Mmanie Ẹdibọhọ “Ini Ukụt”?
“Kpukpru owo eke ẹsemede ẹkot enyịn̄ Jehovah ẹyebọhọ.”—JOEL 2:32.
1. Nte ekemde ye Daniel ye Malachi, nso ke ẹda ẹdiọn̄ọ mbon oro ẹdude ke udịm ndibọ ediyan̄a ke “ini ukụt” oro edide?
KE ESEDE ebe osịm usen nnyịn, prọfet Daniel ama ewet ete: “Ini oro eyedi ini ukụt emi orụk esie akanam mîdụhe toto nte idụt okodu, tutu osịm ini oro: ndien ke ini oro orụk fo eyebọhọ, kpukpru mmọemi ẹwetde ẹsịn ke n̄wed oro.” (Daniel 12:1) Ke akpanikọ emi edi ikọ ndọn̄esịt! Jehovah eyeti ikọt esie oro enye onyịmede, kpa nte Malachi 3:16 n̄ko ọdọhọde ete: “Ndien mme abak Jehovah ẹneme kiet ye kiet: ndien Jehovah akpan̄ utọn̄, onyụn̄ okop, mmọ ẹnyụn̄ ẹwet n̄wed editi ke iso esie ẹnọ mme abak Jehovah ye mme ekere enyịn̄ esie.”
2. Nso idi mme utịp ẹtode edikere mban̄a enyịn̄ Jehovah?
2 Ndikere mban̄a enyịn̄ Jehovah ada okosịm nnennen ifiọk aban̄ade enye, Christ esie, ye kpukpru ikpọ uduak esie kaban̄a Obio Ubọn̄. Ntem, ikọt esie ẹkpep ndikpono enye, ndinyene ufan ufan itie ebuana oro ẹyakde idem ẹnọ enye, owo ndinyụn̄ mma enye ‘ke ofụri esịt ye ofụri ifiọk ye ofụri odudu.’ (Mark 12:33; Ediyarade 4:10b) Jehovah ama anam eti ndutịm, ebe ke uwa Jesus Christ, ọnọ mbon nsụhọdeidem eke isọn̄ ndinyene nsinsi uwem. Ntre, mmọemi ye mbuọtidem ẹkeme nditịn̄ mme ikọ udịm mbon heaven oro ẹketorode Abasi ke ini Jesus akamanade, ẹdọhọde ẹte: “Ubọn̄ enyene Abasi ke ata enyọn̄. Emem onyụn̄ odu ke isọn̄ ke otu owo ẹmi Enye enende iso ye mmọ.—Luke 2:14.
3. Mbemiso emem ekemede ndidu ke isọn̄ emi, nso edinam Jehovah enyene ndida itie?
3 Emem oro akam ekpere akan nte ata ediwak owo ẹkerede. Edi ubiereikpe Jehovah ndisobo idiọk ererimbot emi ana ebemiso edi. Zephaniah, prọfet esie ọdọhọ ete: “Akwa usen Jehovah emekpere, emekpere, eyenyụn̄ ọsọp etieti.” Nso utọ usen edi oro? Prọfesi oro akaiso ete: “Uyo usen Jehovah; do ke owo uko atua idiọk idiọk. Usen ifụtesịt edi usen oro: usen ukụt ye nnanenyịn, usen n̄wụre ye nsobo, usen ekịm ye okoneyo, usen obubịt enyọn̄ ye ata ekịm, usen ukorowo ye n̄kpo ekọn̄ eke ẹn̄wanade ye mme obio ye mme obio ibibene ye mme edikọn̄ tower. Ndien nyeda ukụt ntiene owo, ndien mmọ ẹyesan̄a nte nnan, koro mmọ ẹduede Jehovah.”—Zephaniah 1:14-17; se n̄ko Habakkuk 2:3; 3:1-6, 16-19.
