ˈMën Biblö ˗ya pö ˈö ˗gban ˈˈyi ˗wɔn ˈö ꞊dɛɛ ˈˈkpɔnŋ ꞊taa ˗a ˗bha?
Mɛn ꞊gban ˈˈpɛpɛ kwa ˗bhawɔn ˗yö ˈˈyi ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ˗bha. ˈˈKɛɛ pë ˈö ONU ˗mɛn ˗nu ˗bha ˈsëëdhɛ ˗bɛnzëmɛn ˈkpii˗ Antonio Guterɛsö ˈö˗ pö, yö ꞊nɛɛn: «˗Kɔ ˈö mɛn ꞊va ˗bhawɔn ˈdhö yö ˗ni ˈgü ˗a ˈka ˈˈyi ˗bha ꞊dɛɛ yö bhë, ꞊yaa˗ kë ˈˈyi ˈwɔn ˗ya kë ˈˈgbɩɩ˗ ꞊dedewo.» ˈˈKpɔnŋtaadhɛ ˗todhʋ̈sü ˈgü, mɛn ˈˈmliya ꞊va ˈnën ˈwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗wo mü ˈˈyi ꞊slɔɔ.
Strdel/AFP via Getty Images
ˈˈKɛɛ yi ˈbha ˗dho wo ˈö mɛn ꞊gban ˗wo ˈˈyi ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ꞊slɔɔ ˗ee? Ɛɛnˈˈ ˈˈyi ˗wɔn ˈö ꞊dɛɛ bhë, ˈyii ˈdho ɲën toŋtoŋdhö ˗ee? ˈMën ˈö Biblö ˗ya pö?
˗Mën ˈö Biblö ˗ya pö ˈö ˗gban ˈˈyi ˗wɔn ˗bha?
Biblö ˗ya ˗pö ꞊dhɛ ˈˈyi ˗wɔn ˈyii dho kë mɛn ˈbha ˗bha ˈzü. ˗Ya ˗pö ˈˈyi ˗saa waa mü ˈˈyi ˗nu ˗dho kë ꞊va.
«˗A ˈˈtʋ̈ŋ ˈö bhë ˗a ˈka, ꞊niɔɔnmɛn ˗dhö ˗lö ꞊dhɛ ˗vë gɔn ˈdhö, ˈö ˈˈbhʋbhʋ ˗yö ˗gbla ˈˈzuʋ̈gblüdhi ˈka. ˈˈYi ˗gɔ ˗nu ˗dho bhɔ ˈˈyɛɛta, ˈö ˈˈyi ˗yö ˗ʒiö ˗wiëwiëdhö ˈˈyɛɛta.»—Isaïe 35:6, 7.
ˈMën ˗kë ˈö ˈkwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa ˈdhaŋ bho pë ˈö Biblö ˗ya pö bhe, ˗a ˈˈdhiʋ̈? Pë ˈö Biblö ˗ya pö ˈö ˗gban ˗kɔ ˈö kwa ˗bha ˈˈsɛ ˈdhö ˗pëkë ˗sü ˈka ˗a ˈka, ˗kwaa do ˗wɔn blɛɛˈˈ.
˗Mën ˈö Biblö ˗ya pö ˈö ˗gban ˈˈsɛ waa˗ ˗bha ˈˈyi kë ˗kɔ ˗nu ˗bha?
«[˗Zlan] yö ˈti˗ [ˈˈsɛ] ˗pë kë kö ˗yo to ˈˈwɛɛwɛ, ˈˈkɛɛ ˈö˗ ˗da kö ˗wo ˗tosɛta kë ˗a ˗ta.»—Isaïe 45:18.
˗Dhɛ ˈö ˗kë ꞊dhɛ ˗Zlan ˗yö ˈˈsɛ ˗da kö ˗tosɛta ˗yö kë ˗a ˗ta bhë, ˗yö pë ˈö ˗dho ˗a kë kö ˈkwa ˈˈyi ˗saa ꞊va ꞊slɔɔ, ˗a ˗kë ˈpö.
