Ibuot 16
Nte Afo Ekemede Ndisan̄a N̄kpere Abasi
1. Mme mbiet n̄kpọ ewe ẹdu ke ediwak ido ukpono?
AKAISAN̄ oro akakade idụt Edem Usiahautịn kiet ama okop n̄kpaidem aban̄a mme edinam ido ukpono oro enye okokụtde ke temple Ido Ukpono Buddha. Okposụkedi mme mbiet oro mîkedịghe eke Mary m̀mê eke Christ, ediwak edinam oro ẹkebiet eke ufọkabasi esie ke idụt esie. Ke uwụtn̄kpọ, enye ama okụt nte ẹkamade mme n̄kwa akam ye editịn̄ mfiak ntịn̄ mme akam. Mbon en̄wen n̄ko ẹnam utọ edimen ndomo oro. Ke Edem Usiahautịn m̀mê Edem Usoputịn, mme usụn̄ oro mme andituak ibuot ẹdomode ndisan̄a n̄kpere Abasi m̀mê ndisan̄a n̄kpere mme mbiet utuakibuot mmọ ẹnen̄ede ẹtie ukem ukem.
2. Ẹdọhọ ke akam edi nso, ndien ntak emi ediwak owo ẹsibọn̄de akam?
2 Ediwak owo ẹnen̄ede ẹdomo ndisan̄a n̄kpere Abasi ebe ke ndibọn̄ akam nnọ enye. Ẹdọhọ ke akam edi “nneme oro owo enyenede ye edisana—Abasi, mme abasi, n̄kokon̄ ebiet, m̀mê odudu ẹmi ẹkande eke owo.” (The New Encyclopædia Britannica) Nte ededi, ke ini ẹkade ẹbịne Abasi ke akam, ndusụk owo ẹsikere n̄kukụre ẹban̄a se mmọ ẹkemede ndibọ nto oro. Ke uwụtn̄kpọ, eren kiet ama obụp kiet ke otu Mme Ntiense Jehovah inikiet ete: “Edieke afo ọbọn̄de akam ọnọ mi, nte mme mfịna oro nnyenede ke ubon mi, ke itieutom, ye unana nsọn̄idem mi ẹyekụre?” Nte an̄wan̄ade eren oro ekekere ntre, edi ediwak owo ẹsibọn̄ akam ndien ẹkụt ke mfịna mmimọ ẹsụk ẹkakaiso. Ntre nnyịn imekeme ndibụp, ‘Ntak emi nnyịn ikpakam isan̄ade ikpere Abasi?’
NTAK IKPASAN̄ADE IKPERE ABASI
3. Anie ke nnyịn ikpọbọn̄ akam inọ, ndien ntak-a?
3 Akam idịghe ikpîkpu edinam, m̀mê enye ndidi sụk usụn̄ ndinyene n̄kpọ. Akpan ntak kaban̄a edika mbịne Abasi edi man ẹnyene n̄kpet n̄kpet itie ebuana ye enye. Akam nnyịn ke ntre ẹkpenyene ndika mbịne Jehovah Abasi. “Jehovah emekpere kpukpru mmọ eke ẹsemede ẹnọ enye,” ntre ke David andiwet psalm ọkọdọhọ. (Psalm 145:18) Jehovah ọnọ nnyịn ikot ndinyene emem emem itie ebuana ye enye. (Isaiah 1:18) Mbon oro ẹyerede ikot emi ẹnyịme ye andiwet psalm emi ọkọdọhọde ete: “Amaedi ami, ọfọn mi ndikpere Abasi.” Ntak-a? Koro mbon ẹmi ẹsan̄ade ẹkpere Jehovah Abasi ẹyenyene ata inemesịt ye ifụre ekikere.—Psalm 73:28.
4, 5. (a) Ntak edide akpan n̄kpọ ndibọn̄ akam nnọ Abasi? (b) Nso orụk itie ebuana ke nnyịn ikeme ndinyene ye Abasi ebe ke akam?
