Uforo Ekeme Ndidomo Mbuọtidem fo
UFORO ekeme ndidomo mbuọtidem edinen owo. Ndidomo ndikabade nnyene uforo ke n̄kan̄ obụkidem ekeme ndida okosịm editaba mbuọtidem. (1 Timothy 6:9, 10) Edi uforo ekeme n̄ko ndidomo mbuọtidem ke usụn̄ en̄wen. Ke ini edinen owo okụtde nte ke ediwak ndiọi owo ke ẹforo ke n̄kan̄ eke obụkidem ke adan̄aemi enye okụtde ukụt, enye ekeme ndisobo udomo edibịne usụn̄ unana uten̄e Abasi. Kamse, emi ama anam idem ndusụk asan̄autom Jehovah ẹyịk ufọn oro odude ke ndibịne uwem edinen ido!
Emi ama otịbe ọnọ Asaph kpa Levite emi ekedide ọkwọ ikwọ ke ini ukara David edidem Israel. Asaph okotịm mme psalm oro ẹkekamade ke an̄wan̄wa utuakibuot. Adianade ye Heman ye Jeduthun, enye n̄ko ama esitịn̄ prọfesi, ọnọde Jehovah Abasi itoro ye ekọm ke ikwọ. (1 Chronicles 25:1; 2 Chronicles 29:30) Okposụkedi Asaph ekenyenede ifetutom, Psalm 73 owụt nte ke uforo n̄kpọ obụkidem eke mme idiọkowo ama esịn mbuọtidem esie ke akamba udomo.
Idiọk Edu Asaph
“Abasi osụk ọfọfọn ido ye Israel, kpa ye mmọemi esịt mmọ asanade. Edi amaedi ami, osụk esisịt ukot ọkpọfiọnọde mi; osụk ata esisịt ikpat ekpefebede mi.” (Psalm 73:1, 2) Ebede ke mme ikọ ẹmi, Asaph ama owụt nte ke Jehovah ama ọfọn ye idụt Israel. Emi ekedi ntre akpan akpan ye mmọemi “esịt mmọ asanade,” koro ekedide udọn̄ mmọ ndinọ Abasi san̄asan̄a utuakibuot nnyụn̄ ntịp n̄kpọ nsịn ke edinam edisana enyịn̄ esie asana. Edieke nnyịn inyenede edu emi, nnyịn iyetoro Jehovah ebe ke nditịn̄ se ifọnde mban̄a enye idem edieke uforo idiọkowo m̀mê idaha efen ekededi esịnde nnyịn ke udomo.—Psalm 145:1, 2.
Okposụkedi Asaph ọkọdiọn̄ọde aban̄a eti ido Jehovah, akayak esisịt ukot esie ọkpọkọfiọnọde ọkpọn̄ usụn̄ edinen ido. Emi eketie nte n̄kpọ eke mmọ ẹkefeberede ke mfọfiọnọ isọn̄ ke ini itọk mbuba oro owo ama akakpa mba. Ntak emi mbuọtidem esie akabarede emem ntre? Enye ama anam an̄wan̄a ete: “Koro n̄kefụbede mbon iseri ufụp, n̄kụt ifụre mme idiọkowo. Koro ndutụhọ mîdụhe ke ini n̄kpa mmọ: odudu mmọ onyụn̄ ọsọn̄. Mmọ ikwe ukụt owo; inyụn̄ itụkke mmọ nte owo efen.”—Psalm 73:3-5.
Uforo obụkidem mme idiọkowo ama anam Asaph ofụbe mmọ ufụp. Ẹketie nte mmọ ẹdu uwem emem, idem okposụkedi mmọ ẹkekọde inyene ke mme idiọk usụn̄. (Men Psalm 37:1 domo.) Kpa ye ndiọi edinam mmọ, ke ẹsede enyọn̄ enyọn̄ mmọ ẹma ẹnyene ifụre. Kamse, etie nte mmọ ẹsikpa ye unana edikop ọkpọsọn̄ ubiak n̄kpa! Mmọ ndusụk ini ẹsikpa emem emem ẹnyụn̄ ẹkop uyụhọ, idọn̄ke enyịn iban̄a udọn̄ n̄kpọ eke spirit mmọ. (Matthew 5:3) Ke n̄kan̄ eken, ndusụk mme asan̄autom Abasi ẹsibọ ufen ubiak ubiak udọn̄ọ ye n̄kpa, edi enye esimụm mmọ akama, ndien mmọ ẹmenyene utịbe utịbe idotenyịn ediset ke n̄kpa.—Psalm 43:1-3; John 5:28, 29.
