La a la ko Jehova bena i dɛmɛ wagati gwɛlɛw na

1-2. a) Yahutu minw kɔsegira Zeruzalɛmu, olu ka koo n’an ta bɔnin be ɲɔgɔn ma cogo di? b) Yahutuw ye gwɛlɛya minw sɔrɔ, u dɔw kofɔ (koorilen nin lajɛ: Koo minw kɛra Aze, Zakari ani Ɛsidirasi ka wagati la).

YALA tuma dɔw la i be hami siniko la wa? N’a sɔrɔ i ka baara tiɲɛna ani i be jɔɔrɔla n’i bena se k’i ka denbayamɔgɔw mako wasa. N’a sɔrɔ i be jɔɔrɔla i ka denbaya latangali koo la sabu politikikow ye jamana ɲagami, u b’aw tɔɔrɔla wala k’aw kɛlɛ waajuli baara kosɔn. Yala o gwɛlɛyaw ɲɔgɔn dɔ b’i kan wa? N’o lo, a kɔrɔsi Jehova ye Israɛldenw dɛmɛ cogo min na galen tuma min na o gwɛlɛyaw ɲɔgɔn tun b’u kan. O bena i jija.

² Yahutu minw tun ye u ka ɲɛnamaya fanba kɛ Babilɔni, u ye o dugu yiriwanin to yen ani ka kɔsegi jamana dɔ la, u fanba tun tɛ bɛrɛ lɔn min koo la. U mako tun be limaniya barikaman na walisa k’o kɛ. Dɔɔni u senin kɔ o jamana na, u y’a daminɛ ka gwɛlɛya nunu sɔrɔ: wariko gwɛlɛya, jamana ɲagamina politikikow kosɔn ani u gɛrɛfɛ siyaw wulila u kama. O la, a tun ka gwɛlɛ dɔw ma ka Jehova batoso lɔli baara kɛ u ɲɛnako fɔlɔ ye. O kama, saan 520 fan fɛ ka kɔn Krista tile ɲɛ, Jehova ye kira Aze ni Zakari ci u k’ale ka jama dɛmɛ walisa u k’ale sago kɛ ni kisɛya ye kokura (Aze 1:1; Zak. 1:1). I ko an bena a ye cogo min na, o kiraw sera ka jama jija koɲuman. Nka, saan 50 ɲɔgɔn o kɔ, Yahutuw fari fagara tugun. O la, Ɛsidirasi min tun ye sariya kopikɛla ŋana dɔ ye, ale bɔra Babilɔni ka na Zeruzalɛmu. A nana Ala ka jama jija walisa u ka tiɲɛn batoli kɛ u ɲɛnako fɔlɔ ye.—Ɛsid. 7:1, 6.

3. An bena ɲiningali jumanw lo jaabi? (Talenw 22:19).

³ Galen, kira Aze ni Zakari ye Ala ka mɔgɔw dɛmɛ u tora k’u jigi la Jehova kan gwɛlɛyaw wagati la. O cogo kelen na, o kiraw ka kumaw be se k’an fana dɛmɛ bi an ka la a la ko Jehova bena an dɛmɛ gwɛlɛyaw wagati la (Talenw 22:19 kalan). An bena Aze ni Zakari ka kirayakuma ani Ɛsidirasi ka ɲɛyirali lajɛ. O bena an dɛmɛ ka ɲiningali nunu jaabi: Yahutu minw kɔsegira Zeruzalɛmu, gwɛlɛyaw ye nɔɔ jumanw lo to olu kan? Mun na an ka ɲi ka to ka Ala sago kɛ an ɲɛnako fɔlɔ ye gwɛlɛyaw wagati la? An be se k’an jigi la kosɔbɛ Jehova kan cogo di gwɛlɛyaw tuma na?

GWƐLƐYAW YE NƆƆ MIN TO YAHUTUW KAN

4-5. N’a sɔrɔ mun lo y’a to Yahutuw fari fagara Alabatosoba lɔli baara la?

⁴ Yahutuw kɔsegira Zeruzalɛmu tuma min na, baara caaman tun b’u fɛ ka kɛ. U sinna ka sarakabɔlan lɔ kokura Jehova ye ani ka Alabatosoba juu sigi (Ɛsid. 3:1-3, 10). Nka dɔɔni o kɔ, u ye gwɛlɛya caaman sɔrɔ ani o y’a to u fari fagara o baara la. U tun ka ɲi ka Alabatoso lɔ. Nka o dɔrɔn tɛ. U tun ka ɲi fana k’u yɛrɛla soow lɔ, ka sɛnɛ kɛ ani k’u ka denbaya balo (Ɛsid. 2:68, 70). Ka fara o kan, u juguw ye bɛnbɛbɛn kɛ walisa ka Alabatosoba lɔli baara lalɔ.—Ɛsid. 4:1-5.

