Ukpepn̄kpọ ke Nte Ẹkpesede Ẹban̄a Mme Mfịna

IBAT ibat owo akanam ẹyọ kpukpru mfịna oro okosịmde Job. Ke ufan̄ ekpri ini, unọmọ ama osịm enye ebe ke nditaba inyene ye mme n̄kpọ uduuwem esie, akama-mmọn̄eyet n̄kpa kpukpru nditọ esie, ye ata ubiak ubiak udọn̄ọ ke akpatre. Ke mme ufan ye iman esie ẹsịnde enye, n̄wan esie ama akpak enye ete “kpọn̄ Abasi, ndien kpa n̄kpa.”—Job 2:9; 19:13, 14.

Job, nte ededi, edi n̄wọrọnda ebiet nsịnudọn̄ ọnọ owo ekededi emi osobode ukem idomo ntre. Eti utịp oro ọkọwọrọde oto idomo esie owụt nte ke edime ime ke ẹsobode idiọk idaha esinam esịt Jehovah enem, ke ini ata uten̄e Abasi onụkde nnyịn utu ke ufọn idem nnyịn.—Job, ibuot 1, 2; Job 42:10-17; Mme N̄ke 27:11.

Mbụk Bible emi ọdọn̄ọ n̄ko nti ukpepn̄kpọ ke nte ẹkpesede ẹban̄a mme mfịna. Enye ọnọ mme n̄wọrọnda uwụtn̄kpọ kaban̄a nte ẹkpenọde—ye nte mîkpọnọhọ—owo emi osobode idomo item. N̄ko-n̄ko, ọkpọkpọ ifiọk n̄kpọntịbe Job ekeme ndin̄wam nnyịn ndinam n̄kpọ ke usụn̄ adade ukem ukem ke ini mme idiọk idaha ẹsịmde nnyịn.

Ukpepn̄kpọ Ẹnyenede Ẹto Etikwo Etikwo Item

Ikọ oro “owo ndọn̄esịt Job” amakabade edi ikọ oro ẹdade ẹtịn̄ ẹban̄a owo emi edide, utu ke nditua owo mbọm ke ini n̄kpọnnam, anam idaha ototịm ọdiọk. Edi kpa ye etop oro mme ufan Job ita oro nte odotde ẹkedade ẹnọ idem, nnyịn ikpenyeneke ndikere nte ke uduak mmọ ẹma ẹdiọk ofụri ofụri. Ke ndusụk udomo ekeme ndidi mmọ ẹma ẹyom ndin̄wam Job, nte ekemde ye mme ukwan̄ ekikere oro mmọ ẹkenyenede. Ntak emi mmọ ẹkekpude? Didie ke mmọ ẹkekabade ẹdi n̄kpọutom Satan, emi ekebierede ndibiat nsọn̄ọnda Job?

Ọfọn, ekpere ndidi mmọ ẹkekọn̄ ofụri item mmọ ke ukwan̄ ekikere: nte ke ndutụhọ osịm mbon oro ẹnamde idiọkn̄kpọ kpọt. Ke akpa utịn̄ikọ esie, Eliphaz ọkọdọhọ ete: “Anie owo eke mîduehe isop akatak? Ndien ke ebiet ewe ke ẹkesobo edinen owo? Kpa nte n̄kokụtde, mmọ eke ẹfụn̄de idiọkn̄kpọ ẹnyụn̄ ẹtọde ibak, ẹdọk sụk oro.” (Job 4:7, 8) Eliphaz ke ndudue okonịm ke akpanikọ ete ke afanikọn̄ isisịmke mmọ eke mîduehe. Enye ekekere ke sia Job okosobode ọkpọsọn̄ ufen, anaedi enye ama anam idiọk adian Abasi.a Bildad ye Zophar kpasụk ntre ẹma ẹsọn̄ọ ẹtịn̄ ẹte Job akabade esịt ke idiọkn̄kpọ esie.—Job 8:5, 6; 11:13-15.

