Atuak Ibuot Ọnọ Ewe Abasi?
KE MÎBIETKE mme unam, nnyịn mme owo imenyene ukeme ndituak ibuot. Emi edi ubak edu nnyịn toto ke emana. Nnyịn n̄ko imenyene ifiọk ido uwem, ubieresịt ndida nnyịn usụn̄ ke se inende ye se ikwan̄ade. Kpukpru nnyịn itiene ubieresịt oro ke nsio nsio usụn̄, ndien ke ndinam ntre, ediwak owo ẹse abasi m̀mê mme abasi kaban̄a ndausụn̄.
Ke isua ikie kiet m̀mê iba oro ẹkebede, ndusụk mme ọfiọkn̄kpọ owo ererimbot ẹma ẹneni edidu eke ata ọkpọsọn̄ Abasi ye Andibot. Ke 1844, Karl Marx ama ọdọhọ ete ke ido ukpono edi “ndotndot ibọk ọnọ mme owo.” Nte ini akade, Charles Darwin ama ada ukpepn̄kpọ edito ke unam mforo owo edi. Ekem edinam ukpụhọde Bolshevik ama edi. Ke Edem Usiahautịn Europe unana edinịm edidu Abasi ke akpanikọ ama akabade edi an̄wan̄wa mbet idụt, ndien ẹkedọhọ ẹte ke ido ukpono eyebe efep ye emana eke 1917. Edi mbon oro mînịmke edidu Abasi do ikekemeke ndikpụhọde usụn̄ nte ẹnamde owo. Emi owụt idem ke edifiak ndi emi ido ukpono afiakde edi ke Edem Usiahautịn Europe kemi.
Nte ededi, nte Bible ọdọhọde. ediwak se “ẹkotde abasi [ẹdu] ke enyọn̄ ye ke isọn̄, nte mme abasi ye mbọn̄ ẹwakde kemi.” (1 Corinth 8:5) Ke ediwak emana ubonowo omokpono ata ediwak abasi. Mme abasi mbun̄wụm, eke ima, eke ekọn̄, ye eke mmịn ye uyom uyom usọrọ ẹdu. Ke ido ukpono Hindu ikpọn̄, mme abasi ẹdu ke ediwak miliọn.
Mme adiana ita abasi ẹma ẹyọhọ Babylon, Assyria, ye Egypt, ọkọrọ ye ke mme idụt Buddha. Christendom n̄ko enyene “edisana” Abasi-Ita-ke-Kiet esiemmọ. Islam, ke esịnde Abasi-Ita-ke-Kiet, inyeneke “abasi efen ke mîbọhọke Allah.” Akande oro, idem mmọ oro ẹsakde ekikere ata ọkpọsọn̄ Abasi oro enyịn mîkwe, ẹnyene mme abasi idemmọ. Ke uwụtn̄kpọ, ke Philippi 3:19, Bible etịn̄ aban̄a mme owo oro afia ubịne inyene obụkidem omụmde ete: “Idịbi mmọ edi abasi mmọ.”
N̄wakn̄kan owo ẹtuak ibuot ẹnọ abasi m̀mê mme abasi idụt m̀mê n̄kaowo oro mmọ ẹmanade ẹdidụk. Emi edemede mme mbụme. Ndi kpukpru orụk utuakibuot ẹda ẹsịm ukem itie—nte mme usụn̄ oro ẹdade ẹsịm etịn̄e obot? Mîdịghe ndi ediwak ndedịbe usụn̄ ido ukpono ẹda ẹsịm afanikọn̄—nte mme afan̄ oro ẹdade ẹsịm ata editụn̄ọ ebeden̄? Nte ediwak nnennen usụn̄ ẹdu ndituak ibuot m̀mê kiet kpọt odu? Nte ediwak abasi oro ẹdotde itoro ẹdu mîdịghe nte Ata Ọkpọsọn̄ Abasi kiet kpọt oro odotde ndibọ san̄asan̄a ukpono ye utuakibuot odu?
Ntọn̄ọ Mme Nsunsu Abasi
Mme mbụme enyọn̄ ẹmi ẹyom ndụn̄ọde ntịn̄enyịn nnyịn. Ntak-a? Koro mbịghi n̄kan n̄wed ido ukpono oro ẹwetde, kpa Bible, obụk nte nsunsu abasi, ke anamde n̄kpọ ebe ke urụkikọt, akatapde akpa ete ye eka nnyịn esịn ke usụn̄ uwem afanikọn̄. Nnyịn ke isobo mme mfụhọ mfụhọ utịp edinam esie tutu usen mfịn emi. (Genesis 3:1-13, 16-19; Psalm 51:5) Jesus, “Eyen Abasi,” ama etịn̄ aban̄a ọsọn̄ ibuot abasi oro nte “ọbọn̄ ererimbot emi.” Kiet ke otu mme apostle Jesus okokot enye “abasi eyo emi.” (John 1:34; 12:31; 16:11; 2 Corinth 4:4) Ke Ediyarade ibuot 12, ufan̄ikọ 9, ẹtịn̄ ẹban̄a enye nte “akani urụkikọt oro ẹkotde enye ẹte, andidori ikọt Abasi ikọ ye Satan, andibian̄a ofụri ererimbot.” Ukara ererimbot eke nsunsu ido ukpono esịne ke ubọk Satan.
