Mboho Unọ Idem Inemesịt—Dara Mme Ufọn, Fep Mme N̄kpọ Etabi

“Baba n̄kpọ kiet ifọnke ye owo, ikan [owo] ndidia n̄kpọ, nnyụn̄ n̄n̄wọn̄, nnyụn̄ nnam ukpọn̄ esie adia se ifọnde ke utom esiemmọ.”—ECCLESIASTES 2:24.

1. Ke mme usụn̄ ewe ke ukpeme Abasi an̄wam ikọt esie kaban̄a unọ idem inemesịt?

UKPEME Jehovah ada ekese ufọn ọsọk mme asan̄autom esie. Nnyịn imekeme ndikụt emi ke ikpehe unọ idem inemesịt. Ndausụn̄ esie an̄wam mme Christian ẹfep ndinam n̄kpọ mbe ubọk ke mme idaha ekededi. Ndusụk mbon ido ukpono, ẹmi ẹsọn̄ọde ẹyịre ke usịnen̄kpọ ye eduuwem, ẹse se ikperede ndidi kpukpru orụk inemesịt nte idiọkn̄kpọ. Ke n̄kan̄ eken, n̄wakn̄kan owo ẹbịne inemesịt idem ekpedi oro atuaha ye mme ibet ye mme edumbet Jehovah.—Rome 1:24-27; 13:13, 14; Ephesus 4:17-19.

2. Nso ikọnọ ntọn̄ọ uyarade ke ekikere Abasi kaban̄a unọ idem inemesịt?

² Nte ededi, nso kaban̄a ikọt Abasi? Ediwak owo oro ẹtọn̄ọde-tọn̄ọ ndikpep Bible ẹdu ke n̄kpaidem ndikpep nte ke Abasi ke akpanikọ okobot mme owo ye ukeme ndidara uwem. Enye ama ọnọ akpa ete ye eka nnyịn utom ndinam—edi idịghe mfụhọ mfụhọ anana inem utom oro efekde uwem n̄wakn̄kan anana-mfọnmma owo. (Genesis 1:28-30) Kere ban̄a ediwak nti usụn̄ emi kpukpru owo ẹmi ẹdụn̄de ke paradise isọn̄ ẹdikemede ndikụt idatesịt. Kere ban̄a idara oro mmọ ẹdinyenede ke ndise mme unam obot oro mîdisịnke owo ndịk ke idem ye nsio nsio ufene oro ẹkemede ndidi ubak uwem ofụri usen! Ndien nso utọ udia ke mmọ ẹdinyene ntem ẹto “kpukpru eto eke enemde ndise ẹnyụn̄ ẹfọnde ndidia”!—Genesis 2:9; Ecclesiastes 2:24.

3-5. (a) Nso uduak ke unọ idem inemesịt ọkpọyọhọ? (b) Ntak emi nnyịn ikponịmde ke akpanikọ ite ke Abasi ikakpanke nditọ Israel ndikụt inemesịt?

³ Ke akpanikọ, ẹkeme ndise mme edinam oro nte unọ idem inemesịt, emi uduak esie ke Paradise oro edidide ukem nte eke idahaemi: ndinọ owo nduọkodudu nnyụn̄ mfiak ndemede nsọn̄idem owo nnọ n̄kaiso edinam (utom) oro on̄wụmde mfri. Ke ini unọ idem inemesịt ọyọhọde uduak emi, enye edi n̄kpọ oro enyenede ufọn. Nte oro ọwọrọ nte ke mme ata andituak ibuot ẹkeme ndinam ufan̄ odu ọnọ unọ idem inemesịt ke uwem mmọ idem kpa ye oro mîdụn̄ke kan̄a ke Paradise? Ih. Insight on the Scriptures ọdọhọ aban̄a unọ idem inemesịt ke otu ikọt Jehovah eke eset ete:

⁴ “Owo iwụtke edinam inemesịt ye mbubru nditọ Israel akamba akamba ke n̄wetnnịm n̄kpọ Bible. Edi, enye owụt ke ẹkpenyene ndise mmọ nte se idotde ye se ẹmade ke ini ẹdude ke n̄kemuyo ye mme edumbet ido ukpono eke idụt. Akpan orụk mbre inemesịt ẹkedi edibre mme ndido ikwọ, edikwọ ikwọ, edinek unek, nneme, ọkọrọ ye ndusụk mbre. Ẹma ẹda editop n̄ke ye edibụp n̄kpọsọn̄ mbụme ke akpan n̄kpọ.—Jg 14:12.”—Eboho 1, page 102.

⁵ Ke ini David akafiakde ọnyọn̄ ke ama akakan, iban mbon Hebrew ẹma ẹkama ndido ye ekọmọ ke adan̄aemi ẹbrede mbre (Hebrew, sa·chaqʹ). (1 Samuel 18:6, 7) Ikọ Hebrew oro akpan akpan ọwọrọ “sak,” ndien ndusụk edikabade ẹtịn̄ ẹban̄a “iban ẹmi ẹbrede mbre.” (Byington, Rotherham, The New English Bible) Ke adan̄aemi ẹkemende Ekebe, “David ye ofụri ufọk Israel [ẹma] ebre mbre ke iso Jehovah ke kpukpru orụk n̄kpọ.” Michal, n̄wan David, ama enyene idiọk ekikere aban̄a oro, koro enye ama afan̄a David nditiene mbuana ke edinam unọ idem inemesịt oro. (2 Samuel 6:5, 14-20) Abasi ama ebemiso etịn̄ ete ke mbon oro ediwọn̄ọde ke ntan̄mfep ke Babylon ẹyebuana ke ukem edinam idatesịt oro.—Jeremiah 30:18, 19; 31:4; men Psalm 126:2 domo.

6. Didie ke N̄wed Abasi Christian usem Greek an̄wam nnyịn ke ekikere nnyịn aban̄ade unọ idem inemesịt?

⁶ Nnyịn n̄ko ikpenyene ndiyom ndida ukem ukem ke n̄kpọ aban̄ade unọ idem inemesịt. Nte nnyịn imọfiọk, ke uwụtn̄kpọ, nte ke Jesus ikedịghe asua inem uwem? Enye ama enyene ini ọnọ udia oro ọnọde nduọkodudu, utọ nte “akamba udia” oro Levi akanamde. Ndien ke ini mme okụt idem ke edinen ẹkesụkde enye uyo ke ndikadia n̄kpọ nnyụn̄ n̄n̄wọn̄ n̄kpọ, Jesus ama esịn ekikere ye usụn̄ edinam mmọ. (Luke 5:29-31; 7:33-36) Ti, n̄ko, ete ke enye ama aka usọrọndọ onyụn̄ otịp n̄kpọ esịn ke usọrọ oro. (John 2:1-10) Jude eyeneka Jesus etịn̄ nte ke mme Christian ẹma ẹsinyene “usọrọ ima,” emi nte an̄wan̄ade edide udia emi mme ubuene ẹkekemede ndidia n̄kpọ nnyụn̄ nnyene inem inem, ebuana nduọkodudu.—Jude 12.

