Watchtower ˗bha 'SËËDHƐ ˗LO ˗DHƐ 'Ö ƐNTƐNƐTÖ ˗TA
Watchtower
'SËËDHƐ ˗LO ˗DHƐ 'Ö ƐNTƐNƐTÖ ˗TA
Yaoba
Ʋ̈
  • Ɛ
  • ɛ
  • Ɩ
  • ɩ
  • Ɲ
  • ɲ
  • Ŋ
  • ŋ
  • Ɔ
  • ɔ
  • Ʋ
  • ʋ
  • Ʋ̈
  • ʋ̈
  • Ӡ
  • ӡ
  • BIBLÖ
  • ˈSËËDHƐ ˗NU
  • ˗BHƆKWËË ˗NU
  • w23 Novanblö ˈˈp. ˗nu 26-30
  • A zuʋ̈waannusü ꞊dede ˗slɔɔ ˗zoyö Zoova ˗dhɛ ˗sü ˈgü

˗A video ˈyaa ˈdhö.

Yi ˗bhawɔn 'to, 'wɔn 'bhaa ˗ya ˗da video 'sü ˗sü 'gü.

  • A zuʋ̈waannusü ꞊dede ˗slɔɔ ˗zoyö Zoova ˗dhɛ ˗sü ˈgü
  • ˈˈGlaadhiʋ̈ ˗Tɔn ˈö Zoova ˗bha ˗gblüdëdhɛ ˗wɔn ꞊blɛɛ (˗Bhɔkwëë ˗bha)—2023
  • ˈWɔn ˗gɔ ˈsɛɛn˗ ˗nu
  • ˗A ˈˈwɛɛ ˈö bhɔ ˗a ˗bha
  • ZOOVA DƆ ˗SÜ WAA N ˗MAN ˗ZOYÖ ˗A ˗DHƐ ˗SÜ ZÜDƆDHƐ
  • A ˈDHAŊ˗ ˗BHO ZOOVA ˈˈDHIƲ̈ ˈˈSƐ ˈÖ ˗GBLÜ ꞊YAA˗ SHIƲ̈ˈˈ ˗A ˈGÜ
  • ˗WO ˈˈKLƲƲBHƆDHE ˗WƆ YI ˗TA NIƷƐƐ
  • ˗ZLANWOPÖSÜ ˈÖ KUN GINE ˗SƐ ˈGÜ, ˈYAA KUN PË ꞊VA DƆ -NU ˈGÜ ˗A ˗BHA
  • YAA N ˗MAN DHEBƆ YI ˈDHAŊ˗ ˗BHO ZOOVA ˈˈDHIƲ̈
  • ZOOVA YI ˗TAKPA
  • A˗ ˗yö ꞊dhɛ ˗klü ˗Zlan ˗bha ˗mɛn ˗nu ˗gɛn ˗dho ˈˈdhiʋ̈
    ˈˈGlaadhiʋ̈ ˗Tɔn ˈö Zoova ˗bha ˗gblüdëdhɛ ˗wɔn ꞊blɛɛ (˗Bhɔkwëë ˗bha)—2023
ˈˈGlaadhiʋ̈ ˗Tɔn ˈö Zoova ˗bha ˗gblüdëdhɛ ˗wɔn ꞊blɛɛ (˗Bhɔkwëë ˗bha)—2023
w23 Novanblö ˈˈp. ˗nu 26-30
Izraɛdhö Itaʒobi.

MƐN ˗BHA ˗KWƐZLAN

A zuʋ̈waannusü ꞊dede ˗slɔɔ ˗zoyö Zoova ˗dhɛ ˗sü ˈgü

MƐN ˈÖ ˗KWƐZLAN ˈYÖ ˗A BHO ˈYÖ ˗TƆ IZRAƐDHÖ ITAƷOBI

MƐN ˗nu ˗wa n dhɛɛˈˈ ˈkpɔ n ˗bha ˗tosɛta ˈka, a˗ ˗pö ˗an ˗dhɛ ˗kplawo ꞊dhɛ «Zoova ˗bha ꞊kwɛɛ˗ kpö ˗mü n ˈka.» A -kun ˈˈpiʋ̈ kö ˈa˗ pö ꞊dhɛ ˗kɔ do ˈö ˈman n ˗man ꞊kwɛɛ kpö ˈsü ˈa dho ˗dhɛ ˈö ˗dhi n ˗dhɛ ˗a ˗bha bhë, ˗kɔ do ˈö bhë ˗yö Zoova waa ö ˗bha ˗kɔlokota ˈwo n sü ˈwo dho n ˈka ˗dhɛ ˈö ˗dhi ˗an ˗dhɛ ˗a ˗bha. A ˗wɩ yö ˈˈgbɩɩ˗ ˈbha ˗nu ˈö ˈwo n ˗bha ˗tosɛta dɔ ga ˗yɛ ˈˈdhiʋ̈ ˗an kë ˗sü ˗bha. ˈˈKɛɛ a ˗yö ꞊dhɛ ˗zoyö Zoova ˗dhɛ ˗sü ˈnën ˗tɔ pë ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˈˈdhɛ.

