Ala sagonata ye mun lo ye adamadenw koo la?

1. Ala sagonata ye mun lo ye adamadenw koo la?

ALA be ni sagonata ɲuman ye adamadenw koo la. A ye cɛɛ fɔlɔ Adama n’a muso Awa dan walisa u ka ɲɛnamaya kɛ nankɔ cɛɲumanba dɔ kɔnɔ. Ala tun b’a fɛ u ka deenw sɔrɔ, u ka dugukolo bɛɛ kɛ alijɛnɛ ye ani u ka bɛgɛnw ni kongosogow ladon.—Zɛnɛzi 1:28; 2:8, 9, 15; kunnafoni wɛrɛw lajɛ, a 6nan.

2. a) An b’a lɔn cogo di ko Ala bena a sagonata dafa? b) Bibulu be mun lo fɔ ɲɛnamaya banbali koo la?

² E ka miiri la, an bena ɲɛnamaya kɛ alijɛnɛ kɔnɔ loon dɔ wa? Jehova y’a fɔ ko: “Ne ye min fɔ, ne bena o kɛ.” (Ezayi 46:9-11; 55:11). Tiɲɛn na, Ala bena a sagonata dafa, foyi tɛ se k’a bali! Jehova ko ale ye dugukolo dan kuun dɔ lo kama. A m’a “dan k’a lakolon to.” (Ezayi 45:18). A b’a fɛ mɔgɔw ka dugukolo fa. Ala b’a fɛ mɔgɔ sifa jumanw lo ka kɛ dugukolo kan? A b’a fɛ u ka to a kan fɔɔ tuma juman? Bibulu b’a fɔ ko: “Mɔgɔtilenninw le bena jamana [o kɔrɔ, dugukolo] nin tigiya kɛ, u bena to yen kudayi.”—Zaburuw 37:29; Yirali 21:3, 4.

3. Komi adamadenw be bana ani u be sa, o be se ka na ni ɲiningali juman ye i kɔnɔ?

³ Bi, adamadenw be bana ani u be sa. Yɔrɔ caaman na, u be kɛlɛ kɛ ani u be ɲɔgɔn faga. Nin kɔni tun tɛ Ala sagonata ye. O b’a to dɔw b’u yɛrɛ ɲininga ko: Mun lo kɛra do? Bibulu dɔrɔn lo be se k’o ɲɛfɔ an ye.

MƐLƐKƐ DƆ KƐRA ALA JUGU YE COGO MIN NA

4, 5. a) Jɔn lo tɛmɛna saa dɔ fɛ ka kuma Awa fɛ? b) Mɔgɔ hɔɔrɔn be se ka yɛlɛma ka kɛ soon ye cogo di?

⁴ Bibulu b’a fɔ ko danfɛn dɔ y’a yɛrɛ kɛ Ala jugu ye. A be weele ko “Sutana” ani Naafigi. Sutana tɛmɛna saa dɔ fɛ ka kuma Awa fɛ Edɛn nankɔtu kɔnɔ (Yirali 12:9; Zɛnɛzi 3:1). A y’a to Awa k’a miiri ko saa yɛrɛ yɛrɛ lo be kumana.​—Kunnafoni wɛrɛw lajɛ, a 7nan.

⁵ Nka, yala Ala lo ye Sutana Naafigi dan wa? Ayi! Mɛlɛkɛ dɔ lo y’a yɛrɛ kɛ Sutana ye. A tun be sankolo la tuma min na Ala ye dugukolo labɛn Adama ni Awa ye (Zɔbu 38:4, 7). O koo kɛra cogo di? Ayiwa, mɔgɔ hɔɔrɔn be se ka yɛlɛma ka kɛ soon ye. Cogo di do? A wolotuma na, a tun tɛ soon ye. Nka, a ɲɛɛ bɔra fɛɛn dɔ fɛ min tɛ a ta ye. A tora ka miiri o fɛɛn koo la ani a nege bonyana a kɔnɔ. O la sa, a ye sababu sɔrɔ minkɛ, a y’o fɛɛn soɲɛ. O cogo la, a y’a yɛrɛ kɛ soon ye.—Zaki 1:13-15 kalan; kunnafoni wɛrɛw lajɛ, a 8nan.