4. Mmanie mfịn ẹyere ikot ndifiọk nnyụn̄ nnam n̄kpọ Abasi?
4 Ye idatesịt, ediwak miliọn owo mfịn ke ẹyere ikot ndidiọn̄ọ nnyụn̄ nnam n̄kpọ Abasi. Ye mme Christian oro ẹyetde aran, ẹmi ẹdade ẹdisịn ke obufa ediomi, ẹketịn̄ ke prọfesi ẹte: “Kpukpru mmọ, n̄kpri ye ikpọ, ẹyefiọk mi, Jehovah ọdọhọ.” (Jeremiah 31:34) Mmọemi ẹmeda usụn̄ ke utom unọ ikọ ntiense eyomfịn. Ndien idahaemi nte ediwak ke otu nsụhọ oro ẹyetde aran ẹkụrede utom mmọ eke isọn̄, “akwa otuowo” eke “mme erọn̄ en̄wen” ẹmewọrọ ẹdi ‘ndinam edisana utom nnọ Abasi uwemeyo ye okoneyo’ ke mbiet ndutịm temple esie. (Ediyarade 7:9, 15; John 10:16) Nte afo edi kiet emi adarade anana-mbiet ifetutom emi?
Nte ‘Se Ẹyomde’ Ẹdụkde Ẹdi
5, 6. Mbemiso ẹnyen̄ede kpukpru mme idụt ke nsobo, nso utom edinyan̄a ada itie?
5 Ẹyak nnyịn iwọn̄ọde ika Haggai 2:7, ke ebiet emi Jehovah eketịn̄de prọfesi aban̄a ufọk utuakibuot esie eke spirit. Enye ọdọhọ ete: “Nyenyụn̄ nnyen̄e kpukpru mme idụt, ndien se mme idụt ẹyomde ẹyedi, ndien nyesịn ubọn̄ ke ufọk emi nyọhọ.” Mme prọfesi Bible ẹwụt ẹte ke ‘edinyen̄e mme idụt’ ada aban̄a ubiereikpe oro Jehovah ebierede odori mme idụt ke idem. (Nahum 1:5, 6; Ediyarade 6:12-17) Ntre, edinam Jehovah oro ẹkebemde iso ẹtịn̄ ẹban̄a ke Haggai 2:7 edisịm utịt ke edinyen̄e mme idụt mmen mfep—ẹsobo ẹfep. Edi nso kaban̄a “se mme idụt ẹyomde”? Nte mmọ ẹnyene nditie mbet akpatre edinyen̄e oro akamade nsobo do nditan̄ mmọ ndụk ndi? Ọsọsọn̄ ndidi ntre.
6 Joel 2:32 ọdọhọ ete ke “kpukpru owo eke ẹsemede ẹkot enyịn̄ Jehovah ẹyebọhọ: ndien mmọ eke ẹbọhọde ẹyedu ke obot Zion ye ke Jerusalem, kpa nte Jehovah ọkọdọhọde, ye ke otu mmọ eke ẹsụkde ẹmi Jehovah okotde.” Jehovah odụri mmọ osion̄o, ndien mmọ ẹkot enyịn̄ esie ye mbuọtidem ke uwa Jesus mbemiso akpatre edinyen̄e oro ke akwa ukụt. (Men John 6:44; Utom 2:38, 39 domo.) Ye inemesịt, ọsọn̄ọurua akwa otuowo, emi ibat mmọ idahaemi awakde akan miliọn inan̄, ‘ẹdụk ẹdi’ ufọk utuakibuot Jehovah ke ẹdoride enyịn ẹban̄a ‘enye ndinyen̄e kpukpru mme idụt’ ke Armageddon.—Ediyarade 7:9, 10, 14.