Satan edi akwa abian̄a abian̄a. (1 Timothy 2:14) Enye ada ndammana udọn̄ owo ndituak ibuot ke ndimenede ediwak ndem ke enyọn̄—spirit mme eteete, ndisọi mbiet, mbiet ndisana owo, Ndisana Mary. Enye akam esịn udọn̄ ọnọ edituak ibuot nnọ mme abasi ẹdide owo, utọ nte n̄kpọsọn̄ mme andikara, ikpọ etubom ekọn̄ oro ẹkande, ye nta mbon ndise senima ye mbon mbre mbuba. (Utom 12:21-23) Nnyịn iyenam ọfọn ndidu ke ukpeme, ibierede ndiyom nnyụn̄ ntuak ibuot nnọ ata Abasi kierakiet, emi ke akpanikọ “mîyomke usụn̄ ye baba nnyịn owo kiet.”—Utom 17:27.
Anie, ndien, edi anana-mbiet Abasi oro nnyịn ikpatuakde ibuot inọ? Ke n̄kpọ nte isua 3,000 ẹmi ẹkebede, andiwet psalm eke Bible ama etịn̄ aban̄a enye nte “Ata Edikon̄, . . . Ata ọkpọsọn̄ . . . ; Abasi mi, nyebuọt idemmi ye enye,” onyụn̄ okot enye ye akwa enyịn̄ esie—”Jehovah.” (Psalm 91:1, 2) Ke mbemiso, Moses ama etịn̄ aban̄a enye ete: “Jehovah Abasi nnyịn edi Jehovah kiet.” (Deuteronomy 6:4) Ndien prọfet Isaiah ama okot oto Abasi ke idemesie nte ọdọhọde ete: “Ami ndi Jehovah; enyịn̄ mi edi oro: ndinyụn̄ nnọhọ owo efen ubọn̄ mi, nnọhọ ndisọi mbiet itoro mi.”—Isaiah 42:8.
Jehovah Abasi aduak ndimen kpukpru esuene oro Satan, nsunsu abasi odoride enyịn̄ esie mfep. Enye ama anam owụt nte edinamde emi ke isua 1513 M.E.N. (B.C.E.), ke ini enye akadade prọfet esie Moses ndifak ikọt esie Israel nsio ke ufịk mbon Egypt. Ke idaha oro, Abasi akabuan enyịn̄ esie Jehovah ye mme ikọ ẹmi: “Ami ndudu emi ndudu..” (Exodus 3:14, 15) Enye ama owụt Pharaoh Egypt unen esie, edi akpa kan̄a enye ama ọdọhọ idiọk andikara oro ete: “Edi emi ekesịn mi nnịm fi, man n̄wụt fi odudu mi; man ẹnyụn̄ ẹkwọrọ enyịn̄ mi ke ofụri ererimbot.”—Exodus 9:16.
Idaha emi edi ukem mfịn. Ukem nte Pharaoh eset, abasi ererimbot emi, Satan, ọsọn̄ ibuot ye Jehovah Abasi ndien ke n̄kari ke an̄wana ekọn̄ eke spirit ye mbon oro ẹmade edinen ido ye akpanikọ. (Ephesus 6:11, 12, 18) Inikiet efen, Abasi amaduak ndikpono enyịn̄ esie ke iso ubiọn̄ọ otode Satan. Nte ededi, mbemiso owụtde odudu esie ke ndisobo Satan ye kpukpru utom esie, Jehovah omosio mme andituak ibuot nnọ enye ọdọn̄ nditan̄a enyịn̄ Esie ke ofụri isọn̄. Editie ntiense nnọ enyịn̄ esie emi edi akpan ikpehe ke utuakibuot akpanikọ.
Nte odotde, Abasi ke idemesie ama ọdọhọ ete ke mme andituak ibuot ẹmi ẹdidi ntiense imọ, kpa Mme Ntiense Jehovah, “mbot mbio ẹmi nnọ idemmi; mmọ ẹyebụk itoro mi.” (Isaiah 43:10-12, 21) Didie ke mmọ ẹbụk itoro Jehovah? Mmọ ẹkwọrọ ẹnyụn̄ ẹkpep mme owo n̄kpọ an̄wan̄wa ye ke ufọk ke ufọk, ẹtan̄ade eti mbụk nte ke Obio Ubọn̄ Jehovah, oro Eyen esie, Jesus Christ, akarade, eyeda nsinsi edidiọn̄ ọsọk okopitem ubonowo ke isọn̄ emi. Ntem, mmọ ẹtuak ibuot ẹnọ Abasi “idopke uyo,” nte mme ata Christian ẹkenamde ke akpa isua ikie. (Utom 5:42; 20:20, 21) Nte mmọ ẹmedara edidiọn̄ Abasi ke ndinam emi? Mme page oro ẹtienede ẹyebọrọ.