Mboho Unọ Idem Inemesịt ke Ini ye Itie Esie

7. Didie ke Ikọ Abasi esịn udọn̄ ọnọ edida ukem ukem kaban̄a unọ idem inemesịt?

⁷ Ecclesiastes 10:19 etịn̄ nte ọfọnde aban̄a ‘udia kaban̄a inemesịt mme anamutom ye wine oro anamde uwem enem.’ Oro itiehe nte n̄kpọ eke ẹdọhọde ke unọ idem inemesịt ke idemesie akwan̄a m̀mê ọdiọk, nte etie? Edi, kpa ukem n̄wed oro ọdọhọ ete: “Ẹmenịm ini ẹnọ kpukpru n̄kpọ . . . ini eke ẹtuade, ye ini eke ẹsakde; ini eke ẹsemede, ye ini eke ẹnekde.” (Ecclesiastes 3:1, 4) Ih, ke adan̄aemi mîbiomke edinọ idem inemesịt oro odotde ikpe, Bible ọnọ nnyịn item. Mmọemi ẹsịne item kaban̄a edinịm mboho unọ idem inemesịt ke itie esie ke se iban̄ade ini ye udomo. Enye n̄ko odụri nnyịn utọn̄ aban̄a n̄kpọ iduọ oro ẹsitịbede kpukpru ini ke ikpọ mboho unọ idem inemesịt.—2 Timothy 3:4.

8, 9. Ntak emi ini emi nnyịn idude ye utom emi Abasi ọnọde nnyịn okpotụkde unọ idem inemesịt?

⁸ Nnyịn ima ifiọk ite ke mme Jew oro ẹkefiakde ẹnyọn̄ ke Babylon—ẹmi ẹkenyenede ekese ọkpọsọn̄ utom ndinam—ẹma ẹbuana ke idara idara nduọkodudu. Edi, Jeremiah ama ebemiso etịn̄ ete ke imọ ‘iditiehe ke otu mbon nsahi oro ẹnamde mbubru m̀mê oro ẹtọn̄ọde ndidara.’ (Jeremiah 15:17) Abasi ama ọdọn̄ enye ete ọnọ etop nsobo oro akasan̄ade ekpere, ntre ikedịghe edikem ini inọ enye ndinam usọrọ.

⁹ Ẹdọn̄ mme Christian mfịn ẹte ẹtan̄a etop aban̄ade idotenyịn oro Abasi ọnọde ọkọrọ ye ubiereikpe esie oro enye ebierede ọnọ idiọk editịm n̄kpọ Satan. (Isaiah 61:1-3; Utom 17:30, 31) Uyarade ke ntre ekpenyene ndidu nte ke nnyịn iyakke unọ idem inemesịt akabade edi ọwọrọiso n̄kpọ ke uwem nnyịn. Nnyịn imekeme ndinam n̄kpọ emi an̄wan̄a ye ekpri udomo inụn̄ m̀mê n̄kpọ oro anamde udia enyene ufuọn̄. Nte afo akpan̄wan̄a n̄kpọ oro anamde udia enyene ufuọn̄ ọdọn̄ ke akamba udomo tutu enye akaha ke udia oro? Baba, ukpanamke oro. Ke n̄kemuyo ye mme ikọ Jesus ke John 4:34 ye Matthew 6:33, se itịmde ibehe nnyịn—ata udia nnyịn—ekpenyene ndidi edinam uduak Abasi. Ntre unọ idem inemesịt akabade etie nte se inamde n̄kpọ enem. Enye ekpenyene ndinọ nduọkodudu onyụn̄ edemede owo, inamke owo akpa mba m̀mê ndibe ubọk.