«[˗Zlan] ˗yö ˈˈyi ˈˈdhiga ˗nu ˗gan ö ˗bha, ˈyö ˈwo mën ˈkoo ˈwo ˗kë dha kpö ˈka, ˈyö ˈˈdhuu ˗nu ˗wa ˗kë ˈö ban, ˈyö ˈwo ˗kë dha ˈkpii˗ ˗nu ˈka ˈwo ban mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗ta.»—Job 36:27, 28.
Biblö ˈˈɲan ˈö bhë ˗yö pë ˈö ˗Zlan ˗ya ˗kë kö ˈˈyi ˗yö kë ˈˈsɛ ˗ta ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˗tʋ̈ŋ ꞊gban ˈka, ˗a ˗zɔn. ˈˈYi ˗nu ˈö ˈwo ˈˈsɛ ˗ta, ˈö ˈwo ꞊weeyi ꞊bhaa ˗wo ˗bhöö ˈö ˈwo ˗kë ˈˈdhuu ˈka ˈö ˈwo dho dhaŋ˗ ˈgü. ˈGo mü ˈzü ˈwo ˗kë dha ˈka ˈö ˈwo ban kö mɛnbhɩɩdhe waa wü ˗nu ˗wo ˈˈyi ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ waa ˈˈyi ˗saa ꞊slɔɔ.—Ecclésiaste 1:7; Amos 5:8.
«A ˗dho dha ˈˈgblʋ̈gblʋ̈ ˗nu ban ˗a ˈˈtʋ̈ŋ ˗së ˗bha, ˈö ˗bhöpë ˗yö ˗kë ˈˈsɛ ˗ta, ˈö ˈˈdhü ˗nu ˈwo ˈbhlaa˗ ˈwo bhɛ ˗ya.»—Lévitique 26:4.
˗Zlan ˗ya ˈˈplüün ˗bho ˈö˗ pö ꞊dhɛ ö ˗dho ˈdhuëë˗ ˈkpɔ Izraɛdhönën ˗nu ˈö ˈwo kun ˈkekëmɛn ˗nu ˈka bhë, ˗an ˗bha. ˗Zlan ˗ya ˈwɔn ˗dɔ ꞊dhɛ dha ˈˈgblʋ̈gblʋ̈ ˗nu ˗wa ban wo ˈˈtʋ̈ŋ ˗bha, ˈö ˗bhöpë ˗yö dhi.
Pë do ˈö ˗Zlan ˗ya ˗kë Izraɛdhö ˗sɛ ˈgü ꞊kwɛŋzü bhë, ˗yö ˗dho ˗a kë ˈpö ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗todhʋ̈sü ˗ta. (Isaïe 30:23) ˈˈKɛɛ ˈˈsanni ˗ya ˗kë ˈˈdhʋ̈, ˈˈyi ˗wɔn ˗yö kë ˗ni ˈgü ˈˈgbɩɩ˗ ˗kplawo ˗dhɛ ꞊vadhɛ ˈgü. ˈYö ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˗gɛn do ˈbha ˈö ˈdhö, ˈyö ˗tɔ dha ˈyaa ban ˈzü. ˗Mën ˗wɔn ˈˈwɛɛ ˈbha ˈö Biblö ˗ya ꞊blɛɛ ˈö ˗gban ˈˈyi ˗wɔn ˈö ꞊dɛɛ yö bhë, ˗a ˈˈɲan bhɔ ˗sü ˗bha?
Mɛn ꞊gban ˗dho ˈˈyi ꞊slɔɔ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?
Biblö ˗ya ˗pö ꞊dhɛ ˗Zlan ˗dho bɔ ö ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗ta ˈö ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˈö ˈwo ˈˈkpɔnŋ ꞊taa, ˗an ˈˈɲan bhɔ. ˗A ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈, ˈˈyi ˗wɔn ˈö ꞊dɛɛ ˗yö ˗an ˈgü ˈpö. (Matiö 6:9, 10) ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˈnën ˗tɔ mɛnkɔɔnsü ˈö ˈdhaŋ ˈgü, ˈö ˗dho ˈˈsɛ ꞊kɔɔn. (Daniel 2:44; ˗Dhɛkpaɔ dhiaˈˈ ˈsëëdhɛ 11:15) ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗dho pë ˈö mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˈwo ˈˈsɛ ꞊kɔɔn ˈwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗wa kë, ˗a kë. ˗Yö ˗dho pë ˈˈpɛpɛ ˈö nu ˈˈyi ˗wɔn ˈka, ˗a bho ˈˈshia˗.
