miʼ chʌmel!» (Mat. 26:59-66). Pero Pedro yicʼot Juan maʼañic tsiʼ bʌcʼñayob. Tiʼ tojel pejtelel jiñi yaʼ bʌ añob, tsiʼ yʌlʌyob: «Mi tojʌch tiʼ wut Dios cheʼ mic jacʼbeñet lojon laʼ tʼan i mach i chaʼañic Dios, qʼuelexla jatetla. Pero joñon lojon maʼañic miʼ mejlel j cʌy lon cʌl jiñi tsaʼ bʌ lon j qʼuele yicʼot tsaʼ bʌ lon cubi» (Hech. 4:19, 20).

JIÑI ÑUMEN ÑUC BɅ SACERDOTE YICʼOT JIÑI ÑUC BɅ SACERDOTEJOB

Jiñi ñumen ñuc bʌ sacerdote jiñʌch muʼ bʌ i chaʼlen tʼan tiʼ tojlel Dios tiʼ wenta jiñi tejclum. Cheʼ ti ñaxam bʌ siglo jiñʌch juntiquil am bʌ i yeʼtel yaʼ ti Sanedrín. Añob i yeʼtel tiʼ tojlel jiñi judíojob yicʼot jiñi ñuc bʌ sacerdotejob, yaʼ ochemob jaʼel tsaʼ bʌ i meleyob i yeʼtel bajcheʼ ñumen ñuc bʌ sacerdotejob bajcheʼ Anás yicʼot yambʌ wiñicob añoʼ bʌ ti jiñi familia baqui miʼ yajcʌntel jiñi ñumen ñuc bʌ sacerdotejob i tajol an jachix chʌmpʼejl o joʼpʼejl familia. Emil Schürer tsiʼ yʌlʌ chaʼan mi juntiquil wiñic yaʼ loqʼuem ti jiñi familia baqui an jiñi ñumen ñuc bʌ sacerdotejob miʼ ñumen qʼuejlel ti ñuc bajcheʼ jiñi yambʌ sacerdotejob (Historia del pueblo judío en tiempos de Jesús 175 m.t.C. - 135 t.C.).

Jiñi Tsʼijbujel miʼ yʌl chaʼan jiñi ñumen ñuc bʌ sacerdote ti pejtelel ora yom miʼ mel i yeʼtel (Nm. 35:25). Pero cheʼ tiʼ yorajlel jiñi ñaxam bʌ xñoptʼañob, jiñi gobernador romanojoʼ bʌ i jiñi reyob muʼ bʌ i waʼchocon jiñi romanojob tsaʼ caji i melob chuqui bajñel yomob come miʼ yotsañob i mi chocob loqʼuel jiñi ñumen ñuc bʌ sacerdotejob. Pero yaʼʌch miʼ bej yajcañob ti jiñi i pʼolbal Aarón.

12. ¿Chuqui mi caj i coltañet chaʼan maʼ taj a chʼejlel ti tʼan?

