Cross—Idiọn̄ọ Ido Ukpono Christ?
KE EDIWAK isua ikie ata ediwak owo ẹmenyịme cross nte idiọn̄ọ Ido Ukpono Christ. Edi nte enye enen̄ede edi? Ediwak owo oro ke esịt akpanikọ ẹkenịmde oro ke akpanikọ ẹnen̄ede ẹdu ke n̄kpaidem ndifiọk nte ke cross inyeneke Christendom san̄asan̄a. Ke edide isio ye oro, ẹmekama enye ntatara ntatara ke mme ido ukpono oro mîdịghe eke Christian ke ofụri ererimbot.
Ke uwụtn̄kpọ, ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ iduọk isua 1500, nte Hernán Cortés ye udimekọn̄ “Christian” esie ẹkeben̄ede idem ndin̄wana ekọn̄ ye Obio Ukara Aztec, mmọ ẹma ẹkama mme ọfọn̄ ẹmi ẹkewetde ufiet oro ẹketan̄ade ẹte, “Ẹyak nnyịn itiene idiọn̄ọ Edisana Cross ke ata mbuọtidem, koro nnyịn iyeda idiọn̄ọ emi in̄wana ikan.” Anaedi idem ama akpa mmọ ndikut nte ke mme asua mmọ ẹmi ẹkedide mme okpono ndem ẹkekpono cross oro mîkokpụhọkede ye eke mmọ. N̄wed oro Great Religions of the World ọdọhọ ete: “Cortés ye mme anditiene enye ẹma ẹdịghe ke ntak mme uwa owo oro mbon Aztec ẹkewade ye se iketiede nte mbiet Ido Ukpono Christ eke Satan: . . . ẹkponode mme mbiet idiọn̄ọ cross mme abasi ofụm ye edịm.”
Ke akpan ibuotikọ kiet ke n̄wedmbụk n̄kpọntịbe oro La Nación, andiwet José Alberto Furque osio owụt ete ke udiana ubak ọyọhọ isua ikie 18, ẹma ẹtọn̄ọ “ikan̄îkan̄ ye nduaidem nduaidem mfan̄a ke ufọt mme ekpep n̄kpọ mban̄a ekpụk ubonowo ye mme ọdọkisọn̄ nyom n̄kpọeset kaban̄a mme ntọn̄ọ ye se mme idiọn̄ọ cross ẹdade ẹban̄a” oro mmọ ẹkekụtde ke ekese ebiet ke Ufọt Ufọt ye Edem Usụk America. Nte an̄wan̄ade ndusụk owo ẹma ẹnen̄ede ẹnyene udọn̄ ndikpeme idaha cross nte anana-mbiet idiọn̄ọ “Christian” tutu mmọ ẹtọn̄ọ ukpepn̄kpọ oro nte ke ndusụk usụn̄ ke ẹma ẹkwọrọ ikọ Abasi ẹnọ mbon America mbemiso onịm-mbụk isan̄ Columbus! Ẹkenyene ndisịn esen esen ekikere emi nte se mînyeneke isọn̄.
Nte ini akade, mme uyarade efen efen kaban̄a ibuotikọ emi ẹma ẹnam kpukpru utọ eneni oro osịm utịt. Furque ọdọhọ ete: “Ke n̄wed kiet oro Smithsonian Institution ẹkemịn̄de ke 1893, ẹma ẹsọn̄ọ nte ke ẹma ẹkpokpono cross . . . anyanini mbemiso akpa mbon Europe ekesịmde Edem Edere America, emi ọsọn̄ọde ukpepn̄kpọ oro . . . nte ke utọ idiọn̄ọ oro ama odu ke kpukpru n̄kann̄kụk nte ubak ido edinam utuakibuot nnọ mme odudu oro uwem ọtọn̄ọde oto.”
Bible owụt ete ke owo ikowotke Jesus ke cross oro ẹfiọkde ke baba usụn̄ kiet edi, utu ke oro, ke ikpîkpu eto, m̀mê stau·rosʹ. Ikọ Greek emi, odude ke Matthew 27:40‚ ke akpan ọwọrọ ikpîkpu nnennen eto m̀mê adaha, utọ nte mbon oro ẹsidade ẹsịn itiat idakisọn̄. Ntem, cross akananam idaha iban̄a ata Ido Ukpono Christ. Jesus Christ ama owụt ata idiọn̄ọ, m̀mê “n̄kpọ oro ẹdade ẹfiọk” ata Ido Ukpono Christ ke ini enye ọkọdọhọde mme anditiene enye ete: “Mbufo ẹma ẹma kiet eken, kpukpru owo ẹyeda oro ẹfiọk ẹte mbufo ẹdi mbet Mi.”—John 13:35.