Nso Ke Gospel Enen̄ede Edi?
KE INI usọrọ Christmas, mme owo ke ediwak idụt ẹsikop ẹban̄a, ẹnyụn̄ ẹkam ẹtetịn̄ ke idemmọ ẹban̄a, Gospel. Ikọ oro edi ata ọsọ n̄kpọ, edi nte enye enyene se ọwọrọde akan se uwak owo ẹkerede? Nte Gospel ekeme ndiwọrọ ata eti n̄kpọ nnọ fi ye mbonima fo?
“Gospel” ọwọrọ “eti mbụk,” ndien ke akpanikọ, ẹsidara eti mbụk idịghe ke ini Christmas ikpọn̄ edi ke ini ekededi. Nte ededi, Gospel idịghe sụk eti mbụk ekededi. Enye edi san̄asan̄a eti mbụk otode akpan ebiet kiet aban̄a akpan n̄kpọ kiet. Enye, ke akpanikọ, edi etop emi Abasi ekemekde man ẹtan̄a ẹnọ ofụri ubonowo.
Eugênio Salles, akwa bishop eke Rio de Janeiro, Brazil, ama etịn̄ aban̄a eti mbụk oro ke ini enye akakpakde ete: “Nnyịn ikpenyene ndinam n̄kpọ ke n̄kemuyo ye Gospel inyụn̄ inamke n̄kpọ nte ekemde ye mme ekikere owo.” Akwa bishop oro ama enen. Ndinam n̄kpọ ke n̄kemuyo ye Gospel, nte ededi, oyom ete nnyịn ifiọk se Gospel edide. Didie ke nnyịn ikeme ndikpep se enye edide? Ndien didie ke ndinam n̄kpọ ke n̄kemuyo ye Gospel edin̄wam nnyịn?
Nso Idi Gospel?
Esiwak nditre nditịm mfiọk uduot Gospel. Ke 1918 Federal Council of the Churches of Christ ke America ama otoro Esop Ediomi M’idụt oro mîdụhe aba idahaemi nte uwụtn̄kpọ ukara Obio Ubọn̄ Abasi ke isọn̄ onyụn̄ etịn̄ ete ke enye “enyene nsọn̄ọ ke Gospel.” Esop oro ama okpu idiọk idiọk ke utịtmbuba esie ndinam emem odu. Nte an̄wan̄ade, esop oro ikenenke. Esop Ediomi M’idụt ikenyeneke n̄kpọ ndomokiet ndinam ye Gospel.
Ke mme isua ndondo emi mbon oro ẹsịnde udọn̄ ẹnọ ukpepn̄kpọ uwọrọ-ufụn ẹmeda Gospel ntatara ntatara ẹdisịn ke ini ẹtịn̄de ekikere mmọ kaban̄a edinam ukpụhọde ke ukaraidem m̀mê ke n̄kaowo. Ke ndinam ntre mmọ ẹfụmi ata Gospel. Magazine mbon Brazil oro Veja eketịn̄ ete: “Ufọkederi Catholic ama ọtọn̄ọ nditoro obio ubọn̄ n̄kaowo, ofụmide mme n̄kpọ eke spirit oro ikọt esie ẹyomde. Mmọ oro ẹyomde ikọ oro Abasi ke ukwọrọikọ ẹsiwak ndikụt sụk eyịghe eyịghe mfan̄a kaban̄a mme unenikpe eke n̄kaowo.”
Ukpụhọde ke mme idaha udu uwem m̀mê ukpụhọde ke mme ndutịm ukara ẹkeme ndidi eti mbụk nnọ ndusụk owo. Edi, idịghe utọ oro edi eti mbụk emi, kpa Gospel. Ke onyịmede edikpu oro ufọkederi esie okpude ndikwọrọ ata Gospel, bishop kiet ama ọdọhọ ete: “Nnyịn ima ifụmi ukpepn̄kpọ eke spirit eke ikọt nnyịn toto ke mme iduọk isua 1960 ke ntak edibuan n̄kpọ obụkidem ke ukpepn̄kpọ nnyịn.”
Ntọt kiet ke Time, kpa magazine mbụk n̄kpọntibe U.S. ọnọ ekikere ete ke mbon Protestant n̄ko ẹmewọn̄ọde ntịn̄enyịn ẹkpọn̄ Gospel. Magazine oro etịn̄ ete: “Idịghe n̄kukụre mme ido ukpono eset ndikpu nditịn̄ ikọ mmọ ke usụn̄ oro an̄wan̄ade; unana mmọ nditịm mfiọk se etop oro ọwọrọde akam ọdọdiọn̄ ọkọri.” Nso ke etop mmọ edi? Nso idi Gospel?
Ndidiọn̄ọ se Gospel Edide
Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary akabade “Gospel” nte “etop aban̄ade Christ, obio ubọn̄ Abasi, ye edinyan̄a.” Ẹkabade ikọ oro “gospel” n̄ko nte edinam “ukabade oro ẹnọde etop Christian (kpa gospel mfọnido)”; “etop m̀mê mme ukpepn̄kpọ andikpep ido ukpono.” Nte kpukpru ukabade emi enyene ebuana? Baba, edieke nnyịn itịn̄de iban̄a Gospel. Ata Gospel ọkọn̄ọ ke Bible; ntem, edi akpa ke otu mme ukabade oro kpọt enen. Akpatre iba oro n̄kukụre ẹwụt usụn̄ oro ẹdade ikọ oro “gospel” ẹnam n̄kpọ mfịn.