Ediwak ndiọi owo inyeneke mfịna unana nsọn̄idem oro ọbiọn̄ọde mmọ ndidara ọkpọmiọk ọkpọmiọk udia mmọ. “Odudu mmọ onyụn̄ ọsọn̄,” idịbi mmọ okpon. Akan oro, mmọ “ikwe ukụt owo,” koro ke mîbietke ediwak owo, iyomke mmọ ẹsịn̄ede idem man ẹnyene mme n̄kpọ oro uwem oyomde. Asaph ama osịm ubiere nte ke ufen ‘itụkke idiọkowo nte owo efen.’ Mmọ akpan akpan isoboke mme idomo oro ikọt Abasi ẹkụtde ke ntak mme owo eke ukperedem emi ẹsọn̄ọde ẹmụm ndisana edumbet Jehovah ẹkama ke idiọk ererimbot Satan.—1 John 5:19.
Ke ntak oro mme idiọkowo ẹforode, Asaph ama akaiso nditịn̄ mban̄a mmọ ete: “Oro esịn iseri abana mmọ itọn̄ nte n̄kwa: edisịnen̄kpọ nnama onyụn̄ ofụk mmọ. Ubom esịn enyịn mmọ ẹkpon: ekikere esịt mmọ ebe ọwọrọ. Mmọ ẹsak nsahi, ẹnyụn̄ ẹdọhọ idiọk: ẹtie ke enyọn̄ ẹtịn̄ ufịk. Ẹnịm inua mmọ ẹse enyọn̄, edeme mmọ onyụn̄ asan̄a ke ererimbot.”—Psalm 73:6-9.
Mme anamidiọk ẹsịne iseri nte “n̄kwa,” ndien afai afai edinam mmọ ẹwak etieti tutu ‘mmọ ẹfụk mmọ nte edisịnen̄kpọ.’ Ke ẹbierede ndinam uduak mmọ, mmọ ẹdịghe mmọ efen uwem. Enyịn mme idiọkowo itịn̄ekede idụk esịt ke ntak unana udia edi “ubom esịn enyịn mmọ ẹkpon,” ẹwọn̄ọde ke ntak ubom otode edidia udia ke en̄weme. (Mme N̄ke 23:20) Uduak mmọ okụt unen tutu idem “ekikere esịt mmọ ebe ọwọrọ.” Mmọ “ẹtie ke enyọn̄” ẹtịn̄ ẹban̄a abian̄a mmọ ke ntan̄idem. Kamse, ‘mmọ ẹnịm inua mmọ ẹse enyọn̄, edeme mmọ onyụn̄ asan̄a ke ererimbot’! Sia ẹnanade ukpono ẹnọ owo ekededi ke enyọn̄ m̀mê ke isọn̄, mmọ ẹsụn̄i Abasi ẹnyụn̄ ẹtịn̄ idiọk ẹdian mme owo.
Nte an̄wan̄ade, Asaph idịghe n̄kukụre owo emi se enye okụtde akafịnade. Enye ọkọdọhọ ete: “Oro esịn enye ada ikọt esie afiak ken: mmọ ẹnyụn̄ ẹn̄wọn̄ mmọn̄ ẹyụhọ. Ndien mmọ ẹdọhọ ẹte, Abasi edida nso ọfiọk? M̀mê ifiọk onyụn̄ odu ye Ata Edikon̄?” (Psalm 73:10, 11) Itien̄wed usem Hebrew emi ekeme ndiwọrọ nte ke sia etiede nte mme idiọkowo ẹforo, ndusụk owo ke otu ikọt Abasi ẹnyene idiọk ekikere ẹnyụn̄ ẹdidu ke ukem idaha nte mme anamidiọk ẹmi, ẹdọhọde ẹte: ‘Abasi ifiọkke se itịbede ndien idinyụn̄ inamke mme anamidiọk n̄kpọ.’ Ke n̄kan̄ eken, ndikụt ndiọi owo ẹnamde idiọkn̄kpọ ye emi etiede nte ibọhọ ufen ebiet ndin̄wọn̄ ndotndot ibọk n̄kpa, emi onụkde edinen owo ndibụp ete: ‘Didie ke Abasi ekeme ndiyọ utọ n̄kpọ ẹmi? Nte enye ikwe se ikade iso?’
