Edikọk Ubonowo Udọn̄ọ ke Utịbe Usụn̄ Emekpere
“AKANAM nnyịn ikwe mbiet esie.” Ntre ke mbon oro ẹkekụtde nte Jesus ke utịbe utịbe usụn̄ anamde owo akpauben̄ okop nsọn̄idem kpa ke ebe oro ẹkedọhọ. (Mark 2:12) Jesus n̄ko ama ọkọk nnan, imụm, ye mbụn̄ọ, ndien mme anditiene enye ẹma ẹnam kpa ntre. Jesus akada ewe odudu anam emi? Nso udeme ke mbuọtidem ekenyene? Nso un̄wana ke mme n̄kpọntịbe akpa isua ikie emi ẹsịn ke utịbe utịbe ukọk udọn̄ọ eyomfịn?—Matthew 15:30, 31.
“Mbuọtidem Fo Akanam Fi Okop Nsọn̄idem”
Mme ọkọk udọn̄ọ mbuọtidem mfịn ẹsima ndikot nto ikọ oro Jesus eketịn̄de ọnọ n̄wan emi okokụtde ndutụhọ ke ntak uwọrọiyịp ke isua 12 oro akakade ebịne enye man ẹkọk enye: “Mbuọtidem fo akanam fi okop nsọn̄idem.” (Luke 8:43-48) Ndi ikọ Jesus owụt ete ke ukọk udọn̄ọ mma oro okoto ntak mbuọtidem esie? Nte oro ekedi uwụtn̄kpọ “ukọk udọn̄ọ mbuọtidem” nte ẹnamde mfịn?
Ke ini nnyịn ikotde mbụk Bible ye ntịn̄enyịn, nnyịn iyokụt ite ke ata ekese idaha Jesus ye mme mbet esie ikoyomke mbon udọn̄ọ ẹdọhọ ke imenyene mbuọtidem mbemiso ẹkọkde mmọ udọn̄ọ. N̄wan oro ẹtịn̄de ẹban̄a ke enyọn̄ emi ama asan̄a edi ndien, ye unana editịn̄ baba ikọ kiet ye Jesus, asan̄a edem edem okotụk ọfọn̄idem esie “ndien idaha oro uwọrọiyịp esie ekpehe.” Ke idaha efen, Jesus ama ọkọk eren oro okodude ke otu mbon oro ẹkedide ndimụm enye. Enye ama akam anam udọn̄ọ okụre eren kiet oro mîkọdiọn̄ọke n̄kpọ ndomokiet iban̄a owo emi Jesus edide.—Luke 22:50, 51; John 5:5-9, 13; 9:24-34.
Nso udeme, ndien, ke mbuọtidem enyene? Ke ini Jesus ye mme mbet esie ẹkedude ke ikpehe Tyre ye Sidon, n̄wan Phoenicia kiet ama edi edifiori ete: “Tua mi mbọm O Ọbọn̄, Afo Eyen David; demon otụhọde eyen mi an̄wan etieti.” Kere ban̄a unana idotenyịn esie nte enye ekekpede ubọk ete: “Ọbọn̄ n̄wam mi.” Ke okopde mbọm, Jesus ama ọbọrọ ete: “O n̄wan, mbuọtidem fo omokpon; yak ọwọrọ ọnọ fi nte oyomde.” Ndien ẹma ẹnam eyen esie an̄wan okop nsọn̄idem “ọtọn̄ọde ke ini oro.” (Matthew 15:21-28) Nte an̄wan̄ade, mbuọtidem ama abuana, edi ekedi mbuọtidem anie? Fiọk ete ke ekedi mbuọtidem eka, idịghe eke eyen oro ọkọdọn̄ọde, ke Jesus okotoro. Ndien mbuọtidem ke nso? Ke ndikot Jesus ‘Ọbọn̄, Eyen David,’ n̄wan oro ama enyịme an̄wan̄wa nte ke Jesus ekedi Messiah oro ẹken̄wọn̄ọde. Emi ikedịghe ikpîkpu ikọ ediwụt mbuọtidem ke Abasi m̀mê mbuọtidem ke odudu ọkọkudọn̄ọ. Ke ini Jesus ọkọdọhọde, “Mbuọtidem fo akanam fi okop nsọn̄idem,” ikọ esie ọkọwọrọ ete ke mîkpedịghe ẹkebuọtde idem ke imọ nte Messiah, mbon ukụt ikpedịghe ibịne imọ man ẹkọk mmọ.
