˗Pɛkoodhe ˈö politikö ˗ya ˗da ˈö pë ˈö Biblö ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ꞊blɛɛ ˗a yökodhiʋ̈
꞊Dɛɛ, politikö ˗wɔn ˗ya mɛn ˗nu ˈˈpɛ ˈgü ꞊dedewo. ˈTɔŋ˗ ˗nu ˈö ˈˈsɛgɔdhiʋ̈mɛn ˗nu ˗dho ˗an ˗ya kö mɛn ˗nu ˈwo ˈto ˗an ˈˈpiʋ̈, mɛn ꞊gban ˗wo ˈyaa˗ ˈgü do. ꞊Ya ˈgo mü ˈzü, paati ˗dhɛ ˈö ˈdhö ˗yö ˈwɔn ˈö˗ ˈˈpiʋ̈ ˗a ˗blɛɛ ˗wo ˈˈdhiʋ̈˗ ˗dhɛ ꞊dede ˗bha. ˈTɔŋ˗ ˗yamɛn ˗nu waa ˈˈkwi ˗gɔmɛn ˈˈgblʋ̈gblʋ̈ ˈbha ˗nu ˗wo ˈyaa do ˈwɔn ˈbha ˗nu ˈgü, ˈyö mɛn ˈbha ˈyaa ˈˈwɩ ö ˈˈtɛɛdo ˗bhaa ˗bha. ˈWɔn ˗nu ˈwo bhë, ˗wa ˗kë ˈö ˈˈsɛgɔdhiʋ̈mɛn ˗nu ˈwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗wo yö kë ˗së ˈka.
˗Pɛkoodhe ˈö politikö ˗ya ˗da ꞊mlɛɛnkɛn ˗nu ꞊zinŋ ˈgü, ˈö˗ ˗da ˈpö Bletaɲö ˗mɛn ˗nu ꞊zinŋ ˈgü bhë, ˗a ˗dhɛa ˗bha kö ˈkwa˗ ˈwɔn blɛɛˈˈ. ˈMën ˗kë? ˈYö ˗tɔ ꞊dhɛ Biblö ˗ya ˗to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ pö ꞊dhɛ ˗pɛkoodhe ˗dho ˗da ˈˈsɛ ꞊plɛ ˈwo bhë, ˗a ˗dhɛ ˈö ˈdhö ˗a ˈgü. ˈYö ˗yö ˗dho kë ˈˈdhʋ̈ ˈˈtʋ̈ŋ ˈö ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˈö dhaŋ˗ ˈgü, ˈö dho ˈwɔn ˗nu ˈˈɲan bhɔ ˗a ˈka ˈˈsɛ ˗ta, ˗a ˈka.
˗Pɛkoodhe ˈö politikö ˗ya ˗da «ˈˈtʋ̈ŋ ˗totaabhasü ˈgü»
Biblö ˗yö ˈwɔn ˈbha ˗to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ꞊blɛɛ Daniel ˗bha ˈsëëdhɛ ˗be ˈgü. ˈWɔn ˈö bhë ˗a ˈgü, ˗Zlan ˗yö «ˈpë dho kë ˈˈtʋ̈ŋ ˗totaabhasü ˈgü» ˗a ˗blɛɛ. ˗A ˈˈtʋ̈ŋ bhë˗ ˈka, ˗yö ˗kun ˗gban ˗ni ˈgü ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˗wɔn ꞊nën˗ ˗bha. ꞊Ii, ˗yö ˗kun ˈˈwɩ ˗ni ˈgü ˈˈtʋ̈ŋ ˈö ˈwɔn ˗nu ˗dho ˈgo ˗a ˈka ˈˈgblʋʋ ꞊dedewo mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗bha ˗tosɛta ˈgü, ˗a ˈka.—Daniel 2:28.