12 ¿Ixcu jatet? ¿Muʼ ba a pʌs a chʼejlel jaʼel? Jumpʼejl ejemplo, ¿bajcheʼ yubil maʼ wubin cheʼ bʌ maʼ suben wen tʼan juntiquil rico bʌ, tsaʼ bʌ i wen chaʼle clase o juntiquil am bʌ i yeʼtel? ¿Muʼ ba a bʌcʼñan cheʼ bʌ juntiquil a familia, a piʼʌl ti clase o a piʼʌl ti eʼtel miʼ wajleñet chaʼan Testigojet? Mach a pensarin, miʼ mejlel a mʌlben (jotben) jiñi a bʌqʼuen. Cheʼ bʌ Jesús tsajñi ila ti Lum tsiʼ pʌsbe i yapóstolob bajcheʼ miʼ mejlel i coltañob jiñi muʼ bʌ i ñopob (Mat. 10:11-18). Cheʼ jaʼel, cheʼ bʌ tsaʼ chaʼ chʼojyi tiʼ sube jiñi xcʌntʼañob i chaʼan chaʼan mi caj i yajñel yicʼotob «ti jujumpʼejl qʼuin cʼʌlʌl cheʼ tiʼ yorajlel i jilibal pañimil» (Mat. 28:20). Ili ora, Jesús woliʼ cʼʌn jiñi «xucʼul bʌ xyaj eʼtel wen am bʌ i ñaʼtʌbal» chaʼan miʼ pʌsbeñonla bajcheʼ miʼ mejlel laj coltan jiñi ñopol bʌ lac chaʼan (Mat. 24:45-47; 1 Ped. 3:15). ¿Bajcheʼ miʼ mel? Miʼ chajpañonla ti jiñi tempa bʌ I Subtʼan yicʼot i Melbal jiñi xÑoptʼan. Cheʼ jaʼel, miʼ cʼʌn jiñi tema tac am bʌ yaʼ ti sección «Cʼajtiya tac chaʼan bʌ Biblia» am bʌ ti jw.org. ¿Woli ba a cʼʌn? Mi wolʌch a cʼʌn mi caj a taj a chʼejlel ti tʼan, i cheʼ bajcheʼ jiñi apóstolob maʼañic chuqui mi caj i mʌctañet chaʼan maʼ wʌcʼ ti cʌjñel jiñi i sujmlel cʌmbil bʌ a chaʼan.

Juntiquil hermana woliʼ suben wen tʼan i piʼʌl ti eʼtel

Mach a wʌcʼ chaʼan an chuqui miʼ mʌctañet chaʼan maʼ sub jiñi cʌmbil bʌ a chaʼan.

«Tsiʼ tem pejcayob Dios ti oración» (Hechos 4:23-31)

13, 14. ¿Chuqui yom maʼ mel mi an a tsʼaʼlentel, i chucoch?

13 Cheʼ bʌ Pedro yicʼot Juan tsaʼ loqʼuiyob ti cárcel, ti ora tsiʼ tempayob i bʌ yicʼot jiñi hermanojob. Cheʼ jiñi, «tsiʼ tem pejcayob Dios ti oración» i tsiʼ cʼajtibeyob i chʼejlel chaʼan miʼ bej chaʼleñob subtʼan (Hech. 4:24). Pedro yujil chaʼan ti lac bajñelil mach mejl lac melben i yeʼtel Jehová. Maxto wen jali mach weñic tsaʼ bʌ i mele cheʼ bʌ tiʼ sube Jesús: «Anquese tiʼ pejtelelob miʼ yajlelob ti a caj, ¡joñon maʼañic baʼ ora mi caj c yajlel!». Pero cheʼ bajcheʼ tsiʼ wʌn alʌ Cristo, tiʼ caj jiñi bʌqʼuen Pedro tsiʼ yʌlʌ chaʼan mach i cʌñʌyic jiñi i yamigo yicʼot i maestro. Pero tsaʼʌch i chaʼ ñaʼta pañimil (Mat. 26:33, 34, 69-75).

14 Chaʼan maʼ bej sub chaʼan bʌ Jesús, mach jasʌlic jach cheʼ a wom a mel. Tsajcʌben i yejemplo Pedro yicʼot Juan cheʼ bʌ an majqui miʼ ñop i mʌctañet chaʼan maʼ cʌy subtʼan o maʼ cʌy a melben i yeʼtel Jehová. Cʼajtiben Jehová chaʼan miʼ yʌqʼueñet a pʼʌtʌlel, sʌclan a coltʌntel ti congregación i suben jiñi ancianojob yicʼot yambʌ hermanojob bajcheʼ yubil maʼ wubin. Cʼajtesan chaʼan i yoración jiñi hermanojob wen añʌch i pʼʌtʌlel (Efes. 6:18; Sant. 5:16).