ZOOVA DƆ ˗SÜ WAA N ˗MAN ˗ZOYÖ ˗A ˗DHƐ ˗SÜ ZÜDƆDHƐ

A ˗bhɔ ˗kwɛ 1948 ˈgü pödhɛ ˈˈtɩtɩ do ˈö Niʒeria ˗gɔ ˈˈshaŋ ˗ʒian a ˈgü. ˈˈTʋ̈ŋ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˈka, n dë ˈzlaa˗ Mustafa waa n dhoo Waabi ˗wo ˗bɔ ˈˈyi ꞊bhaa ˈwo ˗kë Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˗nu ˈka. N dë ˗wɔn ˗yö ˗kë kö n ˗kwɛ ˗ya kë ˈˈseishiö. ˗Yö ˗mën n ˈka ꞊dedewo. Waabi ˗ya ˗pö n ˗dhɛ ꞊dhɛ yi ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˈyi ˗kpan yi dë ˗bha ˈzü ˗go ga ˈgü ˗yi ˈka. Mɛn ˗zogban ˗wo ˈö bhë ˗yö n ˗blü ˈa ˗ya Biblö draanˈˈ ˗sü ˗bha, ˈa bɔ ˈˈyi ꞊bhaa ˗kwɛ 1963 ˈgü. N ꞊dhegblü gɔɔn˗ ˗nu ˗yaaga ˗wo ˗bɔ ˈˈyi ꞊bhaa ˈpö.

˗Kwɛ 1965 ˈgü, a ˗dho n dhoo Wisɔnö ˈˈpiʋ̈ Legɔsö ˈö yi ꞊nënŋ ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈgü ˗yödhiʋ̈ ˗nu ˗bha Igbobi ˗nu ˗bha ˗zlanwokɔdhi ˈgü. ˗An ˗bha zuʋ̈gblüdhi waa ˗an ˗bha ˗zlanwopö wo ꞊faan ˈka ˗sü ˗ya ˗kë, ˈa ˗kë ˗yödhiʋ̈ ˈka ˗kwɛ 1968 Zanvie ˈˈsü ˈgü.

Kwa ꞊dhegblü do ˈwo˗ ˗dhɛ Albɛɛ Olugbebi ˈö kun yökë ˗ni ˈgü Betɛdhö, ˗yö ˗bhɔkwëë ˗kë wlüünën ˗nu yi ˈˈpiʋ̈ ˈö˗ pö yi ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗an ˗bhawɔn ˗yö ˗yödhiʋ̈ ˗detasü ˗nu ˗bha Niʒeria ˈˈdhuŋ ꞊ʒiaan. N ˗zo ˈti bhɔ kwa ꞊dhegblü Olugbebi ˗bha dhiaŋ ˈö˗ zë zuʋ̈gblüdhi ˈgü bhë ˗a ˈka. ˗Ya ˗pö: «Ka ꞊kun wlüünën ˈka, ka ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈka ka ˗bha ˈˈtʋ̈ŋ waa ka ꞊faan nu Zoova ˗bha yökësü ˗dhɛ. Yö ꞊va ˗yö ˗dhö ka ˗bha ˈka ˗dhɛ ˈö bhë, ˗a ˈgü!» A ˗kun ˗a ˈˈpiʋ̈ kö ˈa ˈto Izai ˗bha ˈwɔnzuan ˈˈpiʋ̈, ˈa ˈdho ˗dhɛ ˈö Zoova n bɔ ˗a ˗bha ˗a ˈgü. ˈDhɛ ˈˈdhʋ̈ a n ˈtɔ ˗ya a ˗kë ˗yödhiʋ̈ ˗detasü ˈka.—Is. 6:8.

˗Kwɛ 1968 ˈMɛn ˈˈsu ˈgü, ˈwo n bɔ ˗yödhiʋ̈ ˗detasü ˈka ˈˈkwipö ˈwo˗ Kano ˗kë Niʒeria ˈˈdhuŋ ꞊ʒiaan bhë, ˗a ˈgü. ˗Yö ˗kun Biafra ˗gblü ˈˈtʋŋ ˈka. (˗Kwɛ 1967˗1970) ˗A ˗gblü ˈö bhë ˗yö pë ˈˈdhiʋ̈˗ ˗kë mɛn ˗nu ˈka ꞊dedewo, ˈö mɛn ꞊va zë Niʒeria ˈˈdhuŋ ꞊ʒiaan. ꞊Taabha, ˗gblü ˗yö ˗da ˗a ˈɲënŋ˗ ˗wo ˗ʒian ˈka ˈpö. ˗A ˗wɔn ˈgü, kwa ꞊dhegblü do ˈö n ˗wɔn kun ˗a ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗, ˗ya ˗pö n ˗dhɛ ꞊dhɛ n dua ˈyaa ˗mü kö ˈa ˈdho mü. ˈDhɛ ˗kë ˈˈdhʋ̈, ˈyö ˈa˗ pö ˗a ˗dhɛ: «Ü ˈˈnuɛ ü ˗bha ˗ya n ˗wɔn ꞊zɔnŋta ˗sü ˗bha. ˈˈKɛɛ Zoova ꞊yaa˗ pö a dho ö ˗bha yö bhë ˗a kë n zuʋ̈ˈˈ ˈti ˗dho dɔ ˈdudhö, ˈyö sü ꞊dhɛ ˗yö ˗dho kë n ˈˈpiʋ̈.»

