ZANNOO YƐLƐ 51
YIELOŊ 132 Now We Are One (Pampana Te Eɛ Bonyeni)
Lɛ Hoŋ Na Toɔ̃ Nare Ho Kultaa Yɛlɛ Ka A De Emmo Ko Jehoova
“A seŋɛɛ la ka yɛ erɛ a yɛlɛ zaa velaa, a erɛ ka a tuuro taa velaa.”—1 KOR. 14:40.
YƐLƐ TE NAŊ NA ZANNE
Lɛ Kristabiiri naŋ waana ka ba kultaa naŋ na baŋ de emmo ko Jehoova ba kultaa bebiri.
1-2. Bo yɛlɛ ka Jehoova boɔrɔ ka a e yɛ kultaa bebiri na?
HO NEŊ neɛ kaŋa eŋɛɛ noɔre ko taa ka yɛ na kulee taa bee? Ka hooŋ yelka ɛɛ, lɛ yɛŋ ho garibanyɛ. Nɔkpeɛne zaa kyebe ka yɛ nimiri moɔ̃ la a kultaa yelsɛgree poɔŋ. Jehoova boɔrɔŋ ka yɛlɛ kyɛŋ soŋ ko yɛ yɛ kultaa bebiri na.a O boɔrɔŋ ka yɛ taa popeɛloŋ ana bebiri na a gɛrɛ.—Yeng. 5:18; Sool. 3:11.
2 A eɛ nimizeɛ ka yɛ e yɛlɛ naŋ na vɛŋ ka yɛ de emmo ko Jehoova yɛ kultaa bebiri na. Bonso teŋ yeli lɛ? Sobuo yɛŋ na baŋ tu a e lɛ? Yelmeŋɛ la, ba sɛgɛɛ a zannoo yɛlɛ ŋa ko noba naŋ nara ka ba kultaa, kyɛ a sowuli na baŋ soŋ la te zaa ka te de emmo ko Jehoova saŋa na teŋ wa gaa neɛ kaŋa kultaa zie, kyɛbee ka ba naŋ wa soore te ka te wuli teɛroŋ teŋ taa kyaare ba kultaa yelsɛgree na.
BONSO AŊ SEŊ KA TE DE EMMO KO JEHOOVA?
3. Ka Kristabiiriŋ wa sɛgrɛ ba kultaa yɛlɛ, bo aŋ seŋ ka ba de de weɛ? Bonso aŋ seŋ ka ba e lɛ?
3 Kristabiiri naŋ nara ba kultaa yɛlɛ seŋ ka ba de Baabole sowuli toŋ neŋ toma. Bonso teŋ yeli lɛ? Ananso la ka, Jehoova la sɛgre a dɛndɛŋ kultaa. Jehoova la da de Hawaa wa ko Adama oŋ e o pɔge. (Mun. 1:28; 2:24) Azuŋ, Naaŋmen sowuli la seŋ ka o de weɛ saŋa na teŋ wa sɛgrɛ te kultaa yɛlɛ.
4. Bonso aŋ seŋ ka kultaa deme de emmo ko Jehoova ba kultaa bebiri?
4 Ananso kaŋa naŋ e nimizeɛ aŋ seŋ ka yɛ de Jehoova sowuli de weɛ yɛ kultaa yelsɛgree poɔŋ la ka, Jehoova eɛ yɛ sazu Saa ane yɛ Zɔmeŋɛ. (Hib. 12:9) Yɛ boɔrɔŋ ka yɛ neŋ Jehoova niiloŋ na meŋ e kpeɛŋaa. Azuŋ, yɛ koŋ sage e yelzaa yɛ kultaa bebiri, kyɛbee bebi-yuo kaŋa ka a sãã yɛ neŋ Jehoova niiloŋ na. (Yiem. 25:14) Yɛ leɛteɛre yɛlɛ na zaa Jehoova naŋ e ko yɛ, ane yɛlɛ na oŋ eŋ noɔre ka o na e ko yɛŋ na. Yɛ ba nyɛ ka aseŋ ka yɛ e yɛlɛ naŋ na de emmo ko Jehoova yɛ kultaa bebiri na bee?—Yiem. 116:12.