15. ¿Chucoch mach yomic maʼ wubin a chʼijyemlel mi tsaʼ jumucʼ cʌyʌ subtʼan?

15 Mach a wubin a chʼijyemlel mi tsaʼ jumucʼ cʌyʌ subtʼan tiʼ caj muʼ bʌ i subeñet yañoʼ bʌ. Cʼajtesan chaʼan jiñi apóstolob tsiʼ jumucʼ cʌyʌyob subtʼan cheʼ bʌ tsaʼ chʌmi Jesús, pero tsaʼ jach chaʼ cajiyob ti subtʼan (Mat. 26:56; 28:10, 16-20). Mach a wʌcʼ chaʼan miʼ ticʼlañet jiñi mach bʌ weñic tsaʼ mele. Qʼuele chuqui miʼ mejlel a cʌn yicʼot bajcheʼ miʼ mejlel a cʼʌn chaʼan maʼ coltan yambʌlob.

16, 17. ¿Chuqui mi laj cʌn ti jiñi oración tsaʼ bʌ i mele jiñi xcʌntʼañob i chaʼan Cristo yaʼ ti Jerusalén?

16 ¿Chuqui yom mi laj cʼajtiben Dios cheʼ bʌ jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel miʼ contrajiñoñobla? Jiñi apóstolob maʼañic tsiʼ cʼajtiyob chaʼan miʼ jisʌbentelob jiñi i contrajintel come yujilob chaʼan Jesús tsiʼ yʌlʌ: «Mi tsaʼʌch i contrajiyoñob, mi caj i contrajiñetla jaʼel» (Juan 15:20). Tsaʼ bʌ i subeyob Jehová jiñʌch iliyi: «Qʼuele bajcheʼ woliyob ti chʼʌcoñel» (Hech. 4:29). Jiñi xcʌntʼañob yujilob chuqui mi caj i yujtel yicʼot chaʼan mucʼʌch caj i tsʼaʼlentelob come wʌn albilix. Pero yujilob chaʼan muʼ bʌ i yʌlob jiñi yumʌlob maʼañic mi caj i mʌctan chaʼan miʼ tsʼʌctiyel chuqui yom bʌ Dios ila ti Pañimil, cheʼ bajcheʼ tsiʼ wʌn alʌ Jesús chaʼan mi laj cʼajtin (Mat. 6:9, 10).

17 Come yom i jacʼbeñob i tʼan Jehová, jiñi xcʌntʼañob tsiʼ cʼajtibeyob: «Acʼʌ chaʼan jiñi a wiñicob miʼ bej subob a tʼan yicʼotob i chʼejlel». Jehová tsiʼ jacʼbeyob ti ora jiñi i yoración. Jiñi relato miʼ bej al: «Tsiʼ ñijca i bʌ yaʼ baqui tempʌbilob, i tiʼ pejtelelob tsaʼ bujtʼiyob ti chʼujul bʌ espíritu i tsaʼ caji i subob jiñi i tʼan Dios yicʼotob i chʼejlel» (Hech. 4:29-31). Mi laj qʼuel chaʼan maʼañic chuqui miʼ mejlel i mʌctan chaʼan miʼ tsʼʌctiyel chuqui yom Jehová (Is. 55:11). Anquese mach mejlic lac lʌtʼ mi la cubin jiñi wocol, Jehová mi caj i yʌqʼueñonla lac pʼʌtʌlel chaʼan mi lac bej sub jiñi wen tʼan mi mucʼʌch laj cʼajtiben i coltaya.

«Mach wiñicobic tsaʼ loti, Dios tsaʼ loti» (Hechos 4:32–5:11)

18. ¿Bajcheʼ tsiʼ coltayob i bʌ jiñi hermanojob añoʼ bʌ ti congregación ti Jerusalén?

