Muńe̱nge̱​—Ede̱mo di makusane̱no̱ Loba

BATO be̱se̱ ba mapula be̱ muńe̱nge̱ o longe̱. Nde o min mińa misukan, mō̱ te̱ angame̱n lembe̱ mitakisan ma “pond’a bobe.” (2 Tim. 3:1) Si te̱me̱ la sim, maboa, pas’a bebolo, ndutu, to̱ mambo mape̱pe̱ ma mawaneye̱ moto mutaka na sese be ná ba bola ná bō̱ ba bo̱lo̱ne̱ muńe̱nge̱ mabu. To̱ bautu ba Loba mo̱me̱ne̱ pe̱ be ná ba bo̱bo̱, ba bo̱lo̱ne̱ muńe̱nge̱ mabu. Nik’e po̱yedi te̱ wa, ne̱ni weno̱ pe̱te̱ ná o be̱ muńe̱nge̱ e?

Ná di we̱le̱ jalabe̱ mi myuedi, jangame̱n se̱le̱ so̱ṅtane̱ nje ye muńe̱nge̱ ma mbale̱ na ne̱ni bō̱ ba tikino̱ be̱ muńe̱nge̱ to̱ owas’a mitakisan. Denge̱ di mala jokwa nje jeno̱ ná di bola o kombe̱ na o bata be̱ muńe̱nge̱.

MUŃE̱NGE̱ MWE NDE NJE E?

Jangame̱n bia ná diwengisan le oteten a muńe̱nge̱ na kenjako. K’eyembilan: Moto a ńo̱di te̱ belam jita, e ná a kenja. Nde ponda belam be mabo̱no̱ mo̱ o miso̱, a si makenja pe̱, nde to̱ ndut’ao pe̱ e si ńo̱ngi. Bo bokenju bao bo si ta so̱ muńe̱nge̱ ma mbale̱.​—Min. 14:13.

O diwengisan, muńe̱nge̱ mwe nde ede̱mo e mawe̱ o njib’a mulema. Mwe nde “besengedi ba teten be mawe̱ na be̱ne̱ la lambo la bwam to̱so̱ be̱ne̱ la dipita lao.” Muńe̱nge̱ mwe nde mutam mwena mwe po̱ko̱po̱ko̱ e be̱ ná je o bete̱medi ba bwam to̱ ke̱m. (1 Tes. 1:6) E, lambo le ná di takise̱ moto nde a be̱ne̱ te̱ nde muńe̱nge̱ o mulema mao. K’eyembilan, bamuloloma ba ta ba dipabe̱ ońolana ba ta ba kwala mambo jombwea Kristo. Nde, “basumwe̱ oboso ba mwemba ma bakaisedi bande̱ne̱ na muńe̱nge̱ ná ba ta ba langabe̱ ka ba dongame̱n kuse̱ bosambo ońola dina lao.” (Bbol 5:41) Ye mbale̱ ná seto̱ mbe̱ti ba kusino̱ nde e ta e bwese̱ babo̱ muńe̱nge̱. Nde ba ta nde muńe̱nge̱ o tingame̱ na jemea labu na Loba.

Di si mayabane̱ ni ńai a muńe̱nge̱; mu si mapo̱ pe̱ to̱ na mo̱me̱ne̱. Ońola nje e? Ońolana muńe̱nge̱ ma mbale̱ mwe nde dongo diwo̱ l’epum’a mudī-musangi ma Loba. Na jongwane̱ la mudī ma Loba, je ná di bo̱to̱ “mot’a peńa,” ńena muńe̱nge̱ mweno̱ dongo lao diwo̱. (Efe. 4:24; Gal. 5:22) Di sai te̱ muńe̱nge̱, di mabe̱ ńai ni dongame̱n o lembe̱ mitaka ma longe̱.

BYEMBILAN JANGAME̱NNO̱ BUPE̱

Yehova a ta a pula ná mambo ma bwam nde mabe̱ o wase, seto̱ ma ma bobe di me̱ne̱no̱ we̱nge̱. Nde bebolo ba bobe ba bane̱ be si masumwane̱ Yehova muńe̱nge̱ mao. Eyal’a Loba e makwala ná: “Ngińa na muńe̱nge̱ pe̱ [be] o bejedi bao.” (1 Myan. 16:27) O mbat’a nika, mambo ma bwam bautu bao ba bolino̱ pe̱ ma mabwese̱ “mulema ma [Yehova] muńe̱nge̱.”​—Min. 27:11.