Ufan esie mbita ẹma ẹkaiso ndinọ Job idiọkesịt ebe ke nditịn̄ mme ọkpọkpọ ekikere mmọ utu ke ọniọn̄ otode Abasi. Eliphaz ama akam aka anyan okosịm editịn̄ nte ke ‘Abasi ibuọtke idem ke mbuọtidem mme asan̄autom esie’ ye nte ke idịghe n̄kpọ ndomokiet inọ Jehovah m̀mê Job ekedi edinen owo m̀mê ikedịghe. (Job 4:18; 22:2, 3) Ọsọsọn̄ ndikere mban̄a ikọ oro anamde owo okop mmemidem—m̀mê ẹnanade akpanikọ—ẹkan oro! Ikpaha owo idem, Jehovah ke ukperedem ama asua ọnọ Eliphaz ye mme ufan esie kaban̄a ikọ isụn̄i emi. Enye ọkọdọhọ ete: “Mbufo [ikọdọhọke] iban̄a mi nte enende.” (Job 42:7) Edi ata ndiọkn̄kan edori ikọ ke ekedi ke iso.

Ke akpatre Eliphaz ama aka ata anyan okosịm editịn̄ ataata edori ikọ. Sia enye mîkekemeke ndinam Job onyịme ke imenyene ubiomikpe, enye ama etịbi mme idiọkn̄kpọ emi enye ekekerede ke anaedi Job ama anam. “Nte idiọkido fo ikponke? Nte mme ukwan̄n̄kpọ fo inanake utịt?” ntre ke Eliphaz okobụp. “Koro afo ọkọbọde eyenusọ ubiọn̄ ke mînyeneke ntak, okonyụn̄ osiode mbon iferi edisịnen̄kpọ ke idem efep. Afo unọhọ owo mba mmọn̄ ọn̄wọn̄; onyụn̄ esịn owo [ọbiọn̄] udia.” (Job 22:5-7) Edori ikọ ẹmi ikenyeneke isọn̄ ndomokiet. Jehovah ke idemesie ama etịn̄ aban̄a Job nte owo emi ‘ọfọnde ama onyụn̄ enende.’—Job 1:8.

Didie ke Job akanam n̄kpọ aban̄a ikọ ẹmi ẹketịn̄de ẹdian ọkpọkpọ nsọn̄ọnda esie mi? Nte an̄wan̄ade, mmọ ẹma ẹnam enye okop idiọkesịt ye mfụhọ edi ototịm ebiere akan nte akanam edide ndiwụt nte ke mme edori ikọ ẹmi ikedịghe akpanikọ. Ke akpanikọ, enye ama akabade esịn idem ke ndiwụt unen idemesie tutu, ke ndusụk udomo, enye ama ọtọn̄ọ ndiduọhọ Jehovah kaban̄a nnanenyịn esie. (Job 6:4; 9:16-18; 16:11, 12) Ẹma ẹfụmi mme akpan eneni oro ẹkebuanade, ndien nneme oro aban̄ade m̀mê Job ekedi edinen owo, m̀mê ikedịghe, ama akabade edi ikpîkpu eneni. Nso mme ukpepn̄kpọ ke mme Christian ẹkeme ndikpep nto akama-nsobo ini item emi?

1. Christian oro owụtde ima idaha toto ke ntọn̄ọ nte ke mme mfịna eyenete edi ndudue esie. Idiọk nsụkuyo ke mme ndudue ini edem—edide ata ndudue m̀mê oro ẹkerede-kere—ekeme ndinam owo emi an̄wanade ndika iso nsọn̄ idem okop mmemidem ofụri ofụri. Enyene ndinọ ukpọn̄ oro okopde mfụhọ ‘ndọn̄esịt’ utu ke ndikụt ndudue nnọ. (1 Thessalonica 5:14) Jehovah oyom mme esenyịn ẹdi “ọtọ udịbe ofụm,” idịghe “ukụt ukụt mbon ndọn̄esịt” nte Eliphaz, Bildad, ye Zophar.—Isaiah 32:2; Job 16:2.

2. Nnyịn ikpedehede itịn̄ edori ikọ ye unana edinyene in̄wan̄în̄wan̄ uyarade. Étèétè ikọ m̀mê se ẹkerede-kere—nte eke Eliphaz—idịghe eti isọn̄ ndinọ owo nsuannọ. Edieke ebiowo, ke uwụtn̄kpọ, etịn̄de nsunsu edori ikọ, ekeme ndinam ẹnana mbuọtidem ke idemesie eyenyụn̄ osụn̄ọ ke mfụhọ eke ntụk. Didie ke eketie Job ke idem ndikakpan̄ utọn̄ ke utọ ukwan̄ item oro? Enye ama ayak ufan̄ ọnọ mfụhọ esie ke nditịn̄ ikọ mfiori emi ọwọrọde isio n̄kpọ mi: “Afo an̄wam enyeemi mînyeneke odudu adan̄a didie!” (Job 26:2) Ebiowo oro owụtde edikere mban̄a “[eye]sọn̄ọ ubọk eke ẹma ẹkemem,” idịghe ndinam mfịna ọdiọk akan.—Mme Hebrew 12:12.

