Bonso Aŋ E Nimizeɛ Ka Jehoova Yɔɔdeɛ Te?

1-2. Bo eŋɛŋ aŋ seŋ ka ba faa te yi neŋ? Bonso aŋ seŋ ka ba faa te? (Urom 7:​22-24) (Kaa a foto.)

ŊMAA a yɛlɛ ŋa foto ho teɛroŋ poɔŋ a nyɛ. Dɔɔ kaŋa la be die kaŋa poɔŋ ka a die le ŋmɛ o. O ba kpi, kyɛ lɛ na a daŋkyime naŋ le ŋmɛ o na vɛŋɛɛŋ oŋ koŋ baŋ iri. Azuŋ, o da gaŋɛɛ a boma naŋ le ŋmɛ o na poɔŋ a kono boɔlɔ noba ka ba wa somoo. O puore sɔroo zaa la ka neɛ kaŋa woŋ o boɔlɔ na a wa somoo.

² Sori kaŋa poɔŋ na, a yɛlɛ ŋa poɔŋ ka te kaŋa zaa be. Sobuoŋ? Saŋa na Adama naŋ wa zagre Jehoova noɔre na, o da ba lɛ pɛgeyi. Saŋa na oŋ wa dɔge o biiri na, o da de la o faaloŋ na a lɔŋ ba zaa. Azuŋ ka nensaaleba zaa e noba naŋ ba pɛgeyi. Te kaŋa zaa koŋ baŋ faa te menne yi a yɛlɛ ŋa poɔŋ. Bitontona Pɔɔl da wulee a yɛlɛ ŋa muni velaa a yi lɛta na oŋ da sɛge te ko a Urom noba na poɔŋ. (Kanne Urom 7:​22-24.) O da soorɛɛŋ ka, “Nembuo la na faa ma yi a N eŋɛ ŋa naŋ na kpi zie?” Pɔɔl da baŋɛɛŋ ka faaloŋ na oŋ nyɛ yi Adama zie na da vɛŋɛɛŋ oŋ e gbaŋgbaa, azuŋ o da baŋɛɛŋ ka lɛ zaa naŋ la o na kpiŋ. (Uro. 6:23) A yɛlɛ ŋa poɔŋ ka te kaŋa zaa be. Azuŋ, a eɛ nimizeɛ ka ba faa te.

3. Sobobo poɔŋ la ka Yezu kũũ sareka na na toɔ̃ faa te?

³ Pɔɔl da soorɛɛŋ ka: “Nembuo la na faa ma yi a N eŋɛ ŋa naŋ na kpi zie?” O meŋɛ da iree a soorebiri noɔre a yelka: ‘Naaŋmen taa la bareka puoruu a Yezu Krista te Daana zuŋ.’ (Uro. 7:25) Lɛ wuleeŋ ka Pɔɔl da baŋɛɛŋ ka teɛretɔ bebeŋ a koo. Ɛɛ, Pɔɔl teɛretɔ da be la Yezu kũũ sareka na eŋɛŋ.a Te na zannɛɛ maaloo ata mine teŋ na nyɛ yi Yezu kũũ sareka na eŋɛŋ. A dɛndɛŋ soba, te maŋ nyɛɛ te yelfaare sudi. Ayi soba, te taaɛ teɛretɔ ka bebiri kaŋa te na pɛgeyiŋ. Ata soba, te neŋ Jehoova na baŋ nyɔgɛɛ zɔmennoŋ. Jehoova la a “teɛretɔroo Naaŋmen.” (Uro. 15:13) Azuŋ, ka teneeŋ zanne a yɛlɛ ŋa a na vɛŋeŋ ka nɔmmo na teŋ taa koo na maaleŋ e zuluŋ. A Baabole lɛ yeleeŋ ka a tuuro Yezu “eŋɛŋ la ka te nyɛ faabo ane yelbebe sudi.” (Kol. 1:14) A zannoo ŋa na lɛ soŋ teŋ ka nimipa na teŋ taa ko Yezu na maaleŋ e zuluŋ.