6. Mɛlɛkɛ dɔ kɛra Ala jugu ye cogo di?

⁶ O koo ɲɔgɔn lo ye o mɛlɛkɛ sɔrɔ. Adama ni Awa dannin kɔ, Jehova y’a fɔ u ye ko u ka deenw wolo “ka dugukolo fa.” (Zɛnɛzi 1:27, 28). N’a sɔrɔ Sutana y’a miiri ko: ‘Sanni adamaden nunu bɛɛ ka Ala bato, mun na u tɛ ne bato?’ Komi a tora ka miiri o la, fɛɛn min ye Jehova ta ye, o nege gwanna a la. O mɛlɛkɛ tun b’a fɛ mɔgɔw k’ale lo bato. O lo kama, a ye ngalon tigɛ walisa ka Awa lafili (Zɛnɛzi 3:1-5 kalan). O cogo la, a y’a yɛrɛ kɛ Sutana Naafigi ye ani Ala jugu ye.

7. a) Mun na Adama ni Awa sara? b) Mun na an be kɔrɔ ani an be sa?

⁷ Adama ni Awa murutira Ala ma ani u ye yiriden dumu (Zɛnɛzi 2:17; 3:6). O cogo la, u ye Jehova hakɛ ta ani u labanna ka sa i ko Jehova tun y’a fɔ cogo min na (Zɛnɛzi 3:17-19). U deenw kɛra jurumutɔw ye fana. O lo kama, u sara (Ɔrɔmukaw 5:12 kalan). An ka ɲɛyirali dɔ ta walisa k’o koo faamu. Miiri k’a filɛ: I be birikiw bɔra ani fiyɛn dɔ be i ka birikibɔnan na. Mun lo bena kɛ i ka birikiw la? O fiyɛn kelen bena kɛ u bɛɛ la. Adama ka murutili kosɔn, a kɛra jurumutɔ ye. Komi an ye Adama ka deenw ye, Adama ka fiyɛn be an kelen kelen bɛɛ la. O lo kama an bɛɛ ye jurumukɛlaw ye. O kosɔn, an be kɔrɔ ani an be sa.—Ɔrɔmukaw 3:23; kunnafoni wɛrɛw lajɛ, a 9nan.

8, 9. a) Sutana tun b’a fɛ Adama ni Awa ka mun lo miiri? b) Mun na Jehova ma mɔgɔ murutinin saba nunu faga yɔrɔnin kelen?

⁸ Sutana kɛtɔ ka Adama ni Awa lasun u ka ban ka mɛnni kɛ Ala fɛ, a tun be murutiliko dɔ le daminɛna ten. A tun b’a fɛ Adama ni Awa k’a miiri ko Jehova ye ngalontigɛla ye, a tɛ kuntigi ɲuman ye ani ko a tɛ u ka ɲɛ fɛ. Sutana ka kuma kɔrɔ ko adamadenw mako tɛ Ala ka kuntigiya la. Ale fɛ, min ka ɲi ani min man ɲi, Adama ni Awa lo ka kan k’o latigɛ u yɛrɛ ma. O la do, Jehova tun bena mun lo kɛ? Ala tun be se k’o murutiliko ban a kɛtɔ k’o mɔgɔ murutinin saba nunu faga. Nka, yala o tun bena a yira ko Sutana ye ngalontigɛla ye wa? Ayi.