SOBUO TEŊ NA BAŊ TU A DE EMMO KO JEHOOVA?
5. Sobuo ka a Baabole na baŋ soŋ noba naŋ boɔrɔ ka ba kultaa ka ba nare ba kultaa yɛlɛ?
5 A Baabole ba wuli yɛlɛ na aŋ seŋ ka Kristabiiri e ba kultaa bebiri, bee a nimipɛle zieŋ. Sããkomyɛlɛ ane noba yelboɔree ba yitaa. Noba zemmo yɛlɛ meŋ eɛ tɛɛtɛɛ. Kristabiiri maŋ moɔrɔŋ ka ba de a paaloŋ bege tonɔ neŋ toma. (Mat. 22:21) Kyɛ, ka Kristabiiriŋ de Baabole sowuli toŋ neŋ toma saŋa na baŋ wa sɛgrɛ ba kultaa yɛlɛ, a maŋ de la emmo ko Jehoova a lɛ vɛŋ ka o poɔ meŋ pɛle. Tɔɔ, bo Baabole sowuli la na baŋ soŋ bo?
6. Bonso aŋ e nimizeɛ ka noba naŋ boɔrɔ ka ba kultaa de bege na ba paaloŋ gɔmenante naŋ biŋ a kyaare kultaa na toŋ neŋ toma?
6 De bege na a paaloŋ naŋ biŋ a kyaare kultaa na toŋ neŋ toma. (Uro. 13:1, 2) Paalonne mine poɔŋ, a maŋ fɛreŋ ka noba naŋ boɔrɔ ka ba kultaa na de bege na a gɔmenante naŋ biŋ a kyaare kultaa toŋ neŋ toma sɛre kyɛ kulo taa. Aseŋ ka noba naŋ boɔrɔ ka ba kultaa na peɛre baŋ bege na ba paaloŋ gɔmenante naŋ biŋ. Ka hooŋ taa soorebie zaa a kyaare sori hoŋ na baŋ tu a de a bege toŋ neŋ toma, ho na baŋ sɔrɛɛ sommo yi a lantaapuoruu nembɛrɛ zie.b
7. Bo yɛlɛ la seŋ ka a e yɛ kultaa bebiri na?
7 Sɛgre a kultaa yɛlɛ ka a tutaa velaa. (1 Kor. 10:31, 32) Yɛ sɛgre a kultaa yɛlɛ ka lɛ vɛŋ ka yɛlɛ naŋ na e be na neŋ Naaŋmen sowuli kyaare taa. A ba seŋ ka yɛ e yɛlɛ naŋ na sãã Jehoova poɔ. (Gal. 5:19-26) Ka ba naŋ wa kultaa, a dɔɔ na la a booree zusoba. Azuŋ, saŋa na yɛŋ naŋ sɛgrɛ a kultaa yɛlɛ na, a dɔɔ la seŋ ka o de weɛ a sɛgre3 a kultaa yɛlɛ ka lɛ vɛŋ ka yɛlɛ kyɛŋ velaa zaa, ka neɛzaa meŋ taa popeɛloŋ. Boŋ na toɔ̃ soŋ yɛ ka yɛ e lɛ? Ka te yɔɔdɔɔ kaŋaŋ de nɔmmo, gyeremɛ ane kɔkɔmaaroŋ tere Baabole poɔ yelyaga, a na soŋɛɛ a noba zaa ka ba taa gyeremɛ naŋ e zuluŋ ko a kultaa yelsɛgraa na Naaŋmen naŋ sɛgre biŋ na. A na vɛŋeŋ ka a kyɛllekyɛlleba baŋ ka kultaa eɛ yeltegroŋ. Ka lɛŋ na toɔ̃ e yɛŋ, noba mine maŋ boɔrɔŋ ka ba tere ba kultaa yelyaga na a Lammozieŋ. Ka yɛ naŋ boɔrɔ ka ba tere yɛ kultaa yelyaga na a Lammozieŋ, aseŋ ka yɛ sɛge lɛta ko a lantaapuoruu nembɛrɛ, a vɛŋ ka ba baŋ ka lɛ yɛŋ boɔrɔ ka yɛ e. A ba seŋ ka a kyɛre bebie awala ka a kultaa bebiri ta kyɛ ka yɛ pãã sɛge a lɛta te ko ba.