Otode ke mme uwụtn̄kpọ N̄wed Abasi ẹmi, nnyịn imekeme ndikụt nte ke ukọk udọn̄ọ oro Jesus akanamde ama enen̄ede enyene ukpụhọde ye enyeoro ẹwakde ndikụt m̀mê oro ẹdọhọde ke ẹnam mfịn. Ọkpọsọn̄ edinam uwụt ntụk—mfiori, ikwọ, ntuan̄a, ọkpọsọn̄ idara, ye ntre ntre—otode otuowo ikodụhe ndien idat idat edinam ikonyụn̄ idụhe ke n̄kan̄ Jesus. Ke adianade do, akananam Jesus ikekwe edikpu ke ndikọk mbon n̄kpọnnam anamde n̄kari ete ke mmọ inyeneke mbuọtidem m̀mê nte ke enọ mmọ iwakke ikem.
Ukọk Udọn̄ọ ebe ke Odudu Abasi
Didie ke ukọk udọn̄ọ oro Jesus ye mme mbet esie ẹkenamde ẹkeda itie? Bible ọbọrọ ete: “Odudu Jehovah onyụn̄ odu ye Enye ndinam udọn̄ọ okụre.” (Luke 5:17) Ke ama akanam udọn̄ọ okụre ini kiet, Luke 9:43 ọdọhọ ete, “idem akpa kpukpru mmọ ndikụt ubọn̄ Abasi.” Nte odotde, Jesus ikodụrike ntịn̄enyịn inọ idemesie nte ọkọkudọn̄ọ. Ke idaha kiet enye ama ọdọhọ eren kiet emi enye akanamde ọbọhọ mfịna demon ete: “Nyọn̄ ufọk tiene mme ufan fo, nyụn̄ sian mmọ ikpọ n̄kpọ eke Ọbọn̄ [Jehovah, NW] akanamde ọnọ fi, ye nte Enye akatuade fi mbọm.”—Mark 5:19.
Sia Jesus ye mme apostle ẹkedade odudu Abasi ẹkọk udọn̄ọ, edi mmemmem n̄kpọ ndikụt ntak emi owo mîkesiyomke mbon oro ẹkọkde udọn̄ọ ẹnyene mbuọtidem kpukpru ini. Nte ededi, ama oyom ọkọkudọn̄ọ enyene ọkpọsọn̄ mbuọtidem. Ntem, ke ini mme anditiene Jesus mîkekemeke ndibịn akpan okopodudu demon kiet nduọk, Jesus ama etịn̄ ọnọ mmọ se idide ntak: “Oto ke ntak ekpri mbuọtidem mbufo.”—Matthew 17:20.
Uduak Utịbe Utịbe Ukọk Udọn̄ọ
Idem okposụkedi Jesus akanamde ekese ukọk udọn̄ọ ke ofụri ini utom ukwọrọikọ esie ke isọn̄, ‘utom ukọk udọn̄ọ’ ikedịghe akpan n̄kpọ oro enye ekebịnede. Ukọk udọn̄ọ oro enye akanamde ke utịbe utịbe usụn̄—oro enye akananam mîkọbọhọ mme owo okụk m̀mê ndidọhọ ẹtịp etịbe ekededi—ekedi udiana n̄kpọ ọnọ se ikedide akpan n̄kpọ inọ enye, “edikwọrọ eti mbụk obio ubọn̄.” (Matthew 9:35, NW) Mbụk oro ọdọhọ ete ke idaha kiet “enye [ama] adara mmọ, onyụn̄ etịn̄ ikọ ọnọ mmọ aban̄a Ubọn̄ Abasi, onyụn̄ ọkọk udọn̄ọ mmọemi ẹyomde nsọn̄idem.” (Luke 9:11) Ke mme mbụk Gospel, ẹkesiwak ndikot Jesus nte “Andikpep” edi akanam owo ikokotke enye “Ọkọkudọn̄ọ.”
