BIBLIOTECA TI INTERNET Watchtower
Watchtower
BIBLIOTECA TI INTERNET
ch'ol
ʌ
  • Λ
  • ʌ
  • ʼ
  • BIBLIA
  • JUN TAC
  • TEMPA BɅ TAC
  • bt cʌntesʌntel 3 i yopol 20-27
  • «Tsaʼ bujtʼiyob ti chʼujul bʌ espíritu»

Ma'añic video cha'an ili.

Ñusʌbeñon lojon, maʼañic tsiʼ jamʌ jiñi video.

  • «Tsaʼ bujtʼiyob ti chʼujul bʌ espíritu»
  • Laʼ lac sub «ti tsʼʌcʌl chaʼan bʌ jiñi i Yumʌntel Dios»
  • Subtítulo
  • Lʌcʼʌ lajal bʌ yicʼot
  • «Ti jumpʼejl jach ajñibʌl añob tiʼ pejtelelob» (Hechos 2:1-4)
  • «Tsiʼ yubiyob chaʼan jiñi xcʌntʼañob woliyob ti tʼan tiʼ tʼañob» (Hechos 2:5-13)
  • «Pedro tsaʼ waʼle» (Hechos 2:14-37)
  • «Ti jujuntiquiletla chaʼlenla chʼʌmjaʼ» (Hechos 2:38-47)
  • Miʼ chʼʌmob chʼujul bʌ espíritu
    Cʌñʌ am bʌ ti Biblia
Laʼ lac sub «ti tsʼʌcʌl chaʼan bʌ jiñi i Yumʌntel Dios»
bt cʌntesʌntel 3 i yopol 20-27

CAPÍTULO 3

«Tsaʼ bujtʼiyob ti chʼujul bʌ espíritu»

Jiñi chʼujul bʌ espíritu tsaʼ bʌ aqʼuentiyob ti jiñi Pentecostés tsaʼʌch i coltayob

Chucul ti Hechos 2:1-47

1. Alʌ chuqui woliʼ yujtel tiʼ qʼuiñilel jiñi Pentecostés.

CABɅL chuqui woliʼ yujtel ti Jerusalén.a Yaʼ ti templo woli (choncol) i letsel i butsʼil jiñi pulʌntib cheʼ bʌ jiñi levitajob woli (yʌquel) i cʼʌyiñob jiñi Hallel (ili jiñʌch jiñi Salmos 113 cʼʌlʌl 118). Tajol an junmojt muʼ bʌ i cʼʌyiñob jumpʼejl parte i jiñi yañoʼ bʌ mi sujtel i jacʼob, ili cʌmbil bajcheʼ jiñi cʼay antifonal. I yaʼ ti bij an cabʌl lac piʼʌlob chʼoyoloʼ bʌ ti ñajt tac bʌ tejclum bajcheʼ Elam, Mesopotamia, Capadocia, Ponto, Egipto yicʼot Roma.b ¿I chuqui ti qʼuiñijel woliʼ mejlel? Jiñʌch jiñi Pentecostés o i qʼuiñilel jiñi ñaxan tac bʌ i wut pʌcʼʌbʌl (Nm. 28:26). Jumpʼejlʌch qʼuiñijel muʼ bʌ i mejlel ti jujumpʼejl jab i miʼ pʌs chaʼan i yorajlelix miʼ yujtel ti lotol jiñi cebada i miʼ tejchel ti lojtel jiñi trigo.

Jumpʼejl mapa muʼ bʌ i pʌs baqui tsaʼ tiliyob jiñi tsaʼ bʌ i ñʌchʼtayob jiñi wen tʼan cheʼ ti Pentecostés ti jabil 33. 1. Alʌ tejclum tac: Libia, Egipto, Etiopía, Bitinia, Ponto, Capadocia, Judea, Mesopotamia, Babilonia, Elam, Media yicʼot Partia. 2. Ñuqui tejclum tac: Roma, Alejandría, Menfis, Antioquía (de Siria), Jerusalén yicʼot Babilonia. 3. Jaʼ tac: Mar Mediterráneo, mar Negro, mar Rojo, mar Caspio yicʼot golfo Pérsico.

JERUSALÉN, BAQUI MIʼ CHAʼLEÑOB CHʼUJUTESAYA JIÑI JUDÍOJOB

Lʌcʼʌ tiʼ pejtelel jiñi muʼ bʌ i yʌjlel yaʼ ti ñaxan tac bʌ capítulo chaʼan Hechos tsaʼ ujti ti Jerusalén. Ili tejclum an ti yojlil jumpʼejl wits am bʌ ti Judea, am bʌ 55 kilómetro i ñajtlel tiʼ estejlel jiñi mar Mediterráneo. Ti mil 70 jiñi rey David tsiʼ chʼʌmʌ jiñi tejclum am bʌ yaʼ ti wits Sion i yaʼ tiʼ joytʌlel tsaʼ caji ti colel jiñi tejclum Jerusalén, yaʼ baqui tsiʼ chucu i bʌ jiñi tejclum Israel.