ˈWɔn ˈˈgbɩɩ˗: ˈˈTʋ̈ŋ ˗bha ꞊slëë ˈgü ˗sü ˗ya ˈwɔn ˗nu ˈwo ˗gban ˈˈyi ˗bha ˗a ꞊vadhɛ bho ˈˈgblʋʋ. ˗Dhɛ ˈbha ˗nu ˈgü dha ˈyaa ban ˈzü, ˈˈkɛɛ ˗dhɛ ˈˈwɛɛ ˈbha ˗nu ˈgü ˈpö, ˈˈyi ˈnën pa ˗ni ˈgü mü dha ˈˈgblʋ̈gblʋ̈ ˗nu waa ꞊weeyi ˗bha pa ˗sü ˈkosɔn.
˗A ˈˈɲan bhɔ ˗kɔ ˈˈslö: ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗dho ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˈwo ˗gban ˈˈblü, ˈˈtɛɛ waa ˈˈyi ˗wɔn ˗bha ˗an ˈˈɲan bhɔ ˈö ˈˈsɛ ˗yö ö ˗de ꞊slɔɔ. ˗Zlan ˗ya ˗pö: «˗Dhɛ ˗ga, ˈma pë ꞊gban ˈˈpɛpɛ kë ˗dee.» (˗Dhɛkpaɔ dhiaˈˈ ˈsëëdhɛ 21:5) ˈˈYi ꞊va ˗dho kë ˗dhɛ ˗nu ˈö ˈˈyi ˈyaa˗ kun ˗an ˗bha ˗be ˗an ˈgü, ˈö ˗bhöpë ˗yö ˗kë mü ˈpö. ˗Yö ˗dho kë ˗ʒiaanwo ˗dhɛ ˈö mɛn ˗nu ˈwaa mü, ˗a ˈgü. (Isaïe 41:17-20) ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ, ˈö Yesu ˈdhö˗ ˗gɔ ˈˈdhiʋ̈ bhë, ˗a ˗kɔ ˗dho ʒiö ˈˈkpɔnŋtaapë ˗nu ˗gɔ.
˗Dhɛ ˈö Yesu ˈö kun ˈˈsɛ ˗ta, ˗yö ˈˈtɛɛ ˈˈgbɩɩ˗ do ˈö kun ʒiö ˗ni ˈgü ˗a ˈduaannu. Pë ˈö˗ ˗kë bhë, ˗yö ꞊faan ˈö ˗Zlan ˗ya nu ˗a ˗dhɛ ˗a blɛnŋˈˈ ˈka. (Makö 4:39, 41) Klito ˈö ˗kë ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗Gɔdhiʋ̈mɛn ˈka bhë, ˗a ˗bha mɛnkɔɔnsü ˈˈtʋ̈ŋ ˈka, pë ˗nu ˈwo kë ꞊dhɛ ˈˈyi ˗bha pa ˗sü, ˈˈtɛɛ ˈˈgbɩɩ˗ ˗bha ʒiö ˗sü ɛɛnˈˈ ˈˈsɛ ˗bha ˗zii ˗sü ˗nu ˈdhö bhë, ˗wo ˗dho ɲën. Zuʋ̈waannusü waa ˗yadeflëëgüsü ꞊dede ˗dho kë mɛn ꞊gban ˗gɔ. Mɛn ˈbha ˈyii ˈdho ˈˈsuʋ̈ ˈzü ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈˈwɛɛ ˈbha ˗gɔ.
ˈWɔn ˈˈgbɩɩ˗: Mɛn ˗nu ˈö ˈwaa wo ˗zota wo këwɔn ˗nu ˈgü waa ˗kɔlokota ˈö pë ˈyaa ˗nu ˗zokun ˗wo ˈˈyiga ˗nu, lakö waa ˈˈyibhaadhɛ ˗nu ˗dhii ˗kun. ˈWɔn ˗nu ˈwo bhë ˗wa ˗kë ˈö ˈˈyi ˗wɔn ˗yö ˗kë ˈˈgbɩɩ˗.