3. Item ekpenyene ndikọn̄ọ ke Ikọ Abasi, idịghe ke mme ekikere idemowo. Mme mfan̄a ufan Job ita oro ẹkedi ukwan̄ ẹnyụn̄ ẹkama nsobo. Utu ke ndidụri Job nsịk n̄kpere Jehovah, mmọ ẹma ẹnam enye ekere nte ke ubiọn̄ọ odu emi abaharede enye ọkpọn̄ Ete esie eke heaven. (Job 19:2, 6, 8) Usọ usọ edida Bible nnam n̄kpọ, ke n̄kan̄ eken, ekeme ndinen̄ede mme n̄kpọ mbon, anam mbon efen ẹkop nsịnudọn̄, onyụn̄ ọnọ ata ndọn̄esịt.—Luke 24:32; Rome 15:4; 2 Timothy 3:16; 4:2.

Ke adan̄aemi n̄wed Job an̄wamde mme Christian ndifiọk ndusụk ndudue, enye n̄ko ọnọ eti ukpepn̄kpọ ke nte ẹkpenọde item oro enyenede ufọn.

Nte Ẹkpenọde Item

Item Elihu ekedi ata isio ye eke mme ufan Job ita, ke se isịnede ye ke usụn̄ nte Elihu akanamde n̄kpọ ye Job. Enye ama okot Job enyịn̄ onyụn̄ etịn̄ ikọ ọnọ enye nte ufan, idịghe nte andibiere ikpe nnọ Job. “Kop, ndien, uyo mi, O Job, mbọk, nyụn̄ kpan̄ utọn̄ ke kpukpru ikọ mi. Sese, ami n̄kem ye afo ke iso Abasi: ẹkebot mi n̄ko ke mbat.” (Job 33:1, 6) Elihu n̄ko ama ọsọp otoro Job ke edinen usụn̄ esie. Enye ama ọsọn̄ọ Job idem ete: “Edise fi ke edinen [adat] mi esịt.” (Job 33:32) Ke ẹsiode usụn̄ unọ item ke mfọnido emi ẹfep, mme ntak efen ẹdu emi akanamde Elihu okụt unen.

Ke ama ekebet ke ime tutu mbon eken ẹtịn̄ ikọ ẹkụre, Elihu ama ekeme nditịm mfiọk se ẹkenenide mbemiso ọnọde item. Ekpedi Job ekedi edinen owo, nte Jehovah ọkpọkọnọ enye ufen? “Nsa Abasi, enye idiọkke. Nsa Abasi Ibom, enye inamke ukwan̄n̄kpọ,” ntre ke Elihu eketịn̄. “Enye idorokede nti owo enyịn esiemmọ ifep.”—Job 34:10; 36:7.

Nte edinen ido Job ekenen̄ede edi akpan eneni? Elihu ama odụri ntịn̄enyịn Job owụt idaha ekikere oro mîdaha ukem ukem. “Afo [ọkọdọhọ] ete, ‘Mmenen ke iso Abasi?’” ntre ke enye akanam an̄wan̄a. “Tịn̄ enyịn ke heaven, nyụn̄ se ikpaenyọn̄ emi okon̄de akan fi.” (Job 35:2, 5) Kpa nte ikpaenyọn̄ otịmde okon̄ akan nnyịn, ntre ke mme usụn̄ Jehovah ẹkon̄ ẹkan mme usụn̄ nnyịn. Nnyịn idụhe ke idaha ndibiere usụn̄ nte enye anamde mme n̄kpọ. Elihu ama eberi ete: “Oro esịn owo ẹbak enye: enye isehe baba owo mmọ kiet eke ẹnyenede eti ibuot.”—Job 37:24; Isaiah 55:9.

