Ita Ne Thup Koi 30 Nofeba Me Wiike Cili
“Catejë La Hni”
“The witi kö ngöne la huliwa. Catejë la hni. Nyi hlue Iehova jë.”—ROM. 12:11.
1. Pine nemen matre kola huujëne la itre öni memine lo itre xaa pengöne huuj, hnene la angetre Isaraela?
IEHOVA a kapa madrine la itre huuj ne la itre hlue i Nyidrë, pine laka, kola mama jëne itre ej la ihnimi angatre koi Nyidrë me ajane troa idrengethenge. Hnei Iehova ekö hna kapa la itre öni ka isa pengöne hna huujën, me itre xaa pengön huuje ju kö. Itre huuje lai hna tro fë hnei angetre Isaraela thenge la hna amekötine hnene la Wathebo i Mose, matre troa nue la itre ngazo hnei angatr hna kuca, me amamane fe la hni ne ole i angatr. Ame ngöne la ekalesia ne la itre Keresiano, thaa hnei Iehova hmaca kö hna upi së troa huuje tune lai. Ngo ame pe, Paulo aposetolo a amamane ngöne la mekene 12 ne la tusi nyidrë koi angetre Roma, ka hape, hetrenyi fe la itre huuj hne së hna troa tro fë. Loi e tro sa ce wange la aqane tro sa huuj.
Ketre Huuj Ka Mel
2. Pine laka itre Keresiano së, nemene la pengöne mele nyine tro sa xom, nge nemene la aliene lai koi së?
2 E jë la Roma 12:1, 2. Hnei Paulo hna amamane ngöne la pane götrane la tusi nyidrë, ka hape, itretre Iudra ju hë maine itre wanaithihlë pena la itre Keresiano hna iën, ngo xajawa i Akötresie, hna jele meköti angatr hnene la lapaune i angatr ngo thaa hnene kö la itre huliwa hnei angatre hna kuca. (Rom. 1:16; 3:20-24) Kola qaja hnei Paulo ngöne la mekene 12, ka hape, loi e tro la itre Keresiano a amamane la hni ne ole i angatr hnene la hna huujëne la mele i angatr. Qa ngöne lai, loi e tro sa ahnyipixene la itre hni së. Pine laka edrö së la ngazo, haawe, easa mele fene “la wathebo ne la ngazo me mec.” (Rom. 8:2) Haawe, maine easa ajane troa ujë, ene la troa “ahmadradrane hmaca ngöne la mekune ne la ite hni [së],” nyipi ewekë tro sa xometrije la itre aja ka ngazo qa kuhu hni së. (Efe. 4:23) Tro ha saze la thiina së jëne hmekuje la ixatua qaathei Akötresie me qaathene la ua i Nyidrë. Ketre, nyipi ewekë tro sa catr. Kolo lai a hape, loi e tro sa kuca la hne së hna atrein matre thaa tro kö sa “ce thina . . . . memine la fene hnengödrai,” me xome la itre thiina ne ej ka ngazo, me itre nyine iamadrinë me aqane mekune ka ngazo.—Efe. 2:1-3.
3. Pine nemen matre easa xome la itre huliwa ne Keresiano?
3 Paulo mina fe a upi së troa huliwane hnyawa la mekuna së, matre troa “ate la aja i Akötesie ka loi, me nyine amadin, me ka meköt.” Hapeu, easa e o drai la Tusi Hmitrötr me sine thele ej me thith, me sine la itre icasikeu i Keresiano, me cainöjëne la maca ka loi ne la Baselaia, ke, hna upi së hnene la itre qatre thup ne la ekalesia troa kuca la itre ewekë cili? Eje hi, easa olene atraqatre la itre aqane xatua së me amekunë së pala hi hnene la itre qatre thup. Ngo ame la easa kuca la itre huliwa ne Keresiano, tre, hnene laka hna uku së hnene la ua i Akötresie troa amamane koi Iehova la etrune la ihnimi së. Ketre, ka xecie hnyawa e kuhu hni së laka, ame la aja i Akötresie, tre, ene la tro sa xome hnyawa la itre huliwa cili. (Zaka. 4:6; Efe. 5:10) Atraqatre la madrine së troa atre ka hape, maine easa ujë thenge la aqane mele ne la nyipi Keresiano, tre, tro ha kepe së hnei Akötresie.