18 Mach jalic tsaʼ coli jiñi congregación ti Jerusalén, ti ora jach tsaʼ cʼoti ñumen ti 5 mil.d Anquese mach junlajalic baqui chʼoyolob, «jumpʼejlob jach i pusicʼal yicʼot i ñaʼtʌbal». Ili yom i yʌl chaʼan junlajal chuqui miʼ ñaʼtañob yicʼot chuqui yomob (Hech. 4:32; 1 Cor. 1:10). Mach tsaʼ jach i cʼajtibeyob i coltaya Jehová, tsiʼ comol pʼʌtʼesayob i bʌ jaʼel i tsiʼ yʌqʼueyob i bʌ chuqui i cʼʌjñibal i chaʼañob (1 Juan 3:16-18). Jiñʌch tsaʼ bʌ i mele jiñi xcʌntʼan José, jiñi apóstolob tiʼ subeyob bajcheʼ Bernabé. Ti jumpʼejl bʌ qʼuin tsiʼ choño i lum i tsiʼ luʼ acʼʌ jiñi taqʼuin chaʼan miʼ coltʌntel jiñi hermanojob tsaʼ bʌ cʼotiyob yaʼ ti Jerusalén. Cheʼ bajcheʼ jiñi, jiñi tsijiʼ bʌ xcʌntʼañob miʼ mejlelob ti bej cʌytʌl chaʼan miʼ ñumen cʌñob jiñi i sujmlel i miʼ bej pʼʌtʼañob.

19. ¿Chucoch Jehová tiʼ tsʌnsa Ananías yicʼot Safira?

19 Ananías yicʼot i yijñam i cʼabaʼ Safira tsiʼ choñoyob i lum jaʼel chaʼan miʼ yʌcʼob taqʼuin. Pero tsiʼ ñopo i lotiñob jiñi apóstolob come tsiʼ yʌlʌyob chaʼan tsʼʌcʌlʌch woliʼ yʌcʼob jiñi taqʼuin, pero tsiʼ tʼox chʼʌmʌyob cʌytʌl i maʼañic majqui tiʼ subeyob (Hech. 5:2). Jin chaʼan, Jehová tiʼ tsʌnsayob. Mach chaʼañic maʼañic tsiʼ luʼ acʼʌyob jiñi taqʼuin, chaʼañʌch woliyob ti lot yicʼot chaʼan mach ti jumpʼejlic i pusicʼal woliʼ melob. Mach wiñiquic woliʼ lotiñob, jiñʌch Dios (Hech. 5:4). Ananías yicʼot Safira lajalob bajcheʼ jiñi wiñicob tsaʼ bʌ i taja ti tʼan Jesús yomob jach bʌ i tajob i ñuclel tiʼ tojlel wiñicob, i mach jiñic cheʼ utsʼat miʼ qʼuejlelob ti Dios (Mat. 6:1-3).

20. ¿Chuqui mi laj cʌn chaʼan muʼ bʌ la cʌqʼuen Jehová?

20 Ili ora, yonlel Testigojob miʼ coltañob jiñi eʼtel chaʼan bʌ subtʼan cheʼ bajcheʼ tsiʼ mele jiñi xcʌntʼañob ti Jerusalén. Mach michʼoñicla mi xicʼbiloñicla mi la cubin chaʼan mi laj cʼʌn jiñi lac tiempo yicʼot lac taqʼuin come Jehová maʼañic miʼ mulan bajcheʼ jiñi (2 Cor. 9:7). Mach jiñic ñuc i cʼʌjñibal jaypʼejl mi la cʌcʼ, jiñʌch chucoch mi la cʌcʼ (Mar. 12:41-44). Jin chaʼan, mach cheʼic yomonla bajcheʼ Ananías yicʼot Safira, mach lac melben i yeʼtel Dios chaʼan jach an chuqui la com miʼ yʌqʼueñonla o chaʼan la com lac ñuclel. Laʼ lac mel chaʼañʌch laj cʼuxbiya ti Dios yicʼot lac piʼʌlob, cheʼ bajcheʼ tsiʼ mele Pedro, Juan yicʼot Bernabé (Mat. 22:37-40).

