Ndidu Uwem Ekekem ye Uyakidem Nnyịn “ke Usen ke Usen”
“Edieke owo ekededi oyomde nditiene Mi, yak enye otụk idemesie, onyụn̄ emen [eto ndutụhọ, NW] esie ke usen ke usen etiene Mi.”—LUKE 9:23.
1. Nso idi usụn̄ kiet oro nnyịn ikemede ndidomo unen oro ikụtde nte mme Christian?
“NTE nnyịn ikenen̄ede idi mme owo oro ikanamde uyakidem?” Ibọrọ mbụme emi, nte John F. Kennedy, Adaibuot ukara United States ọyọhọ 35 ọkọdọhọde, edi n̄kpọ ndida ndomo unen emi mbon oro ẹdude ke itieutom ukara ẹkụtde. Mbụme oro ekeme ndinyene ata akamba ufọn nte n̄kpọ ndida ndomo unen oro nnyịn ikụtde nte mme asan̄autom ẹdide Christian.
2. Didie ke n̄wed ukabadeikọ kiet akabade ikọ oro “uyakidem”?
2 Edi, nso idi uyakidem? Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary akabade enye nte “edinam m̀mê ido ediyak idem nnọ Abasi mîdịghe ndinam edisana utom,” “edisịn idem m̀mê edisio nnịm nnọ akpan uduak,” “uyakidem oro owo awade idem.” John F. Kennedy nte an̄wan̄ade akada ikọ oro ndiwọrọ “uyakidem oro owo awade idem.” Ye Christian, uyakidem ọwọrọ se ikponde ikan oro.
3. Nso idi uyakidem Christian?
3 Jesus Christ ọkọdọhọ mme mbet esie ete: “Edieke owo ekededi oyomde nditiene Mi, yak enye otụk idemesie, onyụn̄ emen [eto ndutụhọ, NW] esie, etiene Mi.” (Matthew 16:24) Ndidi se ẹsiode ẹnịm ẹnọ utom Abasi ibuanake ikpîkpu edinam utuakibuot ke Sunday m̀mê ke ini ikade ndusụk itie utuakibuot. Enye abuana ofụri usụn̄uwem owo. Ndidi Christian ọwọrọ owo nditụk idem m̀mê owo ndikan̄ idem ke adan̄aemi anamde n̄kpọ Abasi emi Jesus Christ akanamde n̄kpọ ọnọ, kpa Jehovah. Adianade do, Christian emen “eto ndutụhọ esie” ebe ke ndiyọ ufen ekededi oro ekemede ndisobo ke ntak edide anditiene Christ.
Mfọnmma Uwụtn̄kpọ
4. Baptism Jesus akada aban̄a nso?
4 Ke adan̄aemi okodude ke isọn̄, Jesus ama owụt se owo ndiyak idem nnọ Abasi abuanade. Ekikere esie ẹkedi: “Afo umaha uwa ye enọ, Afo emeben̄e ikpọkidem ọnọ Mi.” Ekem enye ama adian do ete: “Sese, mmedi (Ẹwet ẹban̄a Mi ke ikpan̄wed) ndinam uduak Fo, O Abasi.” (Mme Hebrew 10:5-7) Nte andito idụt oro ẹkeyakde idem ẹnọ, enye ama ayak idem ọnọ Jehovah toto ke emana. Kpa ye oro, ke ntọn̄ọ utom ukwọrọikọ esie ke isọn̄, enye ama ọnọ idemesie ndina baptism nte idiọn̄ọ edinọ idemesie ndinam uduak Jehovah, emi ke n̄kan̄ esie edisịnede edinọ uwem esie nte uwa ufak. Enye ke ntem ama onịm uwụtn̄kpọ ọnọ mme Christian ndinam se ededi oro Jehovah aduakde.