Ke emende mme idaha esie odomo ye eke mme idiọkowo, Asaph ama ọdọhọ ete: “Sese, mme mmọemi ẹdi mme idiọkowo, ndien mmọ ẹtie ke ifụre kpukpru ini, mmọ ẹkọ inyene. Mmanam esịt mi asana ikpîkpu ikpîkpu, mmonyụn̄ nyet ubọk mi ke edisana ido. Ndien n̄kụt ufen ofụri usen, ẹnyụn̄ ẹtụnọ mi ke usenubọk.” (Psalm 73:12-14) Asaph ekekere ete ke ufọn idụhe ndidu eti uwem. Mme idiọkowo ẹma ẹforo, etie nte mmọ ẹma “ẹkọ inyene” ke abian̄a. Etie nte mmọ ibọhọ ufen kaban̄a ndiọkn̄kan idiọk edinam, edi Asaph okokụt ufen “ofụri usen”—ọtọn̄ọde ke ini emi enye edemerede ke idap tutu osịm ini emi enye odụkde idap ke okoneyo. Eketie enye ke idem nte ke Jehovah otụnọ enye kpukpru usenubọk. Sia emi mîketiehe nte odot, enye ama odomo mbuọtidem Asaph.
Ndinam Edinen̄ede ke Ekikere
Ke edide edikụt ke akpatre nte ke ekikere esie ama akwan̄a, Asaph ama ọdọhọ ete: “Mma n̄kpọdọhọ nte, ‘Nyebụp ntem’; sese, n̄kpanam abian̄a abian̄a ye emana nditọ fo. Ndien ntie n̄kere man mfiọk n̄kpọ emi; nse enye ke n̄kpọ ukụt, tutu ndidụk ke edisana ebiet Abasi; nyefiọk utịt mmọ. Afo odori mmọ kpa ke mfọfiọnọ ebiet: ọduọk mmọ ke nditaha. Didie ke mmọ ẹkabade ẹdi n̄kpọ nsobo ke idaha kiet! Mmọ ẹmekụre ke akpakịp n̄kpọndịk. Nte ndap ke ntop ndemede; Ọbọn̄, afo eyesịn mbiet mmọ ke ndek, ke ini afo edemerede.—Psalm 73:15-20.
Ama ọfọn sia Asaph mîkosụkke uyo, koro ndikpeketịn̄ an̄wan̄wa nte ke ufọn idụhe ndinam n̄kpọ Jehovah ekeme ndikpakanam idem emem mme andibuana ke ubon esie oro ẹkedide mme andituak ibuot mîdịghe akpakanam mbuọtidem mmọ emem. Ọfọn didie akan ntem ndidop uyo nnyụn̄ nnam se Asaph akanamde! Man okụt ntak emi etiede nte mme idiọkowo ẹbọhọ ufen ndiọi edinam ke adan̄aemi nti owo ẹbọde ufen, enye ama aka temple Abasi. N̄kann̄kụk emi ama anam Asaph etie ekere n̄kpọ ke ndopuyo ke otu mme andituak ibuot nnọ Jehovah, ndien ẹma ẹnen̄ede ekikere esie. Ntre, edieke esịt otịmerede nnyịn mfịn aban̄a se nnyịn ikụtde, ẹyak nnyịn kpasụk ntre iyom mme ibọrọ inọ mme mbụme nnyịn ebe ke ndibuana ye ikọt Abasi utu ke nditie ikpọn̄.—Mme N̄ke 18:1.
Asaph ama edikụt nte ke Abasi onịm mme idiọkowo ke “mfọfiọnọ ebiet.” Koro uwem mmọ ọkọn̄ọde ke mme n̄kpọ obụkidem, mmọ ẹdu ke itiendịk eke ediduọ ke mbuari. Ke akpatre, n̄kpa eyekan mmọ ubọk ke isua usọn̄, ndien inyene mmọ oro ẹkekọde ke idiọk usụn̄ idinọhọ mmọ anyan uwem. (Psalm 49:6-12) Uforo mmọ edibiet ndap oro awarade ebe. Ubiereikpe ekeme ndikam nsịm mmọ mbemiso mmọ ẹsịmde isua usọn̄ nte mmọ ẹdọkde se mmọ ẹtọde. (Galatia 6:7) Sia mmọ ẹma ẹkekoi ẹfụmi n̄kukụre Enyeemi ekemede ndin̄wam mmọ, mmọ inyeneke un̄wam, inyeneke idotenyịn. Ke ini Jehovah edinamde n̄kpọ ye mmọ, enye edise “mbiet” mmọ—n̄wụtidem ye idaha mmọ—ke ndek.