⁵ Yahutu minw kɔsegira u ka jamana na, a tun man nɔgɔ u ma k’u ka denbaya mako wasa ani jamana tun ɲagaminin lo politikikow kosɔn. U ka jamana tun be Pɛrɛsi masaya ka kuntigiya lo kɔrɔ o wagati la. Pɛrɛsi masacɛ Sirusi sanin kɔ saan 530 ka kɔn Krista tile ɲɛ, Kanbisi lo sigira a nɔɔ na. Ale tun b’a fɛ ka Ezipiti jamana minɛ. A ka kɛlɛdenw tagatɔ Ezipiti kama, a be komi u ye dumuni, jii ani siyɔrɔ deli Israɛldenw fɛ. O ye dɔ fara Israɛldenw ka gwɛlɛyaw kan. Dariyusi fɔlɔ lo sigira masaya la Kanbisi nɔɔ na. Ale ka masaya tuma na, gwɛlɛya caaman bele tun be yen i n’a fɔ murutili ni kɛlɛkow. O koow bɛɛ y’a to Yahutu caaman tun be hami u tun bena u ka denbaya mako wasa cogo min na. O gwɛlɛyaw kosɔn, u dɔw tun b’a miiri ko wagati bɛnnin tɛ ka Jehova batoso lɔ kokura.—Aze 1:2.

6. Ka kɛɲɛ ni Zakari 4:6, 7 ye, Yahutuw ye gwɛlɛya wɛrɛ jumanw lo sɔrɔ ani Zakari ye u hakili sigi cogo di?

⁶ Zakari 4:6, 7 kalan.b Ka fara wariko gwɛlɛya ni politikikow kan, Yahutuw tun ka ɲi ka kɔrɔbɔliw fana muɲu. Saan 522 ka kɔn Krista tile ɲɛ, u juguw sera ka Pɛrɛsi faamanw lasun u ye bali sigi Jehova batosoba lɔli baara kan. Nka Zakari ye Yahutuw hakili sigi ko Jehova bena tɛmɛ a ka hakili senu barikaman fɛ k’u dɛmɛ walisa u ka to k’o baara kɛ gwɛlɛyaw bɛɛ n’a ta. Saan 520 ka kɔn Krista tile ɲɛ, masacɛ Dariyusi ye bali wuli o lɔli baara kan. A yɛrɛ ye wari di Yahutuw ma ani ka cii di o yɔrɔ mara faamanw ma u k’u dɛmɛ.—Ɛsid. 6:1, 6-10.

7. Yahutu minw kɔsegira u ka jamana na, tuma min na u ye Jehova sago kɛ u ɲɛnako fɔlɔ ye, u ye duga jumanw lo sɔrɔ o la?

⁷ Jehova tɛmɛna kira Aze ani Zakari fɛ ka layidu ta a ka jama ye ko ale bena u dɛmɛ n’u ye a batosoba lɔli baara kɛ u ɲɛnako fɔlɔ ye (Aze 1:8, 13, 14; Zak. 1:3, 16). Yahutu minw kɔsegira u ka jamana na, o kiraw ye u jija ani u ye Alabatosoba lɔli baara daminɛ kokura saan 520 ka kɔn Krista tile ɲɛ. U yɛrɛ ma saan duuru kɛ o baara la, a banna. O Yahutuw ye Jehova ka baara kɛ u ɲɛnako fɔlɔ ye gwɛlɛyaw bɛɛ n’a ta. O kama, a y’u dɛmɛ bololafɛnw ani Alako ta fan fɛ. O la, u tora ka Jehova bato ni ninsɔndiya ye.—Ɛsid. 6:14-16, 22.