ˈWɔn ˈö bhë ˗Zlan ˗ya ˗zɔn Babidhɔnömɛn ˗nu ˗bha ˗gblüdë ˗dhɛ ˈˈɲɛɛn ˈgü. ˈˈƝɛɛn ˈö bhë ˗a ˈgü, Babidhɔnömɛn ˗nu ˗bha ˗Gblüdë ˗yö ˗kpan pë ˈˈbin ˈkpii˗ do ˈwo˗ ˗pëkë pë suu ꞊va ˈka, ˗a ˗bha. ꞊Taabha, ˗Zlan ˗wodhiʋ̈lomɛn Daniɛdhö ˗ya ˗zɔn ꞊dhɛ ˈö go pë ˈˈbin ˈö bhë ˗a ˗gɔ ˗bha, ˈö dho ˈö yö˗ ˈka ˗a ˗gɛn ˗nu ˗bha, mɛnkɔɔnsü ˗nu ˈö ˈwo dho yö ˈwo ˈko ꞊ʒiaandhö, wo ˗mü.a ˈˈKɛɛ pë ˈˈbin ˈö bhë, ˗gwë do ˈbha ˈö ˗kë ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ɛɛnˈˈ ˗a ˗bha mɛnkɔɔnsü ˈka, ˗yö ˗dho man ˗a ˗bha ˈö˗ ˈgü ꞊shiö ˈˈpɛɛpɛdhö.—Daniel 2:36-45.
Biblö ˈˈɲan ˗nu ˈwo bhë, ˗wa ˗zɔn ꞊dhɛ ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗dho yö mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗bha mɛnkɔɔnsü ꞊gban ˈˈpɛpɛ ꞊ʒiaandhö. ˗Dhɛ ˈö Yesu ˗ya pö ö ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗wo bhɛɛˈˈ ˗wa pö: «Ü ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗yö nu» bhë, ˗yö ˗kun ˈˈwɩ ˗ni ˈgü ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ do ˈö bhë ꞊nën˗ ˈka.—Matiö 6:10.
ˈˈKɛɛ pë ˈö Biblö ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ꞊blɛɛ bhë, ˗a ˈˈpian ˗mɛɛn ˈö ˗gban ˗pɛkoodhe ˈö politikö ˗dho ˗a ˗da bhë, ˗a ˗bha? Kwa˗ ˗yö ꞊dhɛ Daniɛdhö ˗ya ˗pö pë ˈˈbin ˈö bhë ˗a ˗gɛndhɛ ˗nu «ˈˈpian ˈbhaa ˗kun gbɔ ˈˈsɛ ˈka ˈö˗ ˈˈpian ˈbhaa kun ˗piö ˈka.» (Daniel 2:33) Pë ꞊plɛ ˈwo bhë ˗an ˗kaankwëësü ˈyaa ˈˈgbɩkɩgbɩkɩ ꞊dhɛ pë ˗nu ˈwo˗ sü ˈwo pë ˈˈbin ˈö bhë ˗a ˈˈpian ˈˈwɛɛ ˗nu yö ˗kë ˗an ˈka, ˗an ˈdhö. ˗A ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˗ya ˗zɔn ꞊dhɛ mɛnkɔɔnsü ˗nu ˈwo bhë, ˗a do ˈyii ˈdho bhɔ ö ˈˈtɛɛbɔ ˗nu ˗bha. ˗Kɔ ˗kë ꞊dhɛ? Pë ˈö Daniel ˗ya pö, yö ꞊nɛɛn:
«˗Dhɛ ˈö ˗kë ꞊dhɛ ˗a ˗gɛndhɛ ˗nu waa˗ -gɛnnënga ˗nu ˈü ˗kpan ˗an ˗bha bhë ˗a ˈˈpian ˈbhaa ˗kun gbɔ ˈˈsɛ ˈka ˈö˗ ˈˈpian ˈbhaa kun ˗piö ˈka bhë, ˗kɔ do ˈö bhë ˗a ˈka ˈpö ˗gblüdëdhɛ ˈö bhë ˗yö ˗dho ˈˈpɛ˗ ˈgü. ˈˈKɛɛ ˗yö ˗dho kë ˈˈgbɩɩ˗ ˈnënbhaawo ꞊dhɛ ˗piöga ˈdhö, ˈyö ˗tɔ ꞊dhɛ ü ˗kpan ˗piö waa gbɔ ˈˈsɛ ˗an ˗kaan ˈˈkwëë ˗sü ˗bha. ˈYö ˗dhɛ ˈö ˗kë ꞊dhɛ ˗a ˗gɛnnënga ˗nu ˈü ˗kpan ˗an ˗bha bhë ˗a ˈˈpian ˈbhaa ˗kun ˗piö ˈka ˈö˗ ˈˈpian ˈˈwɛɛ ˈbhaa ˈdhö kun gbɔ ˈˈsɛ ˈka bhë, ˗gblüdëdhɛ ˈö bhë ˗yö ˗dho kë ˈˈgbɩɩ˗, ˈˈkɛɛ ꞊faan ˈyii ˗dho kë ˗a ˗bha. ˗Dhɛ ˈö ˗kë ꞊dhɛ ˗piö ˈü˗ yö bhë waa gbɔ ˈˈsɛ ˗wo ˗kun kaanˈˈ ˗sü ˈka ˈˈkwëë bhë, ˗kɔ do ˈö bhë ˗a ˈka ˈpö, ˗wo ˗dho kaanˈˈ ˈˈsɛgümɛn ˗nu ˈka. ˈˈKɛɛ ˈwii ˈdho ˗klu wo ˈko ˗nu ˗bha ꞊dhɛ ˗kɔ ˈö ˗piö waa gbɔ ˈˈsɛ ˈwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗wo wo ˈko ˈkun ˗a ˈka bhë ˗a ˈdhö.»—Daniel 2:41-43.
Biblö ˈˈɲan nu ˈwo bhë ˗wa ˗zɔn ꞊dhɛ mɛnkɔɔnsü ˈö ˗kë pë ˈˈbin ˗gɛndhɛ ˗nu ˈka bhë, ˗yö ˗dho ˈˈpɛ ˈgü politikö ˈwɔn ˈgü. ˗A ˗dea ˈˈsɛgümɛn ˗nu ˗dho ˈwɔn ˈbhaa ˗nu ˈö ˈwo dho ˗a ꞊faan ˈdho ˈˈshia˗, ˗an kë.
Pë ˈö Daniel ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ꞊blɛɛ bhë ˗yö yö ˗ni ˈgü ˈko ˈˈdhiʋ̈ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ ꞊dɛɛ?
Pë ˈˈbin ˈö bhë ˗a ˗gɛndhɛ ˗nu ˈnën ˈwo ˗tɔ mɛnkɔɔnsü ˈˈgbɩɩ˗ ˗sü ꞊dede ˈö ˈˈkpɔnŋ ꞊taa ꞊dɛɛ. ˈYö ˗a mɛnkɔɔnsü ˈö ˈˈdhʋ̈, ˈyö ˗tɔ ꞊Mlɛɛnkɛn ˗nu waa Bletaŋömɛn ˗nu ˗an ˗bha yö ˗kë wo ˈko ꞊bhaa ˗sü. ˈˈKɛɛ, ˗mën ˈö˗ ˗zɔn ꞊dhɛ gagade ˗mü?
Pë ˈˈbin ˈö bhë ˗a ˗gɛndhɛ ˗nu ‹ˈˈpian ˈbhaa ˗yö gbɔ ˈˈsɛ ˈka ˈö˗ ˈˈpian ˈbhaa ˈö ˗piö ˈka.› Pë ꞊plɛ ˈwo bhë ˗an ˗kaankwëësü ˈyaa ˈˈgbɩɩ˗. (Daniel 2:42) ꞊Dɛɛ, ˗yö ˗kë Zeta zuni, ɛɛnˈˈ Bletaŋö ˗dhɛ ˈka oo, ꞊faan ꞊dede ˈyaa ˗an ˗gɔ ˈyö ˗tɔ ꞊dhɛ ˗pɛkoodhe ˗yö ˗an ˗dea ˈˈsɛgümɛn ˗nu ꞊zinŋ ˈgü. ˗A ˈwɔnzuan ˈö ˈdhö ˈyö ˗tɔ ˈˈdhinaan ˗yö ˈˈsɛ ꞊plɛ ˈwo bhë ˗an ˈgümɛn ˗nu ꞊dede ꞊zinŋ ˈgü. ˗Wo ˈˈta yaa yaa ˗nu sü kö ˈwo ˈwɔn ˈbha ˗nu ˗gbadhɛ. ˈGo mü ˈzü mɛn ˗nu ˈwo ˗an ˗ya ˈˈsɛ ˈˈdhiʋ̈, ˗an ˗wo ˈyaa kë ˈgbinŋ˗ ˈwɔn ꞊vadhɛ ˈgü. ˗Dhɛ ˈö ˗kë ꞊dhɛ mɛnkɔɔnsü ꞊plɛ ˈwo bhë, ˗an ˗dea ˈˈsɛgümɛn ˗nu ˗wo ˈˈpɛ ˗sü ˈka˗ ˈgü bhë, ˈwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗wo ˈwɔn ˈbha ˗nu ˗ya ˈˈgblʋʋ ˗së ˈka.