PEDRO, JUNTIQUIL XCHUC CHɅY TSAʼ BɅ SUJTI TI CHʼEJL BɅ APÓSTOL

Ili apóstol joʼchajp bajcheʼ miʼ cʌjñel yaʼ ti Biblia: Symeón (ti hebreo), Simón (cheʼ miʼ chaʼlentel ti traducir ti griego), Cefas (ti arameo), i Pedro (cheʼ miʼ chaʼlentel ti traducir ti griego), i cheʼ jaʼel miʼ cʌjñel ti jiñi chaʼpʼejl i cʼabaʼ Simón Pedro (Mat. 10:2, 16:16, Juan 1:42, Hech. 15:14).

Pedro

Pedro ñujpuñem, i yaʼ tiʼ yotot yaʼan i yeran yicʼot i suegra (Mar. 1:29-31). Chʼoyol ti Betsaida, jumpʼejl tejclum am bʌ tiʼ nortejlel jiñi mar ti Galilea, cheʼ jiñi tsaʼ majli ti chumtʌl ti tʼejl Capernaúm (Luc. 4:31, 38, Juan 1:44). Juntiquilʌch xchuc chʌy. Jesús tsaʼ letsi tiʼ barco Pedro cheʼ bʌ tsiʼ yʌcʼʌ i discurso tiʼ tʼejl jaʼ baqui an yonlel lac piʼʌlob. Cheʼ bʌ tsʼitaʼ ñumeñix ora, Jesús tiʼ sube Pedro chaʼan miʼ choc jiñi i chimoʼchʌy ti mar, i ti jumpʼejl milagro tsiʼ locʼsa yonlel chʌy. Come Jesús tsiʼ qʼuele chaʼan woli ti bʌqʼuen, tiʼ sube: «Mach a chaʼleñix bʌqʼuen. Cʼʌlʌl ti ili ora, mi caj a sʌclan quixtañujob cheʼ bajcheʼ maʼ sʌclan chʌy» (Luc. 5:1-11). Miʼ chaʼlen eʼtel yicʼot jiñi i yeran i cʼabaʼ Andrés, yicʼot Santiago i Juan, pero iliyob tsiʼ cʌyʌyob ili eʼtel come tsiʼ jacʼʌyob sujtel ti xcʌntʼan i chaʼan Jesús (Mat. 4:18-22; Mar. 1:16-18). Cheʼ bʌ ñumeñix jumpʼejl jab, Jesús tsiʼ yajca Pedro chaʼan miʼ yochel ti jiñi 12 i apóstolob, yom bʌ i yʌl «chocbilob majlel» (Mar. 3:13-16).

Jesús an i tajol tiʼ sube Pedro, Santiago yicʼot Juan chaʼan miʼ tsajcañob baqui miʼ majlel. Jumpʼejl ejemplo, yaʼañob cheʼ bʌ tsaʼ qʼuextʌyi bajcheʼ yilal Jesús, cheʼ bʌ tsaʼ chaʼ cuxtesʌnti i yalobil Jairo yicʼot cheʼ bʌ yaʼan ti pʌcʼʌbʌl Getsemaní (Mat. 17:1, 2, 26:36-46, Mar. 5:22-24, 35-42, Luc. 22:39-46). Ili uxtiquilob yicʼot Andrés jiñʌch tsaʼ bʌ i cʼajtibeyob chuqui mi caj i yʌcʼ ti cʌñol chaʼan talix jiñi i jilibal (Mar. 13:1-4).