5. Didie ke Jesus okowụt eti idaha ekikere kaban̄a mme n̄kpọ obụkidem?
5 Ke enye ama akana baptism Jesus ama etiene usụn̄uwem oro akadade ke akpatre okosịm n̄kpa uwa ufak. Enye ikenyeneke udọn̄ iban̄a edikọ okụk m̀mê ndidu uwem ifụre. Utu ke oro, uwem esie ọkọkọn̄ọ ke utom esie. Enye ama ọnọ mme mbet esie item ete “ẹbem iso ẹyom Obio Ubọn̄ Esie ye edinen ido Esie,” ndien enye ke idemesie ama odu uwem ekekem ye mme ikọ ẹmi. (Matthew 6:33) Kamse, inikiet enye ama akam ọdọhọ ete: “Ebua ikọt enyene ndudu, inuen enyọn̄ ẹnyụn̄ ẹnyene mme efọk; edi Eyen Owo inyeneke ọtọ eke odoride ibuot Esie.” (Matthew 8:20) Enye ekpekekeme ndikwan̄a mme ukpepn̄kpọ esie man efịk mme anditiene enye ọbọ okụk. Sia ekedide anamusọ eto enye ekpekekeme ndisio ini nnịm man ada anam ndiye n̄kpọ mbana ufọk anyam man ekpenyene mbak silver ifan̄ efen efen. Edi enye ikadaha mme usọ esie ndiyom uforo n̄kpọ obụkidem. Nte mme asan̄autom Abasi oro ẹyakde idem ẹnọ, nte nnyịn ke ikpebe Jesus ke ndinyene nnennen ekikere kaban̄a mme n̄kpọ obụkidem?—Matthew 6:24-34.
6. Didie ke nnyịn ikeme ndikpebe Jesus ke ndidi mme asan̄autom Abasi oro ẹnamde uwaidem ẹnyụn̄ ẹyakde idem ẹnọ?
6 Ke ndinịm utom oro enye anamde ọnọ Abasi akpa, Jesus ikoyomke mme ufọn idemesie. Uwem esie ke ufan̄ isua ita ye ubak eke an̄wan̄wa utom ukwọrọikọ esie ekedi eke uwaidem. Ke ini kiet ke ama okokụre ndinam ekese ke usen oro, ye unana edikam nnyene ini ndidia n̄kpọ, Jesus ama onyịme ndikpep mme owo oro “ẹdude ke nnanenyịn ẹnyụn̄ ẹsuanade, nte erọn̄ eke mînyeneke andikpeme.” (Matthew 9:36; Mark 6:31-34) Okposụkedi “okopde mba ọnọ isan̄,” enye ama anam usio-ukot ke ndinyene nneme ye n̄wan Samaria emi ekedide obube mmọn̄ Jacob ke Sychar. (John 4:6, 7, 13-15) Enye kpukpru ini ama esinam mfọnọn̄kpọ mbon en̄wen ebem eke esie iso. (John 11:5-15) Nnyịn imekeme ndikpebe Jesus ebe ke ndiwa mme udọn̄ idem nnyịn unyịme unyịme ndinam n̄kpọ nnọ Abasi ye mbon en̄wen. (John 6:38) Ebede ke ndikere mban̄a nte nnyịn ikemede ndinen̄ede nnem Abasi esịt utu ke ndinam n̄kukụre se ẹyomde, nnyịn iyedu uwem ekekem ye uyakidem nnyịn.
7. Didie ke nnyịn ikeme ndikpebe Jesus ke ndinọ Jehovah ukpono kpukpru ini?
7 Jesus ke usụn̄ ndomokiet ikodomoke ndidụri ntịn̄enyịn nnọ idemesie ke ndikan̄wam mme owo. Enye akayak idemesie ọnọ Abasi ndinam uduak Esie. Ntre enye kpukpru ini ama esikụt ete ke Jehovah, Ete esie, ama ọbọ ofụri ubọn̄ ke sededi oro enye akanamde. Ke ini andikara kiet okokotde enye “Eti Andikpep,” adade ikọ oro “eti” nte udorienyịn̄, Jesus ama enen̄ede enye ke ndidọhọ ete: “Enyeemi edide eti idụhe, ke mîbọhọke Kiet, kpa Abasi.” (Luke 18:18, 19; John 5:19, 30) Ndi nnyịn, ukem nte Jesus, imesisọp ndiwọn̄ọde ukpono n̄kpọn̄ idem nnyịn nnam ebịne Jehovah?