8. Ka yɛneeŋ wa gaa zie kaŋa ka yɛ te pɛle yɛ niŋe, boŋ na baŋ soŋ yɛ ka yɛ sɛgre yɛlɛ velaa zaa? (Urom 13:13)
8 Kanne Urom 13:13. Ka noba mineŋ wa kultaa baare, ba maŋ gaaɛ zie kaŋa a te pɛle ba niŋe. Aseŋ ka yɛ sɛgre be meŋ yɛlɛ soŋ ka lɛ vɛŋ ka neɛzaa ta wa erɛ yelzaa naŋ na sãã Jehoova poɔ. Sobuoŋ hoŋ na baŋ tu a e lɛ? A Giriki yelbiri na baŋ leɛre waneŋ ka “bondi-gaalii” na wulee noba naŋ laŋ zie kaŋa a nyu dãã kuoli, a seɛ lɛɛŋ ka wagre te faa. Ka yɛneeŋ boɔrɔ ka yɛ de dããkpeɛne waneŋ a zie, yɛ sɛgre a yɛlɛ soŋ ka lɛ vɛŋ ka neɛzaa ta wa nyu a kuoli.c Ka yɛneeŋ wa ŋmeɛrɛ yiele, yɛ ta vɛŋ ka a boma gɔnɔ yaga zaa ka lɛ vɛŋ ka a e kpeɛŋaa ko noba naŋ bebe na ka ba di dama. Yɛ mãã yɛ menne a kaa iri yiele na yɛŋ boɔrɔ ka ba ŋmɛ. Yɛ kaa yelbie naŋ be a yieloŋ poɔŋ meŋ soŋ, ka lɛ vɛŋ ka a ta wa vɛŋ ka neɛ kaŋa ŋmɛ gbɛre.
9. A nimipɛle saŋa, bo yɛlɛ la na baŋ soŋ a kultaa deme ka ba sɛgre yɛlɛ ka a kyɛŋ soŋ zaa beŋ?
9 Ziiri mine, ka ba naŋ wa gaa ka ba pɛle ba niŋe, a kultaa deme zɔmenne neŋ ba booree deme maŋ wa yiŋ a yeli yɛlɛ mine a kyaare a kultaa deme. Ba maŋ toɔ̃ iree a kultaa deme vidiori meŋ, kyɛbee a e yɛlɛ mine a de pɛle neŋ ba niŋe. A yɛlɛ ama maŋ toɔ̃ vɛŋeŋ ka a kultaa deme popeɛloŋ e kpoŋ. Kyɛ, aseŋ ka yɛ kaa soŋ a vɛŋ ka yɛlɛ na yɛŋ na tere sori ka ba e na seŋ neŋ, a lɛ eŋnɛ faŋa meŋ. (Fil. 4:8) Yɛ soore yɛ menne ka: ‘A yɛlɛ ŋa baŋ erɛ ŋa na wuliŋ ka N taaɛ gyeremɛ ko N taaba? A na vɛŋeŋ ka ba nyɛ ka kultaa eɛ yeltegroŋ Naaŋmen nimitɔɔreŋ?’ Soorebiri naŋ e nimizeɛ aŋ seŋ ka yɛ soore yɛ menne la ŋa: ‘A yɛlɛ ŋa na de la emmo ko Jehoova bee?’ Yelmeŋɛ la, a ba e faa ka noba maale laare ka noba la, kyɛ a ba seŋ ka ba de gaŋneŋ taa yɛlɛ maale neŋ a laare. (Efe. 5:3) Ka yɛ booree deme neŋ yɛ zɔmenneŋ na wa yi yeli yɛlɛ a kultaa zieŋ, yɛ soŋ ba ka ba baŋ yɛlɛ na yɛŋ boɔrɔ ka ba yeli, ane yɛlɛ na yɛŋ ba boɔrɔ ka ba yeli.