Kpeme Nte Anamde N̄kpọ
Ke ndiketre ndinam n̄kpọ nte odotde mban̄a se enye okokụtde, Asaph ama onyịme ete: “Koro ẹkeyayat mi esịt, ẹnyụn̄ ẹkịm mi ke ekpụt. Ami nnyụn̄ ndi ndisịme, nnyụn̄ mfiọkke n̄kpọ; ntie nte unam ye afo. Edi ami nsụk ndodu ye afo kpukpru ini: afo omụm mi ubọk nnasia. Afo eyeda mi usụn̄ ke item fo, ndien ama ekem, ẹyeda mi ẹdisịn ke ubọn̄.”—Psalm 73:21-24.
Ndikere mban̄a uforo n̄kpọ obụkidem mme idiọkowo ye ufen ndinen owo ekeme ndiyat owo esịt m̀mê ndibiak enye. Ke ata esịt—ke ekpụt esie—editịmede esịt Asaph kaban̄a idaha emi ama ọnọ enye ọkpọsọn̄ ubiak. Ke n̄kan̄ Jehovah, enye ama akabade ebiet unam oro mîfiọkke n̄kpọ anamde n̄kpọ etiene se enye okụtde kpọt. Edi, Asaph ‘okosụk ododu ye Abasi emi okomụmde enye ke ubọk nnasia akama kpukpru ini.’ Edieke nnyịn iduede ke ekikere nnyịn edi iyom item Jehovah nte Asaph akanamde, Abasi eyemụm nnyịn ke ubọk, man ọsọn̄ọ nnyịn idem onyụn̄ ada nnyịn usụn̄. (Men Jeremiah 10:23 domo.) Ndida item esie nsịn ke edinam kpọt ekeme ndida nnyịn n̄kosịm inemesịt ke ini iso. Nnyịn imekeme ndibọ esuene ke ndusụk ini, edi Jehovah eyekpụhọde idaha emi, ‘adade nnyịn esịn ke ubọn̄,’ m̀mê itie ukpono.
Ke owụtde esịtekọm aban̄a ufọn ediberi edem ke Jehovah, Asaph ama adian ete: “Ami nnyene anie ke enyọn̄? Baba kiet ke isọn̄ inyụn̄ inemke mi nte afo. Obụkidem mi ye esịt mi ẹmekụre: Abasi edi akwa itiat esịt mi, ye udeme mi ke nsinsi. Koro, sese, mmọ eke ẹdianarede ẹkpọn̄ fi anyan usụn̄, ẹyetak: afo omosobo mmọ ẹke ẹkpọn̄de fi ẹnam use. Edi ama edi ami, ọfọn mi ndikpere Abasi: mberi edem ye Ọbọn̄ Jehovah, man mbụk kpukpru mme utịben̄kpọ fo.”—Psalm 73:25-28.
Ukem nte Asaph, nnyịn inyeneke owo ndomokiet oro nnyịn ikemede ndiberi edem kaban̄a ata ifụre ye ndọn̄esịt ke mîbọhọke Jehovah. (2 Corinth 1:3, 4) Ntre utu ke ndisịn enyịn ke inyene isọn̄ owo ekededi, ẹyak nnyịn inam n̄kpọ Abasi inyụn̄ ibon n̄kpọuto ke heaven. (Matthew 6:19, 20) Ndinyene eti idaha ye Jehovah ekpenyene ndidi akakan n̄kpọ idatesịt ọnọ nnyịn. Idem edieke obụkidem ye esịt nnyịn ẹmemde, enye eyesọn̄ọ nnyịn idem onyụn̄ anam esịt nnyịn enyene iwụk man nnyịn ikûnana idotenyịn ye uko ke ini nsọn̄ọn̄kpọ. Itie ufan ye Jehovah edi ọsọn̄urua inyene. Ndikpọn̄ enye edisụn̄ọ ke afanikọn̄ ọnọ nnyịn ọkọrọ ye kpukpru mmọ oro ẹkpọn̄de enye. Ke ntre, ukem nte Asaph, ẹyak nnyịn isan̄a ikpere Abasi inyụn̄ itop kpukpru editịmede esịt nnyịn idori enye. (1 Peter 5:6, 7) Emi eyenam mfọnọn̄kpọ eke spirit nnyịn ọkọri onyụn̄ onụk nnyịn nditịn̄ nnọ mmọ efen mban̄a mme utịbe utom Jehovah.