Jiñi wits Moria an tiʼ tʼejl jiñi wits Sion. Jiñi judíojob miʼ yʌlob chaʼan yaʼʌch baqui Abrahán colel i tsʌnsan Isaac, ili tsaʼ ujti cheʼ bʌ anto yom mil 900 jab chaʼan miʼ yujtel muʼ bʌ i yʌl Hechos. Jiñi wits Moria tsaʼ cʌyli tiʼ malil jiñi tejclum cheʼ bʌ Salomón tsiʼ mele jiñi ñaxam bʌ i templo Jehová. Cʼʌlʌl ti jimbʌ ora, yaʼʌch ti templo miʼ chaʼleñob chʼujutesaya jiñi judíojob i miʼ melob yan tac bʌ yom bʌ miʼ mejlel.

Ti wiʼil, jiñi judíojob chʼoyoloʼ bʌ ti yan tac bʌ parte miʼ cʼotelob yaʼ ti templo chaʼan miʼ yʌqʼueñob i majtan Jehová i miʼ melob jiñi qʼuiñijel tac. Cheʼ bajcheʼ jiñi, miʼ jacʼob ili mandar: «Uxyajl ti jujumpʼejl jab mi caj i majlelob winicob yicʼot chʼiton bʌ laʼ walobilob yaʼ ti ajñibʌl yajcʌbil bʌ i chaʼan lac Yum Dios» (Dt. 16:16). Ti Jerusalén yaʼan jiñi Ñuc bʌ Sanedrín, ili jiñʌch muʼ bʌ i chaʼleñob meloñel yicʼot miʼ qʼuelob bajcheʼ miʼ melob i yeʼtel jiñi yumʌlob.

2. ¿Chuqui tsaʼ ujti ti Pentecostés cheʼ ti jabil 33?

2 Ti jiñi qʼuin cheʼ ti jabil 33, an chuqui tsaʼ ujti cheʼ bʌ las nueve de la mañana, i maʼañic mi caj i ñajʌyel iliyi. «An chuqui tsaʼ waʼ ubinti tilem bʌ ti panchan, cheʼ bajcheʼ wen pʼʌtʌl bʌ icʼ» (Hech. 2:2). Cʼam tsaʼ ubinti yaʼ baqui tempʌbilob jiñi 120 xcʌntʼañob i chaʼan Jesús. Cheʼ jiñi, tsaʼ cʼotiyob tiʼ jol lajal bʌ bajcheʼ alʌ cʼajc.c Jiñi xcʌntʼañob miʼ yʌqʼuentelob jiñi chʼujul bʌ espíritu, jin chaʼan miʼ techob tʼan ti yan tac bʌ tʼan. Cheʼ bʌ miʼ loqʼuelob yaʼ ti otot, jiñi chʼoyoloʼ bʌ ti yan tac bʌ tejclum miʼ pejcʌntelob «tiʼ tʼañob» (Hech. 2:1-6).

3. a) ¿Chucoch wen ñucʌch i cʼʌjñibal chaʼan i sujm bʌ chʼujutesaya jiñi tsaʼ bʌ ujti cheʼ ti Pentecostés ti jabil 33? b) ¿Bajcheʼ tsiʼ cʼʌñʌ Pedro jiñi ñaxam bʌ i «llavejlel jiñi i Yumʌntel panchan»?

3 Ili tsaʼ bʌ ujti miʼ pʌs junchajp wen ñuc bʌ i cʼʌjñibal chaʼan jiñi sʌc bʌ chʼujutesaya: I tejchibal jiñi chʼujul bʌ Israel, jiñi xcʌntʼañob yajcʌbiloʼ bʌ chaʼan miʼ majlelob ti panchan (Gál. 6:16). Pero mach cojach jiñi, ti wiʼil ti jin jach bʌ qʼuin Pedro tsiʼ pejca jiñi yaʼ bʌ tempʌbilob. Cheʼ bajcheʼ jiñi, tsiʼ cʼʌñʌ jiñi ñaxam bʌ i «llavejlel jiñi i Yumʌntel panchan», ili mi caj i yʌcʼ chaʼan cabʌl lac piʼʌlob miʼ mejlel i cʌñob jiñi wen tʼan (Mat. 16:18, 19). Jiñi ñaxam bʌ llave mi caj i yʌcʼ chaʼan jiñi judíojob yicʼot jiñi mach bʌ judíojobic muʼ bʌ i tsajcʌbeñob i cʌntesa miʼ jacʼob jiñi wen tʼan i miʼ yajcʌntelob jaʼel ti jiñi chʼujul bʌ espíritu.d Cheʼ bajcheʼ iliyi mi caj i yochelob ti jiñi chʼujul bʌ Israel i mi caj i melob i yeʼtel bajcheʼ yumʌl yicʼot sacerdote yicʼotob Jesús (Apoc. 5:9, 10). Yaʼi mi caj i mejlelob ti ochel jaʼel jiñi samaritanojob i tiʼ wiʼil jiñi gentilob. ¿Chuqui mi laj cʌn jiñi xñoptʼañonbʌla ti ili tsaʼ tac bʌ ujti cheʼ ti Pentecostés?

«Ti jumpʼejl jach ajñibʌl añob tiʼ pejtelelob» (Hechos 2:1-4)

4. ¿Chucoch mi la cʌl chaʼan jiñi congregación tac am bʌ ili ora bej jiñʌxto i tʌjqʼuib tsaʼ bʌ tejchi ti jabil 33?