8. (a) Nte owo oro ayakde idem ọnọ, didie ke Jesus akadianade idem ọkpọn̄ ererimbot? (b) Didie ke nnyịn ikpekpebe enye?
8 Ke ofụri ini uwem uyakidem esie ke isọn̄, Jesus ama owụt ete ke imọ ima isio idem imọ inịm inọ utom Abasi. Enye ama onịm idem asana man enye ekpekeme ndinọ idemesie nte “eyenerọn̄ eke ananade ndo onyụn̄ ananade ntọi” ndidi uwa ufak. (1 Peter 1:19; Mme Hebrew 7:26) Enye ama onịm kpukpru mme item ẹkedude ke Ibet Moses, ke ntem osude Ibet oro. (Matthew 5:17; 2 Corinth 1:20) Enye ama odu uwem ekekem ye ukpepn̄kpọ esie ke ido uwem. (Matthew 5:27, 28) Owo ndomokiet ikemeke nte enende ndidori enye ikọ mban̄a edinyene ndiọi uduak. Ke akpanikọ, enye “[ama] asua se ikwan̄ade.” (Mme Hebrew 1:9) Nte ifịn Abasi, ẹyak nnyịn ikpebe Jesus ke ndinam uwem nnyịn ye idem mme uduak nnyịn ẹsana ke enyịn Jehovah.
Mme Ntọt Uwụtn̄kpọ
9. Ewe ntọt uwụtn̄kpọ ke Paul eketịn̄ aban̄a, ndien ntak nnyịn ikpenyenede ndikere mban̄a uwụtn̄kpọ emi?
9 Ke edide isio ye uwụtn̄kpọ Jesus, nnyịn imenyene ntọt uwụtn̄kpọ eke nditọ Israel. Idem ke mmọ ẹma ẹkedọhọ ke mmimọ iyenam kpukpru se Jehovah ọkọdọhọde mmọ ẹnam, mmọ ẹma ẹkpu ndinam uduak esie. (Daniel 9:11) Apostle Paul ama esịn udọn̄ ọnọ mme Christian ndikpep n̄kpọ nto se ikotịbede inọ nditọ Israel. Ẹyak nnyịn idụn̄ọde ndusụk n̄kpọntịbe oro Paul eketịn̄de aban̄a ke akpa n̄wed oro enye ekewetde ọnọ ẹsọk mbon Corinth inyụn̄ ikụt mme n̄kpọndịk oro oyomde mme asan̄autom Abasi oro ẹyakde idem ẹnọ ke eyo nnyịn ẹfep.—1 Corinth 10:1-6, 11.
10. (a) Didie ke nditọ Israel ‘ẹkediọk itọn̄ ẹbịne se idiọkde’? (b) Ntak emi nditọ Israel ẹkenen̄erede ẹnyene ndinam ibat ke udiana ini emi mmọ ẹkesụkde uyo ẹban̄a udia, ndien nso ke nnyịn ikeme ndikpep nto ntọt uwụtn̄kpọ emi?