Ke n̄kemuyo ye ekikere emi, Vine’s Expository Dictionary of New Testament Words ọdọhọ ete ke N̄wed Abasi Christian usem Greek (“Obufa Testament”), Gospel “ada ọnọ eti etop Obio Ubọn̄ Abasi ye eke edinyan̄a ebe ke Christ, emi enyenede ndibọ ebe ke mbuọtidem, ke isọn̄ n̄kpa ndutụhọ ufak Esie.” Edi akpan n̄kpọ ndifiọk emi koro nnennen edidiọn̄ọ se idide ata eti mbụk enyene ekese ndinam ye mfọnọn̄kpọ nnyịn eke idahaemi ye inemesịt eke ini iso.
In̄wan̄în̄wan̄ Etop
Nte n̄wed ẹkesiakde mi owụtde, Gospel ototịm eyịre ye Jesus Christ—tutu ẹkot uwetn̄kpọ Bible inan̄ oro ẹnọde mbụk ẹban̄a uwem esie ke isọn̄ Gospel inan̄. Ọtọn̄ọde ke ntọn̄ọ uwem esie nte owo, mbụk aban̄ade Jesus ekedi eti mbụk. Ke ini ọtọtde aban̄a emana esie, angel ọkọdọhọ ete: “Sese, mmada eti mbụk [m̀mê, gospel] akwa idatesịt, eke edinyenede kpukpru owo, nsọk mbufo; koro Andinyan̄a, emi edide Christ Ọbọn̄ amana ọnọ mbufo mfịn.”—Luke 2:10, 11.
Jesus oro amanade obufa mi eyekọri okpon akabade edi Christ, kpa Messiah oro ẹken̄wọn̄ọde. Enye eyeyarade uduak Abasi kaban̄a edinyan̄a, ayak mfọnmma uwem esie nte owo ọnọ ke ibuot ubonowo, ẹnam eset, ndien ekem akabade edi Edidem Obio Ubọn̄ Abasi oro ẹmekde. Eti mbụk ke akpanikọ! Oro edi ntak emi ẹkotde etop aban̄ade enye Gospel.
Ke ibio ibio ini ukwọrọikọ esie ke isọn̄, Jesus ama enen̄ede esịn ifịk ke ndikwọrọ eti mbụk. Nnyịn ikot ke Gospel Matthew ite: “Jesus asan̄a akanade kpukpru obio ye obio-in̄wan̄, ekpep owo n̄kpọ ke mme synagogue mmọ, onyụn̄ ọkwọrọ gospel Ubọn̄ Heaven.” (Matthew 9:35) Ukwọrọikọ esie ikedịghe n̄kukụre man anam mme owo ẹkop inem. Mark ewet nte Jesus ọdọhọde ete: “Ini emekem, Ubọn̄ Abasi ke ekpere: mbufo ẹkabade esịt ẹnyụn̄ ẹnịm gospel ke akpanikọ.” (Mark 1:15) Ih, mbon oro ẹkenyịmede ẹnyụn̄ ẹnịmde eti mbụk ẹma ẹkụt ẹte ke enye ama okpụhọ uwem mmọ.
Ke n̄kpa Jesus ebede, mme mbet esie ẹma ẹkaiso ndikwọrọ Gospel. Mmọ ikọkwọrọke iban̄a Obio Ubọn̄ kpọt edi mmọ ẹma ẹdian etop idara oro nte ke ẹma ẹnam Jesus eset eketie ke ubọk nnasia Abasi ke mme heaven ke ama onyụn̄ ọnọ ufọn mfọnmma uwem esie nte owo ke ibuot ubonowo. Nte enyeemi Abasi emekde ndikara ofụri isọn̄ nte Edidem Obio Ubọn̄ Abasi, enye edidi Asan̄autom Abasi ke ndisobo mme asua Abasi ye ke edifiak nnam isọn̄ edi paradise.—Utom 2:32-36; 2 Thessalonica 1:6-10; Mme Hebrew 9:24-28; Ediyarade 22:1-5.
Mfịn, eti mbụk oro esịne n̄kpọ efen. Nte ekemde ye kpukpru uyarade eke prọfesi oro ẹdude, ẹma ẹdori Jesus ke ebekpo idahaemi, ndien nnyịn idu uwem ke ukperedem ini eke editịm n̄kpọ emi. (2 Timothy 3:1-5; Ediyarade 12:7-12) Ini emi Obio Ubọn̄ edisobode mme asua Abasi ke asan̄a ekpere usọp usọp. Nso eti mbụk akpakan emi?
Nnyịn iyekụt nte Gospel enyenede odudu ke ibuotikọ oro etienede. Enye ama an̄wam n̄wan kiet oro odudu ubreidiọn̄ okomụmde ndikụt ubọhọ-ufụn. Enye ama an̄wam eren kiet oro okodude ke ufọk-n̄kpọkọbi ke ntak uwo n̄wo ndikụt inemesịt. Ndien enye n̄ko eyen̄wam fi akamba akamba—edieke afo akpan̄de utọn̄ ọnọ onyụn̄ anamde se eti mbụk etemede.