4 Ntak ibọn̄de akam inọ Abasi edieke enye ‘ọfiọkde n̄kpọ eke ẹnanade nnyịn ndien nnyịn idiben̄e enye’? (Matthew 6:8; Psalm 139:4) Akam owụt ke nnyịn imenyene mbuọtidem ke Abasi inyụn̄ ise enye nte Ebiet emi “kpukpru eti edinọ ye kpukpru enọ eke ẹfọnde ẹma” ẹtode. (James 1:17; Mme Hebrew 11:6) Jehovah esikop inemesịt ke akam nnyịn. (Mme N̄ke 15:8) Enye esikop idatesịt ndikop mme ikọ esịtekọm ye itoro nnyịn oro ẹnyenede se ọwọrọde, ukem nte ete esikopde idatesịt ndikop nte ekpri eyen esie etịn̄de ikọ esịtekọm oro otode esịt. (Psalm 119:108) Ke ebiet eti itie ebuana odude ke ufọt ete ye eyen, ufiop ufiop nneme esidu. Eyen oro ẹmade esiyom nditịn̄ ikọ nnọ ete esie. Ukem oro ke edi ye itie ebuana nnyịn ye Abasi. Edieke nnyịn inen̄erede iwụt esịtekọm ke se nnyịn ikpepde iban̄a Jehovah ye ima oro enye amade nnyịn, nnyịn iyenyene ọkpọsọn̄ udọn̄ nditịn̄ ikọ nnọ enye ke akam.—1 John 4:16-18.
5 Ke ini ikade ibịne Ata Edikon̄ Abasi, nnyịn ikpenyene ndiwụt ukpono, okposụkedi ufọn mîdụhe nditịmede esịt n̄kaha mban̄a nnennen ikọ oro nnyịn idade. (Mme Hebrew 4:16) Nnyịn imenyene ifet ndika mbịne Jehovah kpukpru ini. Ndien nso ifet ke edi ntem nte ke nnyịn imekeme ‘ndin̄wan̄a esịt nnyịn’ nnọ Abasi ke akam! (Psalm 62:8) Ediwụt esịtekọm nnọ Jehovah ada osịm ufiop ufiop itie ebuana ye enye, utọ nte enyeoro anam-akpanikọ eren oro Abraham ekenyenede nte ufan Abasi. (James 2:23) Edi ke ini ibọn̄de akam inọ Ọbọn̄ Andikara ekondo, ana nnyịn inam n̄kpọ ekekem ye mme n̄kpọ oro enye oyomde kaban̄a edika mbịne enye.
MME N̄KPỌ ẸYOMDE KABAN̄A EDISAN̄A N̄KPERE ABASI
6, 7. Okposụkedi Abasi mîyomke ẹkpe okụk man okop akam nnyịn, nso ke enye oyom oto nnyịn ke ini ibọn̄de akam?
6 Nte ẹyom okụk man ẹka ẹbịne Abasi? Ediwak owo ẹsikpe mme ọkwọrọ ederi okụk man ẹbọn̄ akam ẹnọ mmọ. Ndusụk owo ẹkam ẹnịm ke akpanikọ ẹte ke ẹdibọrọ akam mmimọ nte ekemde ye udomo enọ oro mmimọ inọde. Nte ededi, Ikọ Abasi idọhọke ke oyom ẹnọ okụk man nnyịn ika ibịne Jehovah ke akam. Mme enọ esie eke spirit ye mme edidiọn̄ ẹtode itie ebuana ye enye ke akam inyeneke ekọmurua.—Isaiah 55:1, 2.