10 Akpa, Paul ama ọnọ nnyịn item ete “ikûdiọk itọn̄ ibịne se idiọkde.” (1 Corinth 10:6) Oro ekeme nditi fi mban̄a ini oro nditọ Israel ẹkekụnide ẹban̄a ẹdidia manna kpọt. Jehovah ama ọnọ mmọ ikûkpa. Mbiet n̄kpọ oro ama ada itie ke wilderness eke Sin ke n̄kpọ nte isua kiet ke edem, esisịt ini mbemiso nditọ Israel ẹkedọhọde ke imayak idem mmimọ inọ Jehovah. (Exodus 16:1-3, 12, 13) Edi n̄kpọ iketiehe ata ukem ukem. Ke ini Jehovah ọkọnọde ikûkpa ke akpa ini, enye ikokotke nditọ Israel ẹdinam ibat ẹban̄a nsụkuyo mmọ. Nte ededi, isan̄ enyeemi, mme n̄kpọ ẹma ẹkpụhọde. “Ndien ke ini unam oro osụk odude mmọ ke edet ntem, ke mîka-itaha kan̄a, Jehovah ayat esịt ikan̄îkan̄ ye mmọ; Jehovah onyụn̄ ada ata idiọk ufen amia mmọ.” (Numbers 11:4-6, 31-34) Nso ikokpụhọde? Nte idụt oro ẹkeyakde idem ẹnọ, mmọ idahaemi ẹkenyene ndinam ibat. Unana mmọ ndiwụt esịtekọm mban̄a mme enọ Jehovah ama ada mmọ okosịm edikụni mban̄a Jehovah, kpa ye oro mmọ ẹken̄wọn̄ọde ndinam kpukpru se Jehovah ọkọdọhọde! Ndikụni mban̄a okpokoro Jehovah mfịn etie ukem ntre. Ndusụk owo ẹkpu ndiwụt esịtekọm mban̄a mme enọ eke spirit Jehovah oro ebede ke “asan̄autom emi anamde akpanikọ, onyụn̄ enyenede ọniọn̄.” (Matthew 24:45-47) Ti, nte ededi, nte ke uyakidem nnyịn oyom nnyịn iti ye idatesịt iban̄a se Jehovah akanamde ọnọ nnyịn inyụn̄ inyịme mme udia eke spirit oro Jehovah ọnọde.
11. (a) Didie ke nditọ Israel ẹkesabade utuakibuot oro ẹnọde Jehovah ye ukpono ndem? (b) Didie ke nnyịn ikeme ndidi se orụk ukpono ndem otụkde?
11 Udiana, Paul ama ọnọ ntọt ete: “Mbufo ẹkûnyụn̄ ẹdi mme okpono ndem, nte ndusụk mmọ ẹkenamde.” (1 Corinth 10:7) Mi apostle oro nte an̄wan̄ade eketịn̄ aban̄a utuakibuot nnọ eyenenan̄ oro akadade itie ke ndondo oro nditọ Israel ẹkekụrede ndinam ediomi ye Jehovah ke Obot Sinai. Afo emekeme ndidọhọ ete, ‘Nte asan̄autom Jehovah oro ama akayak idem ọnọ, tutu amama ndisịnke idem ke ukpono ndem.’ Tịmfiọk, nte ededi, ete ke n̄kan̄ ekikere nditọ Israel, mmọ iketreke ndituak ibuot nnọ Jehovah; edi, mmọ ẹma ẹbuak utuakibuot eyenenan̄—kpa mbubiam n̄kpọ ke enyịn Abasi. Nso ke orụk utuakibuot emi akabuana? Mme owo ẹma ẹfọp mme uwa ke iso eyenenan̄ oro, ndien ekem mmọ “ẹsụhọrede ẹtie, ẹdia n̄kpọ ẹnyụn̄ ẹn̄wọn̄, ndien mmọ ẹdaha ke enyọn̄ ẹkebre mbre.” (Exodus 32:4-6) Mfịn, ndusụk owo ẹkeme ndida nte ke mmimọ ituak ibuot inọ Jehovah. Edi uwem mmọ ẹkeme ndikọn̄ọ, idịghe ke utuakibuot Jehovah, edi ke edidara mme n̄kpọ ererimbot emi, ndien mmọ ẹdomo ndinam utom oro mmọ ẹnamde ẹnọ Jehovah odu akanade mme n̄kpọ ẹmi. Edi akpanikọ, emi idiọkke nte edituak ibuot nnọ eyenenan̄, edi enye itịm inyeneke ukpụhọde ke edumbet. Owo ndinam udọn̄ idemesie edi abasi edi isio n̄kpọ ye ndidu uwem ekekem ye uyakidem oro enye anamde ọnọ Jehovah.—Philippi 3:19.