7. Nso ibuana ke ‘edikot enyịn̄ Jehovah’?
7 Didie ke mme andibọhọ ẹmi ẹkot enyịn̄ Jehovah? James 4:8 ọnọ nnyịn se inamde ẹdiọn̄ọ, ọdọhọde ete: “Ẹsan̄a ẹkpere Abasi, ndien enye eyesan̄a ekpere mbufo. Ẹyet ubọk mbufo ẹsana, mbufo mme anamidiọk; ẹnyụn̄ ẹnam esịt mbufo ẹsana, mbon esịt iba.” Ukem nte nsụhọ oro ẹyetde aran ẹmi ẹdade iso, ana mbon oro ẹdọride enyịn ndidi eke akwa otuowo eke mme andibọhọ Armageddon ẹnam n̄kpọ ọniọn̄ ọniọn̄. Edieke afo odoride enyịn ndibọbọ, ana afo ọn̄wọn̄ mmọn̄ ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ oto Ikọ Jehovah oro ẹnamde asana onyụn̄ ada ndinen edumbet esie esịn ke edinam ke uwem fo. Ana afo anam ubiere ndiyak uwem fo nnọ Jehovah, ayararede emi ebe ke mmọn̄ baptism. Afo ndikot enyịn̄ Jehovah ke mbuọtidem n̄ko esịne edinọ ikọ ntiense mban̄a enye. Ntem, ke N̄wed Mbon Rome ibuot 10, ufan̄ikọ 9 ye 10, Paul ewet ete: “Edieke afo adade inua fo onyịme ete Jesus edi Ọbọn̄, onyụn̄ onịmde ke akpanikọ ke esịt fo ete, Abasi akanam Enye eset ke n̄kpa, eyebọhọ: koro owo ada esịt onịm ke akpanikọ enyene edinen ido; onyụn̄ ada inua onyịme [“anam an̄wan̄wa uyarade,” NW] enyene edinyan̄a.” Ekem ke Ro 10 ufan̄ikọ 13, apostle oro okot oto prọfesi Joel, ọsọn̄ọde etịn̄ ete ke “owo ekededi eke edisemede okot enyịn̄ Jehovah eyebọhọ.”
‘Ẹyom, Ẹyom, Ẹyom’
8. (a) Nte ekemde ye prọfet Zephaniah, nso ke Jehovah oyom kaban̄a edinyan̄a? (b) Nso ntọt ke ikọ oro “m̀mê” ke Zephaniah 2:3 ọnọ nnyịn?
8 Ke iwọn̄ọrede ika n̄wed Zephaniah eke Bible, ibuot 2, ufan̄ikọ 2 ye 3, nnyịn ikot mme n̄kpọ oro Jehovah oyomde kaban̄a edinyan̄a ite: “Ke ikan̄ iyetesịt Jehovah mîka isịmke kan̄a mbufo. Mbufo kpukpru sụn̄sụn̄ mbio isọn̄ ẹmi ẹnamde ikpe esie, ẹyom Jehovah; mbufo ẹyom edinen ido, ẹyom sụn̄sụn̄ ido: m̀mê mbufo ẹyedịbe ke usen iyatesịt Jehovah.” Tịmfiọk ikọ oro “m̀mê.” Emi idịghe n̄kpọ oro ẹdọhọde ke ẹma ẹkenyan̄a ini kiet, ẹnyan̄a kpukpru ini. Nnyịn ndidịbe ke usen oro ọkọn̄ọ ke nnyịn ndikaiso nnam n̄kpọ mbita ẹmi. Ana nnyịn iyom Jehovah, iyom edinen ido esie, inyụn̄ iyom sụn̄sụn̄ ido.
9. Didie ke ẹnọ mbon oro ẹyomde sụn̄sụn̄ ido utịp?
9 Ke akpanikọ, utịp ediyom sụn̄sụn̄ ido edi utịben̄kpọ! Ke Paslm 37, ufan̄ikọ 9 osịm 11, nnyịn ikot ite: “Mmọ eke ẹbetde Jehovah ẹyeda isọn̄ ẹnyene. Koro osụk esisịt idiọkowo ididụhe . . . Edi mbon nsụkidem ẹyeda isọn̄ ẹnyene; ediwak emem eyenyụn̄ enem mmọ esịt.” Ndien nso kaban̄a ediyom edinen ido? Ps 37 Ufan̄ikọ 29 ọdọhọ ete: “Nti owo ẹyeda isọn̄ ẹnyene, ẹnyụn̄ ẹdụn̄ ke esịt ke nsinsi.” Amaedi ediyom Jehovah, Ps 37 ufan̄ikọ 39 ye 40 ẹsian nnyịn ẹte: “Edi Jehovah anyan̄a nti owo: enye edi odudu mmọ ke ini ukụt. Jehovah omonyụn̄ ọbọ mmọ ubọk, onyụn̄ anam mmọ ẹbọhọ: enye eyenam mmọ ẹbọhọ mme idiọkowo, eyenyụn̄ anyan̄a mmọ, koro mmọ ẹbuọtde idemmọ ye enye.”