˗Kɔ ˈö mɛnkɔɔnsü ˗nu ˗dho kë ˗a ˈka, Daniel ˈˈɲan ˈˈgblʋ̈gblʋ̈ ꞊plɛ ˗ya ˗to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ꞊blɛɛ.
ˈWɔn ˈö Daniel ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ꞊blɛɛ bhë, ˗kwaa ˈgü ˈˈpʋ ˈbhaawo kö˗ pë ˈö˗ ˗gɛn ˈdhö ˈka waa ˗kɔ ˈö yö ˗ni ˈgü ˗a ˈka ˈko ˈˈdhiʋ̈ ꞊dɛɛ, ˈkwa˗ yö:
ˈWɔn ˈö Daniel ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ꞊blɛɛ: «˗Gblüdëdhɛ ˈö bhë ˗yö ˗dho ˈˈpɛ˗ ˈgü. ˈˈKɛɛ ˗yö ˗dho kë ˈˈgbɩɩ˗ ˈnënbhaawo ꞊dhɛ ˗piöga ˈdhö.»—Daniel 2:41.
˗A ˗gɛn: ˈKö ˗kë ꞊dhɛ politikö ˗ya ˗pɛkoodhe ˗da Zeta zuni waa Bletaŋö ˗mɛn ˗nu ꞊zinŋ ˈgü, wo ꞊nën ˈö ˗an ˗bha ˈˈsɔdha ˗nu ˈwo ˈˈgbɩɩ˗ ꞊dedewo ˈˈsɛ ˗ta. ˗A ˗wɔn ˈgü ˗wogbinŋdhɛ ˗yö ˗an ˗gɔ ˈwɔn ꞊vadhɛ ˈgü. ˗Wo ˈˈgbɩɩ˗ ꞊dhɛ ˗piöga ˈdhö.
˗A ˗yökodhiʋ̈ ˗kɔ
˗Kwɛ 2023 ˈgü, ˈwëëga ˈö Zeta zuni waa Bletaŋö ˗mɛn ˗nu ˈwo˗ ˗da ˗gblü ˗gɔn ˗a ˈka ꞊kwɛɛ˗ ˗nu ˈgü ˗an ˗lokotasü ˗yö ꞊va ꞊dedewo ˈö ˗ʒiö ˗a ˈka ˈˈsɛ 12 ˈö ˗an ˈtɔ ˈdhö kun ˈsëëdhɛ ˗ta bhë, ˗an ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˗bhaa ˗lokotasü ˗ta.—Stockholm International Peace Research Institute.
«Bletaŋö waa Zeta zuni ˗mɛn ˗nu ˗bha yö ˗kë wo ˈko ꞊bhaa ˗sü [...] kö ˗wo wo ˗kɔ kpa wo ˗bha ˈˈsɛ ˗ta, ˗wo ˗an ˗ta kɔɔˈˈ bhë, ˗ya kë ˈˈgbɩɩ˗ ꞊dedewo. ˗An ˗bha ˈˈtɔŋdëdhɛ ˗gɛn ˗ya ˗gban. ˗An ꞊faan ˗ya ˗dadhiʋ̈. [...] Yi yö ˗kë yi ˈˈkwëë, ˈyi yi ˈko ˗nu ˗takun, ˈyö ˈyi dho yi ˈko ˈˈpiʋ̈ ˈyi ˗gblü gɔn.»—˗Kwɛ 2024 Avlidhö, Strategic Command, U.K. Ministry of Defence.