7 Nso, ndien, ke ẹyom? Eti uduakesịt edi akpan n̄kpọ kiet. (2 Chronicles 6:29, 30; Mme N̄ke 15:11) Ke esịt nnyịn ana nnyịn inyene mbuọtidem ke Jehovah Abasi nte ‘Andikop akam’ ye “Andinọ mmọemi ẹyomde Enye utịp.” (Psalm 65:2; Mme Hebrew 11:6) Ana nnyịn inyene esịt nsụhọdeidem n̄ko. (2 Ndidem 22:19; Psalm 51:17) Ke kiet ke otu uwụtn̄kpọ esie, Jesus Christ ama owụt ete ke ini akakade ebịne Abasi osụhọde idem ọbọ a-tax emi ekenyenede sụn̄sụn̄ ido ama enyene utebeikpe akan atan̄idem owo Pharisee. (Luke 18:10-14) Nte nnyịn isan̄ade ibịne Abasi ke akam, ẹyak nnyịn iti ite ke “Jehovah abat kpukpru okponesịt ke mbubiam.”—Mme N̄ke 16:5.
8. Edieke iyomde Abasi ọbọrọ akam nnyịn, nso ke ana nnyịn inam idem nnyịn asana ọbọhọ?
8 Edieke ọdọn̄de nnyịn nte Abasi ọbọrọ akam nnyịn, ana nnyịn inam idem nnyịn asana ọbọhọ idiọk edu. Ke ini mbet oro James ekesịnde udọn̄ ọnọ mbon en̄wen ete ẹsan̄a ẹkpere Abasi, enye ama adian ete: “Ẹyet ubọk mbufo ẹsana, mbufo mme anamidiọk; ẹnyụn̄ ẹnam esịt mbufo ẹsana, mbon esịt iba.” (James 4:8) Mme anamidiọk ẹkam ẹkeme ndinyene emem emem itie ebuana ye Jehovah edieke mmọ ẹkabarede esịt ẹnyụn̄ ẹkpọn̄de akani usụn̄uwem mmọ. (Mme N̄ke 28:13) Jehovah ikemeke ndikpan̄ utọn̄ nnọ nnyịn edieke nnyịn n̄kukụre inamde ke abian̄a ite ke imanam usụn̄ nnyịn asana. Ikọ Abasi ọdọhọ ete: “Enyịn Jehovah ke esese ndinen owo, utọn̄ Esie onyụn̄ ọbiọn̄ọ eseme mmọ; edi Jehovah asasak iso ese mmọemi ẹnamde idiọk.”—1 Peter 3:12.
9. Nnyịn ikpaka ibịne Jehovah ebe ke anie, ndien ntak-a?
9 Bible ọdọhọ ete: “Baba eti owo kiet eke anamde eti ndien mîdiọkke, idụhe ke ererimbot.” (Ecclesiastes 7:20) Afo ke ntre emekeme ndibụp: ‘Didie, ndien, ke nnyịn ikeme ndisan̄a n̄kpere Jehovah Abasi?’ Bible ọbọrọ ete: “Edieke owo anamde idiọkn̄kpọ, nnyịn imenyene Ekpe-emem ke ufọt nnyịn ye Ete, kpa Jesus Christ.” (1 John 2:1) Okposụkedi nnyịn idide mme anamidiọk, nnyịn imekeme ndisan̄a n̄kpere Abasi ifụre ifụre ebe ke Jesus Christ, emi akakpade nte ufak ọnọ nnyịn. (Matthew 20:28) Enye edi n̄kukụre usụn̄ emi nnyịn ikemede ndisan̄a n̄kpere Jehovah Abasi. (John 14:6) Inaha nnyịn ida ite ke ufọn uwa ufak Jesus eyefụk mme idiọkn̄kpọ nnyịn edieke ikoide-koi inam idiọkn̄kpọ. (Mme Hebrew 10:26) Nte ededi, edieke nnyịn inamde ukeme nnyịn ndifep se idiọkde ndien kpa ye oro idue ndusụk ini, nnyịn imekeme ndikabade esịt inyụn̄ iben̄e edifen nnọ ito Abasi. Ke ini isan̄ade ibịne enye ye esịt nsụhọdeidem, enye eyeyere nnyịn.—Luke 11:4.