10. Ntak emi kpukpru nnyịn ikpafiakde idụn̄ọde udomo ini oro ibiatde ke unọ idem inemesịt?

¹⁰ Tuak da nyụn̄ kere, nte ededi: Nte n̄wakn̄kan owo isidọhọke ke ini ye ntịn̄enyịn oro mmimọ inọde unọ idem inemesịt edi ukeuke? Edieke mmọ ẹkerede ke ebeubọk, mmọ ẹkpekenam ukpụhọde. Nte emi inọhọ ekikere nte ke nnyịn owo kiet kiet ikpenyene ndituak nda nnyụn̄ ntịm n̄kere in̄wan̄în̄wan̄ mban̄a itie oro unọ idem inemesịt enen̄erede enyene ke uwem nnyịn? Nte ekeme ndidi enye amakabade sụn̄sụn̄ edi akpan ikpehe ke uwem nnyịn? Ke uwụtn̄kpọ, nte nnyịn inikiet inikiet imesikpọhọde TV ke ini ekededi oro nnyịn isịmde ufọk? Nte nnyịn imenyene ido edisio akamba ini nnịm nnọ unọ idem inemesịt kpukpru urua, utọ nte kpukpru mbubịteyo Friday m̀mê Saturday? Nte nnyịn imesikere ke imokpu edieke ini oro edide edisịm ndien nnyịn idu ke ufọk ye unana edidiomi edinam unọ idem inemesịt? Mbụme iba efen ẹdi: Ke usen oro mboho otu okụrede, nte nnyịn imesikụt nte idude ke an̄wa tutu eyo ọsọn̄ mîdịghe inam anyan isan̄ tutu eyedi se nnyịn ikpade mba, ndusụk inen̄ede ikop mmemidem nditiene mbuana ke utom ukwọrọikọ Christian m̀mê ndinam eti utom usen nnọ eteutom nnyịn? Edieke unọ idem inemesịt nnyịn ke ini ke ini, mîdịghe ke ediwak ini, enyenede utọ utịp oro, nte enye enen̄ede edi nnennen mbre oro adade ukem ukem?—Men Mme N̄ke 26:17-19 domo.

11. Ntak emi edidụn̄ọde orụk unọ idem inemesịt nnyịn odotde?

¹¹ N̄ko, eyedi n̄kpọ oro ọfọnde nnyịn ndikere mban̄a uduot edinam unọ idem inemesịt nnyịn. Nnyịn ndidi mme asan̄autom Abasi idịghe ubiọn̄ nte ke edinam unọ idem inemesịt nnyịn odot. Kere ban̄a se apostle Peter ekewetde ọnọ ẹsọk mme Christian oro ẹyetde aran: “Ini emi ama ebe ekem mbufo ndida nnam se idọn̄de mme Gentile itọn̄, kpa ini emi mbufo ẹsan̄ade ẹdu uwem ke use, ye idiọkitọn̄, ye ediyụhọ mmịn, ye otịme otịme ido, ye edin̄wọn̄ mmịn, ye obukpo edikpono ndem.” (1 Peter 4:3) Enye ikodorike mmọ ikọ, yak idọhọ, odoride nditọete esie ikọ nte ke ẹkpebe se mbon oro ẹdude ke ererimbot ẹkenamde. Edi, edidu ke edidemede edi akpan n̄kpọ ọnọ mme Christian (eke ini oro ye eke idahaemi) koro owo ekeme ndiduọ mmemmem mmemmem ndụk ke afia unọ idem inemesịt oro ọnọde unan.—1 Peter 1:2; 2:1; 4:7; 2 Peter 2:13.

Du ke Edidemede Kaban̄a Mme N̄kpọ Etabi

12. Akpa N̄wed Peter 4:3 osio nso n̄kpọ etabi owụt?

¹² Nnyịn ikpodu ke edidemede kaban̄a nso orụk n̄kpọ etabi? Ọfọn, Peter ama etịn̄ aban̄a “ediyụhọ mmịn, ye otịme otịme ido, ye edin̄wọn̄ mmịn.” Owo Germany emi edide etịn̄ ikọ mban̄a n̄kpọ ama anam an̄wan̄a ete ke mme ikọ Greek oro ẹdade “ẹtịn̄ akpan akpan ẹban̄a mboho un̄wọn̄ n̄kpọ ke usọrọ.” Akwa ekpepn̄kpọ owo Switzerland ekewet ete ke mme edinam oro ẹkedi ọsọ n̄kpọ ko ke ini oro: “Se ẹtịn̄de ẹban̄a emi ana ada aban̄a mboho otu m̀mê idem n̄ka oro ẹnịmde kpukpru ini ẹmi ẹkesinamde mme n̄kpọ o-bụt oro ẹketịn̄de ẹban̄a.”