ˈˈSɛ ˗nu ˈwo Aflikö ˈɲaan˗ ˗pö ˗ʒian ˈka ˈö Izraɛdhö Itaʒobi ˗yö ˗ya ˗an ˈgü kö ˗yö ˗zlanwopö ˗ni ˈgü: Konakry, Gine; Siera Leɔnö; Niame, Niʒɛɛ; Kano, Orisɔnba waa Legɔsö, Niʒeria ˗sɛ ˈgü.

A ˈDHAŊ˗ ˗BHO ZOOVA ˈˈDHIƲ̈ ˈˈSƐ ˈÖ ˗GBLÜ ꞊YAA˗ SHIƲ̈ˈˈ ˗A ˈGÜ

ˈWɔn ˗nu ˈwo kun Kano, ˗wo ˗kun ˗wëësü ꞊dedewo. ˗Gblü ˗yö ˈˈkwipö ˈkpii˗ ˈö bhë ˗a ˗shiʋ̈. Yi ˗zlanwopö ˗ni ˈgü ˈˈtʋ̈ŋ ˈbha ˗nu ˈka, yi ˗kpan mɛn ˗nu ˈwo ˗an zë ˗an ꞊gee ˗bha. ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˗zlanwokɔdhi ꞊va ˗kun Kano, ˈˈtʋ̈ŋ ˈö bhë ˗a ˈka kö kwa ꞊dhegblü ˗nu ꞊vadhɛ ˗wa ꞊duëë. ˗A mɛn ˈwo ˗mɔn 15 ˗wo ˗to mü. ˈˈKɛɛ ˈˈsuʋ̈ ˗kun ˗an ˈgü ˈö ˗an ˈgü ꞊kun ga ˗sü ˈka. ˈDhɛ ˗yödhiʋ̈ ˗detasü ˈˈsɔɔdo yi ˗da ˈplöö mü, kwa ꞊dhegblü ˗nu zuʋ̈ˈˈ ˈˈgblü ˗yö ˗dhi ꞊dedewo, ˈyi ˗an ꞊faanmën ˈö ˈwo wo ˗de ꞊slɔɔ. Yi ˗an ˗takun kö ˗wo ˗ya ˗bhɔkwëë ˗nu kë ˗sü ˗bha ˈzü, ˗wo ˗zlanwopö kö ˈwo wo ˗bha ˈˈklɔɔnbho ˈsëëdhɛ ˗nu bɔ. ˗Ya ˈgo mü kö ˗wo ˈsëëdhɛ ˗nu ˗dhɛ Betɛdhö ˗gɔ.

˗Yödhiʋ̈ ˗detasü ˗nu yi ˗ya Ausa ˗wo draanˈˈ ˗sü ˗bha. ˈDhɛ ˈwo ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗nɔɔn man wo ˗de ˗wo ˈgü, ˗a mɛn ꞊vadhɛ ˗wo ˗ya wo ˈˈtʋ ˗to yi wo ˗bha ˗sü ˗bha. ˈˈKɛɛ, ˈyaa kun ˗an ˗bha ˗zlanwo ˈkpii˗ ˈgümɛn ˗nu ˗dhɛ ˗së. ˗A ˗wɔn ˈgü, yi dua ˗mü kö ˈyi ˈwɔn ˗nu kë yi ˈsuan˗ ˈka. ˗Dhɛkpaɔyi do ˈka, yaa n ˗zlanwopö ˈˈyɔɔ, gɔndë do ˗yö yi ˗kë ˗bia ˗dhaanën ˈka. Pë ˈö yi dha ˈyö ˗tɔ yi ˗gɛn ˗kë ˈˈgbɩɩ˗ ˈö ˗ʒiö ˗a ˈka, ˗a ˗ta. ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ nu ˗wo ˗kun mü, Zoova ˗yö «˗yadeflëëgüsü ˗nu yi ˗dhɛ» ˈö ˗zlanwopömɛn ˗nu ˗wo ˗kë ꞊va. (Ps. 4:8) ꞊Dɛɛ, ˗zlanwopömɛn 500 ˈnën ˈwo ˗zlanwokɔdhi 11 ˈgü Kano.

˗WO ˈˈKLƲƲBHƆDHE ˗WƆ YI ˗TA NIƷƐƐ

Kö a ˗yödhiʋ̈ ˗detasü ˈka Niame, Niʒɛɛ ˗sɛ ˈgü.