JEHOOVA MAŊ TU LA A YƆƆDEƐBO SAREKA EŊƐŊ A DI TE YELFAARE SUURI KO TE

4-5. Bonso aŋ e nimizeɛ ka Jehoova yɔɔdeɛ te zaa? (Ikilisiasitiz 7:20)

⁴ Nensaaleba zaa taaɛ faaloŋ ba eŋɛŋ. Gbɛɛ yaga, te maŋ erɛɛ yelfaare yaga a tuuro te yelyelii ane te yel-eree poɔŋ. Lɛ vɛŋɛɛŋ aŋ e nimizeɛ ka Jehoova maŋ tu a yɔɔdeɛbo sareka eŋɛŋ a di te yelfaare suuri ko te. (Kanne Ikilisiasitiz 7:20.) Yelfaare mine bebeŋ a e nimizeɛ. Aŋa mannoo poɔŋ, a Moosis Bege na da wuleeŋ ka ka neɛŋ sãã kultaa kyɛbee a ko neɛ, aseŋ ka ba ko a yelfa-erɛ. (Liiv. 20:10; Sor. 35:​30, 31) Kyɛ yelfaare mine bebeŋ, a yɛlɛ ba e nimizeɛ yaga. Kyɛ, Jehoova nimitɔɔreŋ a naŋ eɛ yelfaare. Aŋa mannoo poɔŋ, Deevid da yeleeŋ ka: ‘N na kaarɛɛ N soe, ka N ta wa toŋ faaloŋ neŋ N zele.’ (Yiem. 39:1) Lɛ wuleeŋ ka, wagre mine te noɔre yelbie na baŋ eɛ yelfaare.—Gyi. 3:2.

⁵ Hooŋ meŋɛ leɛteɛre yɛlɛ na mine hoŋ e, ane yɛlɛ na mine hoŋ yeli saŋa kaŋa naŋ pare. Aminekaŋaŋ, ho eɛ kaŋdabaŋkalɛ a kyaare ho yel-eree ane ho yelyelii mine. Ho maŋ leɛteɛrɛɛ gbɛɛ mine hoŋ ŋmɛ ka ho poɔ sãã bee? Ka hooŋ iri a noɔre ka ɛɛ, baŋ ka lɛ aŋ waa ko te zaa. A Baabole yeleeŋ ka: ‘Ka teneeŋ wa yeli ka te ba taa yelbieri, te bɛllɛ la te menne, ka a yelmeŋɛ ba kye te zie.’—1 Gyn. 1:8.

6-7. Bo yɛlɛ eŋɛŋ ka Jehoova maŋ are kyɛ di te yelfaare suuri a ko te? (Kaa a foto.)

⁶ Yezu yɔɔdeɛbo sareka na ka Jehoova maŋ kaa a di te yelfaare suuri ko te. (Efe. 1:7) Kyɛ, lɛ ba wuli ka ka teneeŋ wa e yelfaare, Jehoova ba maŋ de a aŋ e yelzaa. Jehoova kyiiree faaloŋ boorɔ zaa. (Aiz. 59:2) Jehoova eɛ dantorii soba, azuŋ a eɛ nimizeɛ ka o nyɛ ananso aŋ seŋ ka o di neɛ yelfaare suuri koo.

⁷ A Moosis Bege na da wuleeŋ ka, ka neɛŋ wa e yelfaa, aseŋ ka o de duŋo iri neŋ sareka a pɔge o faaloŋ na. (Liiv. 4:​27-31; 17:11) A dunni sarekare na baŋ da ire na da eɛ dasuoluŋ naŋ wulo sareka tegroŋ na Yezu naŋ na wa iri, ane maaloo na naŋ na yi a poɔŋ wa. Azuŋ, Jehoova maŋ arɛɛ Yezu yɔɔdeɛbo sareka na zuŋ a di te yelfaare suuri ko te. Saŋa na Pɔɔl naŋ da sɛge lɛta te ko a Korinti lantaapuoruu na, o da wuleeŋ ka o baŋɛɛ lɛ na Yezu kũũ sareka na naŋ e tegroŋ aseŋ. Saŋa na oŋ da manne yelfaare na ba mine naŋ da erɛ saŋa kaŋa naŋ pare baare na, o da yelko baŋ ka: “Kyɛ a ŋaa la ka yɛ mine da waa, kyɛ ka ba da pɛge yɛ. Yɛ da nyɛ la pɛgeyiibu, a nyɛ bo-soŋ a Daana Yezu Krista yuori eŋɛ ane a te Naaŋmen vooroŋ eŋɛ.”—1 Kor. 6:​9-11.