Sọn̄ọ Da Nam Akpanikọ Nọ Jehovah
Asaph okotịmede esịt koro enye okokụtde mme anamidiọk ẹforode ke Israel, obio emana esie. Ke otu mme anam-akpanikọ asan̄autom Jehovah, “mme idiọkowo” oro ẹkeduede isop ubụre mbụre, iseri, afai, nsahi, ye abian̄a, ẹkenyụn̄ ẹfan̄ade nte ke Abasi ifiọkke se mmọ ẹkenamde ẹma ẹdu. (Psalm 73:1-11) Nso ntọt ke emi ekedi ntem! Man inem Jehovah Abasi esịt, ana nnyịn ifep ndiwụt mme utọ edu nte iseri, afai, nsahi, ye unana edinam akpanikọ. Ukem nte Asaph, ẹyak kpukpru mme asan̄autom Jehovah ‘ẹdidụk ke edisana ebiet Abasi’ ebe ke ndisop idem kpukpru ini ye mme anam-akpanikọ andituak ibuot nnọ Enye. Ke akpanikọ, ẹyak kpukpru mmọ oro ẹmade Jehovah ‘ẹsan̄a ẹkpere Abasi,’ ẹberide edem ke enye ndisọn̄ọ mmọ idem ke ufọt ndutụhọ, inamke n̄kpọ m̀mê nso ke mmọ efen ẹtịn̄ m̀mê ẹnam.—Psalm 73:12-28; 3 John 1-10.
Edi akpanikọ, uforo n̄kpọ obụkidem mme anamidiọk ekeme ndidomo mbuotidem nnyịn, nte enye okodomode eke Asaph. Edi, nnyịn imekeme ndiyọ idomo emi edieke iyakde uwem nnyịn isịn ke utom Jehovah. Ẹyenọ nnyịn utịp ke ndinam emi koro ‘Abasi ikwan̄ake nte efrede utom ye ima enyịn̄ esie oro nnyịn iwụtde.’ (Mme Hebrew 6:10) Mme idomo nnyịn edidi ‘mfefere emi mîdibịghike’ ke ẹmende ẹdomo ye utịp nnyịn. (2 Corinth 4:17) Idem ufen n̄kpọ nte isua 70 m̀mê 80 ebiet ibifịk oro ebede ke n̄kpọkinua nnyịn ke sụn̄sụn̄ uyoikọ ke ini ẹmende ẹdomo ye nsinsi uwem inemesịt oro Jehovah ọn̄wọn̄ọde ọnọ mme anam-akpanikọ asan̄autom esie.—Psalm 90:9, 10.
Akpakam nnyịn iyakke uforo n̄kpọ obụkidem mme idiọkowo emi okpụhọrede ye ufen oro nnyịn ibọde ke ntak edinen ido ọbiọn̄ọ nnyịn ndiwụt mbuọtidem emi edide mbun̄wụm edisana spirit Abasi. (Galatia 5:22, 23; 1 Peter 3:13, 14) Satan eyenem esịt edieke nnyịn ikpebede mme idiọkowo, ẹmi ẹsiwakde ndiforo koro mmọ ẹdide mbon oro mînyeneke mme edumbet eti ido uwem. Utu ke oro, ẹyak nnyịn ikpono enyịn̄ Jehovah ke ndibiọn̄ọ idomo edikpọn̄ ndinen idaha esie. (Zephaniah 2:3) Ẹyak nnyịn ikûfụhọ iban̄a edikụt unen oro mme idiọkowo ẹkụtde, koro, ke nnam n̄kaha, mmọ ẹkeme ndinyene uforo n̄kpọ obụkidem kpọt. Ndien oro enyene nso ufọn? Imenke-men udomo ye uforo n̄kpọ eke spirit oro mmọemi ẹwụtde mbuọtidem ke Jehovah Ọbọn̄ Andikara ẹdarade.