10. Mmanie ke ẹtịm ẹdiọn̄ọ ke mmọ ndisịn ndiyom Jehovah ye sụn̄sụn̄ ido?
10 Mme n̄ka ido ukpono Christendom ẹmekpu ndiyom Jehovah. Mme ọkwọrọ ederi mmọ ẹkam ẹkan̄ ọsọn̄urua enyịn̄ esie, ke usọn̄enyịn ẹsiode enye ẹfep ke mme edikabade Bible mmọ. Mmọ ẹmek ndituak ibuot nnọ anana-enyịn̄ Ọbọn̄ m̀mê Abasi ẹnyụn̄ ẹkpono Abasi-Ita-ke-Kiet eke mme okpono ndem. Akande oro, Christendom iyomke edinen ido. Ediwak ikọt esie ẹnyịme mîdịghe ẹsịn udọn̄ ẹnọ usụn̄uwem nnam-se-mmade. Utu ke ndiyom sụn̄sụn̄ ido nte Jesus okoyomde, mmọ ẹdu uwem n̄wụtidem, ke uwụtn̄kpọ ke television, kaban̄a inyene ndien ke ediwak ini, ẹsidu oburobụt uwem. Mme ọkwọrọ ederi ẹdia ke idem otuerọn̄ mmọ. Ke mme ikọ eke James 5:5, mmọ “edu uwem, ẹdia nti n̄kpọ ke isọn̄, ẹnyụn̄ ẹbịne mbre.” Nte usen Jehovah asan̄ade ekpere, mmọ ke akpanikọ ẹyekụt ẹte ke ikọ eke odudu spirit emi etịn̄ aban̄a mmimọ: “Inyene ididoroke ke usen iyatesịt.”—Mme N̄ke 11:4.
11. Anie edi owo eke edide ata abiatibet, ndien didie ke enye enyene akwa ubiomikpe iyịp?
11 Ke akpa isua ikie E.N., nte apostle Paul etịn̄de ke ọyọhọ n̄wed esie iba oro ekewetde ọnọ ẹsọk mbon Thessalonica, ndusụk Christian ẹma ẹkop nduaidem, ẹkerede ẹte ke usen Jehovah ama ososịm mmimọ ke ini oro. Edi Paul ama ọnọ ntọt ete ke akwa mfiakedem enyene ndibem iso ndi, ndien “owo eke edide ata abiatibet” ayarade idem. (2 Thessalonica 2:1-3) Idahaemi, ke ọyọhọ isua ikie-20 emi, nnyịn imekeme ndikụt adan̄a nte mfiakedem oro atarade ye adan̄a nte mme ọkwọrọ ederi Christendom ẹdide mme abiatibet ke iso Abasi. Ke mme akpatre usen emi toto ke 1914, mme ọkwọrọ ederi ẹmenyene akwa ubiomikpe iyịp ke ndinọ ‘edida n̄kpọ ufụn̄isọn̄ ndom ofụt ibetedem.’ (Joel 3:10) Mmọ n̄ko ẹmeka iso ndikpep nsunsu ukpepn̄kpọ, utọ nte owo ndinyene ukpọn̄ oro mîkemeke ndikpa, purgatory, ndutụhọ hell ikan̄, unịm nseknditọ baptism, Abasi-Ita-ke-Kiet, ye mme n̄kpọ ntre. M̀mọ̀n̄ ke mmọ ẹdida ke ini Jehovah edinọde ubiereikpe esie? Mme N̄ke 19:5 ọdọhọ ete: “Etịn̄ nsu idibọhọke.”