Pedro miʼ yʌl chuqui miʼ ñaʼtan, wen chʼejl i an i tajol maʼañic miʼ ñaxan ñaʼtan chuqui miʼ mel. Tsiquil chaʼan Pedro jiñʌch muʼ bʌ i ñaxan chaʼlen tac tʼan. Yaʼ ti Evangelio tac miʼ pʌs chaʼan jiñʌch muʼ bʌ i ñumen chaʼlen tʼan cheʼ bajcheʼ jiñi yambʌ 11 apóstolob. An i tajol jiñi yambʌlob ñʌchʼʌlob jach, pero Pedro woliʼ mel cʼajtiya tac (Mat. 15:15, 18:21, 19:27-29, Luc. 12:41, Juan 13:36-38). I jin jach maʼañic bʌ tsiʼ yʌcʼʌ chaʼan Jesús miʼ pocben i yoc, pero cheʼ bʌ Jesús tsiʼ tiqʼui, pedro tiʼ sube chaʼan yom mi pocben i cʼʌb yicʼot i jol (Juan 13:5-10).

Pedro miʼ wen cʼuxbin Jesús, jin chaʼan ti jumpʼejl bʌ qʼuin tiʼ sube chaʼan maʼañic chucoch yom miʼ ñusan wocol yicʼot miʼ tsʌnsʌntel, pero Jesús ti jamʌ sube chaʼan mach weñic woli bʌ i ñaʼtan (Mat. 16:21-23). Ti jiñi acʼʌlel cheʼ bʌ muqʼuix caj i tsʌnsʌntel Jesús, Pedro tiʼ sube chaʼan maʼañic baʼ ora mi caj i cʌy anquese jiñi yambʌlob miʼ cʌyob. Cheʼ bʌ tsiʼ chucuyob Jesús, Pedro tsiʼ chʼʌmʌ jumpʼejl espada chaʼan miʼ coltan Jesús yicʼot tiʼ tsajca majlel tiʼ yotot jiñi ñumen ñuc bʌ sacerdote. Anquese tsiʼ mele bajcheʼ ili, uxyajl tsiʼ yʌlʌ chaʼan mach i cʌñʌ Jesús, cheʼ jiñi tsiʼ wen ucʼta i bʌ come tsiʼ qʼuele chaʼan mach weñic chuqui tsiʼ mele (Mat. 26:31-35, 51, 52, 69-75).

Cheʼ bʌ tsaʼ chʌmi Jesús yicʼot cheʼ bʌ tsaʼ chaʼ chʼojyi, jiñi apóstolob tsaʼ majliyob ti Galilea. Cheʼ bʌ yaʼañob yaʼi, Pedro tsiʼ yʌlʌ chaʼan miʼ majlel ti chuc chʌy i an apóstolob tsaʼ bʌ majliyob yicʼot. Cheʼ bʌ Pedro tsiʼ taja i qʼuel chaʼan Jesús yaʼan ti i tiʼ jaʼ, tsiʼ choco jubel i bʌ yaʼ ti barco i ñuxijel tsaʼ majli. Jesús woliʼ melbeñob chʌy chaʼan miʼ cʼuxob. Cheʼ bʌ woliʼ cʼuxob, Jesús tsiʼ cʼajtibe Pedro mi mucʼʌch i ñumen cʼuxbin bajcheʼ jiñi chʌy. Cheʼ bajcheʼ iliyi woliʼ suben chaʼan yom miʼ tsajcan tiʼ pejtelel ora, i mach jiñix miʼ chʌn mel jiñi i yeʼtel chaʼan bʌ chuc chʌy o yambʌ eʼtel (Juan 21:1-22).

Jesús tsiʼ yʌqʼue i pʼʌtʌlel Pedro chaʼan miʼ sujtel ti apóstol tiʼ tojlel jiñi tsepbiloʼ bʌ i pʌchʌlel (Gál. 2:8, 9). Pedro tiʼ sube wen tʼan jiñi judíojob yaʼ bʌ chumulob ti Babilonia (ti ili ora cʌmbil bajcheʼ Irak) ti jiñi jabil 62 cʼʌlʌl ti 64 (1 Ped. 5:13). Yaʼʌch baqui tiʼ tsʼijbu jiñi ñaxam bʌ carta, i tajol yaʼʌch tiʼ tsʼijbu jiñi i chaʼpʼejlel. Tsiquil chaʼan Pedro wen chʼejl yicʼot tsiʼ pʌsʌ i pʼuntaya cheʼ bʌ tsiʼ mele jiñi i yeʼtel.