꞊Taabha ˗kwɛ1968 ˈUtö ˈˈsu ˈgü kö ˈya ˈˈsü ˈbha kë Kano, ˗wo yaa ˗yödhiʋ̈ ˗detasü ꞊plɛ yi ˗bɔ Niame, Niʒɛɛ ˗sɛ ˈgü. ˈDhɛ ˈyi ˗lo mü, yi ˗yö ꞊dhɛ Niʒɛɛ ˗dhɛ ˈö Aflikö ˈɲënŋ ˗puö ˗ʒian ˈka bhë, ˗yö ˈˈsɛ ˗nu ˈö ˈˈwo ˗yö dɔ mü ˈgbɛ ˈˈkpɔnŋ ꞊taa yö ˗a do ˈka. Yi dua ˗mü kö ˗zlanwopösü ˈö ˗dhɛ suu ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˗bha, ˈyi˗ draanˈˈ. ˗Ya ˈgo mü kö ˗yi ˗an ˗wo ˈö ˗kë ˈˈkwi ˗wo ˈka bhë, ˈyi˗ draanˈˈ ˈpö. ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˗yö ˗kun pë ˈˈgbɩɩ˗ ˈka, yi yi ˗zoyö Zoova ˗dhɛ ˈö yaa kwa ꞊dhegblü ˈdɛdɛ ˈwo kun mü ˈyi ˗ya ˗zlanwopösü ˗bha ˈˈkwipö ˈö bhë ˗a ˈgü. ˗A ˗dhɛ ˈti ꞊gwëë ˈyö mɛn ˈˈpɛpɛ ˈwo ˗mɔn pë ˗wo pö ˗sü ˗bha Niame, yi ˈsëëdhɛ ˗be La vérité qui conduit à la vie éternelle nu ˗an ˗dhɛ. Mɛn ˗nu ˗kun nu ˗ni ˈgü yi ˈˈpiʋ̈ kö ˈwo wo ˗bha ˈsëëdhɛ ˗be ꞊slɔɔ.

˗A ˈˈtʋ̈ŋ ˈö bhë ˗a ˈgü, ˈyi˗ ˗yö ꞊dhɛ Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˗nu ˗dhɔ ˈyaa ˈˈsɛkɔɔnmɛn ˗nu kë. ˗Kwɛ 1969 Ʒue ˈˈsu ˈgü, yi ˈˈpian do ˈˈpiʋ̈ ˗bhɔkwëë ˗blɛɛsü ˗kë ˈˈsɛ ˈö bhë ˗a ˈgü, ˈö mɛn 20 ˈyi kun ˗a ˗ta. Yi ˗kun ˗zlanwopömɛn ꞊plɛ ˗dɛɛ ˗bha ˗bɔyibhaasü ˈˈdhiʋ̈ ˈˈgan ˗ni ˈgü. ˈˈKɛɛ ˗bhɔkwëë ˈö bhë ˗a ˗dhɛkpaɔyi ˗blɛɛsü ˈka, ˈˈsɔdha ˗nu ˗wa ˈduannu. ˗Wo ˗yodhiʋ̈ ˗detasü ˗nu waa ˈˈpian do ˈˈpiʋ̈ ˗maankëmɛn ˗nu ˗kun ˈwo dho ˗an ˈka ˈˈkaan˗ ˈgü. ˈDhɛ ˈwo wo bo yi dhɛɛˈˈ ˈkpɔ ˗sü ˈka, ˗wo wo ˗kwaa yi ˗zü kö ˈyi ˈdho ˗bhɔkwëë ˈö bhë ˗a ˈka ˈˈdhʋ̈ ˗dhɛkpaɔyi ˈö dɔ˗ ˈˈpiʋ̈, ˗a ˈka. Yi˗ ˗yö ꞊dhɛ ˈˈsɛgɔdhiʋ̈mɛn ˗nu ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo ˗bhluubhludhe ˗da. ˗A ˗wɔn ˈgü, yi ˗bɔyibhaasü ˈˈdhɛɛtadhiaŋ˗ ˗zë mɛn ˈbha ˗gɔ ˈkɔɔ, ˈö go mü yi mɛn bɔ ˈˈyi ꞊bhaa ˗binŋdhe ˈgü ˈˈyiga do ꞊bhaa.

ˈDhɛ ˈˈdhoogɔ ˈbha ˗yö ˗ʒiö, ˈˈsɛgɔdhiʋ̈mɛn ˗nu ˗wa ˗pö ꞊dhɛ yaa kwa ꞊dhegblü ˗nu ˈˈsoodhu yi kun ˗yödhiʋ̈ ˗detasü ˈka bhë, ˈyi ˈgo Niʒɛɛ. ˗Dhɛkpaɔyi ꞊plɛ ˈnën ˈwo˗ nu yi ˗dhɛ, kö yi ꞊dede ˈyi yi ˗bha gɔ ꞊saabho. Yi ˗wɩ ˗a ˗bha ˈö ˈyi dho vɛɛdhö Betɛdhö ˈö Niʒeria ˗a ˈgü, ˈwo yi bɔ ˗dhɛ ˈˈwɛɛ ˈgü.