12. (a) Nso idi “enyọn̄” ye “isọn̄” eke owo ẹmi ẹdisobode ẹfep? (b) Nso ke nnyịn ikpep ito nsobo idiọk ererimbot emi edide?
12 Ke 2 Peter 3:10, nnyịn ikot ite: “Usen Ọbọn̄ [“Jehovah,” NW] edibuat nte inọ; ke usen oro ikpaenyọn̄ eyebe efep ye akamba uyom, se ẹdade ẹbot ererimbot ẹyenyụn̄ ẹtara ke ọkpọsọn̄ ufiop, ndien isọn̄ ye kpukpru utom eke ẹnamde ke esịt ẹyeta ikan̄ ẹbiara [“ẹyeyarade,” NW].” Ẹyekpọri idiọk ukara oro atarade ofụk ubonowo nte heaven, adianade ye kpukpru n̄kpọ oro ẹnamde oburobụt n̄kaowo mfịn ẹfep ke isọn̄ Abasi emi. Mme andidom ye mme andinyam n̄kpọekọn̄ usennsobo, mbon abian̄a, mbubịk mbubịk mbon ido ukpono ye mme ọkwọrọ ederi mmọ, mme esịn nsọk nnọ mbiara ido uwem, afai, ye ubiatibet—kpukpru mmọ ididụhe aba. Mmọ ẹyetara ke iyatesịt Jehovah. Edi ke 2Pe 3:ufan̄ikọ 11 ye 12, Peter adian ntọt emi ọnọ mme Christian ete: “Sia kpukpru n̄kpọ ẹmi ẹdibiarade ntem, nso orụk owo ke mbufo ẹkpedi ke edisana ido ye ke uten̄e Abasi? mbufo ẹmi ẹtiede ẹbet ẹnyụn̄ ẹsọn̄ọde ẹyom edidi Usen Abasi.”
Michael Ọwọrọ Aka Ndinam N̄kpọ!
13, 14. Anie edi akwa Andiwụt unen itie edikara Jehovah, ndien didie ke enye esịn ifịk ọtọn̄ọde ke 1914?
13 Owo ekededi edisan̄a didie ọbọhọ ke “ini ukụt” Jehovah oro? Isụn̄utom Abasi ndinọ ubọhọ edi akwa angel Michael, emi enyịn̄ esie ọwọrọde “Anie Etie Nte Abasi?” Nte odotde, ndien, enye edi Enyeemi owụtde unen itie edikara Jehovah, owụtde Jehovah nte Abasi akpanikọ ye nnennen Ọbọn̄ Andikara ekondo.
14 Nso n̄wọrọnda n̄kọntịbe ke Ediyarade ibuot 12, ufan̄ikọ 7 osịm 17, etịn̄ ntem aban̄a “usen Ọbọn̄” ọtọn̄ọde ke 1914! (Ediyarade 1:10) Michael, akwa angel omosio ọsọn̄ibuot Satan efep ke heaven oduọk ke isọn̄. Ekem, nte ẹnamde an̄wan̄a ke Ediyarade ibuot 19, ufan̄ikọ 11 osịm 16, enyeemi ẹkotde “Anam Akpanikọ ye Ata Akpanikọ” “edịghi obube udịghi wine ikan̄ ikan̄ iyatesịt Abasi Andikara kpukpru n̄kpọ.” Ẹkot okopodudu an̄wanaekọn̄ eke heaven emi “Edidem Ndidem Ye Ọbọn̄ Mbọn̄.” Ke akpatre, Ediyarade ibuot 20, ufan̄ikọ 1 ye 2, ẹtịn̄ ẹban̄a akwa angel emi esịnde Satan ke editụn̄ọ ukpe onyụn̄ esịri abaha enye do ke tọsịn isua. Nte an̄wan̄ade, kpukpru itien̄wed ẹmi ẹnyan ubọk ẹwụt enyeemi edide Andiwụt unen itie edikara Jehovah, kpa Ọbọn̄ Jesus Christ, emi Jehovah okodoride ke ubọn̄ ubọn̄ ebekpo esie eke heaven ke 1914.