13. Didie ke edida ọkpọsọn̄ mmịn ke mboho otu ekedi n̄kpọ etabi? (Isaiah 5:11, 12)

¹³ Ndinyene n̄kpọsọn̄ mmịn ke ikpọ mboho otu ama ọkọk afia ọnọ ediwak owo. Idịghe nte ke Bible akpan ukeuke edida mme utọ n̄kpọsọn̄ mmịn oro, koro enye ikpanke. Nte uyarade kiet kaban̄a n̄kpọ emi, Jesus ama anam wine odu ke usọrọndọ ke Cana. Ana edi edin̄wọn̄ mmịn mbeubọk ikodụhe, koro Jesus ama anam item Abasi ke ndifep ndidu ke otu mme ọn̄wọn̄ mmịn ke en̄weme. (Mme N̄ke 23:20, 21) Edi kere ban̄a akpan n̄kpọ emi: Etubom usọrọ oro ama ọdọhọ ete ke mme usọrọ eken ẹkam ẹsibemiso ẹnọ owo eti wine ‘ndien ke ini mme owo ẹma ẹkewọn̄ mmịn ẹyụhọ, ẹnọ mmọ se mîfọnke ikan.’ (John 2:10) Ntre ekedi ọsọ n̄kpọ ọnọ mme Jew ndikpa mmịn ke mme usọrọndọ ẹmi ediwak wine odude ọnọ kpukpru owo.

14. Ke mme usụn̄ ewe ke mme enyene usọrọ ẹdide Christian ẹkpese ẹban̄a n̄kpọ etabi oro n̄kpọsọn̄ mmịn ẹkemede ndikama?

¹⁴ Nte ekemde, ndusụk Christian oro ẹnyenede usọrọ ẹsimek ndinọ wine, beer, ye n̄kpọsọn̄ mmịn eken n̄kukụre edieke mmọ ẹdikemede ndinọ ọkpọkpọ edise enyịn ke se ẹnọde m̀mê se isenowo mmọ ẹn̄wọn̄de. Edieke otuowo ẹwakde ẹkan se enyene usọrọ ekemede ndise enyịn nnennen nnennen, utọ nte usọrọndọ mbon Jew oro ẹsiakde mi, n̄kpọsọn̄ mmịn ndidu awak ekem ekeme ndidi n̄kpọ etabi oro ọnọde unan. Owo ekeme ndidu emi akan̄wanade onyụn̄ akande mfịna un̄wọn̄ mmịn. Afo emekeme ndikụt nte ke ọkpọsọn̄ mmịn ndidu nnọ kpukpru owo ye unana ukpeme ekeme ndidi idomo ọnọ enye ndin̄wọn̄ mbeubọk nnyụn̄ mbiat edinam oro nnọ kpukpru owo. Esenyịn kiet emi n̄ko edide ete ke Germany ama etịn̄ ete ke ubon imọ ẹma ẹbọ ufọn ẹto inem inem mboho otu ye ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ. Enye, nte ededi, ama adian do ete ke ifet edinyene mfịna ama enen̄ede okpon akan ke ini beer okodude mmemmem mmemmem.

15. Didie ke ẹkeme ndinọ nnennen ndausụn̄ ke mboho unọ idem inemesịt?

¹⁵ Usọrọndọ eke Cana ama enyene “etubom udia.” (John 2:8) Emi iwọrọke ite ke edieke ubon ẹkotde otuowo udia ke ufọk mmọ mîdịghe ẹnyenede ebuana ọtọkiet ke ẹkpenyene ndimek etubom udia. Ebe edinyene mbiomo ndise enyịn ke edinam oro. Edi edide otu oro edi ubon iba kpọt mîdịghe okpon esisịt akan oro, ẹkpenyene ndikụt nte ke owo odu oro esede aban̄a se ikade iso. Ediwak ete ye eka ẹsidụn̄ọde emi ke ini ẹnọde nditọ mmọ iren ye iban ikot ndidu ke mboho otu. Mmọ ẹsisobo ye enyene usọrọ man ẹbụp m̀mê anie edise enyịn ke ofụri edinam oro, esịnede edidu do tutu osịm utịt. Mme ete ye eka ẹdide Christian ẹma ẹkam ẹnam ukpụhọde ke ndutịm mmọ ndidu do man ikpọ ye n̄kpri owo ẹkpekeme ndidara ebuana ọtọkiet.