˗Wo n ˗bɔ Niʒeria pödhɛ ˈwo˗ ˗dhɛ Orisɔnba ˗a ˈgü. Yaa kwa ꞊dhegblü kpö ˈdɛdɛ ˈwo kun mü yi ˗bha ˗zlanwopö yi ˈko ˈˈpiʋ̈ ˗sü ˗kë n ˗dhɛ ˗së ꞊dedewo. ˈˈKɛɛ ˗dhɛ ˈö ˈˈsü ˈˈsɔɔdo ˗yö ˗ʒiö, Betɛdhö ˗ya ˗pö man do ˈa n ꞊yɛɛ˗ kë Niʒɛɛ. ˗A züdɔdhɛ ˈgü, ˗a ˈwɔn ˗yö n kun, ˈö kun ˗shiö ˗ni ˈgü n ˗dhɛ. ˈˈKɛɛ ˗kpan kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗bha ˗sü ˈö Niʒɛɛ ˈzü bhë, ˗a ˗lele ˗kun n ˗ta.

A n ꞊yɛɛ˗ ˗kë Niame. ˗Dhɛ ˈa ˗lo ˈö˗ ˗ta ˗dhɛ ˗yö ꞊kpɔɔ, ˈˈdhoodɔmɛn do ˈö go Niʒeria ˗ya ˗yö ꞊dhɛ Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˗mü n ˈka, ˈö dhɛɛˈˈ ˗nu ˈwo ˗gban Biblö ˗bha ˗an kpɔ n ˗gɔ. A Biblö ˗zɔn ˗a ˗dhɛ. ˈDhɛ ˗yö mü, ˗yö ö ꞊kwaa˗ ꞊shiɛti waa we ꞊va mü ˗sü ˗zü ˈö bɔ ˈˈyi ꞊bhaa. ꞊Taabha, ˗zlanwopö kwa ꞊dhegblü ˗nu ˈˈpiʋ̈ ˗sü ˗kun n ˗dhɛ ˗së Niʒɛɛ ˈˈsɛ ˈˈpian ꞊va ˈgü. ˗Kɔ ˈö mɛn ˗nu ˗wo ˗wɩ ˗a ˈka gagade ˗bha Niʒɛɛ, a˗ ˗dhɛ ˗yö. ˈˈTʋ̈ŋ ˈa ˗lo ˗a ˈka mü kö Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˗nu 31 ˈnën wo mü. ˈˈKɛɛ ˈdhɛ n ʒiö ˗yi ˗yö ˗lo, kö ˗wa kë 69.

˗ZLANWOPÖSÜ ˈÖ KUN GINE ˗SƐ ˈGÜ, ˈYAA KUN PË ꞊VA DƆ -NU ˈGÜ ˗A ˗BHA

˗Kwɛ 1977 Desanblö ˈˈsu ˈgü, a n ꞊yɛɛ˗ ˗ke Niʒeria kö ˈa ꞊klaŋ do kë. ˈDhɛ ˈˈdhoogɔ ˗yaaga ꞊klaŋ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˈö ɲën, Makɔmö Vigo ˈö kun Betɛdhö ˈwɔnyëë˗ ˗nu ˗bha ˈˈdhiʋ̈sümɛn do ˈka ˗yö ˈsëëdhɛ ˈö go Siera Leɔnö Betɛdhö ˈgü, ˗a ˗wo ˗pö n ˗dhɛ. Kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗kun ꞊kɛgbɔɔ do ˗yödhiʋ̈ ˈka ˈö ö ˈflëëgü, ˈö ꞊glee˗ ˗wo waa ˈˈkwi ˗wo pö, ˗a mɛɛnˈˈ ˗ni ˈgü kö ˗yö kë ˈˈpian do ˈˈpiʋ̈ ˗maankëmɛn ˈka Gine. Kwa ꞊dhegblü Vigo ˗ya ˗pö ꞊dhɛ ˈpë ˈwo n ꞊klaŋkë ˗a ˗wɔn ˈgü, ˈyö bhë. ˗Ya ˗pö n ˗dhɛ ꞊dhɛ yö ˈˈplëëplë ˈyaa ˗mü. ˗Ya ˗pö ˈzü: «Ü ˗zota ˗së ˈka kö ˈü ꞊kun ˈˈwɩ ˗a ˗bha.» A ˗to mü ˈa˗ pö ˗a ˗dhɛ: «ˈDhɛ ˗kë ꞊dhɛ Zoova ˈnën n bɔ bhë, a ˗dhö ˈdho.»