10. Bonso aŋ soma yaga zaa ka kultaa deme baŋ ba e ta zie saŋa na baŋ wa nara ba kultaa yɛlɛ? (1 Gyɔɔn 2:15-17)
10 Yɛ baŋ yɛ e ta zie. (Kanne 1 Gyɔɔn 2:15-17.) Noba naŋ nɔŋ Jehoova maŋ derɛɛ emmo koroo, ba ba maŋ erɛ yɛlɛ naŋ tagra noba teɛroŋ waana ba eŋɛŋ sori naŋ ba seŋ neŋ poɔŋ. Kristabiiri naŋ baŋ ba e ta zie ba maŋ ŋmɛ sama yaga a de nare neŋ ba kultaa na yɛlɛ, ka lɛ na vɛŋ ka neɛzaa nyɛ ka ɛɛ kultaa meŋɛ la ŋa. Ka yɛneeŋ vɛŋ ka yɛ kultaa na e mɔlɔ, sobuo aŋ na baŋ soŋ yɛ? Te yɔɔdɔɔ Mike be la Norway paaloŋ. Ŋaaŋ oŋ yeli: “Te da ba ŋmɛ sama yaga, lɛ da soŋ teŋ teŋ tɔnne te paaneɛ toma na. Te kultaa na da eɛ mɔlɔ, kyɛ yɛlɛ naŋ da e ana daare na da somaŋ, a be te sukyie poɔŋ meŋ.” India paaloŋ ka te yɔɔpɔge Tabitha be. O meŋ yeleeŋ ka: “Te da ŋmaaɛ te gaŋ koŋ gbiri kpoŋ zie zaa bare. Teŋ da vɛŋ ka a kultaa e mɔlɔ zuŋ, te da ba taa yɛlɛ yaga ka te sɛgre, azuŋ yɛlɛ da kyɛŋɛɛ soŋ maaŋ neŋ N serɛ ane te booree deme kpakyagaŋ.”
Zie zaa te naŋ be, kyɛ te na baŋ eɛ kultaa naŋ soma, a seŋ neŋ, ka popeɛloŋ meŋ bebe (Kanne wɛlbo 10-11)
11. Boŋ na baŋ soŋ dɔɔ neŋ pɔge naŋ waana ka ba kultaa ka ba su boma naŋ seŋ neŋ? (Kaa a fotori.)
11 Yɛ deɛ gbɛre a kyaare boma na yɛŋ na su a kultaa bebiri? Nɔkpeɛne zaa kyebe ka yɛ boɔrɔŋ ka yɛ su boma naŋ veɛlɛ soŋ. Ka hooŋ kaa a Baabole poɔŋ, ho na nyɛŋ ka ka dɔɔ neŋ pɔgeŋ waana ka ba kultaa, ba maŋ maalɛɛ ba menne soŋ, a su boma meŋ naŋ veɛlɛ yaga. (Aiz. 61:10) Yelmeŋɛ la, boma na yɛŋ na su yɛ kultaa bebiri na na eɛ a yoŋ a yi boma na yɛŋ maŋ su a gaa ziiri mine. Kyɛ, aseŋ ka yɛ su boma naŋ seŋ neŋ. (1 Tim. 2:9) Ka yɛneeŋ ba kaa soŋ, yɛ bonsuurii ane lɛ na yɛŋ maale yɛ menne la yelnimizeɛ na noba naŋ na maŋ de teɛre yɛ kultaa bebiri na yɛlɛ. Azuŋ, a na somaŋ ka yɛ de gbɛ-sonne a kyaare a yɛlɛ ŋa.—1 Pit. 3:3, 4.