TO KA ALA SAGO KƐ I ƝƐNAKO FƆLƆ YE

8. Min fɔra Aze 2:4 kɔnɔ, o b’an dɛmɛ cogo di an ka to ka Ala sago kɛ an ɲɛnako fɔlɔ ye? (jukɔrɔla kunnafoni fana lajɛ).

⁸ Tɔɔrɔba wagati be surunya kosɔbɛ. O kama, an b’a faamu ko sisan ka tɛmɛ sanga ni wagati bɛɛ kan, kɔrɔtɔko lo an ka to ka waajuli kɛ (Mariki 13:10). Nka, ni wariko gwɛlɛya b’an kan wala n’u b’an kɛlɛ waajuli la, a be se ka gwɛlɛya an ma k’o baara kɛ an ɲɛnako fɔlɔ ye. Mun lo be se k’an dɛmɛ an ka to Jehova sago kɛ an ɲɛnako fɔlɔ ye? An ka la a la ko Jehova “Masaba, Setigi [wala Kɛlɛbolow Matigi, Bible senuma]” be n’an ye.c N’an tora ka Ala ka Masaya koow kɛ an ɲɛnako fɔlɔ ye, a bena an dɛmɛ. O la, kuun t’a la an ka siran.—Aze 2:4 kalan.

9-10. Yezu ka kuma minw be sɔrɔ Matiyo 6:33 kɔnɔ, balimacɛ dɔ n’a muso y’o tiɲɛntigiya ye cogo di?

⁹ An ka Oleg n’a muso Irina ka koo lajɛ.d Piyɔniyew lo ani u yɛlɛmana yɔrɔ wɛrɛ la walisa ka dɛmɛ don kafo dɔ la. U yɛlɛmanin kɔ, u ka baara tiɲɛna sabu wariko gwɛlɛya tun b’u ka jamana na. Tiɲɛn lo ko u ma baara bɛrɛ sɔrɔ saan kelen ɲɔgɔn kɔnɔ. Nka o wagati bɛɛ la, u y’a ye ko Jehova b’u kanu ani ko a b’u dɛmɛna. Tuma dɔw la fana, u balimaw ye dɛmɛ lase u ma. A daminɛ na, Oleg hakili tun ɲagamina. Nka kɔfɛ, a y’a ɲɛfɔ fɛɛn min y’ale n’a muso dɛmɛ. A ko: “Koo min kɔrɔtanin lo kosɔbɛ, an tora ka miiri o la sabu an bolo degunnin tora waajuli la.” Ale n’a muso tora ka baara ɲini ani o wagati kelen na, u bolo degunnin tora waajuli la.

¹⁰ Loon dɔ, u kɔseginin ka bɔ waajuli la, u y’a mɛn ko u teri sɔbɛ dɔ ye kilomɛtɛrɛ 160 ɲɔgɔn kɛ ka na dumunifɛnw di u ma saki fila kɔnɔ. Oleg ko: “O loon na, an y’a ye tugun ko Jehova ni kafodenw b’u janto an na kosɔbɛ yɛrɛ le! An lanin b’a la ko Jehova tɛ ɲinɛ a sagokɛlaw kɔ abada, hali n’a b’u ɲɛɛ na ko u ka koo tɛna fisaya ka ye.”—Mat. 6:33.

11. N’an tora ka Ala sago kɛ an ɲɛnako fɔlɔ ye, an be se ka la mun lo la?

¹¹ Baara min ye ka mɔgɔw kɛ Krista ka kalandenw ye, Jehova b’a fɛ an k’o kɛ an ɲɛnako fɔlɔ ye sabu o be mɔgɔw niin kisi. I ko an y’a ye dakun 7nan na cogo min na, Aze ye Jehova ka jama jija ko u ka Alabatosoba lɔli baara daminɛ kokura. Jehova tun ye layidu ta ko n’u y’o kɛ, a ‘bena u ta ɲa.’ (Aze 2:18, 19). An fana be se ka la a la ko Jehova ye baara min kalifa an ma, n’an b’o kɛ an ɲɛnako fɔlɔ ye, a bena an duga.

AN BE SE K’AN JIGI LA KOSƆBƐ JEHOVA KAN COGO DI?

12. Ɛsidirasi ni Yahutu tɔɔ minw bɔra Babilɔni, mun na olu mako tun be limaniya barikaman na?

¹² Saan 468 ka kɔn Krista tile ɲɛ, Ɛsidirasi ni Yahutuw jɛnkulu filanan dɔ bɔra Babilɔni ka taga Zeruzalɛmu. U mako tun be limaniya barikaman na walisa k’o tagama kɛ. U tun ka ɲi ka tɛmɛ farati yɔrɔw la ani sanu ni warigwɛ caaman tun dira u ma Alabatosoba lɔli baara kama. O la, soonw tun be se ka ben u kan sira kan (Ɛsid. 7:12-16; 8:31). Ani dɔɔni u senin kɔ, u y’a kɔrɔsi ko u latanganin tɛ Zeruzalɛmu. Mɔgɔw tun man ca, u tun yɛrɛkɛnin lo ani dugu kogow n’a dondaw tun ka ɲi ka lalaga. Ɛsidirasi y’a jigi la kosɔbɛ Jehova kan. An be kalan juman lo sɔrɔ a fɛ o koo la?