⁹ O lo y’a to Jehova ma u faga yɔrɔnin kelen. Nka, a ye wagati dɔ to adamadenw ye walisa u k’u yɛrɛ mara. O la, bɛɛ tun bena a ye ko Sutana ye ngalontigɛla ye ani ko Jehova lo b’a lɔn min ka fisa adamadenw ma. Gafe nin kalansen 11nan bena o ɲɛfɔ an ye. Adama ni Awa ye min kɛ, e be mun miiri o la? Yala joo tun be u fɛ ka la Sutana la ani ka ban Ala ta ma wa? Fɛɛn o fɛɛn tun be Adama ni Awa fɛ, Jehova lo tun y’o di u ma. A tun ye ɲɛnamaya dafanin di u ma ani k’u bila nankɔtu cɛɲumanba la. A tun ye baara ɲuman di u ma fana. Nka, Sutana tun ma deli ka koo ɲuman si kɛ u ye. Ni ele tun lo, i tun bena mun lo kɛ do?

10. An kelen kelen bɛɛ ka kan ka kooba juman lo latigɛ?

¹⁰ Bi, an kelen kelen bɛɛ ka ɲi ka sugandili kɛ: An be se k’a sugandi ka tugu Jehova ka kuntigiya kɔ ani k’a yira o sen fɛ ko Sutana ye ngalontigɛla ye. Wala, an be se k’a sugandi ka tugu Sutana ka kuntigiya kɔ. An bena sugandili min kɛ, o bena nɔɔ to an ka ɲɛnamaya bɛɛ kan (Zaburuw 73:28; Talenw 27:11 kalan). Bi, mɔgɔ caaman tɛ mɛnni kɛ Ala fɛ. I k’a lɔn ko Ala lo tɛ duniɲa nin kuntigi ye. Nka ni Ala tɛ, jɔn lo?

JƆN LO BE DUNIƝA NIN MARALA?

11, 12. a) Sutana tun b’a fɛ ka duniɲa ka gofɛrɛnɛmanw bɛɛ di Yezu ma. O be mun lo yira an na? b) Bibulusen jumanw b’a yira ko Sutana lo ye duniɲa nin kuntigi ye?

¹¹ Yezu tun b’a lɔn mɔgɔ tigitigi min be duniɲa nin marala. Loon dɔ la, Sutana ye “diɲɛ jamanaw bɛɛ n’u ka nɔɔrɔ yira a la.” O kɔ, Sutana y’a fɔ Yezu ye ko: “N’i y’i kunbiri gwan ne kɔrɔ ka ne bato, ne bena nunu bɛɛ d’i ma.” (Matiyo 4:8, 9; Luka 4:5, 6). E ka miiri la, ni duniɲa nin ka gofɛrɛnɛmanw tun tɛ Sutana ta ye, a tun be se k’u di Yezu ma wa? Ayi. Gofɛrɛnɛman nunu bɛɛ ye Sutana ta lo ye.

¹² N’a sɔrɔ i be i yɛrɛ ɲininga ko: ‘Sutana be se ka kɛ duniɲa nin kuntigi ye cogo di? Jehova lo tɛ Sebagayabɛɛtigi Ala ye min ye duniɲa dan wa?’ (Yirali 4:11). Ɔnhɔn, ale lo ye Danbaga ye. Nka, Yezu y’a fɔ ka gwɛ ko Sutana lo ye “diɲɛ nin kuntigi” ye (Zan 12:31; 14:30; 16:11). Ciden Pol ye Sutana Naafigi weele ko “diɲɛ kuntigi” (2 Korɛntikaw 4:3, 4). Ciden Zan y’a sɛbɛ ko “diɲɛ bɛɛ bɛ Sitanɛ fanga kɔrɔ.”—1 Zan 5:19, ABM.

SUTANA KA DUNIƝA NIN BENA HALAKI COGO DI?

13. Mun na an makoya be duniɲa kura la?

¹³ Duniɲa nin be juguyara ka taga le. Marifakɛlɛw, nanbarakow, filankafoya ani fariyakow be yɔrɔ bɛɛ. Adamadenw mana u jija cogo o cogo, u tɛ se k’o gwɛlɛyaw ɲɛnabɔ. Nka yanni dɔɔni, Ala bena duniɲa jugu nin halaki Arimagedɔn kɛlɛ la. A bena duniɲa kura tilennin sigi a nɔɔ na.—Yirali 16:14-16; kunnafoni wɛrɛw lajɛ, a 10nan.