Je ná jembilane̱ Yehova ninka ná, di si mano̱ngo̱ mutaka buka moyo ponda mambo ma titino̱ tomba kaponda mpuli masu. O mulopo ma bo̱lo̱ne̱ muńe̱nge̱ masu, je ná di soke̱ biso̱me̱ne̱ o mambo ma bwam di be̱nno̱ tatan na jenge̱le̱ pe̱ na we̱lisane̱ bwam bo peti bwena bwe biso̱ oboso.a

Je pe̱ ná di so̱ o Bibe̱l byembilan jita ba bato bena ba kombe̱ muńe̱nge̱ oteten a makekisan. Abraham e nde mō̱ ńena nu lembe̱ bete̱medi ba ndutu na mitakisan bape̱pe̱ ba wanedino̱ mo̱. (Bbot. 12:10-20; 14:8-16; 16:4, 5; 20:1-18; 21:8, 9) To̱ na nika, Abraham a kombe̱ muńe̱nge̱ o mulema mao. Nje yongwane̱ mo̱ e? A ta a be̱ne̱ dipita di bam la be̱ longe̱ o was’a peńa owas’a byanedi ba Mesia. (Bbot. 22:15-18; Bon. 11:10) Yesu a kwali ná: “Sango ańu Abraham a ta a sombise̱ ná a me̱nde̱ je̱ne̱ buńa bam.” (Yohane 8:56) Je ná jembilane̱ Abraham ke̱ di dutedi o muńe̱nge̱ mwe biso̱ oboso.​—Rom. 8:21.

Kapo̱ ka Abraham, ńamuloloma Paulo na mwenj’ao Silas ba ta ba soke̱ babo̱me̱ne̱ o makaki ma Loba. Ba ta ba be̱ne̱ dube̱ di bam, ba kombe̱ pe̱ muńe̱nge̱ mabu to̱na mambo ma bobe ba kusino̱. K’eyembilan, ombusa babo̱ dipabe̱ ka ńama na we̱le̱be̱ o beboa, “oteten a bulu, [ba] ta ba kane̱, ba sesa Loba [na myenge].” (Bbol. 16:23-25) O sumo te̱ ngińa dipita labu di tano̱ di bola babo̱, Paulo na Silas ba ta muńe̱nge̱ ebanja ba ta ba takisabe̱ ońola dina la Kristo. Je ná jembilane̱ Paulo na Silas ke̱ di soke̱ mo̱nge̱le̱ masu o mambo ma bwam bolea la Loba na jemea di mawanano̱.​—Fil. 1:12-14.

O we̱nge̱, mbia masu ma bonasango mu be̱n jita la byembilan ba bwam ba bato bena ba kombe̱ muńe̱nge̱ mabu oteten a makekisan. K’eyembilan, o mo̱di ma Tinini 2013, mùdi munde̱ne̱ mu belabe̱ ná Haiyan mu tombi o mindi mō̱ ma Filipino, na mo̱ mu bule̱le̱ buka na 1 000 milongi ma Mboṅ a Yehova. Jo̱rji, nu bo̱lo̱ne̱ bolongi bao o mundi ma Takloban, a kwali ná: “To̱na nje e po̱yedi biso̱, bonasango be te̱ nde muńe̱nge̱. Na titi ná na we̱le̱ teleye̱ muńe̱nge̱ di mabwano̱.” Ngedi te̱ di makusano̱ ndutu inde̱ne̱, di me̱nde̱ nde kombe̱ muńe̱nge̱ masu yete̱na di dutedi o nje Yehova a boledino̱ biso̱, di timbise̱le̱ pe̱ mo̱ masoma. Nje epe̱pe̱ Yehova a bolino̱ e mabole̱ biso̱ njo̱m o be̱ muńe̱nge̱ e?

NJO̱M ASU O BE̱ MUŃE̱NGE̱

Njika njo̱m a muńe̱nge̱ jeno̱ ná di be̱ne̱ ni buki mulatako masu na Loba e? Dutea te̱ ná di bi Mwaned’a misipo. E nde biso̱ Tete̱, Loba, na Diko̱m!​—Mye. 71:17, 18.

Di matimbise̱le̱ pe̱ masoma ońolana je longe̱, di mabwane̱ pe̱ mo̱ muńe̱nge̱. (Mul. 3:12, 13) Ka bewekedi ba dibie̱ be wekabe̱ na Yehova, di maso̱ṅtane̱ jemea la Loba ońol’asu. (Kol. 1:9, 10) Nika e mabola ná malonge̱ masu ma be̱ne̱ janda na bediedi. O diwengisan, jita la bato di si bi janda la longe̱. Paulo a bonde̱ di diwengisan ponda a kwalino̱ ná:“‘Mambo mena diso̱ di s’e̱nno̱, to̱ toi di si sengino̱, mena ma si po̱i o mulema ma moto, mo̱ nde Loba a boṅsanno̱ ba ba to̱ndi mo̱.’ Nde Loba a bīse̱ biso̱ mo̱ tongwea na mudī.” (1 Kor. 2:9, 10) Mo̱, di s’angame̱n so̱ bwane̱ so̱ṅtane̱ lasu la jemea na la mwano ma Yehova muńe̱nge̱ e?

Jombweye nje epe̱pe̱ Yehova a boledino̱ tumba lao. Mo̱, di titi muńe̱nge̱ o bia ná myobe masu me ná mi lakisabe̱ e? (1 Yohane 2:12) Tongwea na nded’a Loba di be̱n dipita ná son a ponda was’a peńa e me̱nde̱ be̱. (Rom. 12:12) O nin we̱nge̱, Yehova a mabola biso̱ mbia ma bonasango. (Mye. 133:1) Eyal’a Loba e mabola pe̱ biso̱ mbaki ná Yehova a matata tumba lao na Satan na midī mao ma bobe. (Mye 91:11) Yete̱na di dutedi o min minam mi mawe̱ na Loba, muńe̱nge̱ masu mu me̱nde̱ sikime̱ye̱ na kola pe̱.​—Fil. 4:4.

