La Makaritigi Ala la, ale “min be adamadenw bɛɛ kiti”!

1. Jehova ye Ibrayima kalan koo nafaman juman lo la?

IBRAYIMA ye baro dɔ kɛ ni Jehova ye, a ma ɲinɛ min kɔ abada! Jehova tɛmɛna mɛlɛkɛ dɔ fɛ k’a fɔ a ye ko ale bena Sodɔmu ni Gɔmɔri duguw halaki. O cɛɛ kantigi hakili ɲagamina. A ye Jehova ɲininga ko: “I bena mɔgɔtilenninw ni mɔgɔjuguw halaki ɲɔgɔn fɛ wa? . . . E min be adamadenw bɛɛ kiti, i tena kiti tigɛ ni tilenninya ye wa?” Jehova muɲuna a teri kanulen kɔrɔ k’a kalan koo nafaman dɔ la min b’an bɛɛ dusu saalo. O ye ko a tɛna mɔgɔ tilenninw halaki abada!—Zɛnɛzi 18:23-33.

2. Mun na an lanin b’a la ko Jehova be kiti tigɛ ni tilenninya ni makari ye?

² Mun na an lanin b’a la ko Jehova be kiti tigɛ ni tilenninya ni makari ye? Sabu an b’a lɔn ko “Masaba [Jehova] be dusu le filɛ.” (1 Sam. 16:7). Tiɲɛn na, a be “adamadenw bɛɛ kɔnɔnakow lɔn.” (1 Mas. 8:39; 1 Til. Kib. 28:9). O be mɔgɔ kabakoya yɛrɛ le! Jehova ka hakilitigiya ka bon n’an ta ye fɔɔ ka taga ka na. O kama, an tɛ se k’a ka kitikow bɛɛ faamu bɛrɛbɛrɛ. Ciden Pol yɛrɛ y’a fɔ Jehova Ala koo la ko “mɔgɔ te se k’a ka kolatigɛninw faamu.”—Ɔrɔm. 11:33.

3-4. Tuma dɔw la, an b’an yɛrɛ ɲininga mun ni mun lo la? An bena mun lo lajɛ barokun nin na? (Zan 5:28, 29).

³ An b’a lɔn ko Jehova be koo tilenninw kɛ tuma bɛɛ. O bɛɛ n’a ta, i n’a fɔ Ibrayima, n’a sɔrɔ an b’an yɛrɛ ɲininga koo dɔw la ko: “Jehova ye mɔgɔ minw halaki i n’a fɔ Sodɔmu ni Gɔmɔri dugumɔgɔw, yala olu suu bena kunu wa? Yala u dɔw bena kɛ ‘mɔgɔ tilenbaliw’ cɛma minw ‘suw na kunun’ wa?”—Kɛw. 24:15, Bible senuma.

⁴ An be min faamu sukununi koo la, an ka segi k’o lajɛ. Minw suu bena kunu “ka balo banbali sɔrɔ” ani minw suu “bena kunun kiti kama,” kɔsa la, an y’an ka faamuyali gwɛya o koo laa (Zan 5:28, 29 kalan). O y’an dɛmɛ ka yɛlɛmani don an ka faamuyali la koo wɛrɛw la. An bena o koow lo lajɛ barokun nin n’a nɔfɛta la. Ka ɲɛsin Jehova ka kiti tilenninw ma, an bena kɔn k’a filɛ an tɛ min lɔn, ani o kɔ, an be min lɔn.

AN TƐ MIN LƆN

5. Jehova ye mɔgɔ minw halaki Sodɔmu ni Gɔmɔri duguw la, an ka gafew tun ye mun lo fɔ olu koo la?

⁵ Jehova be mɔgɔ minw jati mɔgɔ tilenbaliw ye, an ka gafew tun y’a fɔ fɛɛn min bena olu sɔrɔ. A tun fɔra ko mɔgɔ tilenbaliw i n’a fɔ minw tun be Sodɔmu ni Gɔmɔri, olu suu tɛna kunu. Nka sɛgɛsɛgɛri ni delili kɛnin kɔ koɲuman o koo la, an y’a faamu ko an tɛ se k’a fɔ tigitigi ko u suu tɛna kunu. Mun na do?

