Ni tilenbaliyako dɔ kɛra, i ka ɲi ka mun lo kɛ?

1-2. Mɔgɔ caaman be mun lo miiri tilenbaliya koo la, ani n’a sɔrɔ an b’an yɛrɛ ɲininga mun lo la?

AN BE duniɲa min na, tilenbaliyakow ka ca kosɔbɛ. U be tilenbaliyako kɛ mɔgɔw la u lɔyɔrɔ, u siya wala koo wɛrɛw kosɔn. Mɔgɔ caaman be tɔɔrɔla sabu nafolotigi dɔw wala jamana kuntigi dɔw b’u yɛrɛ dɔrɔn nafa lo ɲini. O tilenbaliyakow be se ka anw wala an lɔnbaga dɔ sɔrɔ.

² Bi bi nin na, a tɛ bari an na k’a ye ko mɔgɔ caaman diminin be tilenbaliyakow kosɔn. An bɛɛ b’a fɛ ka ɲɛnamaya kɛ yɔrɔ latanganin na ani an b’a fɛ fana tɔɔw k’an minɛ ni tilenninya ye. O kama, mɔgɔ dɔw b’a ɲini ka u ka jamana ka gwɛlɛyaw wala duniɲa nin ka gwɛlɛyaw ɲɛnabɔ. U be muruti gofɛrɛnɛman ma ani ka ban sariya dɔw ma wala u be politiki ɲɛmɔgɔ dɔ vote min y’a daa di ko a bena tilenbaliyakow ɲɛnabɔ. Nga i ko Yezu y’a fɔ cogo min na, an kerecɛnw, an “tɛ diɲɛ mɔgɔw ye.” An be Ala ka Masaya lo kɔnɔna o min bena tilenbaliyakow bɛɛ ban (Zan 17:16). O bɛɛ n’a ta, n’an y’a ye ko u be tilenbaliyako kɛra mɔgɔ dɔ la, an dusu be kasi ani tuma dɔw la yɛrɛ an dusu be wuli. N’a sɔrɔ an b’an yɛrɛ ɲininga ko: “N’ ka ɲi ka koow kɛ cogo di? Yala n’ be se ka koo dɔ kɛ sisan wa?” Walisa k’o ɲiningaliw jaabi, an ka kɔn k’a filɛ Jehova ni Yezu be min miiri tilenbaliya koo la.

TILENBALIYA KA GWO JEHOVA NI YEZU YE

3. Mun na tilenbaliyakow man di an ye? (Ezayi 5:7).

³ Bibulu b’an dɛmɛ k’a faamu fɛɛn min kama tilenbaliyakow man di an ye. A b’a ɲɛfɔ ko Jehova ye an dan a yɛrɛ jaa la ani ko “kotilennin ni kogwɛnin le ka di [a] ye.” (Zab. 33:5; Zɛnɛzi 1:26). A tɛ tilenbaliyako kɛ abada, ani a t’a fɛ mɔgɔ si ka tilenbaliyako kɛ a tɔɲɔgɔn na! (Deter. 32:3, 4; Mise 6:8; Zak. 7:9). Misali la, kira Ezayi ka wagati la, Jehova y’a ye ko Israɛlden dɔw tun b’u balima caaman tɔɲɔ ani k’u tɔɔrɔ (Ezayi 5:7 kalan). Minw tun tɛ Jehova ka sariyaw labato ani u tun be tilenbaliyako kɛ u balimaw na, Jehova y’u ɲangi.—Ezayi 5:5, 13.

4. N’u be tilenbaliyako kɛra mɔgɔ dɔ la, o be mun lo kɛ Yezu la? (jaa lajɛ fana.)

⁴ I ko Jehova, tilenninya ka di Yezu ye nga tilenbaliya ka gwo a ye. Loon dɔ, ka Yezu to a ka cidenyabaara la, a ye cɛɛ bolo faganin dɔ ye. O cɛɛ hinɛ donna Yezu la ani a y’a kɛnɛya. O ye diinan kuntigiw dusu gwan. U y’a fɔ Yezu ye ko a ma lafiɲɛlon sariya labato. K’a ye k’o cɛɛ tun tɛ tɔɔrɔla tugun o tun tɛ foyi kɛ u la. O ye mun lo kɛ Yezu la do? A dusu kasira kosɔbɛ “u ka tulogwɛlɛya kosɔn.”—Mariki 3:1-6.