16. Nso ẹdi nnennen n̄kpọ oro ẹkpekerede kaban̄a nte udomo mboho otu okpokponde?

¹⁶ N̄kọk itieutom Watch Tower Society ke Canada ewet ete: Item oro ẹnọde ẹban̄a edisụhọde ibat owo emi ẹbuanade ke mboho unọ idem inemesịt akan̄wan̄a ibat ibat mbiowo nte ke ikpọ mboho ke edinam usọrọndọ ẹdi edibiat item emi. Mmọ ẹma ẹbiere ẹte ke edieke ẹnọde nnyịn item ete ẹnam mme mboho unọ idem inemesịt nnyịn ekpri, ke udomo oro ekemede ndikara, ke eyekwan̄a ndinyene owo 200 m̀mê 300 ke edinam usọrọndọ.”a Utu ke ndisọn̄ọ ntịn̄ mban̄a udomo oro owo ekebierede nte ekemde ye ọkpọkpọ ekikere esie, ẹkpenyene ndinọ akpan ntịn̄enyịn ke edise enyịn oro odotde, inamke n̄kpọ m̀mê adan̄a ediwak owo didie ẹdidu do. Udomo wine oro Jesus ọkọnọde owụt ete ke akwa otuowo ẹkedụk usọrọndọ oro ke Cana, edi nte an̄wan̄ade ẹma ẹse enyịn nte ọfọnde. Mme usọrọ eken ke ini oro ikedịghe ntre; ekeme ndidi nte mmọ ẹkekponde ekedi ntak oro akadade okosịm unana edise enyịn nte ọfọnde. Nte mboho okponde, kpa ntre ke mfịna okpon, koro edi mmemmem n̄kpọ ọnọ mbon oro mîsọn̄ke idem, ẹmi ẹnyenede ntụhọ edin̄wọn̄ mmịn mbeubọk, ndisịn idem ọkpọsọn̄. Ke mboho oro owo mîsehe enyịn mmọ ẹkeme ndinam mme n̄kpọ oro ẹdemerede eyịghe.—1 Corinth 10:6-8.

17. Didie ke ẹkpewụt edida ukem ukem eke Christian ke ini ẹnamde ndutịm ẹnọ mboho otu?

¹⁷ Eti edise enyịn ke mboho unọ idem inemesịt esịne edinam ndutịm ye edinam ntịmidem nnọ enye. Emi iyomke editịbi ibuotikọ oro omụmde owo udọn̄ ndi man ẹnam enye edi n̄wọrọnda m̀mê se ẹditide edi emi ebietde mme usọrọ ererimbot, utọ nte ikpọ unek oro mme andidụk ẹsịnede ukem enyịn ọfọn̄ m̀mê mme usọrọ oro ẹfụhọde mbre. Nte afo emekere ke mme anam-akpanikọ nditọ Israel ke Isọn̄ Un̄wọn̄ọ ẹkpekenam ndutịm ẹnọ usọrọ emi kpukpru owo ẹkenyenede ndisịne ọfọn̄ nte mme okpono ndem ke Egypt m̀mê idụt en̄wen? Nte mmọ ẹkpekediomi unek oro edemerede owo udọn̄ m̀mê uyom uyom ikwọ oro ekemede ndiwọrọ etop ke otu mme okpono ndem? Ko ke edem ke Obot Sinai, mmọ ẹma ẹduọ ke afia ikwọ ye unek utọ nte oro ekemede ndidi ama odu onyụn̄ ọwọrọ etop ke Egypt. Nnyịn imọfiọk nte Abasi ye Moses asan̄autom esie oro ama ọkọkọri osịm ọyọhọ idaha ẹkesede unọ idem inemesịt oro. (Exodus 32:5, 6, 17-19) Ntem, enyene usọrọ m̀mê esenyịn usọrọ ekpenyene ndikere m̀mê ikwọ mîdịghe unek eyedu; ndien ke edide ntre, enye ekpenyene ndikụt nte ke enye ekekem ye mme edumbet Christian.—2 Corinth 6:3.