ˈWɔn ˈö Daniel ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ꞊blɛɛ: «ˈYö ˗dhɛ ˈö ˗kë ꞊dhɛ ˗a ˗gɛnnënga ˗nu ˈü ˗kpan ˗an ˗bha bhë ˗a ˈˈpian ˈbhaa ˗kun ˗piö ˈka ˈö˗ ˈˈpian ˈˈwɛɛ ˈbhaa ˈdhö kun gbɔ ˈˈsɛ ˈka bhë, ˗gblüdëdhɛ ˈö bhë ˗yö ˗dho kë ˈˈgbɩɩ˗, ˈˈkɛɛ ꞊faan ˈyii ˗dho kë ˗a ˗bha.»—Daniel 2:42.
˗A ˗gɛn: ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˈˈsɔdha ˗nu ˈwo Zeta zuni waa Bletaɲö ˗sɛ ˗nu ˈgü ˗wo ˈˈgbɩɩ˗ ꞊dedewo, ˗an ˗bha ˈˈsɛgɔdhiʋ̈mɛn ˗nu ˈwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗wo ˈwɔn ˈˈpɛpɛ ˈwo˗ ˈˈpiʋ̈ kö ˗wa kë, ˗a kë. ˈYö ˗yö ˗sü ˈtɔŋ˗ ˗nu ˈwo ˗an ˗gɔ ˈˈsɛ ˈgü, ˗an ˗bha. ˈPë ˈwo˗ ˈˈpiʋ̈ mɛn ꞊vadhɛ ˈwii wo ˗kɔ ˗ya ˗a ˗gɔ, ˈwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗wa kë.
˗A ˗yökodhiʋ̈ ˗kɔ
«Politikö ˈgüpʋmɛn ˗nu ˈˈgblʋ̈gblʋ̈ ˗wa ˗pö ꞊dhɛ ˗pɛkoodhe ˈö ꞊mlɛɛnkɛn ˗nu ˗gɔdhiʋ̈mɛn ˗nu ꞊zinŋ ˈgü bhë, ˗ya ˗kë ˈö Zeta zuni ˗mɛn ˗nu ˈwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˈpë ˈwo˗ ˈˈpiʋ̈ ˈwo˗ kë ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗todhʋ̈sü ˈgü, ˗wa kë. ˗A pë ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˗a ˈbha ˗nu ˗wo ˗gban ˗nu ˗yadeflëëgüsü ˈka ˗sü waa ˈˈdhoo ˈwɔn ˗nu ˗bha.»—“The Wall Street Journal.”
«˗Pɛkoodhe ˈö politikö ˗ya ˗da bhë, ˗ya ˈˈsɛkɔɔmɛn ˗nu wɔ bɔ ˗dhɛ ˈˈwɛɛ ˈgü ꞊dedewo. ˗A ˈwɔn ˈgü [Bletaɲö] ˗bha ˈˈsɛgɔdhiʋ̈mɛn ˗nu ˈwii ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗wo yö kë kö pë ˗nu ˈö ˗an ˗bha ˈˈsɛgümɛn ˗nu ˗bhawɔn ˈdhö ˗an ˗bha, ˗wo ˗an nu ˗an ˗dhɛ.»—Institute for Government.
ˈWɔn ˈö Daniel ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ꞊blɛɛ: «˗Wo ˗dho kaanˈˈ ˈˈsɛgümɛn ˗nu ˈka. ˈˈKɛɛ ˈwii ˈdho ˗klu wo ˈko ˗nu ˗bha.»—Daniel 2:43.
˗A ˗gɛn: Mɛn ˗nu ˈö ˗an ˗kɔ ˈyaa ˈˈsɛ kɔɔˈˈ ˗wɔn ˗nu ˈgü, ˗wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo ˗wɩ ɛɛnˈˈ ˈwo ˗kɔ pë ˗nu ˈö ˗an ꞊kɔɔnmɛn ˗nu ˗wa pö, ˗an ˈka. ˈˈKɛɛ ꞊waa˗ kë ˈˈdhʋ̈, ˈwɔn ˗së ˈyaa ˈgo ˗a ˈgü ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈka.
