Dios miʼ qʼuel ti ñuc jiñi xʼixicob
CHEʼ bʌ Jesús tsajñi wʌʼ ti lum, tsiʼ pʌsʌ ti wen bajcheʼ yilal jiñi i Tat am bʌ ti panchan yicʼot chuqui muʼ bʌ i mel. Tsiʼ yʌlʌ: «Maʼañic mic mel chuqui bajñel com, jiñi muʼ bʌ cʌl jiñʌch tsaʼ bʌ i pʌsbeyon jiñi Tatʌl». Tsiʼ chaʼ alʌ: «Tiʼ pejtelel ora mic mel chuqui miʼ mulan» (Juan 8:28, 29; Colosenses 1:15). Jin chaʼan, mi com lac tsʼitaʼ cʌn bajcheʼ yilal miʼ qʼuel Dios jiñi xʼixicob yicʼot chaʼan bajcheʼ yilal yom miʼ mejlelob tiʼ tojlel, yom mi laj qʼuel tsaʼ bʌ i mele Jesús.
Jiñi am bʌ i meleyob cabʌl estudio chaʼan jiñi Evangelio tac an cʼotem i qʼuelob chaʼan Jesús yʌñʌlʌch bajcheʼ miʼ qʼuel jiñi xʼixicob i mach lajalic bajcheʼ jiñi yambʌlob ti jiñi bʌ ora. ¿Bajcheʼ an i sujmlel iliyi? ¿Yom ba i yʌl iliyi chaʼan jiñi xʼixic miʼ mejlel i mel chuqui jach yom o yom chaʼan pʼisbil jach?
Bajcheʼ yilal tsiʼ mele Jesús tiʼ tojlel jiñi xʼixicob
Jesús mach lecojic tsiʼ qʼuele jiñi xʼixicob. Cabʌl jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel ti ñopbalʌl miʼ ñaʼtañob chaʼan jiñi xʼixicob miʼ yʌcʼob ti wocol jiñi wiñicob cheʼ bʌ miʼ waʼ pejcañob, i cheʼ jaʼel miʼ ñaʼtañob chaʼan miʼ waʼ pʌjyelob majlel ti tsʼiʼlel. I tsaʼ tijqʼuiyob chaʼan maʼañic miʼ pejcañob jiñi wiñicob yaʼ baqui an cabʌl lac piʼʌlob i cheʼ jaʼel mach yomic miʼ loqʼuelob mi maʼan miʼ mosob i jol. Pero Jesús maʼañic baqui ora tsiʼ yʌlʌ chaʼan maʼañic miʼ yoque chʼʌjmel ti ñuc jiñi xʼixicob. Tsaʼ bʌ i yʌlʌ Jesús jiñʌch cheʼ jiñi wiñicob miʼ ticʼob i bʌ, i mach lecojic yom miʼ waʼ qʼuelob jiñi xʼixicob yicʼot yom miʼ qʼuelob ti ñuc (Mateo 5:28).
Ti jumpʼejl bʌ qʼuin Jesús tsiʼ yʌlʌ: «Majqui jach miʼ chaʼlen i bʌ ti divorciar tiʼ yijñam i miʼ ñujpuñel yicʼot yambʌ xʼixic, woliʼ chaʼlen tsʼiʼlel tiʼ tojlel jiñi ñaxam bʌ» (Marcos 10:11, 12). Jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel ti ñopbalʌl miʼ yʌlob chaʼan juntiquil wiñic miʼ mejlel i chaʼlen i bʌ ti divorciar tiʼ tojlel i yijñam «tiʼ caj baqui jach bʌ wocol», pero Jesús mach cheʼic miʼ ñaʼtan bajcheʼ jiñi (Mateo 19:3, 9). Lʌcʼʌ tiʼ pejtelel jiñi judíojob mach weñic bajcheʼ miʼ ñaʼtañob chaʼan jiñi tsʼiʼlel. Maʼañic miʼ ñopob chaʼan cheʼ bʌ juntiquil wiñic miʼ piʼlen juntiquil xʼixic mach bʌ yijñamic woliʼ chaʼlen tsʼiʼlel, miʼ yʌlob chaʼan cojach jiñi xʼixicob añob i mul cheʼ bʌ miʼ piʼleñob mach bʌ i piʼʌlic. Juntiquil wen yujil bʌ chaʼan Biblia tiʼ tsʼijbu, «cheʼ bʌ Jesús tsiʼ yʌlʌ chaʼan jiñi wiñic yom xucʼul tiʼ tojlel i yijñam tsiʼ yʌcʼʌ ti ñaʼtʌntel chaʼan jiñi xʼixic yom miʼ chʼʌjmel ti ñuc».