Eti item Elihu ama ọdiọn̄ usụn̄ ọnọ Job ndibọ udiana item nto Jehovah ke idemesie. Ke akpanikọ, n̄wọrọnda mbiet odu ke ufọt ndụn̄ọde Elihu kaban̄a “mme utịben̄kpọ Abasi,” ke Job ibuot 37, ye ikọ emi Jehovah eketịn̄de ọnọ Job, ẹmi ẹwetde ke Job ibuot 38 osịm 41. Nte an̄wan̄ade, Elihu ekese mme n̄kpọ nte Jehovah esede. (Job 37:14) Didie ke mme Christian ẹkeme ndikpebe eti uwụtn̄kpọ Elihu?

Nte Elihu, oyom mme esenyịn akpan akpan ẹwụt mbọm ye mfọnido, ẹtide nte ke mmimọ n̄ko idi mme anana mfọnmma. Ọkpọfọn mmọ ẹtịm ẹnọ n̄kpan̄utọn̄ man ẹfiọk se idude ẹnyụn̄ ẹfiọk se idide mfịna mbemiso ẹnọde item. (Mme N̄ke 18:13) Akan oro, ebede ke ndikama Bible ye mme n̄wed ẹkọn̄ọde ke N̄wed Abasi, mmọ ẹkeme ndikụt ẹte ke idaha ekikere Jehovah edi n̄wọrọnda.—Rome 3:4.

Ke ẹsiode edinọ mbiowo nti ukpepn̄kpọ ẹmi ẹfep, n̄wed Job ekpep nnyịn nte ẹkpesede ẹban̄a mme mfịna ke usụn̄ adade ukem ukem.

Nte Owo Mîkpanamke N̄kpọ ke Idiọk Idaha

Ke ndutụhọ esie akande enye ubọk ukụt ukụt mbon ndọn̄esịt esie ẹnyụn̄ ẹnamde enye okụt edikpu, Job ama akabade okop iyatesịt ye mfụhọ. Enye ama eseme ete: “Uwemeyo oro n̄kamanade ke esịt akpakam atak . . . Uwem mi efek ukpọn̄ mi.” (Job 3:3; 10:1) Ke mîfiọkke nte ke Satan ekedi ntak mfịna, enye ekekere ke Abasi akanam enye osobo afanikọn̄. Eketie nte ama otịm akwan̄a enye—nte edinen owo—ndikụt ndutụhọ. (Job 23:10, 11; 27:2; 30:20, 21) Edu emi ama okịm Job enyịn ndikere mban̄a mme n̄kpọ efen onyụn̄ anam enye etịn̄ n̄kpọ abiat mme edinam Abasi ye ubonowo. Jehovah ama obụp ete: “Nte afo ediwụhọde ikpe mi? anam ikpe otịp mi, man etebe fi?”—Job 40:8.

Eyedi akpa edinam nnyịn ke ini isobode idiọk idaha edi ndikere nte ke ẹnam nnyịn n̄kpọ ke idiọk usụn̄, kpa nte Job nte an̄wan̄ade ekekerede. Ọsọ edinam esidi ndibụp, ‘Ntak edide ami? Ntak emi mbon efen—ẹmi ẹdiọkde ẹkan mi—ẹdude uwem ifụre ẹbọhọ mme mfịna?’ Ẹmi ẹdi mme etikwo etikwo ekikere oro ẹkemede ndibiọn̄ọ ebe ke nditie n̄kere Ikọ Abasi.

Ke mîbietke Job, nnyịn idu ke idaha ndifiọk n̄kponn̄kan eneni oro abuanade. Nnyịn imọfiọk ite ke Satan “ke oyoyo nte lion eke okụnide, oyom se editade.” (1 Peter 5:8) Nte n̄wed Job owụtde, Devil eyenem esịt ndibiat nsọn̄ọnda nnyịn ebe ke ndifịna nnyịn. Enye ebiere ndiwụt nte ke edori ikọ imọ oro nte ke nnyịn idi Mme Ntiense Jehovah ke ini n̄kpọ ọfọnde edi akpanikọ. (Job 1:9-11; 2:3-5) Nte nnyịn iyenyene uko ndisọn̄ọ mmụm itie edikara Jehovah n̄kama ndien ke ntre iwụtde Devil nte osu nsu?