18, 19. Nso ifiọk ke nnyịn ikeme ndinyene nto edikot oro ẹkekotde Jesus ndidụk usọrọndọ, ndien didie ke nnyịn ikeme ndida emi nsịn ke edinam?

¹⁸ Ke akpatre, nnyịn imeti nte ke ‘ẹma ẹkot Jesus ye mme mbet esie ẹte ẹdi usọrọndọ.’ (John 2:2) Ih, owo emi edide Christian m̀mê ubon ekeme ndikam n̄ka n̄kese mbon efen ndinyene inem inem ebuana, oro ọbọpde-bọp. Edi kaban̄a edinam unọ idem inemesịt oro ẹdiomide-diomi, ifiọk n̄kpọntịbe owut ete ke edibemiso mbiere mbon oro ẹdidude do esin̄wam ndifep mme mfịna. Ebiowo kiet ke Tennessee, U.S.A., emi ekenyenede nditọiren ye nditọiban ẹmi ẹdude ke utom uyọhọ-ini ama ọsọn̄ọ etịn̄ aban̄a nte emi edide akpan n̄kpọ. Mbemiso enye m̀mê n̄wan esie onyịmede ikot, mîdịghe ọnọde nditọ esie unyịme ndika, enye ama esibemiso osobo ye enyene usọrọ man okụt ete ke ẹma ẹbebemiso ẹmek mbon oro ẹdidụkde. Ẹma ẹkpeme ubon esie ẹsio ke mme n̄kpọ etabi oro ẹsisịmde ndusụk owo ke mme mboho oro ẹbederede ọnọ kpukpru owo ndidụk, edide kaban̄a udia, uwọrọ an̄wa, m̀mê edisịn̄ede idem, utọ nte edibre bọl.

¹⁹ Jesus ama akpan edikot sụk mme iman, n̄kani ufan, m̀mê mbon oro ẹdide n̄ka ke isua emana m̀mê ke idaha ndutịm uforo ke mboho. (Luke 14:12-14; men Job 31:16-19; Utom 20:7-9 domo.) Edieke afo ye ntịn̄enyịn emekde-mek owo emi edikotde, eyedi mmemmem n̄kpọ ndibuan mme Christian oro ẹdude ke nsio nsio isua emana ye idaha ke uwem. (Rome 12:13; Mme Hebrew 13:2) Ibat ibat owo ke otu mmọ ẹkeme ndidi mbon oro ẹmemde idem ke n̄kan̄ eke spirit mîdịghe ẹdi mbufa owo oro ẹkemede ndibọ ufọn nto edinyene ebuana ye mme Christian oro ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha.—Mme N̄ke 27:17.

Unọ Idem Inemesịt ke Itie Esie

20, 21. Ntak emi unọ idem inemesịt nte odotde ekemede ndinyene itie ke uwem nnyịn?

²⁰ Edi se idotde nnyịn nte mme abak-Abasi ndinyene udọn̄ ke unọ idem inemesịt nnyịn nnyụn̄ n̄kere nte ke utọ edinam oro enen ye nte ke nnyịn imada ukem ukem ke udomo ini oro nnyịn idade inam enye. (Ephesus 2:1-4; 5:15-20) Andiwet Ecclesiastes eke odudu spirit ama ekere ke usụn̄ oro: “Ndien ami ntoro idara, koro owo mînyeneke eti n̄kpọ ke idak utịn, ke mîbọhọke ndidia n̄kpọ, nnyụn̄ n̄n̄wọn̄, nnyụn̄ ndara: ndien edi emi edidiana ye enye ke utom esie, ke ofụri uwem esie emi Abasi ọnọde enye ke idak utịn.” (Ecclesiastes 8:15) Utọ inem uwem oro adada ukem ukem do ekeme ndinọ owo nduọkodudu ndikan mme mfịna ye edikpu oro ẹdide ọsọ n̄kpọ ke editịm n̄kpọ emi.