6. Jehova ye kiti minw tigɛ mɔgɔ tilenbaliw kan, u dɔw ye jumanw ye ani an tɛ mun lo lɔn u koo la?

⁶ Jehova ye kiti minw tigɛ mɔgɔ tilenbaliw kan, Bibulu ka maana caaman b’o lakali an ye. Misali la, Jehova ye mɔgɔw bɛɛ halaki ni sanjiba ye ani Nuhun n’a ka denbayamɔgɔw dɔrɔn lo kisira. Ka fara o kan, siya wolonfila minw tun be layidu jamana kɔnɔ, Jehova tɛmɛna Israɛldenw fɛ k’olu halaki. A tɛmɛna mɛlɛkɛ kelen fɛ fana ka Asirikaw ka sɔrɔdasi 185000 faga suu kelen na (Zɛnɛzi 7:23; Deter. 7:1-3; Ezayi 37:36, 37). Yala Bibulu b’a fɔ ka gwɛ ko Jehova y’a latigɛ ko o mɔgɔw kelen kelen bɛɛ ka kiti bena kɛ saya banbali lo ye ani ko a tɛna u lakunu abada wa? Ayi, a t’o fɔ. Mun na an ko ten?

7. Sanjiba ye mɔgɔ minw halaki ani Israɛldenw ye minw faga Kanan jamana minɛtuma na, an be mun lo lɔn olu koo la? (jaa lajɛ ).

⁷ An t’a lɔn Jehova ye o mɔgɔw kelen kelen bɛɛ kiti cogo min na. Minw halakira, an t’a lɔn fana n’u ye sababu sɔrɔ ka Jehova lɔn ani ka nimisa. Ka ɲɛsin sanjiba wagati ma, Bibulu b’a fɔ ko Nuhun “tun be tilenninyako fɔ.” (2 Piyɛri 2:5). Nka a t’a fɔ ko tuma min na a tun be kurun belebeleba lɔra, a tun b’a ɲinina fana ka dugukolo kan mɔgɔ kelen kelen bɛɛ waaju. O cogo kelen na, mɔgɔ jugu minw tun be Kanan jamana na, an t’a lɔn n’u bɛɛ lo ye sababu sɔrɔ ka Jehova lɔn walisa k’u ka kɛwalew yɛlɛma.

8. An tɛ mun lo lɔn Sodɔmu ni Gɔmɔri dugumɔgɔw koo la?

⁸ Nka Sodɔmu ni Gɔmɔri dugumɔgɔw do? Cɛɛ kantigi Lɔti tun be ɲɛnamaya kɛra Sodɔmu dugumɔgɔw cɛma. Yala Lɔti ye u bɛɛ waaju wa? An t’o lɔn. Tiɲɛn lo ko u tun ka jugu, nka yala u bɛɛ tun be ɲuman ni juguman lɔn ka bɔ ɲɔgɔn na wa? A to i hakili la ko Sodɔmu cɛɛw jamaba dɔ tun b’a fɛ ka la ni Lɔti ka lonanw ye fanga na. Bibulu b’a fɔ k’o jamaba bɔra, “kanbelen fara cɛkɔrɔbaw kan.” (Zɛnɛzi 19:4; 2 Piyɛri 2:7). Yala an b’a lɔn tigitigi ni makaritigi Ala Jehova y’a latigɛ ko u si suu tɛna kunu wa? Ayi, an t’o lɔn. Jehova y’a fɔ Ibrayima ye ko mɔgɔ tilennin tan yɛrɛ tɛ sɔrɔ o dugu kɔnɔ (Zɛnɛzi 18:32). O la, u tun ye mɔgɔ tilenbaliw ye ani joo tun be Jehova fɛ k’u halaki u ka kɛwalew kosɔn. Mɔgɔ tilenbali minw suu bena kunu, yala an be se k’a fɔ tigitigi k’o dugumɔgɔw si tɛna kɛ u cɛma wa? Ayi, an tɛ se k’o fɔ!