˗A ˈˈɲan bhɔ ˗kɔ ˈˈslö: ˗Zlan ˗ya ˗pö ꞊dhɛ ö ˗dho ˈˈsɛ ˈˈzu ˈö ˗dhii bho ˈˈyiga ˈˈsuu ꞊gban ˈˈpɛpɛ ꞊bhaa. ˈˈSɛ ˗dho kë ꞊bhɔɔpö ˈka. Biblö ˗ya ˗pö: «Pë ˗nu ˗dho bhɔ ˈˈyɛɛtadhɛ waa ˗dhɛ ˈˈkpɛɛdhɛ ˗nu ˈgü. ˈˈYɛɛtadhɛ ˗dho kë ˗së ˈö ö ˈˈbin ˗ya ꞊dhɛ saflan ˈdhö.»—Isaïe 35:1.
˗Mën ˈö ˗dho kë mɛn ˗nu ˈö ˈwaa wo ˈˈtʋ̈ŋ kë ˈˈsɛ waa mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˈgü, ˗an ˈka? ˗Zlan ˗ya ˗pö ö ˗dho «ˈwɔn ˗bho ˈˈsɛ see˗ ˗mɛ ˗nu ˈgü.»—˗Dhɛkpaɔ dhiaˈˈ ˈsëëdhɛ 11:18; Proverbes 2:21, 22.
ˈWɔn ˈˈgbɩɩ˗: Mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗wo ˈˈyi ˈö ˈˈkpɔnŋ ꞊taa ˗a ˗kun ˈya˗. ˈˈYi ˈö ˈwo˗ shiʋ̈ˈˈ ˗ni ˈgü ˗yö ˗ʒiö ˗a ˗dhɛ ˈö ˈˈsɛ ˈö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö˗ ˗pëkë ˗a ˗ta.
˗A ˈˈɲan bhɔ ˗kɔ ˈˈslö: ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˈsaa˗ ˈgü, ˗Zlan dhɔɔbhaawɔn ˗dho «kë ˈˈkpʋng ꞊taa.» (Matiö 6:9, 10) ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗dho mɛn ˗nu ˈö ˗dho ˗an ꞊kɔɔn ˗an ꞊klaŋ kë ˗së ˈka. Isaïe 11:9a ˗ya ˗pö: «ˈWɔndɔdhe ˈö ˗gban Zoova ˗bha bhë ˗dho ˈˈsɛtadhɛ pa.» ˗Dhɛ ˈö ˗kë ꞊dhɛ ˈwɔndɔdhe ˗tiaandhö ˗dho kë mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗gɔ ˈö ˗Zlan ˗dhɔ ꞊dede ˗yö ˗kë ˗an ˈgü bhë, ˗wo ˗dho wo ˗zokë ˗së ˈka ˈˈsɛ waa pë ˈˈpɛpɛ ˈwo˗ ˗ta ˈö ˈwo kë ꞊dhɛ ˈˈyi ˈdhö bhë, ˗an ˈˈpiʋ̈.
Pë ˈö ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗dho ˗a kë, ˈbha˗ pö ˈü˗ ˈbha ˈgüman, ˗bhö ˈwɔn ˗gɔ « Que fera le royaume de Dieu ? » ˗wo pö.
˗Bhö Biblö ˈgü ˈsëëdhɛ ˗be Isaïe ˈˈɲan ˈˈgblʋ̈gblʋ̈ 35 ˈsü kö ˈü˗ ˗wo pö, kö ˗kɔ ˈö ˈˈsɛ ˗dho kë ꞊bhɔɔpö ˈka ˗a ˈka, ˈü˗ ˗ga.
˗Bhö video ˗Mën ˈö ˗kë ˈö ˗Zlan ˗yö ˈˈsɛ ˗da? ˗ga kö ˈpë ˗Zlan ˗zo ˈˈpiʋ̈ mɛnbhɩɩdhe waa ˈˈsɛ ˗an ˗bhaa ˈka, ˈü˗ ˈbha ˈgüman.
a Zoova ˈnën ˗tɔ ˗Zlan ˈtɔ ꞊dede. (Psaume 83:18) Kpɔɔˈˈ ˈwɔn ˗gɔ «ˈDe ˈö ˗tɔ Zoova?» ˗bha.