Kletiɛn ˗nu ˈˈta ˗kɔ dua ˗mü kö ˗yö kë ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?: ˈMën Biblö ˗ya pö?

꞊Dɛɛ ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗todhʋ̈sü ˈgü mɛn ꞊vadhɛ ˗wa pö ꞊dhɛ wo kletiɛn ˈka, ˈˈkɛɛ ˗an ˈˈta ˗kɔ ˗yö pë ˈˈdhiʋ̈˗ ˗kë mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˈka. ˗A mɛn ˈbha ˗nu ˗wo wo ˗de ˗sü ꞊va, ˈwaa kpɛnŋdhö ɛɛnˈˈ ˗an ˈˈgblü ˗yö ˈya˗. ˗A mɛn ˈˈwɛɛ ˈbha ˗nu ˗wo ˗kwaa wo ˗gɔn ɛɛnˈˈ wo ˈbɔɔ ˗zü ˈö ˈwo ꞊niënŋ. ˗An ˈˈtakɔ ˗ya ˗kë ˈö mɛn ˈbha ˗nu ˗wo wo ˗de dhɛɛˈˈ kpɔ ˈwo˗ pö: ‹Kletiɛn ˗nu ˈˈta ˗kɔ dua ˗mü kö ˗yö kë ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?›

˗Kɔ ˈö kletiɛn ˗nu dua ˈdhö ˗mü kö ˗wo ˈˈta ˗a ˈka

Mɛn ꞊gban ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo˗ pö ꞊dhɛ ˈwo kletiɛn ˈka. ˈˈKɛɛ ˗a ˗pö ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˈyaa ꞊mɔɔn. Biblö ˗ya ˗pö ꞊dhɛ ˈmɛn kletiɛn ˈka kö Yesu Klito ˗bha gwëëˈˈ ˗mü. (Këwɔn ˗nu 11:26) Yesu yöö ꞊dede ˗ya ˗pö: «ˈKa ˈto ˗klu ˗sü ˈka n ˗wo ˗bha, kö n ˗man gwëëˈˈ ˗nu ˗mü ka ˈka ꞊dedewo.» (Zan 8:31) ˗Yö ˈˈdhʋ̈ ꞊dhɛ mɛn ˈbha ˈyaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗yö ˈto pë ˈö Yesu ˗ya pö ˗a ˈˈpiʋ̈ ˈkpakpadhö, ˈˈkɛɛ kletiɛn ˗nu dua ˗mü kö ˗wo wo ˈgü dɔ ˈˈgbɩɩ˗ ˗wo Yesu ˗bha mɛn ꞊klaŋkëwo ˗nu ˗ya ꞊bhlëë ˈgü kö ˗wa ˗dhɛyö ˗an ˗bha ˗tosɛta kë ˗kɔ ˗bha. ˈPë ˗nu ˈwo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo˗ ˗kë ˗a ˈwɔnzuan ˈbha ˗nu ꞊nɛn.

Kletiɛn ˗nu dua ˗mü kö ˗wo ˗dhɔ ꞊dede ˗zɔn

ˈPë Yesu ˗ya pö: «ˈTɔŋ˗ ˗dɛɛ ˈa˗ dɔ ka ˗ta ˈyö ꞊nɛn: Ka ˗dhɔ ˗yö ka ˈko kë. ˗Kɔ ˈö ka ˗dhɔ ˗yö n ˗kë ˗a ˈka bhë, ka ˗dhɔ ˗yö ka ˈko kë ˈˈdhʋ̈ ˈpö. ˗Dhɔ ˗ya kë ka ꞊zinŋgü, ˈyö mɛn ꞊gban dho ˗a ˈwɔn dɔ ꞊dhɛ n ˗man gwëëˈˈ ˗nu ˗mü ka ˈka.»—Zan 13:34, 35.

ˈPë Yesu ˗ya ˗kë: Yesu ˗yö ˗dhɔ ꞊dede ˗zɔn mɛn ꞊gban ˗dhɛ. ˈYaa kun ˗an ˈgodhɛ, ˈwëëga ˈö ˗an ˗gɔ ɛɛnˈˈ ˗duɛ ˈwo˗ ˈgü ˗an ˗ga ˗ni ˈgü kö ˗yö ꞊tun ˗dhɔ ˗zɔn ˗nu ˈgü ˗an ˗dhɛ. ˗Yö ˈˈyuamɛn ˗nu ˗dhɛ ˗bo, ˈö ˗bhöpë nu mɛn ˗nu ˈö din ˈdhö kun ˗an ˗bha ˗an ˗dhɛ. ˗Yö ö ˗bha ˗tosɛta ˗nu ˗ʒianwo mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗wɔn ˈgü.—Matiö 14:14-21; 20:28.

ˈPë kletiɛn ˗nu ˈwo˗ ˗kë: Kletiɛn ˗nu ˗wo ˗dhɔ ꞊dede ˗zɔn ˈˈgblüsëdhɛ kë ˗sü waa mɛn ˗nu ˗bhawɔn ˈto ˗sü ˈka. ˈGo mü ˈzü ˈwaa mɛn ˗nu zë ˈgü kë. ˗Wo mɛn ˗nu ˈwo ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈgü ˗an ˗takun, ˈö ˈwo ˈˈwɩ ˗a ˗bha kö pë ꞊bhlëësü ˗nu ˈwo ˗an ˗gɔ ˈwo ˗an nu mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗wɔn ˈgü.—1 Zan 3:16.

Kletiɛn ˗nu ˗wo kpɛnŋdhö

ˈPë Yesu ˗ya pö: «Man ˈnën ˈa ˗tɔ [...] gagade.»—Zan 14:6.