JUAN, JIÑI CʼUXBIBIL BɅ XCɅNTʼAN I CHAʼAN JESÚS

I papá jiñi apóstol Juan jiñʌch Zebedeo i jiñi i yeran jiñʌch jiñi apóstol Santiago. Miʼ ñaʼtʌntel chaʼan i mamá jiñʌch Salomé i chich María, i mamá Jesús (Mat. 10:2; 27:55, 56; Mar. 15:40; Luc. 5:9, 10). Tajol Juan yicʼot Jesús i primojob i bʌ. Jiñi i familia Juan añobʌch i taqʼuin yilal come miʼ tojob i wiñicob ti chuc chʌy (Mar. 1:20). Salomé tiʼ tsajca ñumel Jesús tiʼ subtʼan i cheʼ bʌ miʼ cʼotel ti Galilea miʼ yʌqʼuen chuqui i cʼʌjñibal i chaʼan. Cheʼ bʌ tsaʼ chʌmi Jesús tsiʼ mʌñʌ xojocña tac bʌ aceite chaʼan miʼ mulbeñob tiʼ bʌcʼtal (Mar. 16:1; Juan 19:40). Tajol Juan parte chumulix (Juan 19:26, 27).

Juan

Ti ñaxan, tajol Juan xcʌntʼan i chaʼan jaʼel Juan jiñi Xʼacʼ chʼʌmjaʼ, tajol yaʼan yicʼot Andres cheʼ bʌ Juan jiñi Xʼacʼ chʼʌmjaʼ tsiʼ yʌlʌ tiʼ tojlel Jesús: «¡Qʼuelela, jiñi i Tiñʌmeʼ Dios!» (Juan 1:35, 36, 40). Cʼʌlʌl ti jimbʌ ora tsaʼ majli yicʼot Jesús ti Caná i tsiʼ qʼuele jiñi ñaxam bʌ milagro tsaʼ bʌ i mele (Juan 2:1-11). Tajol yaʼan yicʼot jaʼel ti Jerusalén, Samaria yicʼot ti Galilea come yaʼ ti Evangelio wen tsiʼ laj tsictesa chuqui tsaʼ ujti. Juntiquilʌch wiñic xucʼul bʌ ti chuqui miʼ ñop come ti ora tsiʼ cʌyʌ i yeʼtel bajcheʼ xchuc chʌy i tiʼ tsajca Jesús cheʼ bajcheʼ tsiʼ mele Santiago, Pedro yicʼot Andres (Mat. 4:18-22).

Anquese jiñi Evangelio tac maʼañic miʼ wen taj ti tʼan Juan bajcheʼ Pedro, Juan wen chʼejlʌch jaʼel. Jin chaʼan, Jesús tsiʼ yotsʌbe i yʌlas cʼabaʼ Juan yicʼot Santiago bajcheʼ Boanerges, ili yom i yʌl «i yalobilob chajc» (Mar. 3:17). Ti ñaxan, ili chaʼtiquilob yomob chaʼan miʼ qʼuejlelob ti ñuc, jin chaʼan tsiʼ chocoyob majlel i mamá chaʼan miʼ cʼajtibeñob Jesús chaʼan miʼ yʌqʼuentelob ñumen ñuc bʌ i yeʼtel yaʼ ti Yumʌntel. I sujmʌch chaʼan mach weñic tsaʼ bʌ i meleyob, pero ili miʼ pʌs chaʼan mucʼʌch i ñopob chaʼan i sujmʌch jiñi Yumʌntel, i Jesús tsiʼ cʌntesa jiñi i apóstolob chaʼan yom miʼ pʌsob i pecʼlel (Mat. 20:20-28).