Tsaʼ bʌ i yʌlʌ Jesús tiʼ tojlel jiñi xʼixicob bej anto i cʼʌjñibal ili ora: Yaʼ tiʼ congregación jiñi i testigojob Jehová, jiñi xʼixicob mucʼʌch i mejlel ti tem ajñel yicʼot jiñi wiñicob, come yujilob chaʼan jiñi wiñicob mach lecojic mi caj i qʼuelob i maʼañic mi caj i ñumelob ti pʼis tiʼ tojlel. Jiñi wiñicob xñoptʼañoʼ bʌ miʼ chaʼleñob wersa chaʼan miʼ qʼuelob jiñi xʼixicob añobix bʌ i jabilel, bajcheʼ i mamá, jiñi xchʼocobto bʌ miʼ qʼuelob bajcheʼ i chich o i yijtsʼiñob, i yom sʌcob i melbal tiʼ tojlelob (1 Timoteo 5:2).
Jesús tsiʼ yʌqʼue i yorajlel chaʼan miʼ cʌntesan jiñi xʼixicob. Jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel ti ñopbalʌl miʼ mʌctañob jiñi xʼixicob chaʼan maʼañic miʼ cʌntesʌntelob. Pero Jesús tsaʼʌch i yʌqʼue i yorajlel chaʼan miʼ cʌntesañob ti jiñi i sujmlel i yicʼot chaʼan miʼ yʌlob chuqui muʼ bʌ i ñaʼtañob. Cheʼ jaʼel tsiʼ yʌlʌ chaʼan mach ti otot jach miʼ chaʼleñob eʼtel. Tsiʼ pʌsʌ cheʼ bʌ maʼañic tsiʼ mucbe María chuqui woli bʌ i yʌl (Lucas 10:38-42). Cheʼ bajcheʼ tsiʼ jacʼbe Jesús jiñi Marta chaʼan cheʼ bʌ tsaʼ chʌmi jiñi i yeran, Lázaro, tsiʼ pʌsʌ chaʼan tsaʼʌch i chʼʌmʌ ti ñuc jiñi tsaʼ bʌ i cʌñʌ tiʼ tojlel Jesús (Juan 11:21-27).
Jesús yomʌch i cʌntesan jiñi xʼixicob. Lʌcʼʌ tiʼ pejtelel jiñi judíajob añoʼ bʌ i yalobil chʼiton bʌ yomob chaʼan miʼ sujtel ti juntiquil xʼaltʼan. Jin chaʼan cheʼ bʌ tiʼ sube juntiquil xʼixic «tijicña jiñi xʼixic tsaʼ bʌ i yʌcʼʌyet ti pañimil», Jesús tiʼ sube chaʼan ñumen ñucʌch i cʼʌjñibal jiñi muʼ bʌ i jacʼben i tʼan Dios (Lucas 11:27, 28). Cheʼ bajcheʼ ili, Jesús tsiʼ pʌsʌ chaʼan yom ñumen tijicña chaʼan bajcheʼ an yicʼot Dios i mach jiñic jach chaʼan cheʼ bʌ miʼ yʌcʼ ti pañimil i yalobil (Juan 8:32).
Tsaʼ bʌ i yʌlʌ Jesús tiʼ tojlel jiñi xʼixicob bej anto i cʼʌjñibal ili ora: Yaʼ tiʼ congregación jiñi i testigojob Jehová cheʼ bʌ jiñi hermanajob miʼ yʌcʼob i comentario wen utsʼatax qʼuejlel. Jiñi mucʼoʼ bʌ ti cʌntesa yaʼ ti plataforma miʼ qʼuelob ti ñuc jeʼel jiñi xʼixicob come miʼ pʌsob wem bʌ ejemplo tiʼ pejtelel ora (Tito 2:3). Cheʼ jaʼel miʼ chaʼleñob coltaya chaʼan miʼ sujbel jiñi wen tʼan chaʼan i Yumʌntel Dios (Salmo 68:1, Traducción del Nuevo Mundo, qʼuele jiñi recuadro «¿Tsaʼ ba yʌlʌ jiñi apóstol Pablo chaʼan mach yomic miʼ chaʼleñob tʼan jiñi xʼixicob?»).