A ˗ya ˈviɔŋ˗ ˈgü ˈa dho Siera Leɔnö, ˈa ˗kpan kwa ꞊dhegblü ˗nu ˈwo Betɛdhö ˗an ˗bha. Betɛdhö ˗bha ˈwɔnyëë˗ do ˗ya ˗pö n ˗dhɛ ꞊dhɛ ˈyaa ˈpë ˗gban kwa ˗bha ˗zlanwopösü ˗bha Gine, ˗a ꞊vadhɛ dɔ. ˈKö ˗kë ꞊dhɛ Betɛdhö ˈö Siera Leɔnö ˈnën kun ö ˗zokë ˗ni ˈgü ˗zlanwopösü ˈö Gine ˗a ˈˈpiʋ̈, ˈyaa ˈwɔn ˗nu ˈwo kun kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗ta ˗an dɔ ˗ni ˈgü. ˗A ˈklɔɔ˗ ˗mü ꞊dhɛ ˗bhluubhludhe ˗kun Gine ˗sɛ ˈgü. ˗Wa ˈˈslö ˗mɛɛn ˗gɛnɲan ˈka ꞊va kö ˗wo kwa ꞊dhegblü ˈö ˈwɔnyëë˗ ˈka mü ˈwo ˈˈdoodɔ, ˈˈkɛɛ ˈwaa kun ˗mɔn ˗ni ˈgü ˗a ˗bha. ˗A ˗wɔn ˈgü, ˗wa ˗pö n ˗dhɛ a ˈdho Konakri Gine ˈˈkwipö ˈkpii˗ ˈgü kö ˈˈsɛkɔɔnmɛn ˗nu ˗wo ˈˈwɩ ˗a ˗bha, ˈa ˗ya mü.

«ˈDhɛ ˗kë ꞊dhɛ Zoova ˈnën n bɔ bhë, ˗a dho ˈdho.»

ˈDhɛ ˈa ˗lo Konakri, a ˗ʒiö ˈa dho Niʒeria ˗bha Anbasadëë˗ ˈˈpiʋ̈, ˈa˗ pö ˗a ˗dhɛ ꞊dhɛ ˈa˗ ˈˈpiʋ̈ kö ˈa ˗zlanwopö Gine. ˗Ya ˗daakë n ˗gɔ ꞊dhɛ n dua ˈyaa ˗mü kö ˈa˗ kë ˈˈdhʋ̈, ˈyö sü ꞊dhɛ ˗wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo n kun ɛɛnˈˈ ˈwo ˈwɔn yaa ˗kë n ˈka. ˗Ya ˗pö ˈzü: «Ü ꞊yɛɛ kë Niʒeria kö ˈü ˗zlanwopö mü.» ˈYö ˈa˗ pö ˗a ˗dhɛ: «A ˗dho pë ˈˈpɛpɛ kë kö ˈa ˈto yö.» ˈDhɛ ˗kë ˈˈdhʋ̈, ˗yö ˈsëëdhɛ ˗bɔ ˈˈsɛgɔdhiʋ̈mɛn do ˗dhɛ ˈö˗ pö ˗a ˗dhɛ ˗yö n ˗takun. ˈYö mɛn ˈö ˈˈdhʋ̈, ˈö ˗wɩ ˗a ˗bha.

˗A ˗dhɛ ˈti ꞊gwëë, ˈa n ꞊yɛɛ˗ ˗kë Siera Leɔnö Betɛdhö ˈa˗ pö kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗dhɛ ꞊dhɛ ˈˈsɛgɔdhiʋ̈mɛn do ˗ya ˈˈwɩ n to mü ˗sü ˗bha. ˗Kɔ ˈö Zoova ˗yö n ˗man ˈˈta dhi ˗a ˈka bhë, ˗a ˈˈyi ˗yö ˗kan kwa ꞊dhegblü ˗nu ˈˈdhi ꞊dedewo. ˈˈSɛkɔɔnmɛn ˗nu ˗wo wo ꞊kwaa˗ n ˗zü kö ˈa ˗ya Gine.

Izraɛdhö ˗yö ö ˗bha ꞊kwɛɛ˗ ˗nu bun ˗ni ˈgü.

Kö a ˗maankëmɛn ˈka Siera Leɔnö

ˈÖ go ˗kwɛ 1978 ˗bha ˈö yö ˗a ˈka ˗kwɛ 1989 ˗bha, a ˗kë ˗maankëmɛn ˈka Gine waa Siera Leɔnö, ˈö go mü ˈa ˗kë ˗maankëmɛn ˗kɔ ꞊löö ˈka Labië. ˗A zübhodhɛ ˈgü, ˈˈyua ˗kun n kë ˗ni ˈgü zoodhö zoodhö, ˗dhɛ ˗nu ˈwo mü ꞊gblɛɛn ˗an ˈgü. ˈˈKɛɛ kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗wo pë ˈˈpɛpɛ ˗kë ˈwo dho n ˈka ꞊dhɔtrɔɔplöö.