Itre Ahnahna Ka Isa Pengöne Kö
4, 5. Tro la itre qatre thupe Keresiano a huliwane tune kaa la itre ahnahna i angatr?
4 E jë la Roma 12:6-8, 11. Kola qaja hnei Paulo, ka hape, “hetenyi hë shë la ite ahnahna, ka isa pengöne kö thenge la ihnimi gufa hna hamë shë.” Ame la itre xaa ahnahna hnei Paulo hna amexej, ene la troa ihaji me elemeken, tre, thatraqane hmekuje hi la itre qatre thupe Keresiano, lo itre hna upe troa musi “hnyawa.”
5 Öni Paulo ka hape, loi e troa mama la elolone la aqane musi ne la itre qatre thup, ngöne la angatr a hamë ini me xome la hnëqa ne “dikona.” Kola mama ngöne la itre xötr xötreith ej, laka, Paulo a qaja la hnëqa ne “cainöj MN” hna xom e hnine la ekalesia, maine pena la “ngönetei ka cas.” (Rom. 12:4, 5) Caasi hi la huliwa cili memine la hna qaja ngöne Ite Huliwa 6:4, kola hape: “Ame huni la, tro pala kö huni a cate ngöne la thith, memine la huliwa ne la wesi ula.” Nemene la aliene la huliwa cili? Itre qatre thup a xome la itre ahnahna ka eje thei angatr matre troa acatrene la lapaun ne la itre atrene la ekalesia. Angatr a kuca “la qâ ne cainöj MN” ngöne la angatr a xatuane me inine hnyawa la ekalesia jëne la Wesi Ula i Akötresie, me inine eje pala hi, me thele ewekë, me hamë ini, me thupëne hnyawa la itre trejin. Loi e tro la itre qatre thup a huliwane hnyawa la itre ahnahna ka eje thei angatr, me thupëne la itre mamoe me “hnime madin[ë]” angatr.—Rom. 12:7, 8; 1 Pet. 5:1-3.
6. Tro sa trongëne tune kaa la eamo hna hamën ngöne Roma 12:11, ene la taan la hna cinyihane celë?
6 Paulo a qaja, ka hape: “The witi kö ngöne la huliwa; catejë la hni; nyi hluei Iehova jë.” Maine easa öhne laka pëkö madrine së troa cainöj, maine jë nyipi ewekë tro sa wange hmaca la itre aqane majemi së troa ini tus, me catre troa thithi fë la ua i Iehova, ke, eje hi lai ka troa sewe së troa nanazij me xatua së troa aegöcatrenyi së hmaca. (Luka 11:9, 13; Hna ama. 2:4; 3:14, 15, 19) Hnene la uati hmitrötr hna thue trenge catr kowe lo itre pane Keresiano troa qaja la “ite huliwa ka mene i Akötesie.” (Ite Hu. 2:4, 11) Ketre tu së mina fe, laka, ijije tro ej a uku së troa catre ngöne la huliwa ne cainöj, me ‘acatrene la hni’ së.
Hni Ka Ipië Me Qahmihmi
7. Pine nemen matre loi e troa eje the së la hni ka ipië me qahmihmi?
7 E jë la Roma 12:3, 16. Qaathene la “ihnimi gufa” i Iehova la itre ahnahna hne së hna kapa. Öni Paulo ngöne la ketre xötr, ka hape: “Ijiji huni qathei Akötesie.” (2 Kor. 3:5) Haawe, loi e thaa tro pi kö sa thele troa sipu atrunyi së. Loi e tro sa hetrenyi la hni ka ipië me atrehmekune laka, ame la wene ne la huliwa së ngöne la hna cainöj, tre, thaa qaathe së kö ngo hatrene pe la manathithi qaathei Akötresie. (1 Kor. 3:6, 7) Kola ihmeku la mekune celë memine la hna qaja hnei Paulo, ka hape: “Ini a qaja koi nyipunie . . . , ka hape, the tro kö kete ate a mekune atrunyi angeice kö hune la ka ijij troa mekun.” Nyipi ewekë tro sa sipu metrötrëne la mel, me madrin, ngöne la easa cainöjëne la Baselaia. Ngo tro ha sewe së troa pi hune fë mekun, e hetrenyi së la qahmihmi, maine pena e atrehmekune së la itre ifego së. Ketre, easë mina fe a ajane troa “mekune acone hi.”