MME IFET NDINYENE NNEME YE ABASI
10. Ke edide edisịm akam, didie ke nnyịn ikeme ndikpebe Jesus, ndien nso idi ndusụk ini oro ẹkemede ndibọn̄ ọkpọkpọ akam?
10 Jesus Christ akabat itie ebuana esie ye Jehovah ke ata akpan n̄kpọ. Ke ntre, Jesus ama esidiomi ini ndinyene nneme ye Abasi ke ọkpọkpọ akam. (Mark 1:35; Luke 22:40-46) Ọfọn nnyịn ikpebe uwụtn̄kpọ Jesus inyụn̄ ibọn̄ akam inọ Abasi kpukpru ini. (Rome 12:12) Odot nditọn̄ọ usen ye mme ikọ akam, ndien mbemiso idụkde idap, nnyịn nte enende imekeme ndikọm Jehovah kaban̄a utom eke usen oro. Ke usen oro, nam edi ubiere fo ndika mbịne Abasi “kpukpru ini.” (Ephesus 6:18) Nnyịn imakam ikeme ndibọn̄ akam ke ndopuyo ke esịt nnyịn, ifiọkde ite ke Jehovah ekeme ndikop akam nnyịn. Ọkpọkpọ edinyene nneme ye Abasi an̄wam nnyịn ndinam itie ebuana nnyịn ye enye ọsọn̄, ndien ndibọn̄ akam nnọ Jehovah ke usen ke usen an̄wam nnyịn nditotịm nsan̄a n̄kpere enye.
11. (a) Ntak emi ubon ẹkpebọn̄de akam ọtọkiet? (b) Nso ke ọwọrọ ke ini afo ọdọhọde “Amen” ke utịt akam?
11 Jehovah n̄ko esibiọn̄ utọn̄ ke akam oro ẹbọn̄de ke ibuot otuowo. (1 Ndidem 8:22-53) Nnyịn imekeme ndisan̄a n̄kpere Abasi nte ubon, ye ibuotufọk adade usụn̄. Emi esisọn̄ọ mbọbọ ubon, ndien Jehovah akabade edi ata owo ọnọ n̄kpri owo nte mmọ ẹkopde ete ye eka mmọ ke nsụhọdeidem ẹbọn̄de akam ẹnọ Abasi. Nso edieke owo ọbọn̄de akam ke ibuot otuowo, iso-ọfọn ke mbonoesop eke Mme Ntiense Jehovah? Edieke nnyịn idude ke otuowo, ẹyak nnyịn inọ ọyọhọ n̄kpan̄utọn̄ man ke utịt akam oro, nnyịn ke ofụri esịt ikpekeme ndidọhọ “Amen,” emi ọwọrọde “Yak edi ntre.”—1 Corinth 14:16.
AKAM ẸMI JEHOVAH OKOPDE
12. (a) Ntak emi Abasi mîsibọrọke ndusụk akam? (b) Ntak emi nnyịn mîkpowụkke ntịn̄enyịn akpan akpan ke mme udọn̄ idem nnyịn ke ini ibọn̄de akam?