4 Cheʼ bajcheʼ tsaʼix laj qʼuele, jiñi congregación tsaʼ tejchi cheʼ bʌ jiñi 120 xcʌntʼañob tempʌbiloʼ bʌ ti jumpʼejl ototʌl tsaʼ aqʼuentiyob jiñi chʼujul bʌ espíritu (Hech. 2:1). Pero ti jimbʌ qʼuin yonlelix tsiʼ chʼʌmʌyob jaʼ. Ili i tejchibal jaxto jiñi organización woli bʌ i bej colel ili ora. Yaʼ ti congregación tac ti ili ora, an wiñicob xʼixicob (quixtañujob) chʼoyoloʼ bʌ ti yambʌ tejclum tac i miʼ cʼuxbiñob Jehová. Ili jiñʌch jiñi woliʼ bʌ i subob «jiñi wen tʼan chaʼan bʌ Yumʌntel […] tiʼ pejtelel pañimil chaʼan miʼ yubiñob jiñi tejclum tac» cheʼ bʌ maxto tilemic i jilibal (Mat. 24:14).

5. ¿Chuqui tsiʼ tajayob jiñi ñaxam bʌ xñoptʼañob cheʼ ti ñaxam bʌ siglo, i chuqui miʼ tajob jiñi xñoptʼañob ti ili ora?

5 Yaʼ ti congregación miʼ coltʌntelob yicʼot miʼ ñuqʼuesʌbentelob i pusicʼal jiñi yajcʌbiloʼ bʌ chaʼan miʼ majlelob ti panchan i ti wiʼil jiñi yambʌ tiñʌmeʼ tac (Juan 10:16). Pablo tsiʼ wen qʼuele ti ñuc cheʼ jiñi hermanojob miʼ lajal coltañob i bʌ. Jin chaʼan, tiʼ tsʼijbube jiñi xñoptʼañob ti Roma: «Wen comix j qʼueletla chaʼan mij coltañetla tiʼ chaʼan bʌ Dios chaʼan mic pʼʌtʼesañetla, o chaʼan mi laj comol pʼʌtʼesan lac bʌ chaʼan jiñi lac ñopoñel, jiñi laʼ chaʼan yicʼot c chaʼan» (Rom. 1:11, 12).

ROMA, JIÑI ÑUMEN ÑUC BɅ TEJCLUM

Cheʼ bʌ tsaʼ ujti jiñi muʼ tac bʌ i yʌjlel ti Hechos, Roma jiñʌch ñumen ñuc bʌ tejclum yicʼot baqui chucul jiñi política. Jiñʌch jiñi ñumen pʼʌtʌl bʌ tejclum tsaʼ bʌ cʼoti ti Gran Bretaña cʼʌlʌl tiʼ nortejlel África yicʼot ti océano Atlántico cʼʌlʌl ti golfo Pérsico.

Ti Roma chumulob cabʌl lac piʼʌlob mach bʌ junlajalobic i cultura, i lumal, i tʼan yicʼot i ñopbal. Miʼ wen cʼotelob lac piʼʌlob yicʼot mercancia tac tilem bʌ ti yan tac bʌ parte come cabʌl bij. Yaʼ ti lʌcʼʌl yaʼan jiñi Ostia, ili jiñʌch baqui miʼ cʼotel jiñi barco tac, miʼ cʼotel cabʌl barco muʼ bʌ i chʼʌmob cʼotel bʌlñʌcʼʌl yicʼot yan tac bʌ lets bʌ i tojol yaʼ ti tejclum.

Cheʼ ti ñaxam bʌ siglo ñumeñix ti 1 millón xchumtʌlob. Tajol ojlil xyaj eʼtelob jach, yaʼañob xmaliantejob, alobob tsaʼ bʌ chojñiyob o tsaʼ bʌ cʌjyiyob tiʼ tat i ñaʼ yicʼot tsaʼ bʌ chujquiyob majlel tiʼ caj jiñi guerra. Jumpʼejl ejemplo, cheʼ bʌ jiñi i yum jiñi soldadojob i cʼabaʼ Pompeyo tsiʼ chʼʌmʌ Jerusalén cheʼ ti jabil 63, tsiʼ pʌyʌ cʼotel cabʌl judíojob bajcheʼ xyaj eʼtel.

Lʌcʼʌ tiʼ pejtelel jiñi librejoʼ bʌ pʼumpʼuñob yicʼot luʼ muchʼ chumulob jach ti otot tac am bʌ i chaʼan cabʌl piso i cʌyʌlob ti jiñi coltaya muʼ bʌ yʌcʼ jiñi yumʌlob. Pero jiñi emperadorob tsaʼʌch i meleyob ñuqui edificio, teatro tac yicʼot estadio tac baqui miʼ melob programa tac, baqui miʼ yujtel jatsʼ, carrera yicʼot yan tac bʌ programa muʼ bʌ i melob chaʼan miʼ ñusañob i bʌ jiñi lac piʼʌlob.

6, 7. ¿Bajcheʼ woliʼ tsʼʌctesan i subtʼan tiʼ pejtelel tejclum jiñi congregación tac?

6 Ili ora, jiñi congregación yomʌch i mel (chaʼlen) jaʼel tsaʼ bʌ mejli cheʼ ti ñaxam bʌ siglo. Yom miʼ tsʼʌctesañob jiñi eʼtel (troñel) tsaʼ bʌ i yʌqʼue Jesús jiñi xcʌntʼañob i chaʼan, wocolʌch pero wen utsʼatax. Tsiʼ yʌlʌ: «Cucula i sutqʼuinla ti xcʌntʼan jiñi quixtañujob tiʼ pejtelel tejclum. Aqʼueñobla chʼʌmjaʼ tiʼ cʼabaʼ jiñi lac Tat, i Yalobil yicʼot jiñi chʼujul bʌ espíritu. Cʌntesañobla chaʼan miʼ jacʼob pejtelel chuqui tsaʼ c subeyetla» (Mat. 28:19, 20).