12. Otode ifiọk n̄kpọntịbe nditọ Israel ye Baal eke Peor, nso ke nnyịn ikpep iban̄a editụk idem nnyịn?
12 Orụk unọ idem inemesịt ama abuana n̄ko ke ntọt uwụtn̄kpọ efen oro Paul akasiakde. “Nnyịn ikûnyụn̄ inam use, nte ndusụk mmọ ẹkenamde, ẹnyụn̄ ẹkpan̄ade, tọsịn owo edịp ye ita ke usen kiet.” (1 Corinth 10:8) Ke ẹdide se oburobụt inemesịt eke nditọiban Moab atapde, ẹma ẹnam nditọ Israel ẹtuak ibuot ẹnọ Baal eke Peor ke Shittim. (Numbers 25:1-3, 9) Nditụk idem nnyịn man inam uduak Jehovah abuana edinyịme mme idaha esie kaban̄a se idide edisana ke ido uwem. (Matthew 5:27-30) Ke eyo emi mme idaha ẹbiarade mi, ẹti nnyịn ẹban̄a ufọn edinịm idem nnyịn asana ọbọhọ kpukpru orụk oburobụt ido uwem, isụkde idem inọ ukara Jehovah ndibiere se ifọnde ye se idiọkde.—1 Corinth 6:9-11.
13. Didie ke uwụtn̄kpọ Phinehas an̄wam nnyịn ndifiọk se uyakidem nnọ Jehovah abuanade?
13 Ke adan̄aemi ediwak owo ẹkeduọde ẹdụk afia use ke Shittim, ndusụk owo ẹma ẹdu uwem ekekem ye uyakidem oro idụt emi akayakde ọnọ Jehovah. Ke otu mmọ, Phinehas ama enyene n̄wọrọnda ifịk. Ke adan̄aemi enye okokụtde etubom Israel kiet nte adade n̄wan Midian odụk ke tent esie, Phinehas inikiet inikiet ama emen eduat ke ubọk esie onyụn̄ okokịm mmọ. Jehovah ama ọdọhọ Moses ete: “Phinehas . . . omosụk mi iyatesịt ye nditọ Israel, ke ufụp emi enye okofịbede ke otu mmọ ọnọ mi, ndien ami ntre ndisobo nditọ Israel ke ufụp mi.” (Numbers 25:11) Ndifụbe ufụp nnọ Jehovah—oro edi se uyakidem ọwọrọde. Nnyịn ikemeke ndiyak n̄kpọ ekededi ada itie oro uyakidem nnọ Jehovah ekpenyenede ke esịt nnyịn. Ifịk oro inyenede inọ Jehovah onụk nnyịn n̄ko ndinịm esop asana ebe ke nditọt akwa oburobụt ido nnọ mbiowo, idịghe ndidịp enye.
14. (a) Didie ke nditọ Israel ẹkesịn Jehovah ke udomo? (b) Didie ke ọyọhọ uyakidem nnọ Jehovah an̄wam ndinam idem ‘okûmem’ nnyịn?
14 Paul ama etịn̄ aban̄a ntọt uwụtn̄kpọ en̄wen: “Nnyịn ikûnyụn̄ idomo Ọbọn̄, nte ndusụk mmọ ẹkedomode Enye, ndien ẹda urụkikọt ẹsobo mmọ.” (1 Corinth 10:9) Paul mi eketịn̄ aban̄a ini oro nditọ Israel ẹketọtde Abasi ẹnọ Moses ke ini emi ‘usụn̄ odorode mmọ ifem.’ (Numbers 21:4) Nte akanam afo amanam ndudue oro? Ke ini afo akayakde idem ọnọ Jehovah, ndi ama ekere ke Armageddon ama otịm ekpere? Nte ime Jehovah ebịghi akan nte afo ekekerede? Ti ete, nnyịn ikayakke idem inọ Jehovah ke ndusụk udomo ini mîdịghe tutu ke Armageddon. Uyakidem nnyịn akaka iso ke nsinsi. Ntre, ndien, “ẹyak ikûkpa mba ke edinam eti n̄kpọ; koro ke edikem ini nnyịn iyedọk mbun̄wụm, edieke nnyịn mîyakke idem emem nnyịn.”—Galatia 6:9.