9. An tɛ mun lo lɔn Solomani koo la?

⁹ Faan wɛrɛ fɛ, an b’a kalan Bibulu kɔnɔ fana ko mɔgɔ tilennin dɔw kɛra mɔgɔ tilenbaliw ye. Masacɛ Solomani ye u dɔ ye. U y’a kalan Jehova ka sariyaw la bɛrɛbɛrɛ ani Jehova y’a duga kosɔbɛ. O bɛɛ n’a ta kɔfɛ, a bɔra Jehova kɔ ani a ye ngalon alaw bato. O y’a to Jehova dimina kosɔbɛ ani Israɛldenw bɛɛ tɔɔrɔla Solomani ka jurumuw kosɔn saan kɛmɛkulu caaman kɔnɔ. Tiɲɛn lo ko Bibulu b’a fɔ Solomani koo la ko “a sara, u y’a suu don a faa Dawuda ka ciin kɔnɔ.” (1 Mas. 11:5-9, 43; 2 Mas. 23:13). Nka komi u y’a suu don ni cɛɛ kantigi Dawuda ye, yala o kɔrɔ ko a suu bena kunu wa? Bibulu t’o fɔ. Dɔw be se k’a fɔ ko “mɔgɔ min sara, o tigi daa te hakɛ la.” (Ɔrɔm. 6:7). O ye tiɲɛn lo ye. Nka o kɔrɔ tɛ ko minw sara, u bɛɛ suu bena kunu. Tiɲɛn fɔ ka di, a ma kɛ komi ni mɔgɔ sara, waajibi lo a suu ka kunu. Sukununi ye Ala Kanutigi ka nilifɛn dɔ lo ye. A b’a fɛ ka sababu di mɔgɔ minw ma u k’ale bato fɔɔ abada, a b’o nilifɛn di olu lo ma (Zɔbu 14:13, 14; Zan 6:44). Yala Solomani bena o nilifɛn sɔrɔ wa? Jehova b’o jaabili lɔn, nka an t’o lɔn. An be min lɔn, o ye ko Jehova bena koo tilennin lo kɛ.

AN BE MIN LƆN

10. Jehova be mun lo miiri adamadenw halakili koo la? (Ezekiyɛli 33:11; jaa lajɛ fana).

¹⁰ Ezekiyɛli 33:11 kalan. Jehova b’a fɔ an ye a dusukunnako ye min ye n’a be adamadenw kitira. Ciden Piyɛri ye kira Ezekiyɛli ka kumaw ɲɔgɔn fɔ, a ko Jehova “t’a fɛ mɔgɔ si ka halaki.” (2 Piyɛri 3:9). O kumaw b’an hakili sigi yɛrɛ le! An b’a lɔn ko Jehova tɛ sin ka mɔgɔ dɔ halaki pewu fɔɔ ni kuun bɛrɛ b’a la k’o kɛ. A be makari kosɔbɛ. O kama, a be yafa tuma o tuma n’o be se ka kɛ.

11. Jɔnw lo suu tɛna kunu ani an b’o lɔn cogo di?

¹¹ Mɔgɔ minw suu tɛna kunu, an be mun lo lɔn olu koo la? Bibulu be u damanin dɔrɔn lo kofɔ.b Yezu y’a yira ko Zuda Isikariyɔti suu tɛna kunu (Mariki 14:21; Zan 17:12 ani note d’étude lajɛ NW kɔnɔ). Zuda Isikariyɔti tun b’a lɔn ko a tun be Jehova Ala n’a Dencɛ lo kɛlɛla, nka a tugura k’o kɛ (Mariki 3:29).c Yezu y’a fɔ fana ko diinan kuntigi minw y’ale kɛlɛ, u dɔw suu tɛna kunu (Mat. 23:33; Zan 19:11 ani note d’étude nin lajɛ NW kɔnɔ: “L’homme”). Ciden Pol fana y’a fɔ ko mɔgɔ murutinin minw ma nimisa, olu suu tɛna kunu.—Eburuw 6:4-8; 10:29.

12. An be mun lo lɔn Jehova ka makari koo la? Misali dɔw fɔ.

¹² Nka, an be mun lo lɔn Jehova ka makari koo la? A y’a yira cogo di ko “a t’a fɛ mɔgɔ si ka halaki”? Mɔgɔ minw tun ye jurumubaw kɛ, a makarila olu dɔw la. Misali la, masacɛ Dawuda tun ye jurumubaw kɛ, i n’a fɔ ɲamɔgɔya ni mɔgɔfaga. Nka, Dawuda nimisara. O kama, Jehova makarila a la ani ka yafa a ma (2 Sam. 12:1-13). Masacɛ Manase ye kojugubaw kɛ a ka ɲɛnamaya fanba la. Nka o bɛɛ n’a ta, Jehova makarila a la ani a yafara a ma sabu a nimisara (2 Til. Kib. 33:9-16). O misaliw b’a yira ko Jehova be makari, tuma o tuma n’a y’a ye ko kuun b’a la k’o kɛ. A bena o mɔgɔw suu kunu sabu u sɔnna a ma k’u ye jurumubaw kɛ ani u nimisara.