Ntak, ndien, Jesus ọkọkọkde udọn̄ọ ke utịbe utịbe usụn̄? Akpan ntak ekedi man anam ẹdiọn̄ọ enye nte Messiah oro ẹken̄wọn̄ọde. Ke ini ẹkesịnde John Andinịm Owo Baptism ke ufọk-n̄kpọkọbi ke ukwan̄ usụn̄, enye ama oyom nsọn̄ọ nte ke imọ ima ikụre se Abasi ọkọdọn̄de imọ ndinam. Enye ama osio mme mbet esie ọdọn̄ ẹbịne Jesus ẹkebụp ẹte: “Nte Afo edi Enyeemi enyenede ndidi, m̀mê nnyịn ikpodori enyịn ke owo en̄wen?” Tịm fiọk se Jesus ọkọbọrọde mme mbet John: “Ẹka ẹkebụk ẹnọ John n̄kpọ oro mbufo ẹkopde ẹnyụn̄ ẹkụtde: mme nnan ẹkụt usụn̄, mbon mbụn̄ọ ẹsan̄a, ẹnam mbon akpamfia ẹsana, mme inan ẹkop ikọ, ẹkwọrọ eti mbụk ẹnọ mme ubuene.”—Matthew 11:2-5.
Ih, akpanikọ oro nte ke Jesus ikọkọkke udọn̄ọ kpọt edi n̄ko ama anam mme utịbe utom eken oro ẹwetde ke mme Gospel ama etịm ọsọn̄ọ owo emi enye edide nte “Enyeemi Edide,” kpa Messiah oro ẹken̄wọn̄ọde. Ufọn ikodụhe owo ndomokiet ‘ndidori enyịn ke owo en̄wen.’
Mme Utịbe Utịbe Ukọk Udọn̄ọ Mfịn?
Nte nnyịn, ndien, ikpodori enyịn Abasi ndiwụt odudu esie mfịn ebe ke ukọk udọn̄ọ? Baba. Ebede ke mme utịbe utịbe utom oro enye akadade odudu Abasi anam, Jesus ama ọsọn̄ọ nte owo mîkemeke ndineni nte ke enye ekedi Messiah oro Abasi ọkọn̄wọn̄ọde nte ke eyedi. Ẹwet n̄kpọsọn̄ utom oro Jesus akanamde ke Bible man kpukpru owo ẹkot. Ufọn ndomokiet idụhe Abasi ndisọn̄ọ n̄kpọ emi ebe ke ndifiak nnam mme utọ utom oro nnọ kpukpru emana mme owo.
Nte enemde, ibat ibat owo kpọt ẹkenịm mme ukọk udọn̄ọ ye mme utịbe utom eken ke akpanikọ. Idem ndusụk owo oro ẹkekụtde mme utịben̄kpọ oro Jesus akanamde ikenịmke ke akpanikọ ite ke enye ekenyene ibetedem oto Ete esie eke heaven. “Okposụkedi oro Enye akanamde adan̄a uwak uwak mme idiọn̄ọ ke iso mmọ, mmọ ibuọtke idem ye Enye.” (John 12:37) Ntak edi oro, ke ama ekeneme nsio nsio utịbe utịbe enọ—editịn̄ prọfesi, editịn̄ ikọ ke usem, ukọk udọn̄ọ, ye ntre ntre—oro Abasi ọkọnọde mme andibuana ke esop Christian eke akpa isua ikie, ẹma ẹnọ apostle Paul odudu spirit ndidọhọ: “Amaedi edisiak uduak Abasi, mmọ ẹyekabade ẹdi ikpîkpu; edi usem, mmọ ẹyedobo; onyụn̄ edi ifiọk, kpa oro ayakabade edi ikpîkpu. Koro nnyịn ifiọk n̄kpọ ubak ubak, inyụn̄ isiak uduak Abasi ubak ubak; edi adan̄aemi se iyọhọde edidide, se idide ubak ubak eyebe efep.”—1 Corinth 12:28-31; 13:8-10.
Ke akpanikọ, ndibuọt idem ke Abasi edi akpan n̄kpọ kaban̄a mfọnọn̄kpọ nnyịn. Nte ededi, owo ndikọn̄ mbuọtidem ke nsunsu un̄wọn̄ọ ukọk udọn̄ọ ada esịm edikpu kpọt. Akan oro, kaban̄a utịt ini, Jesus ama ọnọ ntọt emi ete: “Mme Christ nsu ye mme prọfet nsu ẹyedaha ẹda, ẹnyụn̄ ẹwụt ikpọ mme idiọn̄ọ ye mme utịben̄kpọ, man, edieke mmọ ẹkpekemede, ẹda ndimek ikọt Abasi ẹwaha ẹkpọn̄ usụn̄.” (Matthew 24:24) Ke ẹsiode nsu ye abian̄a ẹfep, mme uyarade odudu demon ẹyedu n̄ko. Nte utịp, mme n̄kpọntịbe oro ẹdọhọde nte owo mîkemeke ndinam an̄wan̄a ikpenyeneke ndikpa nnyịn idem, ndien mmọemi ke akpanikọ idịghe isọn̄ ndomokiet ndinyene ata mbuọtidem ke Abasi.