12 Ndusụk owo ẹkeme ndikere ke Abasi ibọrọke akam mmimọ okposụkedi mmimọ ibọn̄de inọ enye ebe ke Christ. Nte ededi, apostle John ọkọdọhọ ete: “Edieke nnyịn iben̄ede n̄kpọ ekededi nte ekemde [ye] uduak [Abasi], Enye ọbiọn̄ utọn̄ ke eben̄e nnyịn.” (1 John 5:14) Ntre, ndien, oyom nnyịn iben̄e nte ekemde ye uduak Abasi. Sia enye enyenede udọn̄ ke mfọnọn̄kpọ eke spirit nnyịn, n̄kpọ ekededi oro afịnade idaha eke spirit nnyịn edi se idotde ibọn̄ akam iban̄a. Oyom nnyịn ibiọn̄ọ idomo ediwụk ofụri ntịn̄enyịn ke mme udọn̄ n̄kpọ obụkidem. Ke uwụtn̄kpọ, ke adan̄aemi odotde ndibọn̄ akam nyom ọniọn̄ ye ukeme ndiyọ udọn̄ọ, editịmede esịt mban̄a nsọn̄idem ikpenyeneke ndifụk mme udọn̄ n̄kpọ spirit nnyịn. (Psalm 41:1-3) Ke ọfiọkde ke ima itịmede esịt ikaha iban̄a nsọn̄idem imọ, n̄wan kiet edide Christian ama eben̄e Jehovah oyom un̄wam ndinyene nnennen ekikere mban̄a udọn̄ọ esie. Nte utịp, mfịna unana nsọn̄idem esie ama akabade edi ata ekpri n̄kpọ, ndien eketie enye nte ke ẹma ẹnọ enye “akwa ubom odudu.” (2 Corinth 4:7) Udọn̄ esie ndin̄wam mbon en̄wen ke n̄kan̄ eke spirit ama okpon, ndien enye ama akabade edi anditan̄a Obio Ubọn̄ ke uyọhọ ini.
13. Nte ẹwụtde ke Matthew 6:9-13, nso idi ndusụk nti n̄kpọ oro nnyịn ikemede ndisịn ke akam nnyịn?
13 Nso ke nnyịn ikeme ndisịn ke akam nnyịn man Jehovah okop inemesịt ndibiọn̄ utọn̄ ke mmọ? Jesus Christ ama ekpep mme mbet esie nte ẹbọn̄de akam. Ke akam uwụtn̄kpọ oro ẹwetde ke Matthew 6:9-13, enye ama owụt mme n̄kpọ ẹmi nnyịn nte enende ikemede ndibọn̄ akam mben̄e. Nso ikpedi akpan n̄kpọ udọn̄ ke akam nnyịn? Ana enyịn̄ Jehovah Abasi ye Obio Ubọn̄ ẹdi ata ebeiso n̄kpọ. Odot ndiben̄e mme n̄kpọ obụkidem oro iyomde. Edi akpan n̄kpọ n̄ko ndiben̄e edifen nnọ ke mme idiọkn̄kpọ nnyịn ye edisio nnyịn ke idomo ye ke ubọk andidiọk, Satan kpa Devil. Jesus ikoyomke nnyịn ikọkwọ akam emi mîdịghe ibọn̄ ifiak ibọn̄, itịn̄de enye ke ibuot ye unana edikere mban̄a se enye ọwọrọde. (Matthew 6:7) Nso utọ itie ebuana ikpodu edieke eyen ekpetịn̄de ukem ikọ kpukpru ini emi enye etịn̄de ikọ ọnọ ete esie?
14. Ke ẹsiode n̄kpeubọk ẹfep, mme akam ewe ke nnyịn ikpọbọn̄?
14 Ke ẹsiode eben̄e ye n̄kpeubọk ofụri esịt ẹfep, nnyịn ikpenyene ndibọn̄ akam itoro ye ekọm. (Psalm 34:1; 92:1; 1 Thessalonica 5:18) Nnyịn n̄ko imekeme ndibọn̄ akam mban̄a mbon en̄wen. Akam ẹmi ibọn̄de kaban̄a nditọete nnyịn iren ye iban oro ẹbọde ndutụhọ m̀mê oro ẹkọbọde ẹwụt udọn̄ oro nnyịn inyenede iban̄a mmọ, ndien Jehovah esikop inemesịt ndikop nnyịn iwụtde utọ edikere mban̄a oro. (Luke 22:32; John 17:20; 1 Thessalonica 5:25) Ke akpanikọ, apostle Paul ekewet ete: “Ẹkûtịmede esịt ke baba n̄kpọ kiet, edi ke kpukpru n̄kpọ, ẹsan̄a ye akam ye n̄kpeubọk ye ekọm, ẹsian Abasi se mbufo ẹyomde. Ndien emem Abasi, emi ayan̄ade ifiọk owo, eyekpeme mbufo esịt ye ekikere ke Christ Jesus.”—Philippi 4:6, 7.