7 Jehová woliʼ cʼʌn jiñi i Testigojob chaʼan miʼ melob ili eʼtel. Wocolʌch jiñi subtʼan ti cabʌl tʼan, pero wolʌch i mejlel i melob. Jiñi testigojob ñumen ti mil tʼan woliʼ melob jiñi jun tac. ¿Woli ba a majlel ti tempa bʌ yicʼot wolet ba ti subtʼan yicʼot a sutqʼuin ti xcʌntʼan yambʌlob? Miʼ mejlel a wubin a tijicñʌyel mi wolʌch a mel come an a chaʼan jiñi ñuc bʌ eʼtel chaʼan maʼ wʌcʼ ti cʌjñel i cʼabaʼ Jehová tiʼ petol Pañimil.

8. ¿Bajcheʼ mi laj coltʌntel yaʼ ti congregación?

8 Cheʼ jaʼel, Jehová miʼ yʌqʼueñet hermanojob añoʼ bʌ tiʼ petol pañimil chaʼan miʼ coltañetob a chʌn ubin a tijicñʌyel yicʼot chaʼan maʼañic maʼ lujbʼan ti ili cojix tac bʌ qʼuin wen wocol jax bʌ. Pablo tiʼ tsʼijbube jiñi xñoptʼañob hebreojoʼ bʌ: «Laʼ laj comol ñaʼtan lac bʌ chaʼan mi lac ñijcʌben lac bʌ lac pusicʼal lac pʌs cʼuxbiya yicʼot chaʼan mi lac mel chuqui tac wen, pero mach laj cʌy lac tempan lac bʌ, cheʼ bajcheʼ ñʌmʌl i melob chaʼtiqui uxtiquil. Laʼ lac tijicñesʌben lac bʌ lac pusicʼal, ñumento cheʼ woli laj qʼuel chaʼan woliʼ lʌcʼtiyel jiñi qʼuin» (Heb. 10:24, 25). Cheʼ bajcheʼ maʼ qʼuel, jiñi congregación jumpʼejlʌch bendición tilem bʌ ti Jehová baqui miʼ mejlel a ñuqʼuesʌben i pusicʼal yañoʼ bʌ i miʼ ñuqʼuesʌbeñetob a pusicʼal jaʼel. Jin chaʼan, mach a ñajtʼesan a bʌ tiʼ tojlel jiñi hermanojob i mach a cʌy tempa bʌ.

«Tsiʼ yubiyob chaʼan jiñi xcʌntʼañob woliyob ti tʼan tiʼ tʼañob» (Hechos 2:5-13)

Jiñi xcʌntʼañob i chaʼan Jesús woliʼ subeñob wen tʼan ti calle jiñi Judíojob yicʼot jiñi muʼ bʌ i tsajcʌben i cʌntesa judíojob.

«Tsaʼ lon cubi woliʼ subob wen ñuc bʌ i yeʼtel Dios ti lon c tʼan» (Hechos 2:11).

9, 10. ¿Chuqui miʼ mel yambʌ hermanojob chaʼan miʼ mejlelob tiʼ subtʼan ti yambʌ tʼan tac?

9 ¡Ñaʼtancu bajcheʼ cʼamel tsiʼ yubiyob i tijicñʌyel jiñi judíojob yicʼot jiñi tsaʼ bʌ i tsajcʌbeyob i cʌntesajob! Lʌcʼʌ tiʼ pejtelel lac piʼʌlob miʼ pejcañob i bʌ ti tʼan muʼ bʌ i lajal chʼʌmbeñob i sujm, tajol jiñi griego o jiñi hebreo. Pero wʌle «tsiʼ yubiyob chaʼan jiñi xcʌntʼañob woliyob ti tʼan tiʼ tʼañob» (Hech. 2:6). Tiʼ sujm, tsaʼʌch cʼotiyob tiʼ pusicʼal cheʼ bʌ tsiʼ yubiyob jiñi wen tʼan tiʼ tʼañob. Ili ora maʼañix miʼ yujtel jumpʼejl milagro chaʼan jiñi xñoptʼañob miʼ cʌñob yambʌ tʼan, pero cabʌlob woli bʌ i subob chaʼan bʌ i Yumʌntel Dios ti cabʌl tejclum. ¿Bajcheʼ woliʼ melob? An muʼ bʌ i cʌñob yambʌ tʼan chaʼan miʼ majlelob ti yambʌ congregación o ti yambʌ país. I miʼ qʼuelob chaʼan jiñi lac piʼʌlob miʼ wen qʼuelob ti ñuc jiñi muʼ bʌ i melob.

10 Cheʼʌch tsiʼ qʼuele Christine, tsaʼ bʌ i chʼʌmʌ jumpʼejl curso chaʼan miʼ cʌn gujaratí yicʼot yambʌ siete Testigojob. Cheʼ bʌ tsiʼ taja i bʌ yicʼot juntiquil i piʼʌl ti eʼtel yujil bʌ gujaratí, jiñi xchʼoc toj sajtelto i pusicʼal i tsiʼ cʼajtibe chucoch woliʼ cʌn jumpʼejl tʼan wen wocol bʌ. Christine tsaʼ mejli i suben jiñi wen tʼan, i jiñi xchʼoc tiʼ sube: «Wen ñucʌch i cʼʌjñibal yilal jiñi muʼ bʌ laʼ sub».

11. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel lac chajpan lac bʌ chaʼan mi lac sub jiñi wen tʼan ti yambʌ tʼan tac?

11 Machʌch ti lac pejtelelic mi laj cʌn yambʌ tʼan. Pero mucʼʌch i mejlel lac chajpan lac bʌ chaʼan mi lac subeñob wen tʼan jiñi yujiloʼ bʌ yambʌ tʼan. Miʼ mejlel laj cʼʌn jiñi aplicación JW Language® chaʼan mi laj cʌn jumpʼejl saludo ti jumpʼejl tʼan muʼ bʌ i cʼʌjñel yaʼ baqui chumulonla. Cheʼ jaʼel, miʼ mejlel laj cʌn chaʼpʼej uxp’ejl tʼan chaʼan miʼ mejlel lac tech lac pejcan jiñi lac piʼʌlob. Miʼ mejlel lac subeñob chaʼan miʼ sʌclañob ti jw.org jiñi video tac yicʼot jun tac am bʌ tiʼ tʼañob o joñonla mi lac pʌsbeñob. Laʼ laj cʼʌn ti wen ili eʼtijib tac, cheʼ bajcheʼ jiñi tijicña mi caj la cubin cheʼ bajcheʼ jiñi xñoptʼañob cheʼ ti ñaxam bʌ siglo cheʼ bʌ tsiʼ qʼueleyob chaʼan jiñi lac piʼʌlob tsaʼʌch i ñʌchʼtayob jiñi wen tʼan tiʼ tʼañob.

JIÑI JUDÍOJOB TI MESOPOTAMIA YICʼOT TI EGIPTO

Jiñi historiador Emil Schürer tsiʼ yʌlʌ chaʼan «Mesopotamia, Media yicʼot ti Babilonia yaʼ chumulob jiñi loqʼuemoʼ bʌ ti 10 tribu [chaʼan Israel] yicʼot Judá tsaʼ bʌ chojquiyob majlel ti Babilonia ti jiñi asiriojob». Esdras 2:64 miʼ yʌl chaʼan tsaʼ jach loqʼuiyob ti Babilonia 42 mil 360 israelitajob, ili tsaʼʌch ujti ti jiñi jabil 537 cheʼ bʌ maxto tilemic Cristo. Cheʼ ti ñaxam bʌ siglo cheʼ ti yorajlel jiñi xcʌntʼañob, Flavio Josefo tsiʼ yʌlʌ chaʼan cabʌlto judíojob «yaʼ chumulob ti Babilonia». I jiñʌch ili judíojob tsaʼ bʌ i meleyob jiñi mandar cʌmbil bʌ ili ora bajcheʼ Talmud de Babilonia.

Cheʼ jaʼel, an jun tac muʼ bʌ i pʌs chaʼan ti wajali anto judíojob yaʼ ti Egipto, ili ñumeñix 2 mil 600 jab. Ti jimbʌ ora, Jeremías tiʼ subeyob jumpʼejl tʼan jiñi judíojob yaʼ bʌ añob tiʼ joytʌlel Egipto, yaʼ ochem Nof, yom bʌ i yʌl Memfis (Jer. 44:1). Cheʼ ti jabil 323 cʼʌlʌl ti jabil 30 cheʼ bʌ maxto tilemic Cristo tajol tsaʼ ñumen cʼotiyob ti chumtʌl yaʼ ti tejclum. Josefo miʼ yʌl chaʼan judíojob jiñi tsaʼ bʌ ñaxan cʼotiyob ti chumtʌl yaʼ ti Alejandria, ti wiʼil tsaʼ tʼoxbentiyob jumpʼejl parte yaʼ ti tejclum chaʼan miʼ chumtʌlob. Cheʼ ti ñaxam bʌ siglo cheʼ bʌ tilemix Cristo, jiñi historiador judío Filón tsiʼ yʌlʌ chaʼan 1 millón israelitajob chumulob yaʼ ti Egipto, «ti Libia cʼʌlʌlto baqui miʼ tejchel Etiopía».

«Pedro tsaʼ waʼle» (Hechos 2:14-37)

12. a) ¿Chuqui tsiʼ wʌn alʌ jiñi xʼaltʼan Joel chaʼan mi caj i yujtel cheʼ ti Pentecostés? b) ¿Chucoch pijtʌbilʌchix chaʼan jiñi profecía mi caj i tsʼʌctiyel cheʼ ti ñaxam bʌ siglo?

12 Jiñi relato miʼ bej al chaʼan «Pedro tsaʼ waʼle» chaʼan miʼ pejcan jiñi yaʼ bʌ tempʌbilob (Hech. 2:14). Tiʼ tsictesa chaʼan jiñi xcʌntʼañob woliyob ti tʼan ti yan tac bʌ tʼan come Dios woliʼ tsʼʌctesan jiñi profecía tsaʼ bʌ i wʌn alʌ Joel: «Mi caj c choc tilel quEspíritu tiʼ tojlel pejtel winicob xʼixicob» (Jl. 2:28). Pijtʌbilʌchix chaʼan iliyi miʼ tsʼʌctiyel cheʼ ti ñaxam bʌ siglo come cheʼ bʌ Jesús muʼto caj i majlel ti panchan tiʼ sube jiñi xcʌntʼañob i chaʼan: «Joñon mi caj j cʼajtiben ti wocol tʼan jiñi Tatʌl i mi caj i yʌqʼueñetla yambʌ xcoltaya», ili jiñʌch jiñi «chʼujul bʌ espíritu» (Juan 14:16, 17).