Jesús miʼ qʼuel ti ñuc jiñi xʼixicob. Ti wajali jiñʌch miʼ wen chʼʌjmel ti ñuc jiñi chʼitoñob. Jiñi Talmud miʼ yʌl: «Wen tijicña miʼ yubiñob jiñi tatʌlob chʼitoñoʼ bʌ i yalobil pero chʼijyem miʼ yubiñob jiñi xchʼoc i chaʼan». Jiñi tatʌlob am bʌ i chaʼañob xchʼocob wen wocolʌch miʼ yubiñob come yom miʼ sʌclañob majqui miʼ ñujpuñel yicʼot i cheʼ jaʼel yom miʼ tojob majqui miʼ pʌyben jiñi i yixicpʼeñal i maʼañic miʼ pijtañob chaʼan jin mi caj i cʌntañob cheʼ bʌ ñoxobix.
Jesús junlajal miʼ qʼuel ti ñuc jiñi alʌ chʼiton yicʼot jiñi alʌ xchʼoc. Tsiʼ techbe i chʼiton jiñi mebaʼ xʼixic yaʼ ti Naín, i cheʼ jaʼel tsiʼ techbe i yalʌ chʼoc Jairo (Marcos 5:35, 41, 42; Lucas 7:11-15). Ti jumpʼejl bʌ qʼuin jaʼel, Jesús tiʼ tsʼʌca juntiquil xʼixic «añix bʌ 18 jab an i chaʼan juntiquil jontol bʌ espíritu tsaʼ bʌ i cʼamʼesa». I tsaʼ cʼoti i suben «bajcheʼ xʼixic i pʼolbal bʌ Abrahán», ili jumpʼejlʌch tʼan mach bʌ wen ñʌmʌlic ti ubintel tiʼ tojlel judíojob (Lucas 13:10-16). Cheʼ bʌ Jesús tsiʼ yʌlʌ ili tʼan, tsiʼ pʌsʌ chaʼan junlajalʌch yom miʼ qʼuejlelob jiñi xʼixicob yicʼot chaʼan wen pʼʌtʌlobʌch i ñopoñel (Lucas 19:9; Gálatas 3:7).
Tsaʼ bʌ i yʌlʌ Jesús tiʼ tojlel jiñi xʼixicob bej anto i cʼʌjñibal ili ora: Yaʼ ti Asia miʼ yʌjlel chaʼan cheʼ bʌ miʼ cosʌntel juntiquil alʌ xchʼoc lajal bajcheʼ miʼ mulbentel i ñichteʼ i piʼʌl bʌ ti chumtʌl. Pero juntiquil tatʌl xñoptʼan bʌ muʼ bʌ i cʼuxbin i yalobilob, mach cheʼic miʼ mel bajcheʼ jiñi, miʼ wen cʌntan i yalobil, mi chʼiton o mi alʌ xchʼoc, i cheʼ jaʼel miʼ chaʼlen wersa chaʼan miʼ chʼʌm i cʌntesʌntel yicʼot chaʼan cʼocʼ miʼ yajñel.
Jesús miʼ ñop tiʼ tojlel jiñi xʼixicob. Ti jumpʼejl meloñibʌl chaʼan judíojob maʼañic miʼ wen chʼʌjmel ti ñuc chuqui miʼ yʌl juntiquil xʼixic lajal jach bajcheʼ woli ti tʼan juntiquil xtroñel. Jiñi historiador Josefo tsiʼ yʌlʌ: «Mach wen ñuc i cʼʌjñibal chuqui miʼ yʌlob come xʼixicob».
¡Jesús ñoj qʼuexelʌch! Jesús tsiʼ yajca xʼixicob chaʼan miʼ subob chaʼan tsaʼix chaʼ tejchi (Mateo 28:1, 8-10). Jiñi xucʼul bʌ xʼixicob tsaʼʌch i qʼueleyob bajcheʼ tiʼ tsʌnsayob Jesús yicʼot bajcheʼ tsiʼ mucuyob, pero jiñi apóstolob wocol tsiʼ yubiyob chaʼan miʼ ñopbeñob i tʼan jiñi xʼixicob (Mateo 27:55, 56, 61; Lucas 24:10, 11). Cheʼ bʌ Jesús tsiʼ yajca xʼixicob chaʼan miʼ qʼuel chaʼan tsaʼix chaʼ tejchi, tsiʼ pʌsʌ chaʼan mucʼʌch i ñop tiʼ tojlelob yicʼot chaʼan mucʼʌch i mejlelob ti sujtel jaʼel bajcheʼ xcʌntʼan i chaʼan (Hechos 1:8, 14).