15. Ke nso akpan usụn̄ ke Michael ‘adaha ada’ ke mîbịghike?
15 Michael ke “ada,” nte ẹwetde ke Daniel 12:1, ke ibuot ikọt Jehovah toto nte ẹkenịm enye nte Edidem ke 1914. Edi ibịghike Michael “eyedaha ada” ke san̄asan̄a usụn̄ifiọk—nte Isụn̄utom Jehovah ke ndisio kpukpru idiọkido mfep ke isọn̄ ye nte Andinyan̄a n̄ka ikọt Abasi ofụri ererimbot. Ikọ Jesus ke Matthew 24:21, 22 owụt nte “ini ukụt” oro edikponde iketre ete: “Ke ini oro akwa ukụt eyedu, orụk eke akanam mîdụhe toto ke editọn̄ọ ererimbot tutu osịm emi, eke mîdinyụn̄ idụhe aba. Ndien ke mîkpesịbeke mme usen oro ẹmụhọ, baba owo kiet ikpọbọhọke; edi kaban̄a ndimek ikọt Abasi ẹyesịbe mme usen oro ẹmụhọ.”
16. Nso utọ owo ke ẹdinyan̄a ke akwa ukụt?
16 Nnyịn ikpokop inemesịt didie ntem nte ke ẹyenyan̄a ndusụk owo ke ini oro! Baba, idịghe nte ọsọn̄ibuot mme Jew ẹmi ẹkemụmde ke Jerusalem ke 70 E.N., emi ẹkemụmde ndusụk mmọ nte ifụn ẹka Rome. Utu ke oro, mbon oro ẹbọhọde ke “utịt ini” ẹditie nte esop Christian oro ẹma ẹkefefehe ẹwọn̄ọ ke Jerusalem ke ẹma ẹketọn̄ọ ndinam akpatre nna n̄kanade. Mmọ ẹdidi ikọt Abasi, kpa ediwak miliọn̄ akwa otuowo ẹdianade ye nsụhọ ekededi ẹmi ẹdisụk ẹsụhọde ke isọn̄. (Daniel 12:4) Akwa otuowo ẹmi “[ẹto] ke akwa ukụt ẹn̄wọn̄ọ.” Ntak-a? Koro “[mmọ] ẹyetde ọfọn̄idem mmọ ẹnam afia ke iyịp Eyenerọn̄.” Mmọ ẹwụt mbuọtidem ke odudu iyịp ufak oro Jesus ọkọduọkde ẹnyụn̄ ẹwụt mbuọtidem oro ebe ke ndinam n̄kpọ Abasi ke edinam akpanikọ. Idem idahaemi, Jehovah, kpa “Enyeemi etiede ke ebekpo,” eyetat ataya ukpeme esie ofụk mmọ, ke adan̄aemi Eyenerọn̄, Jesus Christ, ekpemede onyụn̄ adade mmọ aka ke idịm mmọn̄ uwem.—Ediyarade 7:14, 15.
17. Didie ke ẹsịn udọn̄ ẹnọ akwa otuowo akpan akpan ndinam n̄kpọ man ẹkpedi se ẹdịpde ke usen ukụt oro edide?
17 Ke ndiyom Jehovah, edinen ido, ye sụn̄sụn̄ ido, inaha ediwak miliọn akwa otuowo ẹmi ẹyak akpa ima oro mmọ ẹkenyenede ẹnọ akpanikọ ebịt! Edieke afo edide kiet ke otu mbon mbieterọn̄ ẹmi, nso ke ana afo anam? Nte ẹwetde ke N̄wed Mbon Colossae ibuot 3, ufan̄ikọ 5 osịm 14, ana afo osio “akani owo ye utom esie [ọ]duọk” ofụri ofụri. Ke oyomde un̄wam Abasi, domo ‘ndisịne obufa owo, emi ọkọn̄ọde ke nnennen ifiọk.’ Ke sụn̄sụn̄ ido, kọri nnyụn̄ nen̄ede sịn ifịk ke nditoro Jehovah ye ke ndinam mbon en̄wen ẹdiọn̄ọ ẹban̄a ikpọ uduak esie. Ke ntem, ẹkeme ndidịp fi ke “ini ukụt,” kpa usen “ikan̄ ikan̄ iyatesịt Jehovah.”