13, 14. ¿Bajcheʼ tsiʼ chaʼle tʼan Pedro chaʼan miʼ cʼotel tiʼ pusicʼal jiñi lac piʼʌlob, i bajcheʼ miʼ mejlel lac lajin?

13 Pedro tsiʼ yujtesa i discurso bajcheʼ iliyi: «Laʼ i ñaʼtan pejtelel lac piʼʌlob ti Israel chaʼan tiʼ sujm Dios tsiʼ sujtesa ti lac Yum yicʼot ti Cristo jiñi Jesús tsaʼ bʌ laʼ chʼiji ti teʼ» (Hech. 2:36). I sujmʌch chaʼan cabʌlob mach yaʼic añob cheʼ bʌ tiʼ tsʌnsayob Jesús, pero añobʌch i mul jaʼel come ochemob ti jiñi tejclum tsaʼ bʌ i tsʌnsa. Pedro wen jach tsiʼ pejca jiñi judíojob chaʼan miʼ cʼotel tiʼ pusicʼalob. Maʼañic tiʼ subeyob chaʼan mi caj i tojob i mul, yom bʌ jiñʌch chaʼan miʼ chaʼ ñaʼtañob i bʌ. I jiñi judíojob maʼañic tsaʼ michʼayob, «lajal bajcheʼ tsaʼ jejqʼuiyob tiʼ pusicʼal tsiʼ yubiyob» i jin chaʼan tsiʼ cʼajtiyob: «¿Chuqui yom mi lon c mel?». Cheʼ bajcheʼ tsiʼ chaʼle tʼan Pedro tsiʼ coltayob chaʼan miʼ chaʼ ñaʼtañob i bʌ (Hech. 2:37).

14 Joñonla jaʼel mucʼʌch i mejlel lac lajin Pedro chaʼan mi laj cʼotel tiʼ pusicʼal lac piʼʌlob. Cheʼ bʌ mi lac chaʼlen subtʼan maʼañic mi lac tech lac luʼ subeñob chuqui tac jiñi mach bʌ weñic miʼ ñaʼtañob. Jin mi la cʌl la quicʼotob jiñi weñʌch bʌ mi laj qʼuel i cheʼ jiñi miʼ mejlel laj coltañob i chʼʌmben i sujm muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia. Cheʼ bʌ weñʌch mi lac pejcan lac piʼʌlob cheʼ bajcheʼ tsiʼ mele Pedro, jiñi utsoʼ bʌ tajol mucʼʌch caj i jacʼob muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia.

JIÑI XÑOPTʼAÑOB TI PONTO

Cheʼ bʌ Pedro tsiʼ ñusa jiñi i discurso tiʼ qʼuiñilel jiñi Pentecostés yaʼañob jaʼel jiñi judíojob chʼoyoloʼ bʌ ti Ponto, ili an tiʼ nortejlel jiñi Asia Menor (Hech. 2:9). Tsiquil chaʼan ili judíojob tsiʼ chʼʌmʌyob majlel jiñi wen tʼan yaʼ ti Ponto come Pedro tiʼ tsʼijbube majlel ñaxam bʌ i carta jiñi xñoptʼañob tsaʼ bʌ pam pujquiyob ti Ponto yicʼot ti yambʌ tejclum tac (1 Ped. 1:1).g Cheʼ jaʼel, ti jiñi carta tsiʼ yʌlʌ chaʼan jiñi xñoptʼañob añoʼ bʌ yaʼi tsiʼ yubiyob i «chʼijyemlel tiʼ caj wocol tac» (1 Ped. 1:6). Tajolʌch woliʼ tsʼaʼlentelob yicʼot i ticʼlʌntelob.

Ti wiʼil jiñi xñoptʼañob ti Ponto tsaʼ caji i ñumen tajob i tsʼaʼlentel, cheʼʌch miʼ pʌs jiñi carta tac tsaʼ bʌ i chocbeyob majlel i bʌ jiñi emperador Trajano yicʼot Plinio, jiñi gobernador ti Bitinia yicʼot ti Ponto. Ti jabil majlel 112, Plinio tiʼ sube majlel Trajano chaʼan jiñi xñoptʼañob lajalobix bajcheʼ jumpʼejl «cʼamʌjel» muʼ bʌ i pam pujquel tiʼ tojlel wiñicob, xʼixicob, xcolelob, ñoxobix bʌ, ricojoʼ bʌ yicʼot pʼumpʼuñoʼ bʌ. Tsiʼ yʌlʌ jaʼel chaʼan miʼ subeñob chaʼan miʼ mejlel i cʌy i tsajcañob Cristo o miʼ tsʌnsʌntelob. Mi an muʼ bʌ i pʼaj Cristo o miʼ chʼujutesan yambʌ dios tac o i yejtal jiñi Trajano maʼañix chuqui miʼ tumbentel come tsaʼix i cʌyʌ i tsajcan Cristo i wocolʌch chaʼan jiñi xñoptʼañob miʼ jacʼob i mel cheʼ tac bʌ bajcheʼ ili.

g Jiñi tʼan pam pujquem tilem ti jumpʼejl tʼan griego muʼ bʌ i yʌcʼ ti ñaʼtʌntel chaʼan woliʼ taj ti tʼan jiñi judíojob. Ili miʼ pʌs chaʼan toj judíojobix tsaʼ bʌ ñaxan sujtiyob ti xñoptʼan.