ẸKỌBỌ KE AKAM
15. Nso ke nnyịn ikpeti edieke etiede nte ke owo ibọrọke akam nnyịn?
15 Okposụkedi afo ọkọde ifiọk aban̄ade Abasi, afo emekeme ndikere ke owo isibọrọke akam fo ndusụk ini. Emi ekeme ndidi ntre koro ekeme ndidi idịghe ini Abasi kan̄a ndibọrọ akam enyeoro. (Ecclesiastes 3:1-9) Jehovah ekeme ndiyak akpan idaha kiet akaiso odu ke esisịt ini, edi enye esibọrọ akam onyụn̄ ọdiọn̄ọ mfọnn̄kan ini ndinam ntre.—2 Corinth 12:7-9.
16. Ntak emi nnyịn ikpọkọbọde ke akam, ndien didie ke ndinam emi ekeme nditụk itie ebuana nnyịn ye Abasi?
16 Nnyịn ndikọbọ ke akam owụt udọn̄ ofụri esịt oro nnyịn inyenede ke se nnyịn itịn̄de inọ Abasi. (Luke 18:1-8) Ke uwụtn̄kpọ, nnyịn imekeme ndidọhọ Jehovah an̄wam nnyịn ikan akpan mmeme. Ebede ke ndikọbọ ke akam nnyụn̄ nnam n̄kpọ nte ekemde ye eben̄e nnyịn, nnyịn iwụt esịt akpanikọ oro nnyịn inyenede. Nnyịn ikpenyene ndisiak se iyomde inyụn̄ inam akpanikọ ke eben̄e nnyịn. Edi akpan n̄kpọ ndibọn̄ akam akpan akpan ke ini nnyịn isobode idomo. (Matthew 6:13) Nte nnyịn ikade iso ndibọn̄ akam ke adan̄aemi idomode ndikara mme idiọk udọn̄ nnyịn, nnyịn iyekụt nte Jehovah an̄wamde nnyịn. Emi eyebọp mbuọtidem nnyịn onyụn̄ ọsọn̄ọ itie ebuana nnyịn ye enye.—1 Corinth 10:13; Philippi 4:13.
17. Didie ke nnyịn idinyene ufọn ito edu ubọn̄ akam ke ndinam n̄kpọ Abasi?
17 Ebede ke ndinyene edu ubọn̄ akam ke ndinọ Jehovah Abasi edisana utuakibuot, nnyịn iyedi idifiọk ite ke nnyịn inamke n̄kpọ esie ke ukeme idem nnyịn. Jehovah edi andinam n̄kpọ. (1 Corinth 4:7) Ndinyịme emi eyen̄wam nnyịn ndisụhọde idem eyenyụn̄ ofori itie ebuana nnyịn ye enye. (1 Peter 5:5, 6) Ih, nnyịn imenyene nti ntak ndikọbọ ke akam. Akam ofụri esịt nnyịn ye ọsọn̄urua ifiọk aban̄ade nte nnyịn ikemede ndisan̄a n̄kpere ima ima Ete nnyịn eke heaven eyenam uwem nnyịn enen̄ede enyene inem.