8. Saŋa na hoŋ nara ho meŋɛ korɔ a Yezu kũũ Leɛteɛroo lammo na, bo yɛlɛ hoŋ na baŋ teɛre gaa tɔɔre?

⁸ Saŋa na hoŋ nara ho meŋɛ ka ho leɛteɛre Yezu kũũ na, a na somaŋ yaga ka ho mãã ho meŋɛ a teɛre lɛ na Jehoova sudi naŋ vɛŋ hoŋ taa zeŋ laafeɛ yɛlɛ gaa tɔɔre. Aminekaŋaŋ ho eɛ yelfaare mine saŋa kaŋa naŋ pare, a kyɛ leɛre ho eebo. A yɔɔdeɛbo sareka zuŋ, a ba seŋ ka ho vɛŋ ka a yɛlɛ naŋ dɔɔnɔ bo. A eɛ kpeɛŋaa ko bo ka ho sagedi ka Jehoova di la yelfaare na hoŋ e saŋa kaŋa naŋ pare na suuri ko bo bee? Aminekaŋaŋ, ho maŋ teɛrɛŋ ho sukyiri poɔŋ ka, ‘N baŋɛɛŋ ka Jehoova di la suuri ko ma, kyɛ N ba teɛre ka N seŋ nɛɛ o sudi.’ Ka hooŋ maŋ teɛrɛ lɛ, a eɛ nimizeɛ ka ho baŋ a yɛlɛ ŋa. Jehoova la neɛ naŋ maŋ di te yelfaare suuri ko te. O deɛ sɛrɛɛ diibu kpeɛ̃o meŋ eŋ Yezu nuŋ. Azuŋ, hooŋ kyɛbee neɛzaa kyebe a taa apoɔsori ka o wuli Jehoova neɛ na aŋ seŋ ka o zo o nembaaloŋ bee a ta zo o nembaaloŋ. A Baabole yeleeŋ ka: ‘Kyɛ ka teneeŋ wa kyɛnɛ a kyaane poɔ aŋa lɛ Naaŋmen meŋɛ naŋ be a kyaane poɔ, . . . O Bie Yezu zĩĩ pɛge la a te yelbebe zaa bare.’ (1 Gyn. 1:​6, 7) Aŋa lɛ na hoŋ sage a Baabole wuluu di kpeɛŋaakpeɛŋaa na, ho na baŋ sagɛɛ a yɛlɛ ŋa meŋ di kpɛlɛŋkpɛlɛŋ. A Baabole lɛ vɛŋɛɛŋ teŋ baŋ ka, Jehoova ‘maŋ eɛ siri ka o vɛŋ ko te.’ (Yiem. 86:5) Yezu kũũ sareka na zuŋ ka Jehoova maŋ are a kyɛ dire te yelfaare suuri korɔ te.