Juan tsaʼʌch i pʌsʌ i chʼejlel cheʼ bʌ tsiʼ ñopo i ticʼ juntiquil wiñic chaʼan maʼañic miʼ choc loqʼuel xiba tiʼ cʼabaʼ Jesús come mach yaʼic majlel yicʼotob jiñi yambʌ xcʌntʼañob i chaʼan. I cheʼ bʌ jiñi chumuloʼ bʌ ti jumpʼejl tejclum ti Samaria maʼañic tsiʼ jacʼʌ i yotsañob Jesús yicʼot jiñi xcʌntʼañob, Juan tsiʼ yʌlʌ chaʼan miʼ cʼajtin chaʼan miʼ chojquel jubel cʼajc ti panchan i miʼ jisan jiñi lac piʼʌlob. Pero Jesús tsiʼ tiqʼui, ti wiʼil Juan tsaʼʌch ñumen cʼoti i chʼʌmben i sujm i tsiʼ ñumen pʌsʌ i pʼuntaya (Luc. 9:49-56). Anquese añʌch i sajtemal, jiñʌch jiñi xcʌntʼan muʼ bʌ i wen cʼuxbintel ti Jesús. Cheʼ bʌ Jesús muqʼuix caj i chʌmel, tiʼ sube Juan chaʼan miʼ cʌntan María, jiñi i mamá (Juan 19:26, 27; 21:7, 20, 24).

Cheʼ bajcheʼ tsiʼ wʌn alʌ Jesús, Juan jiñʌch jiñi apóstol ñumen jal ba tsaʼ chumle (Juan 21:20-22). Cheʼ bʌ woliʼ mel i yeʼtel jiñi emperador Domiciano, Juan tsaʼ chojqui majlel ti cárcel yaʼ ti Patmos cheʼ bʌ ñoxix tiʼ caj miʼ yʌcʼ ti cʌñol Dios yicʼot miʼ yʌcʼ ti cʌñol Jesús. Ti jiñi jabil majlel 96 tsaʼ pʌsbenti chuqui tac tsaʼ bʌ i tsʼijbu yaʼ ti Apocalipsis (Apoc. 1:1, 2, 9). Miʼ ñaʼtʌntel chaʼan tsaʼ majli ti Efeso cheʼ bʌ tsaʼ loqʼui ti cárcel, yaʼʌch baqui tiʼ tsʼijbu jiñi i Evangelio yicʼot jiñi uxpʼejl i carta. Tajol yaʼʌch tsaʼ chʌmi ti jiñi tejclum ti jiñi jabil majlel 100, i 70 jab tsiʼ melbe i yeʼtel Jehová.

a Jiñi oración tac yaʼ ti templo miʼ mejlel cheʼ bajcheʼ hora miʼ yʌjqʼuel jiñi majtañʌl tac cheʼ ti sʌcʼan yicʼot ti icʼan. Cheʼ ti icʼan, lʌcʼʌ las tresix.

b Qʼuele jiñi recuadro «Pedro, juntiquil xchuc chʌy tsaʼ bʌ sujti ti chʼejl bʌ apóstol» yicʼot «Juan, jiñi cʼuxbibil bʌ xcʌntʼan i chaʼan Jesús».

c Qʼuele jiñi recuadro «Jiñi ñumen ñuc bʌ sacerdote yicʼot jiñi ñuc bʌ sacerdotejob».

d Cheʼ ti jabil 33, tajol yaʼ ti Jerusalén an jach cheʼ bʌ 6 mil fariseojob yicʼot mach cabʌlic jiñi saduceojob, tajol jin chaʼan tsiʼ bʌcʼñayob cheʼ woliʼ pʌstʌl chaʼan bʌ Jesús.

    Jun tac ti chol (2006-2025)
    Loq'uel
    Ochen
    • ch'ol
    • Chocben majlel
    • Bajcheʼ a wom
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condiciones de uso
    • Política de privacidad
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Ochen
    Chocben majlel