˗A ˗yökodhiʋ̈ ˗kɔ
«꞊Dɛɛ, ꞊mlɛɛnkɛn ꞊vadhɛ ˗nu ˈwaa politikö waa ˈˈsɛkɔɔnmɛn ˗nu yö ˗së ˈka ˈzü.»—Pew Research Center.
«Ö ꞊kun ˗be Bletaɲömɛn ˗nu ˗wo ˗kun wo ˗zoyö ˗ni ˈgü wo ˗bha ˈˈsɛgɔdhiʋ̈mɛn ˗nu waa ˈˈsɛkɔɔmɛn ˗nu ˗dhɛ. ˈˈKɛɛ ˗ya ꞊mɔɔn ˗kwɛ ˗kɔŋ ˈˈsoodhu ˗bha ꞊dɛɛ, ˗an ˗bha ˗zoyö ˗an ˗dhɛ ˗sü ˗ya ˈdho ˈˈshia˗ ꞊dedewo.»—“National Centre for Social Research.”
Pë ˈö Daniel ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ꞊blɛɛ bhë ˗yö ˗dho yökodhiʋ̈ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˈgü?
Pë ˈö Daniel ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ꞊blɛɛ bhë, ˗ya ˗zɔn ꞊dhɛ Zeta zuni waa Bletaɲö ˗mɛn ˗nu ˗bha yö ˗kë wo ˈko ꞊bhaa ˗sü ˗dho kë ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗todhʋ̈sü ˗gɔ ˈˈdhiʋ̈, ˈˈtʋ̈ŋ ˈö ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗dho yö ˗a ˈka mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗bha mɛnkɔɔnsü ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˈˈgblʋʋ ˈgü bhë, ˗a ˈka.—Daniel 2:44.
Pë ˈˈwɛɛ ˈbha ˈö Biblö ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ꞊blɛɛ ˈˈDhɛbhowɔnta ˈsëëdhɛ ˈgü, ˈö ˗gban ˈˈtʋ̈ŋ do ˈö bhë ˗a ˗bha, ˗ya ˗zɔn ꞊dhɛ ˗wo dho «˗gblüdë ˈˈpɛpɛ ˈwo gun ˈˈkpʋngtaadhɛ ꞊gban ˗gɔ ˈˈdhiʋ̈» ˗an ˗lo ˈko ˗ta kö ˗wo ˗gban Zoovab ˗Zlan ˗gɔ Aamagedɔn ˗gblü ˈgü. Aamagedɔn ˈnën ˗tɔ «˗gblü ˈö dho kë ˗Zlan ˈˈpiigbɩɩsü ˗bha yi ꞊va ˈka.» (ˈˈDhɛbhowɔnta ˈsëëdhɛ 16:14, 16; 19:19-21) Zoova ˗dho mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗bha mɛnkɔɔnsü ˈˈpɛpɛ ˈgüshiʋ̈ ˗gblü ˈö bhë ˗a ˈgü. ꞊Yaa˗ kë ˈˈdhʋ̈ kwa ˈti dho ˗kpan ˈzü toŋtoŋdhö ˗gblüdëdhɛ ˗nu ˈö ˈwo ˗gban pë ˈˈbin ˈö Daniɛdhö ˗ya ˗wɔn ꞊blɛɛ bhë ˗a ˗bha, ˗an ˗bha.
ˈBha˗ pö ˈü˗ ꞊va ˈbha draanˈˈ, ˗bhö ˈwɔn ˗gɔ «˗Mën ˈö ˗tɔ Aamagedɔn ˗gblü?» ˗wo pö.
ˈWɔn ˗së ˈü ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈü˗ ꞊slɔɔ pë ˈö Daniel ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ꞊blɛɛ ˈö ˗gban ˗pɛkoodhe ˈö politikö ˗dho ˗a ˗da bhë ˗a ˗bha ˗a ˈgü
Biblö ˗ya ˗to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ pö ˈkpakpadhö ꞊dhɛ politikö ˗dho ˗pɛkoodhe ˗da Zeta zuni waa Bletaŋö ˗sɛ ˗nu ˈgü. ˗A ˈwɔn dɔ ˗sü ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ü ˗takun ˈü ˈwɔn ˗nu ˈwo kë ˗ni ˈgü ꞊dɛɛ ˗an yö ˗kɔ ˈˈwɛɛ ˗kë.