Uwụtn̄kpọ Jesus, ye anana-ibat mme anam-akpanikọ asan̄autom Jehovah efen, owụt nte ke ndusụk orụk ndutụhọ ekpere ndidi se owo mîkemeke ndifep ke editịm n̄kpọ emi. Jesus ọkọdọhọ ete ke ana mme mbet esie ẹnyịme ‘ndimen eto ndutụhọ mmọ mbiom’ edieke mmọ ẹyomde nditiene imọ. (Luke 9:23, NW) Ọkpọkpọ “eto ndutụhọ” nnyịn ekeme ndidi kiet m̀mê ediwak ndiọi idaha oro Job ọkọyọde—unana nsọn̄idem, n̄kpa mbonima, mfụhọ, nsọn̄ọn̄kpọ ndutịm uforo, m̀mê ubiọn̄ọ otode mbon oro mînịmke ke akpanikọ. Se ededi orụk mfịna oro nnyịn isobode, odu ikpehe oro ọfọnde. Nnyịn imekeme ndise idaha nnyịn nte ifet ndiwụt ime nnyịn ye edinam akpanikọ nnọ Jehovah ye unana ediyok.—James 1:2, 3.

Oro ekedi usụn̄ nte mme apostle Jesus ẹkenamde n̄kpọ. Ikebịghike ke Pentecost ebede ẹma ẹmia mmọ ke ndikọkwọrọ mban̄a Jesus. Utu ke ndikekop mmemidem, mmọ ẹma ẹnyọn̄ọ ekemmọ ‘ẹkopde idatesịt.’ Mmọ ẹkedat esịt, idịghe ke ntak ndutụhọ oro ke idemesie, edi koro “ẹbatde ẹte mmọ ẹmedot ndibọ esuene kaban̄a enyịn̄ [Christ].”—Utom 5:40, 41.

Nte ededi, idịghe kpukpru mfịna oro isobode ẹsịm nnyịn ke ntak oro inamde n̄kpọ Jehovah. Mfịna nnyịn ẹkeme ndito nnyịn—ke nsụhọde n̄kaha ke ndusụk udomo. Mîdịghe ndusụk, ke mîtoho ndudue idem nnyịn, mfịna oro otụk eti idaha eke spirit nnyịn. Se ededi oro edide ntak, edu nsụhọdeidem nte eke Job eyen̄wam nnyịn ndifiọk ebiet oro inamde ndudue. Job ama onyịme ye Jehovah ete: ‘N̄ketịn̄ se mmentịmke mfiọk.’ (Job 42:3) Etie nte owo emi ọdiọn̄ọde mme ndudue esie ke usụn̄ emi eyefep mme ukem mfịna oro ke ini iso. Nte n̄ke ọdọhọde, “ọniọn̄ owo okụt idiọkn̄kpọ, ndien odịbe.”—Mme N̄ke 22:3.

Ke edide akpan n̄kpọ akan, n̄wed Job eti nnyịn nte ke mme mfịna nnyịn idibịghike ke nsinsi. Bible ọdọhọ ete: “Nnyịn idọhọ ite, ọfọfọn ye mmọemi ẹma ẹbiom ukụt: mbufo ẹmokop ẹban̄a ime Job, ẹmenyụn̄ ẹkụt se Ọbọn̄ anamde enye ke akpatre, nte Ọbọn̄ enyenede esịtmbọm, onyụn̄ atuade owo mbọm.” (James 5:11) Nnyịn imekeme ndinịm ke akpanikọ nte ke Jehovah kpasụk ntre eyenọ edinam akpanikọ eke mme asan̄autom esie mfịn utịp.

Nnyịn n̄ko isak iso ise ini emi kpukpru orụk mfịna—“ebeiso n̄kpọ”—ẹdibede ẹfep. (Ediyarade 21:4) Tutu usen oro edisịm, n̄wed Job anam n̄kpọ nte eti ndausụn̄ oro ekemede ndin̄wam nnyịn ise iban̄a mme mfịna ọniọn̄ ọniọn̄ ye uko uko.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

[Ndise ke page 28]

“Se ikpaenyọn̄ emi okon̄de akan fi.” Elihu ke ntre ama an̄wam Job ndifiọk nte ke mme usụn̄ Abasi ẹkon̄ ẹkan mme usụn̄ owo