5. An ka ɲi ka mun lo to an hakili la n’an diminin lo tilenbaliyako dɔ kosɔn?

⁵ Jehova ni Yezu mana tilenbaliyako ye, o b’u dusu gwan. O la, n’an fana dusu be gwan tilenbaliyakow kosɔn, o tɛ koo jugu ye (Efɛz. 4:26). O bɛɛ n’a ta, an k’a to an hakili la ko hali ni joo b’an fɛ ka dimi, o lo tɛna daan sigi tilenbaliyakow la. N’an diminin tora wagatijan kɔnɔ, o yɛrɛ be se k’a to an be bana wala o be se k’an hakili ɲagami kosɔbɛ (Zab. 37:1, 8; Zaki 1:20). O la, n’u be tilenbaliyako kɛra an na, an be se ka mun lo kɛ do? An k’a filɛ an be se ka kalan min sɔrɔ Yezu fɛ.

YEZU YE MUN LO KƐ TUMA MIN NA A ƝƐƐ LARA TILENBALIYAKOW KAN?

6. Ka Yezu to dugukolo kan, a ɲɛɛ lara tilenbaliyako jumanw lo kan? (jaa lajɛ fana).

⁶ Ka Yezu to dugukolo kan, a ɲɛɛ lara tilenbaliyako caaman kan. A y’a ye diinan kuntigiw tun be mɔgɔw tɔɔrɔ cogo min na (Mat. 23:2-4). A tun b’a lɔn ko Ɔrɔmu kuntigiw b’u fanga digi mɔgɔw kan. Yahutu caaman tun b’a fɛ k’u yɛrɛ hɔɔrɔnya ka bɔ u bolo. O kama, u ye jɛnkulu dɔw sigi walisa ka Ɔrɔmukaw kɛlɛ. Nga Yezu kɔni m’a niin don o koow la. Tuma min na a y’a lɔn ko mɔgɔw b’a fɛ k’a kɛ masacɛ ye, a tagara k’u to yen.—Zan 6:15.

7-8. Ka Yezu to dugukolo kan, mun na a m’a ɲini ka daan sigi tilenbaliyakow la? (Zan 18:36).

⁷ Ka Yezu to dugukolo kan, a m’a niin don politikikow la walisa ka daan sigi tilenbaliyakow la. Mun na do? Sabu a tun b’a lɔn ko see tɛ adamadenw ye k’u yɛrɛ mara ani ko sira ma di u ma k’o kɛ (Zab. 146:3; Zer. 10:23). Tilenbaliyakow be bɔ Sutana n’an ka dafabaliya lo la. O kama, adamadenw tɛ se ka daan sigi o la. Sutana lo ye duniɲa nin kuntigi ye. A ka jugu ani a be mɔgɔw lasun ka tilenbaliyakow kɛ (Zan 8:44; Efɛz. 2:2). Ka fara o kan, mɔgɔ mana kɛ ni ŋaniya ɲuman ye cogo o cogo, a tɛ se ka koo tilennin kɛ tuma bɛɛ sabu an ye dafabaliw ye.—Waaj. 7:20.

⁸ Tilenbaliyakow be yen Sutana n’an ka dafabaliya kosɔn minkɛ, Yezu tun b’a lɔn ko Ala ka Masaya kelenpe lo bena u ɲɛnabɔ pewu. O lo kama, a y’a fanga n’a ka wagati ta “ka Ala ka masaya kibaru diman fɔ.” (Luka 8:1). “Tilenninya nigɛ be minw na,” a y’u hakili sigi ko tilenbaliyakow bena ban (Mat. 5:6 ani note d’étude lajɛ NW kɔnɔ; Luka 18:7, 8). Adamadenw ka gofɛrɛnɛman si tɛna se k’o kɛ. Ala ka Masaya kelenpe lo bena o kɛ sabu o Masaya “te diɲɛ nin ta ye.”—Zan 18:36 kalan.