13. a) Mun na Jehova makarila Ninivukaw la? b) Kɔfɛ, Yezu ye mun lo fɔ Ninivukaw koo la?

¹³ Ninivukaw fana ka koo b’a yira ko Jehova be makari. A y’a fɔ Zonasi ye ko: “U ka juguya nigɛ bɔra n na.” Nka tuma min na u nimisara u ka jurumuw na, Jehova yafara u ma. A makarila u la kosɔbɛ ka tɛmɛ Zonasi kan. Zonasi tun dimina ani Jehova y’a fɔ a ye ko Ninivukaw “t’u kinibolo lɔn ka bɔ u numanbolo la.” (Zonasi 1:1, 2; 3:10; 4:9-11). Kɔfɛ, Yezu tɛmɛna o misali fɛ ka mɔgɔw kalan Jehova ka tilenninya n’a ka makari koo la. A ko “Ala bena mɔgɔw kiti loon min na, Ninivukaw [suu] . . . bena kunun” sabu u nimisara.—Mat. 12:41.

14. Sukununi min bena kɛ “kiti kama,” o ɲɛsinna Ninivukaw ma cogo di?

¹⁴ “Kiti loon” juman lo kama Ninivukaw suu “bena kunun”? Yezu ko mɔgɔ dɔw suu bena kunu “kiti kama.” (Zan 5:29). A tun kaan be a ka saan waa kelen mara wagati lo ma, o min na “mɔgɔ tilennenw ni mɔgɔ tilenbaliw” suu bena kunu (Kɛw. 24:15, Bible senuma). Mɔgɔ tilenbaliw suu bena “kunun kiti kama.” O kɔrɔ, u bena kalan min sɔrɔ u suu kununin kɔ, Jehova ni Yezu bena a filɛ n’u sɔnna o ma ani n’u b’o sira tagamana. Ni Ninivuka dɔ suu kununa, ani a banna ka Jehova bato, kiti bena ben a kan, o kɔrɔ, a bena halaki (Ezayi 65:20). Nka minw bɛɛ bena a latigɛ ka Jehova bato kantigiya la, olu bena sababu sɔrɔ ka ɲɛnamaya kɛ fɔɔ abada!—Dan. 12:2.

15. a) Mun na an man ɲi k’a fɔ ko mɔgɔ minw halakira Sodɔmu ni Gɔmɔri, olu si suu tɛna kunu? b) An be se ka Zude 7nan kɔnɔkumaw faamu cogo di? (koorilen nin lajɛ: “Zude ka kuma kɔrɔ ko di?”)

¹⁵ Tuma min na Yezu tun be kumana Sodɔmu ni Gɔmɔri dugumɔgɔw koo la, a ko “kiti loon” bena nɔgɔya olu ma ka tɛmɛ mɔgɔ minw banna ale n’a ka kalanw na (Mat. 10:14, 15; 11:23, 24; Luka 10:12). A tun b’a fɛ ka mun lo fɔ do? Yala Yezu tun be koow dama tɛmɛna le tuma min na a ko a ka wagati mɔgɔw ka jugu ka tɛmɛ Sodɔmu ni Gɔmɔri dugumɔgɔw kan wa? Ayi, o tɛ. A to i hakili la ko tuma min na a ko “kiti loon” na, Ninivukaw suu “bena kunun,” a tun b’a fɔra le ko u suu bena kunu tiɲɛn tiɲɛn na. O kɔrɔ ko Yezu ye min fɔ Sodɔmu ni Gɔmɔri dugumɔgɔw koo la, o lo bena kɛ tigitigi. O koo fila bɛɛ la, Yezu ye “kiti loon” min kofɔ, siga t’a la o ɲɛsinna wagati kelen lo ma. Ninivukaw wo, Sodɔmu ni Gɔmɔri dugumɔgɔw wo, u bɛɛ tun be koo jugu kɛ. Nka, Ninivukaw ye sababu sɔrɔ ka nimisa. Ka fara o kan, minw suu “bena kunun kiti kama,” a to i hakili la Yezu ye min fɔ olu koo la. “Kojugukɛlaw” bena kɛ o mɔgɔw cɛma (Zan 5:29). O la, a be komi Sodɔmu ni Gɔmɔri dugumɔgɔw be ni jigiya dɔ ye. N’a sɔrɔ u dɔw suu bena kunu ani an bena sababu sɔrɔ k’u kalan Jehova ni Yezu Krista koo la.