8. Tro sa neëne tune kaa troa “inamacane ngöne la mekune [së]”?
8 Maine easa selëne la itre huliwa hne së hna kuca, aqane ujë ne hmo lai, ke, “Akötesie [la] ate acian.” (1 Kor. 3:7) Paulo a qaja, ka hape, Akötresieti la ka hamëne kowe la itre atrene la ekalesia “la tulu ne la lapaun.” Thaa tro pi kö sa pi draië, ngo loi pe tro sa atrehmekune laka, ame la itre huliwa hna kuca hnene la itre xan, tre, hmekune hi la tulu ne lapaune ka eje thei angatr. Paulo a sisedrëne fe, ka hape: “Ce hniju nyipunie.” Ame ngöne la ketre tusi nyidrë, Paulo a qaja koi së, ka hape, thaa tro kö sa kuca la “kete ewekë thenge la ikucanyi me pi tru; ngo loi e isa mekune memine la hni ka ipië, laka, sisitia angate hui angeic.” (Fil. 2:3) Nyipi ewekë troa hni ka ipië me atrehmekune laka, ka sisitria kö la itre trejine me easë, trahmanyi me föe, hu së ngöne la nöjei götran. Tro hë la hni ka ipië a sewe së troa “inamacane ngöne la mekune [së].” Ngacama kola mama la itre xaa trejine hnene la itre hnëqa hnei angatr hna cilëne hnine la ekalesia, ngo loi e troa hetre madrine the së asë troa kuca la “ite ewekë ka ipië,” ene la itre huliwa hna thaa öhne kö hnei atr.—1 Pet. 5:5.
Aqane Caasi Së e Hnine La Ekalesia
9. Pine nemen matre Paulo a aceitunëne la itre Keresiano hna iën memine la itre hnepe ngönetrei ngöne la ngönetrei ka caas?
9 E jë la Roma 12:4, 5, 9, 10. Paulo a aceitunëne la itre Keresiano hna iën memine la itre hnepe ngönetrei ka kösau ngöne la ngönetrei ka caas, laka, angatr a caasi me ce huliwa memine la He i angatr ene Iesu. (Kol. 1:18) Nyidrëti a amekunëne la itre Keresiano hna iën, ka hape, hetre isa hnëqane la itre hnepe ngönetrei ngöne la ngönetrei ka caas; ketre tui angatre fe “ka ala nyimu, casi hi la ngönetei thei Keriso.” Hnei Paulo mina fe hna qaja kowe la itre Keresiano hna iën e Efeso, ka hape: “Loi pe shë troa thina ka nyipici ngöne la ihnim, mate trujë koi anganyidë ngöne la nöjei ewekë asë, ene lo hen, ae Keriso. Qa thei nyidëti la ngönetei asë hna itratraunekeune hnyawa, nge hna itöne hnyawa, hnene la nöjei enone itön’ asë, thenge la huliwa ngöne la tulu ne la ite götrane ngönetei, nge kola trujë la ngönetei mate adraiëne ngöne la ihnim.”—Efe. 4:15, 16.
10. Nemene musi la hna troa atrehmekune hnene la “ite xa mamoe”?
10 Ngacama thaa kolo kö a hane sine la ngönetrei i Keriso hnene la “ite xa mamoe,” ngo ijije tro angatr a xomi ini qa ngöne la ceitune celë. (Ioane 10:16) Kola qaja hnei Paulo, ka hape, hnei Iehova hna “amë . . . la nöjei ewekë asë fene la lue fenie i [Keriso], nge hna hamë nyidë nyine he ne la nöjei ewekë asë thatraqane la ekalesia.” (Efe. 1:22) Ame enehila, kola e la itre xaa mamoe ngöne la “nöjei ewekë asë” hna amë hnei Iehova fene la musi ne la Hupuna i Nyidrë. Kolo mina fe a e angatr ngöne la itre “ewekë” hnei Iesu hna hamëne kowe la “hlue [i nyidrë] ka nyipici me ka inamacan.” (Mat. 24:45-47) Qa ngöne lai, loi e tro la itre ka mejiune troa mele e celë fen a atrehmekune laka, Keriso la He i angatr, nge loi e tro mina fe angatr a drengethenge la hlue ka nyipici me ka inamacan, memine la Lapa Ne Xomi Meköt memine fe la itre qatre thup hna acile ngöne la ekalesia. (Heb. 13:7, 17) Celë hi aqane ujë ka troa sajuëne la caasi ne la itre Keresiano.