13. Mun lo ye Ɛsidirasi dɛmɛ a y’a jigi la kosɔbɛ Jehova kan? (jukɔrɔla kunnafoni fana lajɛ).

¹³ Ɛsidirasi y’a ye Jehova y’a ka jama dɛmɛ cogo min na gwɛlɛyaw tuma na. A saan caaman ye nin ye, Asuerus ye cii di saan 484 ka kɔn Krista tile ɲɛ k’u ka Yahutuw sii tunu ka bɔ Pɛrɛsi masaya la. A be komi Ɛsidirasi tun be Babilɔni o wagati la (Ɛsit. 3:7, 13-15). Ɛsidirasi ni Yahutu tɔɔw bɛɛ niin tun be farati la! Tuma min na u y’o koo mɛn, u dusu kasira kosɔbɛ fɔɔ u ye suun don ani u kasira. N’a sɔrɔ u ye Jehova deli walisa a k’u dɛmɛ (Ɛsit. 4:3). Minw tun y’a latigɛ ka Yahutuw sii tunu, tuma min na u ka dabali jugu benna u yɛrɛ kan, miiri k’a filɛ o ye min kɛ Ɛsidirasi ni Yahutu tɔɔw la! (Ɛsit. 9:1, 2). Ɛsidirasi ye min ye o wagati gwɛlɛw na, a be komi o y’a labɛn kɔrɔbɔli nataw kama. Siga t’a la, o y’a to a lara a la kosɔbɛ fana ko see be Jehova ye k’a ka mɔgɔw kisi.e

14. Balimamuso dɔ ye mun lo faamu tuma min na Jehova y’a janto a la gwɛlɛyaw wagati la?

¹⁴ N’an y’a ye Jehova y’a janto an na cogo min na gwɛlɛyaw wagati la, o b’a to an be la a la kosɔbɛ tugun. An ka Anastasia ka koo lajɛ. A be Erɔpu kɔrɔn fan fɛ ani a y’a ka baara to yen sabu a tun t’a fɛ k’a seen don politikikow la. A ko: “N’o wagati tun tɛ, n’ tun ma deli ka fɔn wari la.” O kɔ, a ko: “N’ ye koow to Jehova bolo ani n’ y’a ye a y’a janto n’ na ni kanuya ye cogo min na. Ni n’ ka baara tiɲɛna tugun, n’ tɛna siran. N’ sankolola Faa y’a janto n’ na cogo min na bi, n’ lanin b’a la ko a bena a janto n’ na sini fana.”

15. Mun lo ye Ɛsidirasi dɛmɛ a tora k’a jigi la Jehova kan? (Ɛsidirasi 7:27, 28).

¹⁵ Ɛsidirasi y’a ye ko Jehova be n’ale ye. Siɲɛ caaman minw na Jehova ye Ɛsidirasi dɛmɛ, tuma min na a miirila o la, a lara Jehova la kosɔbɛ. A kɔrɔsi ko Ɛsidirasi y’a fɔ ko: “Masaba ne ka Ala tun be ni ne ye.” (Ɛsidirasi 7:27, 28 kalan). A y’o kumaw ɲɔgɔn fɔ siɲɛ wɔɔrɔ a ka kitabu kɔnɔ.—Ɛsid. 7:6, 9; 8:18, 22, 31.

16. Koo jumanw lo la an be se k’a ye ko Jehova b’an dɛmɛna? (jaa lajɛ fana).

¹⁶ Jehova b’an dɛmɛ gwɛlɛyaw wagati la. Misali la, an be se ka sira deli an ka patɔrɔn fɛ walisa ka taga an ka lajɛnba dɔ la wala a ka yɛlɛmani don an ka baarakɛ wagati la janko an kana fɔn kafo ka lajɛnw na. O be sababu di an ma k’a ye Jehova b’an dɛmɛ cogo min na. A bena an dɛmɛ cogo min na, o be se ka bari an na. O bena a to an be la a la kosɔbɛ.

17. Gwɛlɛyaw wagati la, Ɛsidirasi y’a yira cogo di ko a majiginin lo? (jaa lajɛ ɲɛɛ fɔlɔ kan).

¹⁷ Ɛsidirasi y’a majigi ka dɛmɛ ɲini Jehova fɛ. Tuma o tuma n’a tun be siranna ko a tɛna se k’a ka kunkanbaaraw dafa, a tun b’a majigi ka Jehova deli (Ɛsid. 8:21-23; 9:3-5). Komi Ɛsidirasi tun b’a jigi la Jehova kan, o y’a to tɔɔw tun labilanin lo k’a dɛmɛ ani k’a ka limaniya ladegi (Ɛsid. 10:1-4). N’an fana be hamina an makoɲɛfɛnw wala an ka denbaya latangali koo la, an k’an jigi la Jehova kan k’a deli.

