Ẹsọn̄ Idem ke Mbuọtidem!
Mme Akpan N̄kpọ Ẹtode Titus
MME esop Christian ke isuo Mediterranean eke Crete ẹma ẹyom ntịn̄enyịn eke n̄kan̄ spirit. Anie ekpekeme ndin̄wam mmọ? Kamse, ekedi Titus ekemmọ owo utom Paul! Enye ama enyene uko, odot ndikpep owo n̄kpọ, esịn ifịk ke nti utom, onyụn̄ ọsọn̄ idem ke mbuọtidem.
Paul akaka Crete ke ufan̄ ini akpa ye udiana n̄kpọkọbi esie ke Rome. Enye ama ọkpọn̄ Titus do ke isuo oro man enen̄ede mme n̄kpọ onyụn̄ emek mbiowo esop. N̄ko eyeyom Titus asua ọnọ mme nsunsu andikpep onyụn̄ onịm eti uwụtn̄kpọ. Ẹwụt kpukpru ẹmi ke n̄wed oro Paul ekewetde ọnọ ẹsọk Titus, ekemede ndidi eketie ke Macedonia ọnọ ẹsọk ke n̄kpọ nte ufan̄ ini 61 ye 64 C.E. Ndida item apostle emi nsịn ke edinam ekeme ndin̄wam mme esenyịn eyomfịn ye ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ ndinyene uko, ifịk, ye nsọn̄idem eke n̄kan̄ spirit.
Nso ke Ẹyom Ẹto Mme Esenyịn?
Ama oyom ete ẹmek mme esenyịn ẹnyụn̄ ẹse ẹban̄a ndusụk ikpọ mfịna. (1:1-16) Man ẹmek owo nte esenyịn, erenowo enyene ndidi enyeemi owo mînyeneke se ẹtịn̄de ẹdian, onịmde eti uwụtn̄kpọ ke idemesie ye ke uwem ubon esie, ama ndikama isenowo, ada ukem ukem, onyụn̄ afara ke idem. Enye enyene ndikpep se idide akpanikọ, eteme onyụn̄ asua ọnọ mmọ eke ẹnyenede ekikere oro atuahade. Ama oyom uko koro ẹkenyene ndikụbi mbon ntịme ẹmi ẹdude ke esop inua. Emi ekenen̄ede edi ntre akpan akpan ye mbon oro ẹkesọn̄ọde ẹyịre ke una mbobi, koro mmọ ẹkekabarede ofụri ufọk ẹwụri. Eyeyom ọkpọsọn̄ nsuannọ edieke anade esop enyene nsọn̄idem eke n̄kan̄ spirit. Mfịn, oyom mme esenyịn edide Christian n̄ko ẹnyene uko man ẹnọ nsuannọ ye item, ye ekikere ndibọbọp esop.
Buan Eti Ukpepn̄kpọ
Titus ekenyene ndinọ mme owo eti ukpepn̄kpọ eke n̄kan̄ spirit. (2:1-15) N̄kani iren ẹkenyene ndidi uwụtn̄kpọ ke mfara ke idem, ẹtie uku uku, ẹnyene eti ibuot, ẹnyụn̄ ẹkop idem ke mbuọtidem, ye ima ye ime. N̄kani iban ẹkenyene “[ndisan̄a] ke ido uten̄e.” Nte “mme ọnọ nti item,” mmọ ẹkpekeme ndin̄wam n̄kparawa iban ndinyene nnennen ekikere mban̄a mme utom mmọ nte ibanndọ ye mme eka. Akana n̄kparawa owo ẹnyene eti ibuot, ndien ifụn ẹkenyene ndisụk ibuot nnọ mme andinyene mmọ ke usụn̄ emi edinamde ukpepn̄kpọ Abasi enyene uku. Kpukpru mme Christian ẹkenyene ndidianade n̄kpọn̄ ido unana uten̄e Abasi nnyụn̄ ndu uwem ye eti ibuot ke editịm n̄kpọ emi ke adan̄aemi ẹtiede ẹbet ubọn̄ ubọn̄ ediyarade Abasi ye eke Jesus Christ, “emi akayakde Idemesie ọnọ kaban̄a nnyịn, man Enye afak nnyịn osio ke kpukpru mme idiọkn̄kpọ, onyụn̄ anam nnyịn asakubọk ikọt Esie, emi isịnde esịt inam nti utom.” Ke ndida utọ eti item oro nsịn ke edinam, ẹyak nnyịn n̄ko ‘inam ukpepn̄kpọ Abasi enyene uku.’
Akpatre item Paul ọkọri nsọn̄idem eke spirit. (3:1-15) Oyom ẹsụk ibuot nte odotde ẹnọ mme andikara ẹnyụn̄ ẹkọri eti ibuot. Mme Christian ẹnyene idotenyịn nsinsi uwem, ndien ẹkenyene ndisọn̄ọ ntịn̄ ikọ Paul man ẹsịn udọn̄ ẹnọ mmọ ndisịn esịt mmọ ke nti utom. Ẹkenyene ndifep idem ke ndisịme eneni ye en̄wan eke ẹn̄wanade ẹban̄a Ibet, ndien owo ikenyeneke ndisan̄a aba n̄kpọ ye enyeemi ọtọde ubahade ke ẹma ẹkenọ enye item utịm ikaba. Nte mbiowo ẹdade utọ item emi ẹsịn ke edinam mfịn, mmọ ye ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ ẹyesọn̄ idem ke mbuọtidem.
[Ekebe/Ndise ke page 22]
Iyakke Mmịn Akan Ubọk: Okposụkedi mînaha iban ẹkpep irenowo n̄kpọ ke esịt esop, nditọete ẹdide n̄kani iban ẹkeme ndinọ n̄kparawa iban item ke ndịbe. Edi man ẹnam ọfọn ke afan̄ emi, ana n̄kani iban ẹda ikọ Paul emi ẹsịn ke edinam: [“Yak] n̄kani iban . . . ẹsan̄a ke ido uten̄e, ekûdi mbon ebiari, ẹkûnyụn̄ ẹyak mmịn akan mmọ edi ẹdi mme ọnọ nti item.” (Titus 2:1-5; 1 Timothy 2:11-14) Ke ntak ndikere mban̄a utịp un̄wọn̄ mmịn, ana mme esenyịn, mme asan̄autom unamutom, ye n̄kani iban ẹfara ke idem, iyakke mmịn akan mmọ ubọk. (1 Timothy 3:2, 3, 8, 11) Ana kpukpru mme Christian ẹtre ukpammịn ẹnyụn̄ ẹtre ndin̄wọn̄ n̄kpọsọn̄ mmịn ke adan̄aemi ẹnamde “edisana utom” eke edikwọrọ eti mbụk—Rome 15:16, NW; Mme N̄ke 23:20, 21.