ˈPë Yesu ˗ya ˗kë: Yesu ˗kun kpɛnŋdhö ö ˈˈdhiwo waa ö këwɔn ˗nu ꞊gban ˈgü. ˈYii ˈkpënŋ˗ ɛɛnˈˈ ꞊flü kë mɛn ˈbha ˗gɔ do. ˗A ˈwɔn ˗kun mɛn ˗nu ˈˈɲaan ꞊dhɛ ˗yö kpɛnŋdhö ˈkö ˗kë ꞊dhɛ ˈyaa kun dhi ˗ni ˈgü ˗an ˗dhɛ.—Matiö 22:16; 26:63-67.

ˈPë kletiɛn ˗nu ˈwo˗ ˗kë: Kletiɛn ˗nu ˈwaa ꞊sua kë. ˗Wo wo ˗bha ˈnii˗ ꞊sɔnŋ ˗bho. ˈWaa ꞊kwaan ɛɛnˈˈ waa wo ˗bha yö kë ˈˈlɛlɛ ˈbha ꞊kwaan˗ ˗ta. (Wlɔmö 13:5-7; Efɛzö 4:28) ˈWaa ꞊flüü ˗bhö mɛn ˗nu ˗gɔ, ˈwaa ˗dhɛga wo ˈˈtɔŋdë ˗nu ˗bha ˈsëëdhɛ ˗ta ɛɛnˈˈ ˈwaa ꞊sua kë wo ˗bha ˈsëëdhɛ ˗nu ˗ta kö ˗wo yö mɛɛnˈˈ ˗ni ˈgü.—Eblö 13:18.

Kletiɛn ˗nu ˈˈgblü ˗yö ˗së

ˈPë Yesu ˗ya pö: «Mɛn ˈˈpɛpɛ ˈö ka ˈgü ˗ya ga, ˈö ꞊kwɛɛ˗ ˈgbinŋ˗ ˈdhö ka ˗ta, ˗ka nu n ˈˈpiʋ̈ kö ˈa ꞊faan ˗dɛɛ nu ka ˗dhɛ. ˗Ka nu ˈka yö kë n ˈˈpiʋ̈, kö ˈka ˈˈwɩ ˗a ˗bha ˈa ka ꞊klaŋ kë. ˗A ˗gɛn ˗mü ꞊dhɛ a dhɔŋsü, ˈö ˈmaan n ˗de ˈsü ꞊va. Yö ˗kë n ˈˈpiʋ̈ ˗sü ˈyaa ˈˈgbɩɩ˗, ꞊kwɛɛ˗ ˈa ˗dho ˗a nu ka ˗dhɛ ˈpö kö ˈka˗ ˈsü bhë ˈyaa ˈgbinŋ˗.»—Matiö 11:28-30.

ˈPë Yesu ˗ya ˗kë: Yesu ˈˈgblü ˗kun ˗së ˈö ˗ɲɔɔn ˗a ˗bha ˗sü ˈyaa kun ˈˈgbɩɩ˗. ˈNën ˗nu ˗kun ˈdho ˗ni ˈgü ˗a ˈˈpiʋ̈, ˈö zuʋ̈ˈˈ ˈˈklʋʋbhɔmɛn ˗nu ˗zogban. ˈGo mü ˈzü ˗yö ˗kun mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˈkun ˗ni ˈgü ˗së.—Makö 10:13-15; Lukö 9:11.

ˈPë kletiɛn ˗nu ˈwo˗ ˗kë: Kletiɛn ˗nu ˗wo ˈwɔn ˗blɛɛ ˈˈnɛɛnnɛn ˈka mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗dhɛ. ˈWaa ˗wo ˈˈdhiʋ̈˗ pö ɛɛnˈˈ ˈˈsi bho. (Efɛzö 4:29, 31, 32) ˗Wo wo ˈˈtʋŋ ˗kë mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˈgü kö ˈwo ˗an ˗takun.—Galatö 6:10.

Kletiɛn ˗nu ˗wo ˗klu wo ꞊gɔn ɛɛnˈˈ wo ˈbɔɔ ˗bha

ˈPë Yesu ˗ya pö: «ˈDhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, pë ˈö ˗Zlan ꞊yaa˗ ꞊nënŋ ˈkwëë˗ mɛn ˈbhaa ˈya ˗dho ˗a ˈˈkan ˈkwëë˗.»—Makö 10:9.

ˈPë Yesu ˗ya ˗kë: ˈKö ˗kë ꞊dhɛ Yesu ˈyii dhe ˈsü do, ˗yö ˈkosümɛn ˗nu ꞊faan ˗mën kö ˗wo ˗klu wo ˈko ˗nu ˗bha. (Matiö 19:9) ˗Yö mɛn ˗nu ˗kpɔɔ pë ˈö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗an ˗bha ˈkosüsü ꞊shiö ˗a ˈka.—Matiö 5:28.

ˈPë kletiɛn ˗nu ˈwo˗ ˗kë: Kletiɛn ˗nu ˗wo ˗kan ˈˈta ˗kɔ ˗nu ˈwo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo ˗an ˗bha ˈkɔdhi wü ɛɛnˈˈ ˈwo ˗dhii ˗ya ˗a ˗bha, ˗an ˗bha. (Eblö 13:4) ˈKosümɛn ˗nu ˗wo wo ˈko ˗nu kun ˗së, ˈwo ˗dhɔ waa ꞊bhlëë ˗zɔn wo ˈko ˗nu ˗dhɛ ˈpö.—Efɛzö 5:28, 33.