NE̱NI KOLISE̱ MUŃE̱NGE̱ MO̱NGO̱ E?

Mo̱, Kriste̱n ńe muńe̱nge̱ ńe ná e kolise̱ mo̱ e? Yesu a kwali ná: “Na kwalan bińo̱ nika, ná muńe̱nge̱ mam mu be̱ na bińo̱, ná muńe̱nge̱ mańu mu londe mbom.” (Yohane 15:11) Ben byala be si malee̱ nde ná muńe̱nge̱ masu mwe ná mu ńaka e? We ná o kobisane̱ miwe̱n mo̱ngo̱ ma kolise̱ muńe̱nge̱ na bota la wea. Wangame̱n bata bepasi ba wea ná wea i bate jońa. Mulemlem, wangame̱n bongwa ebe̱yed’ango̱ ya mudī ná muńe̱nge̱ mo̱ngo̱ pe̱ mu kole. O si dimbea ná: muńe̱nge̱ mu mawa nde na mudī ma Loba. Ońola nika o me̱nde̱ kolise̱ muńe̱nge̱ mo̱ngo̱ tongwea na baise̱ ponda te̱ jongwane̱ la mudī ma Yehova, na dutea o muka jombwea Eyal’ao e wu na mudī-musangi.​—Mye. 1:1, 2; Lukas 11:13.

We pe̱ ná o kolise̱ muńe̱nge̱ mo̱ngo̱ tongwea na no̱ngo̱ la dongo o bebolo be mabwese̱ Yehova muńe̱nge̱. (Mye. 35:27; 112:1) Ońola nje e? Ońolana di wekabe̱ nde o “bwa Loba bo̱ngo̱, o ne̱nge̱ mbend’ao, ebanja nika nde ńe eto̱m a bato be̱se̱.” (Mul. 12:13) Nika e mapula nde kwala ná di wekabe̱ nde ná di bole jemea la Loba. Nika di maboleano̱ Yehova, di mabata nde bwane̱ longe̱ muńe̱nge̱.b

BWAM MUŃE̱NGE̱ MU MAWANANO̱

Nika di masano̱ muńe̱nge̱ ma Loba, minam masu mi si me̱nde̱ suea o nje di masengano̱ oteten asu. K’eyembilan, di me̱nde̱ bata do̱lisane̱ Sango asu ńe o mo̱ń nika di maboleano̱ mo̱ na muńe̱nge̱ to̱ owas’a mitakisan. (Ndim. 16:15; 1 Tes. 5:16-18) Minam mipe̱pe̱ muńe̱nge̱ ma mbale̱ mu mawanano̱, me nde ná di me̱nde̱ pale̱ mbad’a longe̱ ni mapulise̱ to̱ndo̱ la masango, nde di we̱ na ngińa o sue̱le̱ Janea la Loba. (Mat. 13:44) Je̱n te̱ bwam nika e mawanano̱, muńe̱nge̱ masu mu mańaka, di bwane̱ longe̱ muńe̱nge̱, di batea pe̱ bape̱pe̱ mutam.​—Bbol 20:35; Fil. 1:3-5.

Mot’a muwaso mō̱ ńa Unive̱rsite ńa Nebraska o Bekombo be Lati ba Amerika, a tili o su la mimbu jita ma jokwa jombwea ja la bwam ná: “Yete̱na we̱nge̱ we mutam o bwane̱ pe̱ longe̱ lo̱ngo̱ muńe̱nge̱, we ná o be̱ne̱ ja la bwam kie̱le̱.” Di jo̱nge̱le̱ le mbombo na la Bibe̱l, ni makwale̱ ná: “Mulema mu kenji mwe nde bwanga ba bwam.” (Min. 17:22) Na mbale̱, nika o makolise̱no̱ muńe̱nge̱ mo̱ngo̱, we ná o be̱ne̱ ja la bwam o mbad’eyobo.

To̱ na nika jeno̱ o pond’a ndutu, je ná di sa muńe̱nge̱ ma mbale̱ na ma po̱ko̱po̱ko̱ kana di makusano̱ mudī-musangi tongwea na muka, jokwa, nikame̱ne̱ pe̱ na dutea ońol’Eyal’a Yehova. Je pe̱ ná di kolise̱ muńe̱nge̱ masu ke̱ di madutea jombwea minam di be̱nno̱ we̱nge̱, di membilane̱ dube̱ la bape̱pe̱, di wasa pe̱ bola jemea la Loba. Di boli te̱ man me̱se̱, di mabe̱ mbombo na nin mbale̱ ńa kalat’a Myenge 64:11, ni makwale̱ ná: “Nute̱m na sim a mabwane̱ Yehova muńe̱nge̱, a pulise̱ pe̱ diwutamea lao na mo̱.”