11. Nemene la ka nyitrepene la aqane caasi së, nge nemene la ketre eamo hnei Paulo hna hamën?
11 Hna nyitrepene la aqane caasi cili hnene la ihnim, ene la “otene ka nyipi loi.” (Kol. 3:14) Ame ngöne Roma mekene 12, Paulo a wanga atrune la mekune cili me qaja ka hape, loi e “ka pë thoi ngön” la ihnimi së, nge loi e tro sa “ihnimikeu tune la aqane ihnimi tejin.” Celë hi aqane ujë ka troa aijijë së troa imetrötrekeu. Kola qaja hnene la aposetolo, ka hape: “Pi pa troa atrune la kete.” Eje hi laka, thaa easë kö a qaja la ihnim ka xulu qa ngöne la itre sipu aliene hni. Loi e tro asë hi sa kuca la hne së hna atrein me thupëne matre thaa tro kö a hetre ethan la aqane ujë së kowe la ekalesia. Öni Paulo e sisedrëne la eamo hnei nyidrë hna hamëne göne la ihnim, ka hape: “Sisinejë la ngazo; nge fedeju kowe la loi.”
Aqane Troa Hnime La Itre Trehnyiwa
12. Tro sa xomi ini tune kaa qa ngöne la aqane ujë ne la itre Keresiano ne Makedonia, göne la troa hnime la itre trehnyiwa?
12 E jë la Roma 12:13. Tro la ihnimi së kowe la itre trejine a upi së troa “thue ewekëne la ite ka hmitöte lo ka pë ewekë” thenge la hne së hna atreine kuca. Ngacama ka puafala së, ngo ijije hi tro sa hane ce thawa la itre ewekë cili memine la itre xan. Paulo a cinyihan göne la itre Keresiano ne Makedonia, ka hape: “Hna tupathi angate ngöne la aköte atraqat, ame hna madi atraqate angat, nge cia atraqatë hë la hame i angate qa ngöne la nyipi pë ewekë i angat. Nge ini a anyipicin, laka hnei angate hna hamëne xanëne thenge la ateine i angat, me shashaithe la ateine i angat; nge kola upe iele huni fë la ihnimi cili, me hane xatuane la ange ka hmitöt [e Iudra].” (2 Kor. 8:2-4) Ngacama itre ka puafala angatr, ngo kola mama laka, ka catre ham la itre Keresiano ne Makedonia. Hnei angatr hna atrehmekun, laka, ketre manathithi ka tru la troa xatuane la itre trejine me angatr qaa Iudra.
13. Nemene la aliene la troa “majemine troa hnime la ite tenyiwa”?
13 Ame la qene Heleni ne la xötrehnëeweke hna hape “majemineju troa hnime la ite tenyiwa,” tre, kola amamane la mekun, ene laka, thaa tro kö sa treqen la troa qaja koi së ngo loi e tro sa ketre sipu mekune troa kuca la itre ewekë. Ame ngöne la The New Jerusalem Bible, kola ujëne ka hape, “thele jë la itre ijine ka ijije troa hnime la itre trehnyiwa.” Kola mama e itre xaa ijin la aqane hnime së la itre trehnyiwa, ngöne la easa könëne la ketre atr troa xen, nge maine ihnim la ka uku së troa ujë tun, haawe, nyine qaja aloine lai. Ngo maine easë kö a ketre sipu mekun me kuca tune lai, haawe, tro hë sa öhne la itre xaa aqane troa hnime la itre trehnyiwa. Ame la ewekë hnapan, maine jole koi së troa könëne la itre xan troa xen hnene laka, pëkö manie së maine pena hetre sine meci së, ngo ame la troa ce iji kofi maine ce iji trii maine ketre nyine iji pena, tre, ketre aqane tro hi së lai a hnime la itre trehnyiwa.
14. (a) Ame ngöne la qene Heleni, nemene la lue hnëewekë hna xom matre troa ujëne la hna hape, “hnime la ite tenyiwa”? (b) Ame ngöne la hna cainöj, tro sa amamane tune kaa la aja the së troa xatuane la itre trehnyiwa?