15. (a) Nditọ Israel ẹkesụk anie uyo? (b) Didie ke uyakidem nnyịn nnọ Jehovah onụk nnyịn ndiwụt ukpono nnọ odudu ukara Abasi?
15 Ke akpatre, Paul ama odụri owo utọn̄ aban̄a ‘edisụk’ mme asan̄autom Jehovah oro ẹmekde uyo. (1 Corinth 10:10) Nditọ Israel ẹma ẹsụk Moses ye Aaron uyo idiọk idiọk ke ini mbon uyep 10 ke otu 12 oro ẹkedọn̄de ẹkeyep isọn̄ Canaan ẹkedade ndiọi etop ẹdi. Mmọ ẹma ẹkam ẹtịn̄ ẹban̄a ndikpụhọ Moses nte adausụn̄ mmọ nnyụn̄ mfiak nnyọn̄ Egypt. (Numbers 14:1-4) Mfịn, nte nnyịn imonyịme ndausụn̄ oro ẹnọde nnyịn ẹbe ke edinam edisana spirit Jehovah? Otode ke ndikụt okpokoro akpakịp udia eke spirit oro otu asan̄autom emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede ọniọn̄ ọnọde, enyeemi Jesus adade ke ndinọ “udia ke edikem ini” ana in̄wan̄în̄wan̄. (Matthew 24:45) Uyakidem nnọ Jehovah ke ofụri ukpọn̄ oyom nnyịn iwụt ukpono inọ mme asan̄autom esie oro ẹmekde. Akpakam nnyịn idehede ibiet mbon nsụkuyo eyomfịn ẹmi ẹyomde obufa adaibuot, yak idọhọ ntre, man ada mmọ afiak odụk ererimbot.
Nte Ofụri Ukeme Mi Edi Oro?
16. Mme mbụme ewe ke mme asan̄autom Abasi oro ẹyakde idem ẹnọ ẹkpebụp idemmọ?
16 Nditọ Israel ikpọkọduọhọ idụk mme utọ akama-mfụhọ ndudue oro edieke mmọ ẹkpeketide nte ke uyakidem mmọ nnọ Jehovah ikenyeneke adan̄a. Ke mîbietke mme anana-mbuọtidem nditọ Israel oro, Jesus Christ ama odu uwem ekekem ye uyakidem esie tutu osịm akpatre. Nte mme anditiene Christ, nnyịn ikpebe uwụtn̄kpọ uyakidem ofụri ukpọn̄ esie, idụhe uwem nnyịn aba “ke mme idiọkitọn̄ esịt owo, edi [isan̄a] nte uduak Abasi edide.” (1 Peter 4:2; men 2 Corinth 5:15 domo.) Uduak Jehovah mfịn edi nte “kpukpru owo ẹnyene edinyan̄a, ẹnyụn̄ ẹsịm ifiọk akpanikọ.” (1 Timothy 2:4) Ke ntak oro, nnyịn inyene ndikwọrọ “gospel Ubọn̄ Abasi emi” mbemiso utịt edide. (Matthew 24:14) Nso udomo ukeme ke nnyịn isịn ke utom emi? Nnyịn ikpama ndibụp idem nnyịn, ‘Nte ofụri ukeme mi edi oro?’ (2 Timothy 2:15) Mme idaha ẹkpụhọde. Jehovah enem esịt ke owo ndinam n̄kpọ nnọ enye “ekekem ye se owo enyenede, idịghe nte ebede ukeme esie.” (2 Corinth 8:12; Luke 21:1-4) Owo ndomokiet ikpenyeneke ndibiere nte uyakidem kiet eken otụn̄ọde onyụn̄ edide eke esịt akpanikọ. Owo kiet kiet ekpenyene ndidụn̄ọde udomo uyakidem esie nnọ Jehovah. (Galatia 6:4) Ima oro inyenede inọ Jehovah ekpenyene ndinụk nnyịn ndibụp ete, ‘Didie ke n̄keme ndinam Jehovah okop inemesịt?’