²¹ Ke ndinam emi an̄wan̄a, asiakusụn̄ kiet otode Austria ama ewet akani ufan esie ete: “Nnyịn ima inyene ata inem inem uwọrọ an̄wa usen oko. N̄kpọ nte nnyịn owo 50 ikanam isan̄ ika ekpri n̄kpọdiọhọ mmọn̄ oro odude ekpere Ferlach. Brọda B—— akada usụn̄ ke moto esie, emende mfiọk ita ndida ntem udia, mme mbụn̄-ndọn̄ akpakaha, mme okpokoro, ọkọrọ ye okpokoro ubre tennis. Nnyịn ima idara emi akamba akamba. Eyenete an̄wan kiet ama akama n̄kpọ ubre ikwọ, ndien ẹma ẹkwọ ekese ikwọ Obio Ubọn̄. Nditọete, n̄kpri ye ikpọ, ẹma ẹdara ebuana emi.” Enye ama enyene inem inem ifiọk aban̄a unọ idem inemesịt oro ẹketịmde ẹse enyịn oro mîkonyụn̄ inyeneke mme n̄kpọ etabi utọ nte edin̄wọn̄ mmịn mbeubọk m̀mê oburobụt ido.—James 3:17, 18.

22. Ke adan̄aemi idarade mboho unọ idem inemesịt, nso ntọt ke nnyịn owo kiet kiet ikpenyene ke ekikere nte ebeiso n̄kpọ?

²² Paul ama akpak nnyịn ete itịn̄ enyịn ikûyak idem inọ mme udọn̄ anana-mfọnmma obụkidem, ikûnyụn̄ inam mme ndutịm oro ẹdisiode nnyịn inyan inọ mme idomo. (Rome 13:11-14) Oro ẹsịne mme ndutịm kaban̄a mboho unọ idem inemesịt. Ke ini nnyịn idade item esie kaban̄a n̄kpọ emi isịn ke edinam, nnyịn iyekeme ndifep mme idaha oro ẹsidade ndusụk owo ekesịn ke n̄wụre eke spirit. (Luke 21:34-36; 1 Timothy 1:19) Utu ke oro, nnyịn ye eti ibuot iyemek unọ idem inemesịt oro ọfọnde emi edin̄wamde nnyịn ndisọn̄ọ mmụm itie ebuana nnyịn ye Abasi n̄kama. Nnyịn ke ntre iyebọ ufọn ito mme mboho unọ idem inemesịt oro ẹkemede ndida nte kiet ke otu nti enọ ẹmi ẹtode Abasi.—Ecclesiastes 5:18.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

Nso ke Nnyịn Ikekpep?

◻ Nso ekikere oro adade ukem ukem ke nnyịn ikụt ke Bible kaban̄a edidara mboho unọ idem inemesịt?

◻ Ntak emi ẹkpekerede ẹban̄a n̄kpọ aban̄ade ini ye orụk unọ idem inemesịt?

◻ Nso ẹdi ndusụk n̄kpọ oro enyene usọrọ edide Christian ekemede ndinam man ekpeme ọbiọn̄ọ mme n̄kpọ etabi?

◻ Edieke enende onyụn̄ adade ukem ukem, nso uduak ke unọ idem inemesịt ekeme ndiyọhọ nnọ mme Christian?

[Ndise ke page 18]

Enyene usọrọ m̀mê etubom usọrọ enyene mbiomo ndikụt nte ke isenowo iduọhọ ke afia