N’U YE TILENBALIYAKO KƐ ELE WALA MƆGƆ WƐRƐW LA, YEZU LADEGI

9. Mun lo y’a to i lanin b’a la ko Ala ka Masaya kelenpe lo bena daan sigi tilenbaliyakow bɛɛ la?

⁹ An be duniɲa nin “laban tuma” na minkɛ, tilenbaliyakow ka ca ka tɛmɛ Yezu ka wagati kan. Nga i ko Yezu ka wagati la, tilenbaliyakow bele be bɔ Sutana ni mɔgɔ juguw lo fɛ (2 Tim. 3:1-5, 13; Yir. 12:12). I ko Yezu, an b’a lɔn ko Ala ka Masaya kelenpe lo bena daan sigi tilenbaliyakow la pewu a kɛtɔ ka Sutana halaki ani ka juguya bɛɛ ban. An be Ala ka Masaya lafasa minkɛ, an t’an niin don murutilikow la ani an t’an jigi la adamadenw ka gofɛrɛnɛmanw kan, hali n’u y’a fɔ k’u bena daan sigi tilenbaliyakow la. An ka balimamuso Stella ka koo lajɛ.a Sanni a ka tiɲɛn lɔn, a tun ka teli k’a seen don murutilikow la walisa ka tilenbaliyakow kɛlɛ. Nga wagati dɔ nana se, a y’a daminɛ k’a yɛrɛ ɲininga ni nafa b’o la. A ko: “Tuma o tuma n’an tun b’an ka ninsɔngoya yirala, n’ tun be to ka n’ yɛrɛ ɲininga ni n’ ye desizɔn ɲuman lo ta. Sisan, n’ be Ala ka Masaya lo lafasara ani n’ b’a lɔn k’o ye desizɔn ɲuman lo ye. Ne tɛ se ka tɔɔrɔw ban, nga n’ b’a lɔn ko Jehova be se k’o kɛ.”—Zab. 72:1, 4.

10. Ka kɛɲɛ ni Matiyo 5:43-48 ye, mun na an t’a ɲini ka yɛlɛmani don jamana ka sariyaw ni gofɛrɛnɛman ka koow la? (jaa lajɛ fana).

¹⁰ Bi bi nin na, mɔgɔ caaman be don jɛnkulu dɔw la minw b’a ɲini ka gofɛrɛnɛman ka koow yɛlɛma. Nga u caamanba be kɛ dusutigiw ye, u tɛ tugu sariyaw kɔ ani u be koo jugu kɛ mɔgɔ wɛrɛw la. Yezu do ma an kalan o lo la (Efɛz. 4:31). Balimacɛ dɔ tɔgɔ ko Jeffrey ani a ko: “N’ b’a lɔn ko murutilikow ka teli ka yɛlɛma joona joona ka kɛ fariyakow ni sonyali ye.” Nga Yezu y’an kalan ko an ka mɔgɔ bɛɛ kanu, hali minw tɛ sɔn an ta ma wala minw b’an kɛlɛ (Matiyo 5:43-48 kalan). An kerecɛnw b’an seko bɛɛ kɛ ka Yezu ladegi.

11. N’u ye tilenbaliyako kɛ an na, mun lo be se k’a to a be gwɛlɛya an ma ka Yezu ladegi?

¹¹ An b’a lɔn ko Ala ka Masaya lo bena tilenbaliyakow bɛɛ ban pewu. O bɛɛ n’a ta, a be se ka gwɛlɛya an ma ka Yezu ladegi n’u ye tilenbaliyako kɛ an na. O ɲɔgɔn lo ye balimamuso Jamila sɔrɔ tuma min na dɔw ye tilenbaliyako kɛ a la a ka siya kosɔn. A ko: “O digira n’ na kosɔbɛ fɔɔ n’ tun b’a fɛ ni n’ dusu bɛɛ ye o tilenbaliyako juru ka sara o mɔgɔw la. O kama, n’ y’a latigɛ ka don jɛnkulu dɔ la min be siyawoloma kɛlɛ. N’ tun b’a fɔra n’ kɔnɔ ko farati t’a la ka n’ ka ninsɔngoya yira o cogo la.” Nga wagati tɛmɛtɔ, Jamila y’a faamu ko a ka ɲi ka yɛlɛmani dɔw kɛ. A ko: “N’ y’a kɔrɔsi ko sanni n’ ka n’ jigi la Jehova kan, n’ tora ka n’ jigi la mɔgɔw lo kan. O la, n’ y’a latigɛ ka bɔ o jɛnkulu la.” Hali ni joo b’an fɛ ka dimi tilenbaliyakow kosɔn, an ka ɲi k’an yɛrɛ kɔrɔsi o kana an lasun k’an niin don politikikow ni kɛlɛkow la.—Zan 15:19.