12. Bonso aŋ seŋ ka noba naŋ waana ka ba kultaa tage ba menne yi sããkommine yeltuurii naŋ ba seŋ neŋ baŋ maŋ erɛ zie na baŋ be na?
12 Yɛ tage yɛ menne yi yeltuurii neŋ Baabole sowuli naŋ ba kyaare taa. (Yel. 18:4) Jehoova kpãã teŋ nimizeɛ̃ ka te tage te menne yi yɛlɛ zaa naŋ na baŋ vɛŋ ka te ne o niiloŋ sãã. (2 Kor. 6:14-17) Setaana donfaa ŋa poɔŋ, noba maŋ de la bag-yɛlɛ, sɔyɛlɛ, ane sããkommine yeltuurii naŋ ba seŋ neŋ a poɔ kultaa yɛlɛ poɔŋ. Ka ba naŋ wa erɛ a yɛlɛ ama taa yɛ zie naŋ, aseŋ ka yɛ mãã yɛ menne a peɛre lɛ na a yɛlɛ naŋ piili ane bon nanso baŋ maŋ erɛ lɛ, ane Baabole sowuli naŋ na baŋ soŋ ka yɛ de gbɛ-soŋ. Lɛ na soŋ yɛŋ ka yɛ baŋ ka aseŋ ka yɛ de a poɔ yɛ kultaa yɛlɛ na poɔŋ bee.
13. Wala ka a kultaa deme na baŋ e a de wuli ka ba taaɛ teɛroŋ na Jehoova naŋ taa kyaare kyɔɔtaare teroo na?
13 Zie na hoŋ be na, ka nobaŋ wa kulo taa ba maŋ korɔ baŋ kyɔɔtaare bee? Noba mine libi-yɛlɛ zuŋ, ba ba maŋ taa a faŋa ka ba ko a kultaa deme kyɔɔtaare mine. A Baabole eŋɛɛ Kristabiiri faŋa ka ba maŋ yuoro ba nu. A maŋ pɛlɛɛ Kristabiiri poɔ ka ba erɛ lɛ. (Yeng. 11:25; Tom. 20:35) Kyɛ, a koŋ soma ka te vɛŋ ka noba naŋ wa a kultaa zie teɛre ka a eɛ ferebo ka ba iri bonkaŋa tere. A koŋ eŋnɛ faŋa ka te vɛŋ ka ba teɛre ka te niŋe ba paale neŋ kyɔɔtaa na baŋ de ko te na. Aseŋ ka te tɔglɔ Jehoova, a taa teɛroŋ na oŋ taa kyaare kyɔɔtaare teroo na. Lɛ na vɛŋeŋ ka te sage bonzaa neɛ naŋ yi o poɔŋ a de tere.—2 Kor. 9:7.
YƐLƐ NAŊ NA TOƆ̃ SOŊ BO SAŊA NA HOŊ WA TUORO YELKPEƐNE
14. Bo yelkpeɛne ka noba naŋ waana ka ba kultaa maŋ tuore?
14 Yelmeŋɛ la, te baŋɛɛŋ ka ho boɔrɔŋ ka ho nare kultaa yɛlɛ ka a de emmo ko Jehoova. Kyɛ, lɛ eebo koŋ e mɔlɔ fẽẽ zaa. Aŋa mannoo poɔŋ, a na baŋ eɛ kpeɛŋaa ka ho vɛŋ ka a kultaa yɛlɛ e mɔlɔ. Solomon Islands ka Charlie be. O yeleeŋ ka: “A da eɛ kpeɛŋaa ka N kaa iri noba maŋ na toŋboɔle ka ba wa a nimipɛle zie. Te zɔmenne eɛ yaga, te sããkomyɛlɛ zuŋ ba zaa maŋ kaarɛɛ soriŋ ka ho toŋboɔle ba.” Tabitha lɛ yeleeŋ ka: “Zie na maŋ be na, ba maŋ toŋboɔlɛɛ noba yaga baŋ wa a nimipɛle zie. A da de la wagre kyɛ ka te dɔgreba sage ka te toŋboɔle noba naŋ ta ŋa 100 yoŋ ka ba wa te nimipɛle zie na.” India paaloŋ ka Sarah be. O yeleeŋ ka: “Noba yaga maŋ de la ba teɛroŋ eŋ libie na baŋ taa, ane teɛroŋ na noba naŋ taa kyaare ba eŋɛŋ. N dɔgreba mine da de la libie yaga a e ba kultaa yɛlɛ, azuŋ a da waa ŋa aŋ e ferebo ka N meŋ e lɛ.” Boŋ na baŋ soŋ yɛ ka yɛ zɔɔtoɔ̃ a yelkpeɛne ŋa neŋ a taa?