Yi do ˈka ˈˈgɔɔn ˗yö ˗kë n ˗bha ꞊dedewo, ˈö bhuʋ̈nën ˗nu ˗wo ˗kë n ˈgu ˈgü ˈpö. ˈDhɛ ˈˈyua ˈö bhë ˈö bo, a˗ man ꞊dhɛ n ꞊dhegblü ˗nu ˗kun ˈdhɛ ˈwo dho n ˗bin ˗a ˗bha ˗a ˗wɔn blɛɛˈˈ ˗ni ˈgü. ˈKö ˗kë ꞊dhɛ a ˗bɔ ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˗an ˈgü, n ˈti˗ pö do ꞊dhɛ a ˗dho ˈˈkan n ˗bha yö ˗bha. ˗Yö ˗kun ga ˗sü ˈka n ˈgü ꞊dhɛ ˗yadeflëëgüsü ꞊dede ˗yö ˗go ˗Zlan ˈˈpiʋ̈. ˈKö ˗kë ꞊dhɛ a ˗ga ˗yö ˗dho n bho ga ˈgü.

YAA N ˗MAN DHEBƆ YI ˈDHAŊ˗ ˗BHO ZOOVA ˈˈDHIƲ̈

Izraɛdhö waa Dɔkasö ˗an ˗bha ˈkosü ˗yi ˈka.

Yi ˗bha ˈkosü ˗yi ˈka ˗kwɛ 1988 ˈgü.

˗Kwɛ 1988 ˈgü, Dɔkasö ˈö kun ˗yödhiʋ̈ ˈö Zoova ˗dhɔ ˗ya ˗kë, ˈö ˗kë ˗desütɩtɩmɛn ˈka, a ˗kpan ˗a ˗bha. ˈDhɛ ˈyi yi ˈkosü, ˗yö ˗nu n ˈˈpiʋ̈ ˈyi ˗kë ˈˈpian do ˈˈpiʋ̈ ˗maankëmɛn ˈka. Dɔkasö ˗yö n ˗takun ꞊dedewo n ˗man yö ˗bha, ˈö˗ zuʋ̈ˈˈ kun ˈˈwɩ ˗sü ˈka ˗a ˗bha kö ˈö ö ꞊kwaa˗ pë ꞊vadhɛ ˗zü Zoova ˗wɔn ˈgü. ˈˈTʋ̈ŋ ˈbha ˗nu ˈka, yi yi ˗bha ꞊kwɛɛ˗ ˗sü ˈyi ˈˈtasü yi ˗gɛn ˗ta ˈyi dho ˈˈkidhʋŋ 25 ˗naan ꞊taa kö ˈyi ˗wo ˗zlanwokɔdhi ˗nu ˗dhɛ. ˗A ˗dhɛ ˗nu ˈwo mü ꞊gblɛɛn ˈya˗ pö ˈyi ˗wo ˗an ˗dhɛ, ˗gɔ ɛɛnˈˈ pë ˈˈoo ˗pë yi ˗kpan ˗a ˗bha, ˈyi˗ ˗sü ˈö ˈˈtasü yi ˈka ˗kpinŋ ˈˈpiʋ̈ böö˗ ˈˈyi waa ˗gludhi ˗nu ˈgü.

Dɔkasö ˈgü ˗yö ˈˈgbɩɩ˗ ꞊dedewo. ˗A ˈwɔnzuan ˈnën ˗tɔ ˈˈtʋ̈ŋ ˈbha ˗nu ˈka, ˈˈyi ˗nu ˈö ꞊guö ˈdhö ˗an ꞊bhaa ꞊va, yi ˗an ˗kan. Yi do ˈka, kö yi ˈdho ˗ni ˈgü ˗dhɛkpaɔyi ˈˈsoodhu ˗ta ˈgü, pɔŋ ˈö kun ˈˈyiga do ˗ta ˗yö ˗kun shiʋ̈ˈˈ ˗sü ˈka. ˗A ˗wɔn ˈgü, yi ˗ya ˈˈyitagɔ ˈnën ˈsɛɛn˗ ˈgü. ˈDhɛ Dɔkasö ˈdhö ˈgo ˗ni ˈgü ˈˈyitagɔ ˈgü, ˗yö ˗puö ˈˈyi ˗glu ꞊bhaa. ˗Kɔ ˈyi˗ ˗bha ꞊plɛ, ˈyaa ˈˈyi kë ˗dhɛ dɔ ˈˈkɛɛ kö ꞊guö ˗nu ˗kun ˈˈyi ꞊bhaa. ˈPë yi dha ˈyö ˗tɔ wlüünën ˗nu ˈwo kun mü, ˗wo ˗puö ˈˈyi ꞊bhaa ˈwo˗ bho mü. ˈˈTʋ̈ŋ ꞊gblɛɛn ˈˈpiʋ̈, yi˗ ˈˈɲɛɛn yaa ˗bho.

Ʒagifö waa Erikö ˗wo ˗bhɔkwëëkëgükɔ ˈˈsuee.

Yi ˗bha ˈnën ˗nu Ʒagifö waa Erikö ˗wo ˗kun ˗Zlan ˗bha gbɔɔdhe ˈka yi ˗bha ˈka.