● ˈPë ˗kë ˈö Yesu ˗ya pö ꞊dhɛ ˗a ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˗kɔ dua ˈyaa ˗mü kö ˗yö kë ˈˈkpɔnŋtaamɛn ˗nu ˗bha politikö ˈgü, ü ˗dho ˗a ˈgüman. (Zan 17:16) Pë ˗kë ˈzü ˈö Yesu, ˈö ˗kë ˈmɛn ˈö ˗Zlan ˗yö ö ˗kɔ ˗yɛ ˗a ˗bha kö ˗yö ˗ya ˗a ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗gɔ ˈˈdhiʋ̈, ˈö˗ pö ꞊dhɛ : «N ˗man ˗Gblüdëdhɛ ˈyaa ˈˈkpɔnŋ ꞊taa yö» bhë, ü ˗dho ˗a ˈgüman ˈbhaawo.—Zan 18:36.
● ˗A ˈwɔn dɔ ˗sü ˈö ꞊dhɛ ˗a ˈˈtʋ̈ŋ ˈyaa ꞊gblɛɛn ˈzü kö ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗yö ˈwɔn ˗nu bho ˈˈgblʋʋ ˈˈkpɔnŋ ꞊taa, kö ˗yö nu ˈwɔn ˗së ˈö ˗Zlan ˈö˗ ˈˈplüün bho mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗dhɛ ˗a ˈka ˈˈsɛ ˗ta bhë, ˗yö ˗dho ꞊faan ˗da ü ˈgü.—ˈˈDhɛbhowɔnta ˈsëëdhɛ 21:3, 4.
● ˈBhii ˈdho ˈˈsuʋ̈ ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˗gɔ, ˈyö ˗tɔ ꞊dhɛ ˗a ˈwɔn ˗dho kë ü ˈˈɲaan ꞊dhɛ ˈˈdhinaan ˗nu ˈö ˈˈsɛgɔ ˗nu ˗wa kë wo ˈko ˗nu ˈka, ˈö ˗tosɛta ꞊shiö bhë, ˗a ˈbha ˈyii dho kë ˈzü.—Psaume 37:11, 29.
ˈWɔn ˈö Daniɛdhö ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ꞊blɛɛ bhë, ˗ya ˗zɔn ꞊dhɛ Zeta zuni waa Bletaɲö ˗mɛn ˗nu ˗bha yö ˗kë wo ˈko ꞊bhaa ˗sü, ˈö ˗kë pë ˈˈbin ˈö bhë ˗a ˗gɛndhɛ ˗nu ˈka bhë, yo ˈnën ˈö dho kë mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗bha mɛnkɔɔnsü ˗totaabhasü ˈka ˈˈkpɔnŋ ꞊taa. ˗A ˗dhɛ ˈö dho dɔ ˗a ˈˈpiʋ̈ ˈyö ˗tɔ ˗Zlan ˗bha mɛnkɔɔnsü ˈö dhaŋ˗ ˈgü, ꞊ii ˗a ˗bha ˗Gblüdëdhɛ.
ˈBha˗ pö ˈwɔn ˈö ˗gban ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ waa pë ˈö ˗dho ˗a kë mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗dhɛ ˈü˗ ˈbha dɔ, ˗bhö video ˗Mën ˈö ˗tɔ ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ? ˗ga.
[˗Zoto ˗a ˈˈpiʋ̈ ˗wɔn ˗nu]
a Kpɔɔˈˈ ˈkɔnën «Mɛnkɔɔnsü ˗mɛɛn ˗nu ˈö Daniel ˗yö ˗we ˗an ˈka?» ˗bha.
b ˗Wo kpö ˈö ˗kë «mɛn ˗nu ˈö ˗an ˗kɔ ˈyaa ˈˈsɛkɔɔwɔn ˗nu ˈgü» ˈka bhë ˗yö ˗gban «mɛn ˈˈpɛpɛ ˈö ˈˈsɛ ˗yö ˗an sü yö ˈgü» ˗an ˗bha.—Merriam-Webster’s Unabridged Dictionary.