Tsaʼ bʌ i yʌlʌ Jesús tiʼ tojlel jiñi xʼixicob bej anto i cʼʌjñibal ili ora: Jiñi wiñicob añoʼ bʌ jumpʼejl i yeʼtel ti congregación miʼ pʌsob chaʼan mucʼʌch i qʼuelob ti ñuc jiñi xʼixicob cheʼ bʌ miʼ chʼʌmob ti ñuc chuqui miʼ yʌlob. Jiñi wiñicob miʼ qʼuelob ti ñuc jiñi i yijñam cheʼ bʌ wen jach miʼ ñʌchʼtañob chuqui miʼ yʌlob (1 Pedro 3:7; Génesis 21:12).
Jiñi principio tac am bʌ ti Biblia miʼ yʌqʼuen i tijicñʌyel jiñi xʼixic
Jiñi muʼ bʌ i lajiñob Cristo mach cojach miʼ xicʼob jiñi xʼixicob, miʼ qʼuelob ti ñuc come jiñʌch tsaʼ bʌ i mulaj Dios cheʼ bʌ tsiʼ mele jiñi xʼixic (Génesis 1:27, 28). Jiñi ñoxiʼalob xñoptʼañoʼ bʌ, maʼañic miʼ yʌcʼob ti ñaʼtʌntel chaʼan jin jach ñumen ñucob. Miʼ jacʼob jiñi principio tac am bʌ ti Biblia chaʼan tijicña miʼ yajñel jiñi i yijñamob (Efesios 5:28, 29).
Cheʼ bʌ Yelena tsaʼ caji i chʼʌm estudio maʼañic miʼ yʌl chaʼan miʼ wen ticʼlʌntel ti ñoxiʼal. Come jiñi i ñoxiʼal tsaʼ coli baqui an cabʌl jontolil yicʼot baqui ñʌmʌl jach ti xujchʼintel jiñi xʼixicob chaʼan miʼ pʌyob i cheʼ jaʼel miʼ wen ticʼlʌntel jiñi xʼixicob. Yelena miʼ yʌl: «Jiñi Biblia tsiʼ yʌqʼueyon c pʼʌtʌlel, tsaʼ j cʌñʌ chaʼan añʌch juntiquil Dios muʼ bʌ i cʼuxbiñon tiʼ sujm, muʼ bʌ i qʼuelon ti ñuc yicʼot muʼ bʌ i ñaʼtañob. Tsaʼ c ñaʼta chaʼan jiñi c ñoxiʼal mucʼʌch i mejlel i qʼuextan i melbal jaʼel miʼ tsaʼ i chʼʌmʌ jumpʼejl estudio». Tsaʼ mejli i qʼuel Yelena iliyi cheʼ bʌ jiñi i ñoxiʼal tsiʼ chʼʌmʌ jaʼ i tsaʼ sujti ti Testigo. Yelena miʼ chaʼ al: «Jiñi c ñoxiʼal tsaʼ mejli i qʼuextan i melbal i ti lon c chaʼticlel tsaʼ lon j cʌñʌ chaʼan mi lon c ñusʌben lon c bʌ lon c mul». Yelena miʼ bej al: «Jiñi principio tac tsaʼʌch i coltayon j qʼuel chaʼan mucʼʌch c ñumen cʼuxbintel yicʼot chaʼan cʌntʌbiloñʌch tic ñujpuñel» (Colosenses 3:13, 18, 19).
Cabʌl an i ñusayob cheʼ bajcheʼ Yelena. Yonlel xʼixicob xñoptʼañoʼ bʌ, tijicñayob come temel yicʼotob i ñoxiʼal miʼ chaʼleñob wersa chaʼan miʼ jacʼob jiñi principio tac am bʌ ti Biblia chaʼan wen miʼ yajñelob i ñujpuñel. Cheʼ jaʼel, miʼ ñuqʼuesʌbentelob i pusicʼal, miʼ chʼʌjmelob ti ñuc yicʼot miʼ mejlel ti tem ajñel yicʼot i yermañujob (Juan 13:34, 35).
Tiʼ pejtelel jiñi xñoptʼañob wiñicob o xʼixicob yujilob chaʼan mach tojobic yicʼot xmulilob i yaʼ ochemob jaʼel ti jiñi melbiloʼ bʌ bajcheʼ maʼañic bʌ i cʼʌjñibal tsaʼ sujtesʌnti. Pero mucʼʌch i ñopob chaʼan mi mucʼʌch i lʌcʼtesañob i bʌ ti jiñi Dios muʼ bʌ i cʼuxbiñob, Jehová, «mi caj i cojlel bajcheʼ xyaj eʼtel i chaʼan jiñi mulil i libre mi caj i sujtelob bajcheʼ jiñi i yalobilob Dios». ¡Wen utsʼatax chuqui woliʼ pijtañob jiñi wiñicob yicʼot xʼixicob cʌntʌbiloʼ bʌ ti Dios! (Romanos 8:20, 21).