A YƆƆDEƐBO SAREKA ZUŊ, TE TAAƐ TEƐRETƆ KA BEBIRI KAŊA TE NA PƐGEYIŊ

9. Bo ka a yelbiri faaloŋ na baŋ lɛ wuli? (Yieme 51:5)

⁹ Ka hooŋ kaa a Baabole poɔŋ, ho na nyɛŋ ka a yelbiri faaloŋ ba are ko yelfaare te naŋ erɛ yoŋ. Kyɛ, o na baŋ lɛ wulee yelkaŋa naŋ be te eŋɛŋ. Baŋ wa dɔgrɔ te kaŋa zaa ka te nyɛɛ faaloŋ yi Adama zieŋ. Azuŋ te zaa eɛ noba naŋ ba pɛgeyi. (Kanne Yieme 51:5.) A faaloŋ na naŋ be te eŋɛŋ na zuŋ teŋ maŋ erɛ yɛlɛ naŋ ba soma. Kyɛ lɛ yoŋ naane, a faaloŋ zuŋ te maŋ bɛŋ, a kore, a lɛ kpi meŋ. Lɛ zuŋ ka bilɛɛ naŋ ba e yelfaa zaa maŋ toɔ̃ bɛ a kyɛ kpi meŋ. A yɛlɛ ŋa lɛ vɛŋɛɛŋ teŋ baŋ bon nanso ka neŋsonne neŋ neŋfaare zaa maŋ kpi. Ananso la ka, Adama yaane zaa nyɛɛ faaloŋ yi o zieŋ.

10. Saŋa na Adama neŋ Hawaa naŋ wa zagre Naaŋmen noɔre na, wala ka yɛlɛ da waa ko ba?

¹⁰ Saŋa na Adama neŋ Hawaa naŋ wa zagre Naaŋmen noɔre na, wala ka yɛlɛ da waa ko ba? A Baabole vɛŋɛɛŋ teŋ baŋ ka ba sɛgɛɛ Naaŋmen bege na eŋ nensaaleba sukyieŋ. (Uro. 2:15) Azuŋ, saŋa na Adama neŋ Hawaa naŋ wa zagre Naaŋmen noɔre na, a tɔntɔbaalɛ ba da piili korɛɛ ba menne sããnaa. Ba menne da nyɛɛŋ ka faaloŋ kaŋa kpɛɛ ba enne. Azuŋ, ba da piili derɛɛ boma pɔgrɔ ba eŋgama ziiri mine, a kyɛ sɔglɔ aŋa neŋfaare Jehoova nimitɔɔreŋ. (Mun. 3:​7, 8) A piili ana saŋa na gɛrɛ, Adama neŋ Hawaa da nyɛɛŋ ka ba eɛ yelfaa, azuŋ ba teɛroŋ da maŋ gyɛreŋ, ka vi neŋ eŋkyere meŋ da be ba eŋɛŋ. Soe mine poɔŋ na, a yɛlɛ ama na dɔɔŋ baŋ lɛɛŋ a te ta ba kũũ.—Mun. 3:​16-19.

11. Te naŋ e noba naŋ ba pɛgeyi zuŋ, wala ka yɛlɛ waa ko te?

¹¹ Yɛlɛ na naŋ da pɔge Adama neŋ Hawaa na neŋ a zu la pɔgrɔ te meŋ zenɛ ŋa. Ka teneeŋ wa ŋmɛ gbɛɛ, lɛ na aŋ maŋ dɔɔnɔ te a kyɛ kyɛrɛ te sukyiri na vɛŋɛɛŋ teŋ baŋ peɛlaaŋ ka te nyɛɛ faaloŋ yi Adama zie. Lɛ zaa te naŋ mɔɔrɔ, kyɛ yɛlɛ mine bebeŋ, te koŋ baŋ iraa bare. Bonso a Baabole yeleeŋ ka te naŋ ba pɛgeyi zuŋ, te wa eɛ noba naŋ “ba taa tɔnɔ.” (Uro. 8:20) A yɛlɛ ŋa kyaarɛɛ nensaaleba zaa. Aŋa mannoo poɔŋ, nensaaleba mɔɔrɔŋ ka ba leɛ maale a teŋgane naŋ sãã na, a iri toŋfatoŋ ane naŋ bare, a lɛ mɔɔrɔ ka ba vɛŋ ka emmaaroŋ be paalonne kpakyagaŋ. Aneazaa ka ba mɔɔrɔŋ, kyɛ ba boɔbo na ba toɔ̃ nyɛ eebo. Kyɛ, sobuo ka Yezu yɔɔdeɛbo sareka na na baŋ faa te yi a yɛlɛ ama zaa poɔŋ?