18, 19. Ke nso usụn̄ ke ime edi akpan n̄kpọ kaban̄a edinyan̄a?
18 Usen oro emekpere! Enye ke asan̄a usọp usọp ebịne nnyịn. Editan̄ mbon oro ẹnamde akwa otuowo mbok amakaiso idahaemi ke n̄kpọ nte isua 57. Ediwak ke otu mmọemi ẹma ẹkpan̄a ke ẹnyụn̄ ẹbet edinam mmọ ẹset ke n̄kpa. Edi ẹn̄wọn̄ọ ẹnọ nnyịn ke prọfesi Ediyarade ẹte ke nte otu akwa otuowo ẹyeto ke akwa ukụt ẹn̄wọn̄ọ nte ntọn̄ọ n̄ka “obufa isọn̄.” (Ediyarade 21:1) Nte afo eyedu do? Oro ekeme ndidi ntre, koro Jesus ọkọdọhọde ke Matthew 24:13 ete: “Ẹyenyan̄a owo eke edimede ime tutu osịm akpatre.”
19 Mfịghe ẹmi ikọt Jehovah ẹsobode ke akani editịm n̄kpọ emi ẹkeme ndikaiso n̄kọri. Ndien ke ini akama-mfụhọ akwa ukụt ọtọn̄ọde, afo emekeme ndisobo mme nsọn̄ọn̄kpọ. Edi sịk kpere Jehovah ye esop esie. Du ke edidemede! “Jehovah ọdọhọ, ete, Mbufo ẹbet ndien, tutu osịm ke usen eke ndidahade ke enyọn̄ nda mbụme. Koro mmaduak ndisop mme idụt, nnyụn̄ mbon mme obio ndidem, man n̄n̄wan̄a mmọ ifụtesịt mi ke idem, ofụri ikan̄ iyatesịt mi: koro ofụri ererimbot eyeta ikan̄ ufụp mi.”—Zephaniah 3:8.
20. Nte utịt “ini ukụt” ekperede akan nte akanam edide, nso ke ana nnyịn inam?
20 Kaban̄a ukpeme ye nsịnudọn̄ nnyịn, Jehovah ke mfọnido ọmọnọ ikọt esie “edisana usem,” emi esịnede akwa etop aban̄ade Obio Ubọn̄ esie oro edide, “man kpukpru mmọ ẹkot enyịn̄ Jehovah, man ẹnam n̄kpọ ẹnọ enye ke afara kiet.” (Zephaniah 3:9, NW) Nte utịt “ini ukụt” emi ọsọpde asan̄a ekpere akan nte akanam edide, nnyịn ikpakam inam n̄kpọ ye ifịk, in̄wamde mbon efen ‘ndikot enyịn̄ Jehovah’ kaban̄a edinyan̄a.
Nte Afo Emeti?
◻ Ewe edinam Jehovah edidi mbemiso ẹdade emem ẹdi ke isọn̄?
◻ Nte ekemde ye Joel, nso ke ana owo anam man ọbọhọ?
◻ Nte ekemde ye Zephaniah, didie ke mbon nsụhọdeidem ẹkeme ndinyene ukpeme mbọhọ ikan̄ ikan̄ iyatesịt Jehovah?
◻ Anie edi “owo eke edide ata abiatibet,” ndien didie ke enye enyene ubiomikpe iyịp?
◻ Ime edi akpan n̄kpọ adan̄a didie ke se iban̄ade edinyan̄a?