14. Ala ye jɔn lo sugandi k’a kɛ a ka Masaya Kuntigi ye? Bibulu kɔnna ka mun lo fɔ Yezu koo la?

¹⁴ Jehova ye Yezu Krista lo sugandi k’a kɛ a ka sankolola Masaya wala gofɛrɛnɛman Kuntigi ye. Kabi wagatijan, Bibulu tun kɔnna k’a fɔ ko Yezu bena kɛ “Hɛrɛ Kuntigi” ye ani ko a ka kuntigiya tɛna ban abada (Ezayi 9:5, 6, ABM). Yezu y’a fɔ a ka kalandenw ye ko u ka delili kɛ o masaya koo la ko: “I ka masaya ka na. I sago ka kɛ dugukolo kan i ko a be kɛ sankolo la cogo min na.” (Matiyo 6:10). Ala ka Masaya bena sigi duniɲa ka gofɛrɛnɛmanw nɔɔ na (Daniyɛli 2:44 kalan). O kɔ, Ala ka Masaya bena dugukolo yɛlɛma k’a kɛ alijɛnɛ cɛɲumanba ye. Gafe nin kalansen 8nan bena o lo yira an na.​—Kunnafoni wɛrɛw lajɛ, a 11nan.

DUNIƝA KURA WAGATI SURUNYANA!

15. “Dugukolo kuraman” ye mun ye?

¹⁵ Bibulu b’a fɔ ko: “[Ala] y’a daa di sankolo ni dugukolo kuraman minw koo la, an be olu makɔnɔna. Tilenninyako dama le bena kɛ o yɔrɔ la.” (2 Piyɛri 3:13; Ezayi 65:17). Tuma dɔw la, ni Bibulu be kuma “dugukolo” koo la, a kaan be mɔgɔw lo ma (Zɛnɛzi 11:1). O kama, “dugukolo kuraman” tilennin min kofɔra, o ye adamadenw ye minw bɛɛ be mɛnni kɛ Ala fɛ ani Ala be u duga.

16. Minw bena sigi duniɲa kura kɔnɔ, Ala bena nilifɛn nafamanba juman di olu ma? An ka kan ka mun lo kɛ walisa k’o sɔrɔ?

¹⁶ Yezu ye layidu ta ko minw bena sigi Ala ka duniɲa kura kɔnɔ, olu lo bena ɲɛnamaya “banbali sɔrɔ” (Mariki 10:30). An ka kan ka mun lo kɛ walisa k’o sɔrɔ? Zan 3:16 ani 17:3 kalan walisa k’o jaabili lɔn. Ɲɛnamaya bena kɛ cogo min na alijɛnɛ kɔnɔ dugukolo kan, an k’a filɛ Bibulu be min fɔ o koo la.

17, 18. An b’a lɔn cogo di ko hɛɛrɛ bena kɛ dugukolo yɔrɔ bɛɛ la ani ko an bena kɛ lafiya la?

¹⁷ Juguya, marifakɛlɛ, kojugukɛ ani fariyakow tɛna kɛ yen. Mɔgɔ jugu si tɛna kɛ dugukolo kan tugun (Zaburuw 37:10, 11). Ala ‘bena kɛlɛ ban fɔɔ duniɲa daan na.’ (Zaburuw 46:10; Ezayi 2:4). Mɔgɔ minw be Ala kanu ani u be mɛnni kɛ a fɛ, olu lo bena dugukolo fa. Hɛɛrɛ bena kɛ yen fɔɔ abada!—Zaburuw 72:7.