16. Jehova bena sukununi koo latigɛ cogo min na, an be mun lo lɔn o koo la? (Zeremi 17:10).

¹⁶ Zeremi 17:10 kalan. O vɛrise b’an dɛmɛ k’a faamu Jehova be kiti tigɛ cogo min na: Sanga ni wagati bɛɛ Jehova “be mɔgɔ kɔnɔnako n’a ka miiriya sɛgɛsɛgɛ.” Sukununi tuma na, a bena “mɔgɔ kelen kelen bɛɛ sara ka kɛɲɛ n’a taamacogo” ye, i ko a be deli k’a kɛ cogo min na. A bena ja kelen kan n’a bɛnnin lo ani a bena makari n’o be se ka kɛ. O la, an man ɲi k’a fɔ ko mɔgɔ dɔ suu tɛna kunu, fɔɔ ni Bibulu y’o fɔ ka gwɛ.

“MIN BE ADAMADENW BƐƐ KITI, ALE BENA “KITI TIGƐ NI TILENNINYA YE”

17. Mɔgɔ minw sara, mun lo bena olu sɔrɔ?

¹⁷ Kabi Adama ni Awa farala Sutana kan ka muruti Jehova Ala ma, mɔgɔ miliyari caaman sara. Saya y’an “jugu” fariman yɛrɛ lo ye! (1 Kor. 15:26). Mɔgɔ minw bɛɛ sara, mun lo bena olu sɔrɔ? Krista ka kalanden kantigi mɔgɔ 144000 suu bena kunu ka taga sankolo la ani u bena sabaliya sɔrɔ (Yir. 14:1). ‘Mɔgɔ tilennen’ minw suu bena kunu, olu ye mɔgɔ kantigi caaman lo ye minw be Jehova kanu. U bena ɲɛnamaya kɛ fɔɔ abada dugukolo kan n’u tora kantigiya la Krista ka saan waa kelen mara tuma ani kɔrɔbɔli laban wagati la (Dan. 12:13; Eburuw 12:1). Mɔgɔ minw ma Jehova sago kɛ ani u dɔw yɛrɛ tun ye “kojugukɛlaw” ye, olu lo ye “mɔgɔ tilenbaliw” ye minw suu bena kunu saan waa kelen mara tuma na. U bena sababu sɔrɔ k’u sɔɔn yɛlɛma ani ka kɛ mɔgɔ kantigiw ye (Luka 23:42, 43). Nka, mɔgɔ dɔw tun ka jugu kosɔbɛ. U tun jijanin lo ka muruti Jehova ma ani k’a ɲini k’a sagonata bali. O kama, Jehova y’a latigɛ k’o mɔgɔw suu tɛna kunu fewu!—Luka 12:4, 5.

18-19. a) Mun na an be se ka la a la ko Jehova bena mɔgɔ saninw kiti tilenninya la? (Ezayi 55:8, 9). b) An bena mun lo lajɛ barokun nata la?

¹⁸ Yala an be se ka la a la ko kiti tuma na, Jehova bena mɔgɔw kiti tilenninya la tuma bɛɛ wa? Ɔnhɔn! I ko Ibrayima, an b’a faamu ka ɲɛ ko Jehova dafanin lo, a ka hakilitigiya ɲɔgɔn tɛ yen ani tuma min na a bena “adamadenw bɛɛ kiti,” a bena a yira ko a be makari. A ye fɔrɔmasɔn di a Dencɛ ma ani a ye kitikow bɛɛ kalifa a ma (Zan 5:22). Jehova n’a Dencɛ b’a lɔn min be mɔgɔ kelen kelen bɛɛ dusukun na (Mat. 9:4). U bena mɔgɔ kelen kelen bɛɛ “kiti tigɛ ni tilenninya ye”!

¹⁹ An ka la a la kosɔbɛ ko min ka fisa, Jehova b’o lɔn. An be sɔn a ma ko ale lo ka ɲi ka kiti tigɛ, anw tɛ! (Ezayi 55:8, 9 kalan). O la, an b’an hakili sigi ka kitikow bɛɛ to ale n’a Dencɛ bolo. A Dencɛ ye Masacɛ dafanin ye, min be kiti tigɛ cogo tilennin na ani a be makari i ko a Faa (Ezayi 11:3, 4). Nka, Jehova ni Yezu bena mɔgɔw kiti cogo min na tɔɔrɔba wagati la, an be se ka mun lo fɔ o koo la? An tɛ mun lo lɔn, ani an be mun lo lɔn o koo la? An bena o ɲiningaliw jaabi barokun nata la.