«Ti jujuntiquiletla chaʼlenla chʼʌmjaʼ» (Hechos 2:38-47)

15. a) ¿Chuqui tiʼ sube Pedro jiñi judíojob yicʼot muʼ bʌ i tsajcʌbeñob i cʌntesa, i chuqui tsiʼ meleyob? b) ¿Bajcheʼ la cujil chaʼan chajpʌbilobʌchix jiñi tsaʼ bʌ i chaʼleyob chʼʌmjaʼ ti jiñi bʌ ora?

15 Ti jimbʌ ora, Pedro tiʼ sube jiñi muʼ bʌ i tsajcʌben i cʌntesa judíojob chaʼan miʼ jacʼob ili tʼan: «Chaʼ ñaʼtañix laʼ bʌ, i ti jujuntiquiletla chaʼlenla chʼʌmjaʼ» (Hech. 2:38). Cheʼ bʌ 3 mil lac piʼʌlob tsiʼ chaʼleyob chʼʌmjaʼ, tajol yaʼ ti jaʼ tac am bʌ ti Jerusalén yicʼot tiʼ joytʌlel.e ¿Cheʼ jach ba tsiʼ toʼol chʼʌmʌyob jaʼ? ¿Muʼ ba i yʌcʼ ti ñaʼtʌntel ili relato chaʼan jiñi estudiantejob o i yalobil jiñi Testigojoʼ bʌ yom miʼ bʌcʼ chʼʌmob jaʼ anquese maxto chajpʌbilobic? Maʼañic. Jiñi tsaʼ bʌ i chʼʌmʌyob jaʼ ti jiñi Pentecostés wen i cʌñʌyobix jiñi Tsʼijbujel i ochemob ti jumpʼejl tejclum i chaʼan bʌ Jehová. Cheʼ jaʼel, tsaʼix i pʌsʌyob chaʼan mucʼʌch i cʼuxbiñob Jehová come cabʌlob tsaʼ bʌ i chaʼleyob ñajt bʌ xʌmbal chaʼan miʼ yajñelob ti jiñi qʼuiñijel. Cojax yom miʼ ñopob chaʼan wen ñucʌch i cʼʌjñibal chuqui tsiʼ mele Jesucristo chaʼan miʼ tsʼʌctiyel jiñi ñaʼtʌbil bʌ i chaʼan Jehová. Cheʼ bʌ tsaʼix i ñopoyob, chajpʌbilobix chaʼan miʼ melbeñob i yeʼtel Dios, pero wʌle chʼʌmʌlobix i chaʼan jaʼ bajcheʼ xcʌntʼañob i chaʼan Cristo.

¿MAJQUIYOB MUʼ BɅ I TSAJCɅBEÑOB I CɅNTESA JUDÍOJOB?

Jiñi discurso tsaʼ bʌ i yʌcʼʌ Pedro cheʼ ti Pentecostés tsiʼ yubi jiñi «judíojob yicʼot muʼ bʌ i tsajcʌbeñob i cʌntesa judíojob» (Hech. 2:10).

«Nicolás, juntiquil chʼoyol bʌ ti Antíoquia tsaʼ bʌ ochi tiʼ ñopbal judíojob», ochem ti jiñi wiñicob tsaʼ bʌ aqʼuentiyob jiñi «eʼtel i cʼʌjñibal bʌ» chaʼan miʼ pujquel jiñi bʌlñʌcʼʌl ti jujumpʼejl qʼuin (Hech. 6:3-5). Jiñi tsaʼ bʌ i tsajcʌbe i cʌntesa judíojob mach judíojobic, pero miʼ qʼuejlelob bajcheʼ judío come tsiʼ ñopoyob jiñi i Dios Israel yicʼot tsiʼ jacʼʌyob jiñi Mandar tsaʼ bʌ aqʼuenti Moisés, tsiʼ cʌyʌyob jiñi mach bʌ i sujmic dios tac, tsaʼ ochiyob ti jiñi tejclum Israel i jiñi wiñicob tsiʼ meleyob jiñi tsep pʌchʌlel.

Cheʼ bʌ jiñi judíojob tsaʼ loqʼuiyob ti Babilonia cheʼ ti jabil 537, cabʌlob mach bʌ añic tsaʼ cʌyleyob yaʼ ti país, pero maʼañic tsiʼ cʌyʌyob jiñi i ñopbal. Cheʼ bajcheʼ iliyi tsiʼ cʌñʌyob i sujmlel jaʼel jiñi chumuloʼ bʌ ti tejclum tac am bʌ tiʼ joytʌlel Israel o ñumen ñajt bʌ an. An wiñicob bajcheʼ Horacio yicʼot Séneca tsaʼ bʌ i yʌlʌyob chaʼan cabʌl lac piʼʌlob chumuloʼ bʌ tiʼ yan tac bʌ país tsiʼ mulaj i cʌñob jiñi judíojob yicʼot i ñopbalob, i jin chaʼan tsaʼ caji i tsajcañob.