15. Bonso aŋ e nimizeɛ ka noba naŋ waana ka ba kultaa maŋ puore sɔre Jehoova a kyaare a kultaa yelsɛgree yɛlɛ?
15 Yɛ maŋ puore sɔre Jehoova gbɛɛ yaga ka o soŋ yɛ ka yɛ nare a kultaa yɛlɛ velaa. Ka a kultaa yelsɛgree yɛlɛ mineŋ wa e kpeɛŋaa ko yɛ, kyɛbee ka yɛlɛ mineŋ wa dɔɔnɔ yɛ, yɛ na baŋ puore sɔrɛɛ Jehoova ka o soŋ yɛ. (Fil. 4:6, 7) Yɛ puore sɔre Jehoova ka o soŋ yɛ ka yɛ de gbɛ-sonne, a mãã yɛ menne saŋa na yɛlɛ naŋ wa dɔɔnɔ yɛ, a wuli nyaa saŋa na noba naŋ wa boɔrɔ ka ba leɛre yɛlɛ na yɛŋ nare na. (1 Pit. 5:7) Ka yɛneeŋ wa nyɛ lɛ na Jehoova naŋ sonnɔ yɛ na, a na vɛŋeŋ ka yɛ maaleŋ dɛloo yaga. Tabitha yeleeŋ ka: “Maaŋ neŋ N serɛ da zoree dabeɛ̃ ka nɔkpeɛne na baŋ kpɛ teŋ kyɛbee te booree deme saŋa na teŋ wa dire a kultaa yelsɛgree dama na. Azuŋ, ka teneeŋ wa ka te piili a kultaa yɛlɛ dama diibu, te maŋ puore sɔrɛɛ Jehoova. Te wa nyɛɛŋ ka Jehoova sereŋ da soŋ teŋ, azuŋ a yɛlɛ zaa da te baarɛɛŋ soŋ zaa emmaaroŋ poɔŋ.”
16-17. Sobuo ka dama diibu naŋ soma na baŋ soŋ ka yɛ sɛgre a kultaa yɛlɛ soŋ?
16 Yɛ maŋ de kɔkɔmaaroŋ yele yɛlɛ korɔ taa ane yɛ booree deme. (Yeng. 15:22) Noba naŋ waana ka ba kultaa na la seŋ ka ba de gbɛɛ a kyaare ba kultaa yelsɛgree na. Ba naŋ na de gbɛre a kyaare a kultaa bebiri, libie na baŋ na de e a kultaa yɛlɛ, noba na baŋ na toŋboɔle, ane a taataa. Kyɛ sɛre yɛŋ na de gbɛre zaa na, a na somaŋ ka yɛ di dama a kyaare a yɛlɛ, ane Baabole sowuli na yɛŋ na baŋ de toŋ neŋ toma a de gbɛ-sonne. Ka yɛneeŋ de kawane na Kristabiiri naŋ kyile naŋ ko yɛ toŋ neŋ toma, a na soŋ yɛŋ yaga zaa. Ka yɛnee kyɛbee yɛ neŋ yɛ booree demeŋ wa dire dama a kyaare yɛ yelboɔree, a na somaŋ ka yɛ de kɔkɔbaaloŋ yeli a yɛlɛ ka a taa yɛlɛ muni wommu. A ba seŋ ka yɛ de yɛ gbɛre biŋ teŋɛŋ a ba e siri ka yɛ leɛre yɛlɛ na yɛŋ boɔrɔ na. Ka yɛ booree deme naŋ peɛle yɛ, aŋa yɛ dɔgrebaŋ taa teɛroŋ mine naŋ soma, yɛ na baŋ de aŋ toŋ neŋ toma. A kultaa eɛ tegroŋ ko ba meŋ. Ka yɛneeŋ koŋ baŋ de ba yɛlɛ na toŋ neŋ toma, yɛ de kɔkɔbaaloŋ yeli lɛ ko ba. (Kol. 4:6) Vɛŋ ka a pɛle ko yɛ booree deme na ka, yɛlɛ yɛŋ boɔrɔ la ka yɛ e a kultaa ka a de emmo ko Jehoova.