¹⁸ Jehova batobagaw bena kɛ lafiya la. Bibulu sɛbɛwagati la, ni Israɛldenw tun be mɛnni kɛ Ala fɛ, u tun be to lafiya la sabu Ala tun b’u tanga (Levitiki 25:18, 19). Alijɛnɛ kɔnɔ, fɛɛn foyi wala mɔgɔ si tɛna siranya bila an na. An bena to lafiya la tuma bɛɛ!—Ezayi 32:18; Mise 4:4 kalan.

19. Mun na an lanin b’a la ko dumunifɛnw bena caya Ala ka duniɲa kura kɔnɔ?

¹⁹ Dumunifɛnw bena caya. ‘Suman bena ɲɛ yɔrɔ bɛɛ, suman tisan bena sɔrɔ kuluw kan.’ (Zaburuw 72:16). ‘Sɛnɛfɛnw bena ɲɛ dugukolo kan’ sabu an ka Ala Jehova bena an duga.—Zaburuw 67:7.

20. An b’a lɔn cogo di ko dugukolo bena kɛ alijɛnɛ ye?

²⁰ Dugukolo kuru bɛɛ bena kɛ alijɛnɛ ye. Mɔgɔw bena boonw ni zaradɛn ɲumanw sɔrɔ (Ezayi 65:21-24; Yirali 11:18 kalan). Dugukolo kuru bɛɛ bena yɛlɛma ka kɛ yɔrɔ cɛɲumanba ye i n’a fɔ Edɛn nankɔtu. An mako be fɛɛn o fɛɛn na, Jehova bena o di an ma tuma bɛɛ. Bibulu b’a fɔ Jehova koo la ko: “E b’i tɛgɛ yɛlɛ, i be nimanfɛnw bɛɛ wasa.”—Zaburuw 145:16.

21. An b’a lɔn cogo di ko hɛɛrɛ bena kɛ adamadenw ni bɛgɛnw ni kongosogow cɛ?

²¹ Hɛɛrɛ bena kɛ adamadenw ni bɛgɛnw ni kongosogow cɛ. U tɛna kojugu kɛ tugun adamadenw na. Deen fitininw tɛna siran kongosogow ɲɛ hali minw ka fari bi bi nin na.—Ezayi 11:6-9; 65:25 kalan.

22. Yezu bena mun lo kɛ banabagatɔw ye?

²² Mɔgɔ si tɛna bana tugun. Tuma min na Yezu tun be dugukolo kan, a ye mɔgɔ caaman kɛnɛya (Matiyo 9:35; Mariki 1:40-42; Zan 5:5-9). K’a to Ala ka Masaya kun na, a bena mɔgɔw bɛɛ kɛnɛya. Mɔgɔ si tɛna a fɔ tugun ko: “Ne man kɛnɛ.”—Ezayi 33:24; 35:5, 6.

23. Ala bena mun lo kɛ mɔgɔ saninw ye?

²³ Mɔgɔ saninw bena kunu. Ala ye layidu ta ko mɔgɔ miliyɔn caaman suuw bena kunu. “Suw na kunun, mɔgɔ tilennenw ni mɔgɔ tilenbaliw bɛɛ.”—Kɛwaliw 24:15; Zan 5:28, 29 kalan, ABM.

24. Ka ɲɛnamaya kɛ alijɛnɛ kɔnɔ, e be mun lo miiri o koo la?

²⁴ An bɛɛ ka kan ka sugandili kɛ. An be se k’a ɲini ka Jehova lɔn ani ka baara kɛ a ye walima an be se k’a latigɛ k’an ɲɛnako dɔrɔn lo kɛ. N’an y’a latigɛ ka baara kɛ Jehova ye, an bena siniɲasigi ɲuman sɔrɔ. Tuma min na cɛɛ dɔ y’a fɔ Yezu ye ko a k’a hakili to ale la n’a nana sigi a ka Masaya la, Yezu y’a fɔ a ye ko: “I bena kɛ ne fɛ arijana na.” (Luka 23:43). An k’a ɲini ka dɔ lɔn Yezu koo la ani an k’a filɛ cogo min na a bena Ala ka layidu kabakomanw dafa.