NNEME YE JEHOVAH IDỊGHE EDINAM N̄KAN̄ KIET
18. Didie ke nnyịn ikeme ndikpan̄ utọn̄ nnọ Abasi?
18 Edieke nnyịn iyomde Abasi okop akam nnyịn, ana nnyịn ikpan̄ utọn̄ ke se enye etịn̄de. (Zechariah 7:13) Enye inọhọ etop esie aba ibe ke mme prọfet oro Abasi ọnọde odudu ndien ke akpanikọ idaha mme edinam ubụpekpo. (Deuteronomy 18:10-12) Edi nnyịn imekeme ndikpan̄ utọn̄ nnọ Abasi ebe ke ndikpep Ikọ esie, kpa Bible. (Rome 15:4; 2 Timothy 3:16, 17) Kpasụk nte ekemede ndiyom nnyịn inyene udọn̄ inọ ata udia oro ọfọnde ye nnyịn ke idem, ẹsịn udọn̄ ẹnọ nnyịn ẹte ‘iyom ata mmọn̄eba Spirit.’ Kọri udọn̄ nọ udia eke spirit ebe ke ndikot Ikọ Abasi ke usen ke usen.—1 Peter 2:2, 3; Utom 17:11.
19. Nso ufọn idu ke nditie n̄kere se afo okotde ke Bible?
19 Tie kere se afo okotde ke Bible. (Psalm 1:1-3; 77:11, 12) Oro ọwọrọ ndikere mban̄a n̄kpọ oro. Afo emekeme ndimen emi ndomo ye udia nditaha ke idịbi. Afo emekeme ndinam udia eke spirit ataha ebe ke ndimen se afo okotde ndomo ye mme n̄kpọ oro afo ama ọkọfọfiọk. Kere nte ntọt emi otụkde uwem fo, mîdịghe kere se enye ayararede aban̄a mme edu ye mme edinam Jehovah. Ntem ebede ke ukpepn̄kpọ idemowo, afo emekeme ndidia udia eke spirit oro Jehovah ọnọde. Emi eyetotịm odụri fi ekpere Abasi eyenyụn̄ an̄wam fi ndise mban̄a mme mfịna eke usen ke usen.
20. Didie ke ndidụk mme mbonoesop Christian an̄wam nnyịn ndisan̄a n̄kpere Abasi?
20 Afo emekeme n̄ko ndisan̄a n̄kpere Abasi ebe ke ndikpan̄ utọn̄ nnọ Ikọ esie oro ẹnemede ke mme mbonoesop Christian, ukem nte nditọ Israel ẹkenọde ọyọhọ n̄kpan̄utọn̄ ke ini mmọ ẹkebohode ndikop an̄wan̄wa edikot Ibet Abasi. Mme anditeme ini oro ẹma ẹnam Ibet oro mmọ ẹkekotde an̄wan̄a, ke ntre ẹn̄wamde ndinam n̄kpọ an̄wan̄a mme andikpan̄ utọn̄ nnọ mmọ ẹnyụn̄ ẹnụkde mmọ ndinam se mmọ ẹkekopde. Emi ama ada okosụn̄ọ ke akwa idatesịt. (Nehemiah 8:8, 12) Ntre nam edi edu fo ndidụk mme mbonoesop eke Mme Ntiense Jehovah. (Mme Hebrew 10:24, 25) Emi eyen̄wam ndinam n̄kpọ an̄wan̄a fi ndien ekem ada ifiọk Abasi esịn ke edinam ke uwem fo eyenyụn̄ ada inemesịt ọsọk fi. Ndidi ubak otu nditọete Christian ofụri ererimbot eyen̄wam fi asan̄a ekpere Jehovah. Ndien nte nnyịn idikụtde, afo emekeme ndinyene ata ifụre ke otu ikọt Abasi.
DOMO IFIỌK FO SE
Ntak emi afo akpasan̄ade ekpere Jehovah?
Nso idi ndusụk n̄kpọ oro ẹyomde man ẹsan̄a ẹkpere Abasi?
Nso ke afo ekeme ndisịn ke akam fo?
Ntak emi akpanade afo ọkọbọ ke akam?
Didie ke afo ekeme ndikpan̄ utọn̄ nnọ Jehovah mfịn?
[Ndise ke page 157]