12. An be fɛɛn minw kalan, an be minw lamɛn ani an be minw filɛ mun na an ka ɲi k’o sugandi ka ɲɛ?

¹² Mun lo be se k’an dɛmɛ an ka se an dusu kɔrɔ n’u ye tilenbaliyako kɛ an na wala mɔgɔ wɛrɛ la? An be fɛɛn minw kalan, an be minw lamɛn ani an be minw filɛ, mɔgɔ caaman y’a ye ko nafa b’a la k’o sugandi ka ɲɛ. Rezo sosiyo dɔw be tilenbaliyakow yira ani k’u kofɔ k’a dama tɛmɛ. O cogo la u be mɔgɔw lasun ka muruti gofɛrɛnɛman ma. Tuma caaman na, zurunalisiw be tilenbaliyakow ɲɛfɔ ka tila k’u yɛrɛ ka miiriyaw fara a kan. Hali ni tilenbaliyako dɔ kɛra tiɲɛn tiɲɛn na, n’an tora k’o kibaruya lamɛn wala k’o filɛ, o lo tɛna daan sigi a la. N’an be wagati caaman ta k’o kunnafoniw ɲɔgɔn kalan wala k’u lamɛn, o be se ka an kɔnɔ gwan wala ka an fari faga (Talenw 24:10). Min yɛrɛ ka jugu, o ye k’o be se k’a to an be ɲinɛ ko Ala ka Masaya kelenpe lo be se ka daan sigi tilenbaliyakow bɛɛ la.

13. N’an be Bibulu kalan loon o loon, o bena an dɛmɛ cogo di n’an y’a ye ko u be tilenbaliyako kɛra mɔgɔw la?

¹³ N’an be Bibulu kalan loon o loon ani ka miiri a kan, o bena an dɛmɛ k’a lɔn an ka ɲi ka min kɛ n’u be tilenbaliyako kɛra anw wala mɔgɔ wɛrɛw la. Balimamuso dɔ tɔgɔ ko Alia. N’a tun y’a ye ko u be tilenbaliyako kɛra a sigiɲɔgɔnw na, o tun b’a dusu kasi kosɔbɛ. A tun b’a ɲɛɛ na ko u b’o kɛ ani foyi tɛ bɔ o la. A ko: “N’ ye wagati ta ka miiri ani ka n’ yɛrɛ ɲininga ko: ‘Yala n’ lanin b’a la sɔbɛ la ko Jehova bena o gwɛlɛyaw ɲɛnabɔ wa?’ O wagati lo la n’ ye Zɔbu 34:22-29 kalan. O vɛrisew ye n’ hakili jigi ko Jehova ɲɛɛ be koo bɛɛ la. Ale kelenpe lo be se ka kiti tigɛ cogo dafanin na ani ale kelenpe lo fana be se ka tilenbaliyakow bɛɛ ɲɛnabɔ pewu pewu.” Nga k’a to an be kɔnɔni kɛra walisa Ala ka Masaya k’an ka gwɛlɛyaw bɛɛ ɲɛnabɔ, an be se ka mun lo kɛ kabi sisan?

AN BE SE KA MUN LO KƐ KABI SISAN?

14. An be se ka koo minw kɛ sisan, u dɔ ye juman ye? (Kɔlɔsikaw 3:10, 11).

¹⁴ An tɛ se ka tɔɔw bali u ka tilenbaliyako kɛ mɔgɔ wɛrɛw la, nga an kɔni be se k’an jija ka mɔgɔw minɛ ka ɲɛ. I ko an y’a ye ka tɛmɛ cogo min na, an be Yezu ladegi n’an be mɔgɔw kanu. O kanuya be se k’a to an be bonya la tɔɔw kan, hali minw be tilenbaliyako kɛ an na (Mat. 7:12; Ɔrɔm. 12:17). N’an be tɔɔw minɛ ni ɲumanya ani tilenninya ye, o ka di Jehova ye.—Kɔlɔsikaw 3:10, 11 kalan.