12. Bo teɛretɔ teŋ taa Yezu yɔɔdeɛbo sareka na zuŋ?

¹² A Baabole yeleeŋ ka, ‘a Naaŋmen bon-iri meŋɛ na nyɛɛ faabo yi gbaŋgbaaloŋ naŋ na poɔ̃ poɔ.’ (Uro. 8:21) Yezu yɔɔdeɛbo sareka na eŋɛŋ ka Jehoova na tu a e a yɛlɛ ŋa. Ka teneeŋ wa e noba naŋ pɛgeyi a be Paradiisi poɔŋ, wala ka zemmo na waa? Te koŋ lɛ beɛrɛ, te na taaɛ teɛroŋ yeni ane sukyirimaaroŋ. Yelzaa kyebe a na lɛ vɛŋ ka te poɔ sãã, ka vi kpɛ te, kyɛbee ka dabeɛ̃ kpɛ te. Saŋa na a “Maaroŋ Nabie” Yezu Krista naŋ na wa dire naaloŋ a kaara te na, o na soŋ teŋ ka te maale a teŋgane ka o leɛ Paradiisi. Nensaaleba zaa na zeŋɛɛ a teŋɛzuŋ emmaaroŋ poɔŋ.—Aiz. 9:​6, 7.

13. Bo yɛlɛ hoŋ na baŋ lɛ teɛre gaa tɔɔre saŋa na hoŋ nara ho meŋɛ korɔ a Yezu kũũ Leɛteɛroo lammo na?

¹³ Ka teneeŋ wa e noba naŋ pɛgeyi, wala ka zemmo na waa ko te? Ŋmaa a yɛlɛ ŋa foto ho teɛroŋ poɔŋ a nyɛ. Te de ka bebiri zaa ho naŋ iri, ho maŋ nyɛŋ ka ho taaɛ laafeeloŋ meŋɛmeŋɛ. Ho ba zoro dabeɛ̃ ka hooŋ kyɛbee ho nɔŋna kaŋa na lee baaloŋ kyɛbee a kpi. Ho baŋɛɛŋ meŋ ka yɛ na nyɛɛ bondirii di. Ho poɔ koŋ pɛle ka a yɛlɛ ama zaa nyɛ eebo bee? Haali pampana ŋa gba, te na baŋ taaɛ emmaaroŋ, ka teneeŋ nyɔge ‘a teɛretɔroo naŋ waa . . . bon naŋ nyɔge te nyɔvore ka o are kpeɛŋaa ka bonnoo zaa ba kyebe’ na kpeɛŋaa. (Hib. 6:​18, 19) Ka maŋgboreŋ wa be manne poɔŋ ka saseɛ vaaroo yaga zaa ka lɛ vɛŋ ka o waana ka o linni. Ba maŋ de la bonkaŋa lɔɔ eŋ a koɔ̃ poɔŋ, ka lɛ vɛŋ oŋ are kpeɛŋaa a ta linni. Ka teneeŋ maŋ teɛrɛ maaloo na Jehoova naŋ na ko te nendaare kaŋa na yɛlɛ, ana soŋ teŋ ka te nyɔge te sagediibu na kpeɛŋaa. Lɛ na vɛŋeŋ ka te toɔ̃ are te yelwonii zaa noɔreŋ. Serɛzaa, te na baŋ sagediŋ kpɛlɛŋkpɛlɛŋ ka Jehoova ‘maŋ yɔɔ la banaŋ naŋ boɔrɔ O yɛlɛ.’ (Hib. 11:6) A tuuro Yezu yɔɔdeɛbo sareka na eŋɛŋ, Jehoova diiree te sukyie pampana, a lɛ eŋ noɔre ka o na ko teŋ maaloo nendaare kaŋa.