17 Ka yɛ dɔgrebaŋ ba puoro Jehoova, a na baŋ eɛ kpeɛŋaa ka yɛ manne yɛ gbɛ-deree na ko ba. Kyɛ, yɛ na toɔ̃ eɛ lɛ. India paaloŋ ka Santhosh be. O yeleeŋ ka: “Te booree deme da boɔrɔŋ ka ba de Hindu baga puoruu yeltuurii poɔ te kultaa yɛlɛ na poɔŋ. A da de la wagre kɔɔroo kyɛ ka maaŋ neŋ N pɔge toɔ̃ manne te gbɛ-deree na zaa ko ba. Te da eɛ leɛroo zaa naŋ seŋ neŋ saŋa na aŋ ba sãã Jehoova poɔ. Aŋa mannoo poɔŋ, te da leɛrɛɛ bondirii na teŋ boɔrɔ ka ba maale ko noba naŋ na wa a nimipɛle zie a gaaneŋ bondirii na te dɔgreba naŋ boɔrɔ. Te da deɛ gbɛre ka te koŋ de yiele kyeɛbo ane seɛre poɔ a nimipɛle yɛlɛ poɔŋ, bonso te dɔgreba da ba minli a yɛlɛ ama taa.”
18. Boŋ na baŋ soŋ yɛ ka yɛ nare yɛlɛ ka yɛlɛ toɔ̃ kyɛŋ soŋ zaa a kultaa bebiri? (1 Korinti 14:40) (Kaa a foto.)
18 Nare a yɛlɛ velaa zaa. Ka yɛneeŋ nare a yɛlɛ velaa, yɛlɛ na kyɛŋɛɛ soŋ zaa yɛ kultaa bebiri na. (Kanne 1 Korinti 14:40.) Taiwan paaloŋ ka Wayne be. O yeleeŋ ka: “Bebie awala mine sɛre ka te kultaa bebiri na na ta, te neŋ noba naŋ de ba menne tere ka ba soŋ te a kultaa yɛlɛ poɔŋ da deɛ wagre fẽẽ e lammo. Te ne ba da di la dama a kyaare a kultaa yelsɛgree, a e yɛlɛ na mine teŋ boɔrɔ ka te e ewuli. Te da boɔrɔŋ ka te nare te menne velaa ka yelzaa toɔ̃ kyɛŋ soŋ.” Ka yɛneeŋ mɔɔ a de wagre na yɛŋ nare biŋ na toŋ neŋ toma soŋ, a na wuliŋ ka yɛ taaɛ gyeremɛ ko noba naŋ wa a kultaa zie na.