18. Mun lo bena an dɛmɛ an k’an jigi la kosɔbɛ Jehova kan?

¹⁸ N’an b’an majigi ka dɛmɛ ɲini Jehova fɛ ani ka sɔn an kerecɛnɲɔgɔnw ka dɛmɛ na, an bena la Jehova la kosɔbɛ. Balimamuso Erika be ni denmisɛn saba ye. A tora k’a jigi la Jehova kan hali k’a sɔrɔ dusukasikoba dɔw y’a sɔrɔ. Wagati kunkurunin kɔnɔ, a kɔnɔ tiɲɛna ani a cɛɛ kanulen fana sara. A miirila o koow bɛɛ la ani a ko: “I tɛ se ka kɔn k’a lɔn Jehova bena i dɛmɛ cogo min na. A be se k’o kɛ cogo dɔ la min be bari i la. N’ y’a ye ko Jehova tɛmɛna n’ teriw fɛ ka n’ ka delili caaman jaabi. A y’a kɛ u ye kuma dɔ fɔ wala ka koo dɔ kɛ min tun ye n’ ka delili dɔ jaabili ye. Ni n’ b’a fɔ n’ teriw ye min be n’ kan, a be nɔgɔya u ma ka n’ dɛmɛ.”

LA JEHOVA LA FƆƆ ABADA

19-20. Yahutu minw tun tɛ se ka kɔsegi Zeruzalɛmu, an be kalan juman lo sɔrɔ olu fɛ?

¹⁹ Yahutu minw tun tɛ se ka kɔsegi Zeruzalɛmu, an be kalan nafaman sɔrɔ olu fana fɛ. N’a sɔrɔ u dɔw tun tɛ se ka kɔsegi koo nunu kosɔn: kɔrɔya, banajugu dɔ wala kunkanbaaraw kosɔn denbaya kɔnɔ. O bɛɛ n’a ta, a diyara u ye k’u bololafɛnw di Yahutuw ma minw tun be kɔsegira Zeruzalɛmu (Ɛsid. 1:5, 6). A be komi saan 19 ɲɔgɔn Yahutuw jɛnkulu fɔlɔ kɔseginin Zeruzalɛmu, minw tora Babilɔni, u bele tun be to ka bolomafaraw ci Zeruzalɛmu.—Zak. 6:10.

²⁰ Hali ni see t’an ye ka bɛrɛ kɛ Jehova ka baara la, an ka la a la ko an b’an seko fisaman min kɛra a ye, o ka di a ye kosɔbɛ. An b’o lɔn cogo di? Yahutu minw tun be Babilɔni, olu ye warigwɛ ni sanu minw ci, Jehova ko kira Zakari ka masafugulan dilan n’o ye (Zak. 6:11). O Yahutuw tun ye u tɛgɛ labila ka bolofara minw di, o “fugulan” tun be mɔgɔw “hakili jigi” o la (Zak. 6:14). An be jijali minw kɛra n’an dusu bɛɛ ye ka baara kɛ Jehova ye wagati gwɛlɛ nunu na, an ka la a la ko a tɛna ɲinɛ o kɔ abada!—Eburuw 6:10.

21. Mun lo bena an dɛmɛ an b’an jigi la Jehova kan sini gwɛlɛyaw mana kɛ min o min ye?

²¹ Siga t’a la laban loon nunu na, an bena gwɛlɛyaw sɔrɔ ani koow yɛrɛ be se ka juguya sini ma (2 Tim. 3:1, 13). Nka, an man ɲi ka siran kojugu. Jehova ye kuma minw fɔ a ka mɔgɔw ye Aze ka wagati la, an k’o to an hakili la. A ko: “Ne be n’aw ye . . . Aw kana siran foyi ɲa.” (Aze 2:4, 5). An fana be se ka la a la ko n’an tora k’an seko fisaman kɛ Jehova ka baara la, a bena kɛ n’an ye. An ye kalan minw sɔrɔ Aze ni Zakari ka kiraya kumaw na ani Ɛsidirasi ka ɲɛyirali la, an k’u sira tagama. O la, an jigi lanin bena to Jehova kan, sini gwɛlɛyaw mana kɛ min o min ye.