A TUURO A YƆƆDEƐBO EŊƐŊ, TE NEŊ NAAŊMEN MAALƐƐ TAA

14. Sobuo ka faaloŋ sãã te neŋ Naaŋmen niiloŋ na? Bonso teŋ yeli lɛ?

¹⁴ Saŋa na Adama neŋ Hawaa naŋ wa zagre Naaŋmen noɔre na, a da vɛŋɛɛŋ ka nensaaleba neŋ Naaŋmen niiloŋ sãã. A Baabole gba yeleeŋ ka nensaaleba zaa wa leɛ la Naaŋmen dɔndɔnne. (Uro. 8:​7, 8; Kol. 1:21) Ananso la ka, Jehoova eɛ forifori, azuŋ o kyiiree faaloŋ. A Baabole yeleeŋ a kyaare Jehoova ka: ‘Ho nimie eɛ forifori ka a kaara faaloŋ. Ho koŋ baŋ kaara potu-yɛlɛ.’ (Hab. 1:13) Azuŋ, faaloŋ vɛŋɛɛŋ ka te neŋ Naaŋmen niiloŋ na sãã. Tɔɔ, boŋ na toɔ̃ vɛŋ ka te neŋ Jehoova maale taa? Yezu yɔɔdeɛbo sareka na la yɛlɛ naŋ wa maale te neŋ Naaŋmen taaŋ.

15. Sobuo ka Yezu yɔɔdeɛbo sareka na vɛŋ ka Naaŋmen neŋ nensaaleba maale taa?

¹⁵ A Baabole yeleeŋ ka Yezu de la ‘o nyɔvore maale a te yelbebe sudi sareka.’ (1 Gyn. 2:2) Te de ka ho sãã la neɛ kaŋa poɔ, ka lɛ vɛŋ ka ho neŋ o soba niiloŋ sãã. Kyɛ, hoŋ mɔɔ ho moɔbo zaa a e yɛlɛ naŋ seŋ neŋ ka ho ne o maale taa. Lɛ ka a Giriki yelbiri na ba naŋ leɛre waneŋ ka “yelbebe sudi sareka” na wulo. Sobuo ka Yezu yɔɔdeɛbo sareka na vɛŋ ka Naaŋmen suuri mãã? Saŋa na Yezu naŋ wa kpi na, a da beɛrɛ Jehoova yaga. Kyɛ, Yezu yɔɔdeɛbo sareka na da vɛŋɛɛŋ ka o dantorii yɛlɛ na oŋ sɛgre biŋ na paale. Jehoova da taaɛ yɛlɛ oŋ na baŋ are a zuŋ a vɛŋ ka o neŋ nensaaleba maale taa. (Uro. 3:​23-26) Jehoova da taaɛ sagediibu kpɛlɛŋkpɛlɛŋ ka Yezu na sageŋ a de o nyɔvore iri neŋ sareka ko nensaaleba. (Aiz. 46:10) Azuŋ sɛre ka Yezu na wa a teŋɛzu a wa kpi gba, kyɛ Jehoova da maŋ yeliŋ ka o yelmeŋɛ puorebiiri mine eɛ o zɔmenne. (Mun. 15:​1, 6) Ɛɛ, Yezu yɔɔdeɛbo sareka na vɛŋɛɛŋ ka te neŋ Naaŋmen maale taa.

16. Bo yɛlɛ teŋ na baŋ lɛ teɛre saŋa na teŋ wa nara te menne korɔ a Yezu kũũ Leɛteɛroo lammo na? (Kaa a foto.)

¹⁶ Jehoova ne te naŋ maale taa zuŋ, a vɛŋɛɛŋ teŋ taa zemmo naŋ soma. Yezu yelko teŋ ka te na baŋ boɔlɛɛ Jehoova ka te “Saa.” (Mat. 6:9) Azuŋ gbɛɛ yaga, ho maŋ boɔlɛɛ Jehoova lɛ. Saŋa kaŋa meŋ ho maŋ boɔlɛɛ Jehoova ka ho “Zɔmeŋɛ.” Lɛ meŋ ba e faa. Kyɛ, yɛlɛ naŋ seŋ ka te baŋ la ŋa, te naŋ e noba naŋ ba pɛgeyi na zuŋ, te menne yel-eree daaŋ koŋ toɔ̃ vɛŋ ka te neŋ Naaŋmen taa niiloŋ naŋ e kpeɛŋaa. Yezu yɔɔdeɛbo sareka na yoŋ la vɛŋ ka te neŋ Jehoova taa niiloŋ. Azuŋ, aseŋ ka te maŋ yi gyeremɛ naŋ e zuluŋ ane sigrimennoŋ poɔŋ a boɔle Jehoova ka te “Saa” ane te “Zɔmeŋɛ.” Jehoova tu la Yezu eŋɛŋ ‘ka o ne a boma zaa leɛ maale taa . . . o tu la a Krista dɔgɛɛ daa zu zĩĩ zie a wa ne maaroŋ.’ (Kol. 1:​19, 20) Aneazaa ka te eɛ noba naŋ ba pɛgeyi, kyɛ a tuuro Yezu yɔɔdeɛbo sareka na eŋɛŋ te neŋ Jehoova na baŋ taaɛ niiloŋ naŋ e kpeɛŋaa.