Ka yɛneeŋ sɛgre yɛlɛ soŋ sɛre kyɛ ka a kultaa bebiri ta, a na vɛŋeŋ ka yɛlɛ kyɛŋ soŋ zaa (Kanne wɛlbo 18)
19. Boŋ na baŋ soŋ yɛ ka yɛ vɛŋ ka yɛlɛ kyɛŋ soŋ a kultaa nimipɛle zie?
19 Ka yɛneeŋ teɛre yɛlɛ gaa tɔɔre, a na soŋ yɛŋ ka yɛ ŋmaa yelkpeɛne mine yɛŋ na tuore a kultaa bebiri bare. (Yeng. 22:3) Aŋa mannoo poɔŋ, zie na hoŋ be na, noba yɛ naŋ ba toŋboɔle na baŋ waɛ a kultaa nimipɛle zie bee? Boŋ na baŋ so yɛ ka yɛ pigi sori ka lɛ ta e? Soŋ ho dɔgreba naŋ ba puoro Jehoova ka ba baŋ yɛlɛ na aŋ ba seŋ ka ba e a nimipɛle zieŋ, ane teɛroŋ na yɛŋ taa kyaare kultaa yeltuurii mine naŋ ba kyaare a Baabole sowuli. Ka yɛneeŋ boɔrɔ ka yɛlɛ kyɛŋ soŋ a kultaa nimipɛle zieŋ, yɛ na baŋ kaa iree te yɔɔdɔɔ kaŋa naŋ kyile ka o e “a tigri yɛlɛ neŋkpoŋ.” (Gyn. 2:8) Ka yɛ ne oŋ di dama a kyaare a kultaa yelsɛgree, a na somooŋ ka o mɔɔ a vɛŋ ka a kultaa yɛlɛ kyɛŋ soŋ zaa aŋa lɛ na yɛŋ sɛgre na.
20. Bo yɛlɛ aŋ seŋ ka kultaa deme teɛre a kyaare ba kultaa bebiri na?
20 Ka yɛneeŋ teɛre yɛlɛ na zaa aŋ seŋ ka yɛ sɛgre ka lɛ vɛŋ ka yɛ kultaa na te baare soŋ na, dabeɛ̃ na baŋ kpɛ yɛŋ. Kyɛ, yɛ leɛteɛre ka a kultaa bebiri eɛ bebi-yenaa yoŋ. A piili ana bebiri na ka ho neŋ ho kultatɔ na na lantaa a de popeɛloŋ puoro neŋ Jehoova. Azuŋ, yɛ mɔɔ yɛ moɔbo zaa a vɛŋ ka a kultaa yɛlɛ e mɔlɔ, a lɛ de emmo meŋ ko Jehoova. Jehoova na soŋ yɛŋ ka yɛ sɛgre a kultaa yɛlɛ ka a kyɛŋ velaa zaa. Ka yɛneeŋ wa teɛre yɛ kultaa bebiri na yɛlɛ, yɛ koŋ e kaŋdabaŋkalɛ, kyɛ popeɛloŋ yoŋ yɛŋ na maŋ taa.—Yiem. 37:3, 4.
YIELOŊ 107 The Divine Pattern of Love (Nɔmmo Ewuluu Naŋ Yi Jehoova Zie)
a YƐLƐ MINE BA NAŊ WULI A MUNI: Noba mine sããkomyɛlɛ poɔŋ, kultaa eɛ lammo na baŋ maŋ e ka dɔɔ neŋ pɔge eŋ noɔre ko taa ane Naaŋmen ka ba na laŋkpeɛrɛŋ tegitegilɛ. Ka ba naŋ wa e lɛ baare, ba mine maŋ gaaɛ zie kaŋa a te pɛle ba niŋe. Ziiri mine meŋ ba ba maŋ e lammo zaa, kyɛbee a te pɛle ba niŋe. Kyɛ, a Baabole sowuli ŋa na baŋ soŋɛɛ a kultaa deme a kultaa bebiri.
b Ka hooŋ boɔrɔ ka ho baŋ yɛlɛ yaga a kyaare teɛroŋ na aŋ seŋ ka Kristabiiri taa kyaare bege na a paaloŋ naŋ biŋ a kyaare kultaa yɛlɛ, kanne a yelzu ŋa, “Weddings That Are Honorable in the Sight of God and Man.” O be la October 15, 2006 Kaakaara Ziduoruu na poɔŋ.
c Kaa a vidio ŋa, Aseŋ Ka N De Dããkpeɛne Waneŋ A Zie Bee? O be la jw.org.