Zoova ˈnën ˗tɔ ˗Zlan ˈtɔ ꞊dede. (Psaume 83:18) Kpɔɔˈˈ ˈwɔn ˗gɔ «ˈDe ˗tɔ Zoova?» ˗bha.
[Box]
Zeta zuni waa Bletaɲö ˗mɛn ˗nu ˗bha ˗mlɛɛn ˗gɛn ˗ya ˗gban ꞊dedewo
Zeta zuni waa Bletaɲö ˗mɛn ˗nu ˗bha ˗mlɛɛn ˗gɛn ˗ya ˗gban ꞊dedewo. ˈYö ˗a zü ˗yö dɔ ˈˈtʋ̈ŋ ˈö ˈwo wo zü ˗kë ˗a ˈka do ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗bha ˗gblü ˈkpii˗ ˗blɛɛsü ˈgü bhë ˗a ˈka. ˗An ˗bha ˗mlɛɛn ˗gɛn ˗yö ˗gban ˗ni ˈgü ˈyö ˗tɔ ꞊dhɛ ˗wo yö ˗kë wo ˈko ꞊bhaa politikö, ˗yadeflëëgüsü waa ˈwëëga ˗wɔn ˗nu ˈgü.
● «ˈˈSɛ ˈö Zeta zuni ˗mɛn ˗nu ˗bha ˈˈtɔŋdë ˈˈgbɩɩ˗ ꞊dede ˈka ˈyö ˗tɔ Bletaɲö ˗dhɛ.»—U.S. Department of State.
● «ˈˈTɔŋdëdhɛ ˈö yi ꞊zinŋ ˈgü ˗ya ˈyɔ ꞊dedewo. ˈYö [...] ˗a ˗gɛn ˗ya ˗gban ˗ya ʒiö ˗a ˈka ˈˈdhiʋ̈ ˗be ˗ta.»—Bletaɲö ˗bha plemie minisö Keir Starmer.
● «Bletaɲö waa Zeta zuni ˗mɛn ˗nu yi ˗wo ˗yö ˗mɔɔn ꞊dɛɛ ˈwɔn ꞊va ꞊dede ꞊nën˗ ˈgü.»—U.S. Secretary of State Anthony J. Blinken.
[Box]
Mɛnkɔɔnsü ˗mɛɛn ˗nu ˈö Daniel ˗yö ˗we ˗an ˈka?
Mɛnkɔɔnsü ˈˈsoodhu ˈö ˗an ˗bha ˈwɔn kë ˗kɔ ˗nu ˗wo ˗yɛ ꞊dedewo ˗Zlan ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˗bha ˈwo ˈnën ˈwo ˗tɔ pë ˈˈbin ˈˈpian ˗nu ˈö Daniel ˈˈɲan ˈˈgblʋ̈gblʋ̈ 2 ˗ya ˗wɔn ꞊blɛɛ. Wo ꞊nɛɛn:
● Babidhɔnö ˗bha mɛnkɔɔnsü ˈnën ˗tɔ ˗a ˗gɔ ˈö ˈˈsënŋ ˈka.—Daniel 2:32, 36-38.
● Mɛdö waa Pɛsö ˗bha mɛnkɔɔnsü ˈnën ˗tɔ ˗a ˗kuu waa˗ ˗kɔ ˗nu ˈwo ˈwëëga ˈka.—Daniel 2:32, 39.
● Glɛsö ˗bha mɛnkɔɔnsü ˈnën ˗tɔ ˗a ˈgwü waa˗ ˈˈgban ˗nu ˈwo zën ˈka.—Daniel 2:32, 39.
● Wlɔmö ˗bha mɛnkɔɔnsü ˈnën ˗tɔ ˗a ˗gɛn ˗nu ˈwo ˗piö ˈka.—Daniel 2:33, 40.
● Zeta zuni waa Bletaɲö ˗bha yö ˗kë wo ˈˈkwëe ˗sü ˈnën ˗tɔ ˗a ˗gɛndhɛ ˗nu ˈö ˈwo ˗piö waa gbɔ ˈˈsɛ ˗an ˗kaankwëësü ˈka.—Daniel 2:33, 41-43.