˗Kwɛ 1992 ˈgü, ˈö Dɔkasö ˗yö ˈgwu ˗sü. ˗A ˈwɔn ˗yö yi ˗kun ꞊dedewo. Yi yi ˗de dhɛɛˈˈ kpɔ ˈni yi ˗dho yi ˗bha ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈgü ˗yö ˈduannu. Yi˗ ˗pö yi ˗de ˗dhɛ Zoova ˗ya gbɔɔdhe ˗së do kë yi ˗dhɛ. ˗A ˗wɔn ˈgü, yi˗ ˈnën ˈtɔ ˗kpɔ Ʒagifö. ˗A ˈzlaa˗ Erikö ˗yö ˗bhɔ ˈpö kö Ʒagifö ˗kwɛ ˗ya kë ˗yiishiö. Yi ˗bha ˈnën ˗nu ꞊plɛ ˈwo bhë ˗wo ˗kë gbɔɔdhe ˈwo go Zoova ˈˈpiʋ̈ ˗an ˈka. ˈˈTʋ̈ŋ ˈbha ˈˈpiʋ̈, Ʒagifö yökë ˗wo ꞊dhiëëtadhɛ ˈö Konakri ˗a ˈgü, ˈö Erikö ˗de ˈpö ˈö mɛn zii ˗kɔ ꞊löö ˈka.

Izraɛdhö, Dɔkasö, ˗an gbö Erikö, waa ˗an ˈdhu Ʒagifö ˗wo ˗bhɔkwëëkëgükɔ ˈˈsuee.

ˈKö ˗kë ꞊dhɛ Dɔkasö ˗yö ˗go ˗yödhiʋ̈ ˗detasü ˈgü, ˗yö ˗to ˗kplawo ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈgü ˗yödhiʋ ˈka ˈö ˗ya ˗a ˈgü ˈö yi ˗bha ˈnën ˗nu ˗to. Zoova ˗bha ˗takundhe ˈsaa˗ ˈgü, man ˗zë a ˗to ˗yödhiʋ̈ ˗detasü ˈka. ˈDhɛ yi ˗bha ˈnën ˗nu ˗wo ˗gla, Dɔkasö ˗yö ˗kë ˈzü ˗yödhiʋ̈ ˗detasü ˈka. ꞊Dɛɛ, ˗kɔ ˈyi˗ ˗bha ꞊plɛ, yi bɔmɛn ˗nu ˈka Konakri.

ZOOVA YI ˗TAKPA

˗Dhɛ ˈˈoo ˗dhɛ ˈö Zoova ˗yö n bɔ ˗a ˗bha, a ˗dho mü ˗kplawo. ˗A ˗bha yi ˗takpa ˗sü waa ˈdhuëë˗ ˗kpɔ yi ˗bha ˗sü ˈö bhë, yi ˗an ˗yö zoodhö zoodhö yi ˗bha ˗tosɛta ˈgü. ˈDhɛ ˗kë ꞊dhɛ yi yi ˗zoyö Zoova ˗dhɛ ˈö yi ˈti yi ˗zoyö ꞊nɔɔnpë ˗nu ˗dhɛ bhë, ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ꞊va waa zuʋ̈dhiʋ̈tɛ ˗nu ˈwii kë yi ˗bha. ˈWɔn ˗nu ˈö yaa Dɔkasö yi bɔ ˗an ˈgü bhë, ˗wa ˗zɔn yi ˗dhɛ ꞊dedewo ꞊dhɛ Zoova ˈnën ˗tɔ ˗yadeflëëgüsü ˗gɔ ˈgodhɛ, ˈö ˗kë ˈzü «˗Zlan ˈö mɛn dha» ˗a ˈka. (1 Chron. 16:35) ˗Yö ga ˗sü ˈka n ˈgü ꞊dhɛ mɛn ˈˈpɛpɛ ˈwo ˈdhaŋ˗ bho Zoova ˈˈdhiʋ̈, ‹˗yö ˗dho ö ˗kɔ kpa ˗an ˗bha ˗tosɛta ˗ta ꞊dhɛ pë ˈö ꞊yaa˗ ˗da ˈˈkpɔɔ ˈgü ˗a ˈdhö.›—1 Sam. 25:29.

    Yacouba ˈsëëdhɛ ˗nu (2012-2025)
    Yö ˈˈkpɛɛn
    ˗Dadhɛ
    • Yaoba
    • ˗A ˗gblü
    • ˗A ˈdhɛ ˈü ˗an ˈˈpiʋ̈
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Yökëtamɛn ˗zoto ˗a ˈˈpiʋ̈ ˈtɔŋ˗
    • "Dhɛ ˗to 'wɔn ˗ta 'tɔŋ˗
    • ˈˈDhɛ ˗to ˈwɔn ˗ta ˗sü ˈˈslö ˗nu
    • JW.ORG
    • ˗Dadhɛ
    ˗A ˗gblü