17. Nso ebuana idu ke ufọt ediyak idem nnọ ye ediwụt esịtekọm? Nam an̄wan̄a.
17 Uyakidem nnyịn nnọ Jehovah akaiso nditụn̄ọ nte nnyịn ikọride ke esịtekọm inọ enye. Eyeneren isua 14 ke Japan ama ayak idem esie ọnọ Jehovah onyụn̄ ayarade uyakidem emi ke mmọn̄ baptism. Ekem, enye ama oyom ndidụk akamba ufọkn̄wed nnyụn̄ n̄kabade ndi ataifiọk. Enye akananam ikereke iban̄a utom uyọhọ ini, edi nte asan̄autom oro ayakde idem ọnọ, enye ikoyomke ndikpọn̄ Jehovah ye esop esie oro ẹkụtde ke enyịn. Man osịm utịtmbuba ubọkọkọ esie, enye ama odụk ufọkn̄wed ntaifiọk. Do enye ama okụt ẹnyịkde mbon oro ẹkụrede ukpep ke ufọkn̄wed ntaifiọk oro ndiyak ofụri uwem mmọ nsịn ke mme usiakifia mmọ m̀mê ke mme ukpepn̄kpọ mmọ. Enye ama ekere ete, ‘Nso ke ami nnam mi? Nte mmekeme nditiene usụn̄uwem mmọ nnyụn̄ nnyak idemmi nnọ utom idịbi udia? N̄kọ mma nyayak idem nnọ Jehovah?’ Ye obufa esịtekọm, enye ama akabade edi asiakusụn̄ ofụri ini. Ifiọk oro enye enyenede aban̄a uyakidem esie ama otụn̄ọ onyụn̄ onụk enye ndibiere ke esịt esie ndika ebiet ekededi oro ekeyomde enye. Enye ama odụk Ufọkn̄wed Unọ Mme Asan̄autom Ukpep onyụn̄ ọbọ utom ndinam ke esenidụt nte isụn̄utom.
18. (a) Nso ke uyakidem nnyịn nnọ Jehovah enen̄ede abuana? (b) Nso utịp ke nnyịn ikeme ndinyene nto uyakidem nnyịn nnọ Jehovah?
18 Uyakidem abuana ofụri uwem nnyịn. Ana nnyịn itụk idem nnyịn ke “usen ke usen” inyụn̄ itiene eti uwụtn̄kpọ Jesus. (Luke 9:23) Ke ima ikotụk idem nnyịn, nnyịn iben̄eke Jehovah iyom nduọkodudu, editre utom. Uwem nnyịn asan̄a ekekem ye mme edumbet oro Jehovah ọnọde mme asan̄autom esie. Idem ke mme ikpehe oro ikemede ndinam ọkpọkpọ edimek, edi se ifọnde nnyịn ndise m̀mê ke inam ukeme nnyịn ndidu uwem oro ẹyakde ẹnọ Jehovah. Nte nnyịn inamde n̄kpọ esie ke usen ke usen, inamde ofụri ukeme nnyịn ndinem enye esịt, nnyịn iyekụt unen nte mme Christian ndien ẹyediọn̄ nnyịn ye unyịme otode Jehovah, kpa Enyeemi odotde uyakidem ofụri ukpọn̄ nnyịn.
Nte Afo Emekeme Ndinam An̄wan̄a?
◻ Ye Jesus nso ke uyakidem akabuana?
◻ Ntak emi nnyịn ikpefepde ndisụk Jehovah uyo?
◻ Ke nso usụn̄ ke nnyịn ikeme ndifep ediyak ukpono ndem asan̄a n̄kari n̄kari abiat uwem nnyịn?
◻ Nditi nso edin̄wam ndinam idem ‘okûmem’ nnyịn ke edinam uduak Abasi?
[Ndise ke page 17]
Mme Christian oro ẹyakde idem ẹnọ ‘ikpaha mba ke edinam eti n̄kpọ’