14 Maine easa ajane troa hnime la itre trehnyiwa, haawe, nyipi ewekë tro sa atreine waiewekë. Ame ngöne la qene Heleni, lue hnëewekë hna xom matre troa ujëne la hna hape, “hnime la ite tenyiwa;” kola qaja la “ihnimi” me “trenyiwa.” Tune kaa la aqane goeëne së la itre trehnyiwa? Ame la itre Keresiano ka catre troa inine la ketre qene hlapa matre troa cainöjëne la maca ka loi kowe la itre trehnyiwa ka mele ngöne la teritoare ne la ekalesia i angatr, tre, ijije troa e angatr thene la itre ka majemine hnime la itre trehnyiwa. Nyipici laka, ala nyimu the së la itre ka thaa ijije kö troa inine la ketre qene hlapa. Ngo ijije tro asë hi së a xatuane la itre trehnyiwa, hnene la hna huliwane hnyawa lo sine boroshür, hna hape, Une bonne nouvelle pour des gens de toutes nations. Ej a qatrenge la maca qa hnine la Tusi Hmitrötr hna ujëne ngöne la itre qene hlapa ka nyimutre. Hapeu, hetre thangane ka loi kö hnei epuni hna kapa qa ngöne la hna huliwane la sine boroshüre cili ngöne la hna cainöj?
Loi e Tro Sa Atreine Itrotrohni
15. Hnei Iesu hna amamane tune kaa la aqane troa trongëne la eamo ngöne Roma 12:15?
15 E jë la Roma 12:15. Ijije tro hi sa xome la lue hnëewekë matre troa qaja la aliene la eamo hna hamëne hnei Paulo ngöne la xötre celë, ene la troa atreine itrotrohni. Nyipi ewekë tro sa inine troa atrehmekune me trotrohnine la itre aliene hni ne la ketre atr, ngacama madrine ju hë angeic maine treije pena. Maine troa catre la itre hni së, haawe, tro hë sa ce madrin maine utipine pena. Ame lo kola bëeke hmaca hnene lo ala 70 lao hlue i Keriso qa hna cainöj, me qaja la itre thangane ka loi hnei angatre hna kapa qa ngöne la huliwa i angatr, tre, hnei Iesu hna “madine ngöne la Uati Hmitöt.” (Luka 10:17-21) Hnei nyidrëti hna ce madrine me angatr. Ame ngöne la ketre götran, hnei Iesu hna ‘ce treije memine la itre atr ka treij” ngöne lo ijine kola meci hnei Lazaro, ketre sinee i nyidrë.—Ioane 11:32-35.
16. Tune kaa la aqane tro sa trotrohnine la aliene hni ne la itre xan, nge drei la ka troa ujë tune lai?
16 Easa ajane troa xötrethenge la tulu hna amë hnei Iesu, ene la troa atreine itrotrohni. Ame la kola madrine hnene la ketre Keresiano, tre, loi e tro sa ce madrine me angeic. Ketre tune mina fe, loi e tro sa atreine trotrohnine la itre akötr me itre hace ka eje thene la itre trejine me easë, itre trahmanyi me föe. Ame itre xaa ijin, ijije tro sa akeukawane la hni ne la itre trejine me easë ka akötr, hnene la hna xomi ijine troa drei angatre hnyawa. Ketre, maine jë hnene la hna ketri së, ene pe easa ce treije me angatr ke easa trotrohni angatr. (1 Pet. 1:22) Ame ngöne la götrane cili, loi e tro la itre qatre thup a trongëne la eamo hna hamëne hnei Paulo, ene la troa atreine itrotrohni.
17. Nemene la hne së hna inine qa ngöne la tusi Roma mekene 12, nge nemene la hne së hna troa ce wange ngöne la hna cinyihane ka troa xulu?
17 Nyimutre la itre eamo hne së hna kapa qa ngöne la itre xötr ne la tusi Roma mekene 12, nge nyine tro sa trongëne ngöne la mele së, itre Keresiano me ngöne la aqane imelekeu së memine la itre trejine me easë. Tro pë hë sa ce wange ngöne la hna cinyihane ka troa xulu la itre xaa xötr ne la mekene cili, ka amamane la aqane tro sa wange me ujë kowe la itre atr ka thaa hmi kö, tune lo itre ka icilekeu me axösisi së.
Troa Ce Wange Hmaca
• Tro sa amamane tune kaa, laka, ka “cate la hni” së?
• Pine nemen matre loi e tro sa nyihlue i Akötresie cememine la hni ka ipië me qahmihmi?
• Easa amamane tune kaa laka, atreine hi tro sa trotrohnine me utipine la itre trejine me easë?