A YƆƆDEƐBO VƐŊƐƐŊ TEŊ BAŊ KA JEHOOVA EƐ NEMBAALONZOE SOBA

17. Sobuo ka a yɔɔdeɛbo sareka na vɛŋ teŋ baŋ ka Jehoova eɛ nembaalonzoe soba? (Efesu 2:​4, 5)

¹⁷ A yɔɔdeɛbo sareka vɛŋɛɛŋ teŋ baŋ ka Jehoova ‘paalɛɛŋ ne nembaalonzoe.’ Haali saŋa na ‘te naŋ da waa kũũni te sããnaa zuŋ, kyɛ O da eɛɛ la ka te voorɔ.’ (Kanne Efesu 2:​4, 5.) Aŋa neɛ die naŋ le fɔɔ, oŋ boɔrɔ sommo ka neɛ kaŋa wa iruu na, sukyiri sonne deme meŋ baŋɛɛŋ ka ba boɔrɛɛ sommo ka ba nyɛ faabo yi faaloŋ eŋɛŋ. (Tom. 13:48) Jehoova maŋ tu la a Naaloŋ duorisoŋ moɔloo eŋɛŋ a sonnɔ a noba bama taa. O maŋ ko baŋ vuo baŋ wa zanne o neŋ o Bidɔɔ na yɛlɛ. (Gyn. 17:3) Ka Setaanaŋ da teɛre ka saŋa na oŋ bɛnle Adama neŋ Hawaa na, o sããŋɛɛ Jehoova poboɔbo na, lɛ yɛŋ o poteɛrɛ na ba nyɛ eebo.

18. Bo yelnimizeɛ la aŋ ba seŋ ka te inni?

¹⁸ Yelmeŋɛ la, a somaŋ ka te maŋ teɛrɛ maaloo na teŋ nyɛrɛ yire a yɔɔdeɛbo sareka eŋɛŋ. Kyɛ, a eɛ nimizeɛ ka te ta wa inne yeltegroŋ kaŋa. Aseŋ ka te leɛteɛre ka Jehoova tu la Yezu yɔɔdeɛbo sareka na eŋɛŋ a vɛŋ aŋ pɛle ka yɛlɛ na Setaana naŋ yeli kyaaroo a Eedin gaadin poɔŋ na eɛ zirii. (Mun. 3:​1-5, 15) Jehoova tu la a yɔɔdeɛbo sareka eŋɛŋ a pɛge o yuori na. Jehoova na faa teŋ a yi faaloŋ ane kũũ poɔŋ, a de wuli ka o eɛ nɔmmo Naaŋmen. Aneazaa ka te eɛ noba naŋ ba pɛgeyi, kyɛ Jehoova ko teŋ apoɔsori ka te meŋ e yelkaŋa a de wuli ka yɛlɛ na Setaana naŋ yeli kyaaroo na eɛ zirii. (Yeng. 27:11) Nyɛ nimimaaroŋ Jehoova naŋ wuli te seŋ lɛ. Wala hoŋ na baŋ e a de wuli ka ho taaɛ nimipa naŋ e zuluŋ ko a yɔɔdeɛbo sareka? Te na nyɛɛ a soorebiri ŋa noɔre iribo a zannoo naŋ tɔnne na poɔŋ.