15. An be mɔgɔw dɛmɛ cogo di n’an be Bibulu ka kalanw kofɔ u ye?

¹⁵ An be se ka mɔgɔw dɛmɛ cogo fisaman min na, o ye k’u kalan Jehova koo la. Mun na an b’o fɔ? Sabu “Masaba lɔnni” be se ka mɔgɔ farimanw ni dusutigiw yɛlɛma k’u kɛ hɛɛrɛ ɲinilaw ni mɔgɔ dususumaninw ye minw be mɔgɔw kanu (Ezayi 11:6, 7, 9). Cɛɛ dɔ tɔgɔ ko Jamal. Sanni a ka tiɲɛn lɔn, a donna jɛnkulu dɔ kɔnɔ walisa ka gofɛrɛnɛman dɔ kɛlɛ sabu a tun b’a miiri k’o gofɛrɛnɛman b’a fanga digira mɔgɔw kan. A ko: “An tɛ se ka mɔgɔ waajibiya a ka yɛlɛmaniw kɛ. Bibulu ka kalanw lo be se ka mɔgɔ dɛmɛ k’o kɛ. O lo ye ne dɛmɛ ka yɛlɛmaniw kɛ.” Jamal ye min faamu, o y’a jija ka gofɛrɛnɛman kɛlɛ dabila. N’an tora ka mɔgɔ caaman dɛmɛ u ka yɛlɛmaniw kɛ Bibulu ka kalanw sababu la, mɔgɔ minw be tilenbaliyako kɛ tɔɔw la, olu hakɛ bena dɔgɔya.

16. Mun lo b’i jija ka Ala ka Masaya kofɔ mɔgɔ tɔɔw ye?

¹⁶ I ko Yezu, an ninsɔn ka di k’a fɔ mɔgɔw ye ko Ala ka Masaya kelenpe lo bena tilenbaliyakow ban pewu pewu. U be tilenbaliya kɛra minw na, o jigiya b’olu jija (Zer. 29:11). Stella min tun kofɔra, a ko: “Komi n’ b’a lɔn ko Ala bena tɔɔrɔw bɛɛ ban, o be n’ dɛmɛ ka n’ dusu suma n’u be tilenbaliyako kɛra ne wala mɔgɔ wɛrɛw la. Jehova be tɛmɛ Bibulu fɛ k’an jigi tugu.” Nga jigiya kuma minw be sɔrɔ Bibulu kɔnɔ, walisa ka mɔgɔw jigi tugu n’o ye, fɔɔ an k’an yɛrɛ labɛn koɲuman. Bibulu be min fɔ tɔɔrɔw koo la, n’i y’a ɲini k’o faamu ka ɲɛ, o bena i dɛmɛ ka la o la kosɔbɛ. O la, i bena se k’a yira mɔgɔ wɛrɛw la lakɔliso wala baarakɛyɔrɔ la fɛɛn min kama an be tɔɔrɔ ani Jehova bena min kɛ walisa ka daan sigi tɔɔrɔ la.b

17. Jehova b’an dɛmɛ cogo di an ka tilenbaliyakow muɲu sisan?

¹⁷ Sutana ye “diɲɛ nin kuntigi” ye minkɛ, an b’a lɔn ko tilenbaliyakow bena to ka kɛ. Nga, jigiya b’an fɛ sabu Jehova y’a daa di ko a bena an dɛmɛ kabi sisan ani ko sini ma, a bena Sutana halaki ani ka daan sigi juguya la (Zan 12:31). Jehova y’a yira an na Bibulu kɔnɔ fɛɛn min kama tilenbaliyakow ka ca. Nga o dɔrɔn tɛ, tilenbaliyakow b’an tɔɔrɔ cogo min na, a y’a yira an na fana o be min kɛ ale la (Zab. 34:18-20). Jehova tɛmɛna a Dencɛ ka misali fɛ k’a yira an na an ka ɲi ka min kɛ n’u ye tilenbaliyako kɛ an na, ani a y’a yira an na fana ko yanni dɔɔni, a ka Masaya bena daan sigi tilenbaliyakow la pewu pewu (2 Piyɛri 3:13). O la, an bɛɛ ka to k’o Masaya kibaro diiman fɔ ni kisɛya ye. Ani wagati min na duniɲa bena fa “tiɲɛ, ni tilenninya” la, an ka to k’o makɔnɔ.—Ezayi 9:6.