16. ¿Bajcheʼ tsiʼ pʌsʌyob i yutslel i pusicʼal jiñi ñaxam bʌ xñoptʼañob cheʼ ti ñaxam bʌ siglo?

16 Tsiquil chaʼan Jehová tsaʼʌch i yʌqʼueyob i bendición come jiñi relato miʼ bej al: «Pejtelel jiñi tsaʼ bʌ sujtiyob ti xñoptʼan temel añob i miʼ tʼoxbeñob i bʌ chuqui añob i chaʼan, miʼ choñob i lum yicʼot chuqui tac añob i chaʼan i jiñi i tojol miʼ tʼoxob cheʼ bajcheʼ i cʼʌjñibal i chaʼañob ti jujuntiquil» (Hech. 2:44, 45).f Jiñi xñoptʼañonbʌla ili ora yomʌch mi lac lajibeñob jiñi i cʼuxbiya i mi lac tʼox chuqui an lac chaʼan jaʼel.

17. ¿Chuqui yom miʼ mel juntiquil yom bʌ i chʼʌmjaʼ?

17 Ili ora jiñi yom bʌ i yʌcʼ i cuxtʌlel ti Jehová i miʼ chaʼlen chʼʌmjaʼ yom miʼ jacʼ muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia. Ñaxan yom miʼ cʌn chuqui miʼ yʌl jiñi i Tʼan Dios (Juan 17:3). Cheʼ jiñi, miʼ pʌs chaʼan mucʼʌch i ñop yicʼot miʼ pʌs mi tsaʼix i chaʼ ñaʼta i bʌ chaʼan jiñi tsaʼ tac bʌ i mele (Hech. 3:19). Ti wiʼil yom miʼ qʼuextan i bʌ, ili yom i yʌl chaʼan miʼ qʼuextan i melbal (chaʼlibal) i miʼ tech i mel chuqui miʼ mulan Jehová (Rom. 12:2; Efes. 4:23, 24). Cheʼ bʌ tsaʼix i mele pejtelel iliyi, muqʼuix i mejlel i mel jumpʼejl oración chaʼan miʼ yʌqʼuen i cuxtʌlel Jehová i cheʼ jiñi miʼ chʼʌmjaʼ (Mat. 16:24; 1 Ped. 3:21).

18. ¿Chuqui ñuc bʌ majtañʌl an i chaʼan jiñi chʼʌmʌlix bʌ i chaʼan jaʼ?

18 Ixcu jatet, ¿tsaʼix ba a wʌcʼʌ a bʌ ti Jehová i tsaʼ chʼʌmʌ jaʼ? Mi tsaʼix, Jehová mi caj i yʌqʼueñet jaʼel jiñi i yespíritu cheʼ bajcheʼ tsiʼ mele tiʼ tojlel jiñi xcʌntʼañob ti ñaxam bʌ siglo chaʼan miʼ mejlel a sub ti tsʼʌcʌl jiñi i sujmlel i maʼ melben i yeʼtel. ¡Jumpʼejlʌch ñuc bʌ a majtan!

a Qʼuele jiñi recuadro «Jerusalén, baqui miʼ chaʼleñob chʼujutesaya jiñi judíojob».

b Qʼuele jiñi recuadro «Roma, jiñi ñumen ñuc bʌ tejclum», «Jiñi judíojob ti Mesopotamia yicʼot ti Egipto» yicʼot «Jiñi xñoptʼañob ti Ponto».

c Jiñi Biblia miʼ yʌl: «Tsiʼ qʼueleyob chaʼan tsaʼ caji i pʌs i bʌ cheʼ bʌ yilal bajcheʼ alʌ cʼajc». Ili miʼ pʌs chaʼan jiñi chʼujul bʌ espíritu tsaʼ bʌ aqʼuentiyob jiñi xcʌntʼañob cheʼ yilal bajcheʼ cʼajc, pero mach yoque cʼajquic.

d Qʼuele jiñi recuadro «¿Majquiyob muʼ bʌ i tsajcʌbeñob i cʌntesa judíojob?».

e Lʌcʼʌ lajal tsaʼ ujti cheʼ ti 7 de agosto ti 1993 ti jumpʼejl colem tempa bʌ internacional bʌ tsaʼ bʌ i meleyob jiñi i testigojob Jehová yaʼ ti Kiev (Ucrania). Tsiʼ chʼʌmʌyob jaʼ 7 mil 402 lac piʼʌlob ti 6 piscina, iliyi tsaʼ jalʼa 2 hora yicʼot 15 minuto.

f Tsaʼ cʌn mejli iliyi chaʼan miʼ coltʌntel jiñi hermanojob tsaʼ bʌ cʌyleyob ti Jerusalén chaʼan miʼ ñumen cʌñob jiñi tsijiʼ bʌ cʌntesa tac. Jiñi tsaʼ bʌ i tʼoxoyob chuqui añob i chaʼan loqʼuemob tiʼ pusicʼal tsiʼ meleyob, i mach chaʼañic cheʼix toj subebilob (Hech. 5:1-4).

    Jun tac ti chol (2006-2025)
    Loq'uel
    Ochen
    • ch'ol
    • Chocben majlel
    • Bajcheʼ a wom
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condiciones de uso
    • Política de privacidad
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Ochen
    Chocben majlel