Sia owo ndomokiet mfịn mîkọkke udọn̄ọ nte Jesus ọkọkọkde, nte n̄kpọ atak nnyịn? N̄wan̄ansa-o. Ke akpanikọ, mbon oro Jesus akanamde udọn̄ọ okụre ke akpatre ẹma ẹfiak ẹdọn̄ọ. Kpukpru mmọ ẹma ẹkọri ẹsọn̄ ẹnyụn̄ ẹkpan̄a. Mme ufọn oro mmọ ẹkenyenede ẹto ukọk udọn̄ọ ekedi ke ekpri ibio ini. Edi, utịbe utịbe ukọk udọn̄ọ oro Jesus akanamde ẹma ẹnyene uduak oro ekebịghide koro mmọ ẹkedade ẹban̄a mme edidiọn̄ ini iso.
Ntem, ke ẹma ẹkedụn̄ọde Ikọ Abasi, kpa Bible, Alexandre ye Benedita, ẹmi ẹkesiakde ke mbemiso ibuọtke idem aba ke ukọk udọn̄ọ mbuọtidem ye eke spirit eyomfịn. Ke ukem ini oro, mmọ ẹnịm ke akpanikọ ẹte ke utịbe utịbe ukọk udọn̄ọ idịghe n̄kpọ eset. Ntak edide ntre? Ukem nte ediwak miliọn owo ke ofụri ererimbot, mmọ ẹsak iso ẹse mme edidiọn̄ ẹdisan̄ade ye ukọk udọn̄ọ ke idak Obio Ubọn̄ Abasi.—Matthew 6:10.
Udọn̄ọ ye N̄kpa Idụhe Aba
Nte nnyịn ima ikebebem iso ikụt, akpan uduak utom Jesus ikedịghe ndikọk mbon udọn̄ọ nnyụn̄ nnam mme utịben̄kpọ eken. Utu ke oro, enye akanam edikwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi edi akpan utom esie. (Matthew 9:35; Luke 4:43; 8:1) Obio Ubọn̄ oro edi usụn̄ oro Abasi edidade anam utịbe utịbe ukọk ubonowo udọn̄ọ onyụn̄ osio kpukpru mbiara oro idiọkn̄kpọ ye unana mfọnmma ẹdade ẹsọk ekpụk ubonowo. Didie ndien ini ewe ke enye edinam emi?
Ke ebemde iso etịn̄ aban̄a nsannsan ini iso, Christ Jesus ama ọnọ apostle John ntịn̄nnịm n̄kukụt: “Kemi edinyan̄a ye edikara ẹmedi, ye ubọn̄ Abasi nnyịn ye odudu Christ Esie.” (Ediyarade 12:10) Kpukpru uyarade ẹwụt ẹte ke ọtọn̄ọde ke 1914, ẹma ẹsio Satan, akwa andibiọn̄ọ Abasi, ẹduọk ke ikpehe n̄kan̄ isọn̄, ndien Obio Ubọn̄ ke anam n̄kpọ idahaemi nte ata idem n̄kpọ! Ẹma ẹmek Jesus nte Edidem Obio Ubọn̄ Messiah ndien idahaemi enye eben̄e idem ndinam ikpọ ukpụhọde ke isọn̄.
Ke ata n̄kpet n̄kpet ini iso, ukara Jesus eke heaven ayakara edinen obufa n̄kaowo, oro edi “obufa isọn̄.” (2 Peter 3:13) Mme idaha ẹditie didie adan̄aoro? Emi edi ubọn̄ ubọn̄ ntabinse: “Ekem n̄kụt obufa enyọn̄ ye obufa isọn̄; koro akpa enyọn̄ ye akpa isọn̄ ẹma ẹbe ẹfep . . . [Abasi] oyonyụn̄ ọkwọhọde kpukpru mmọn̄eyet ke enyịn mmọ efep. N̄kpa idinyụn̄ idụhe aba; eseme ye ntuan̄a ye ubiak idinyụn̄ idụhe aba; koro ebeiso n̄kpọ ẹma ẹbe ẹfep.”—Ediyarade 21:1, 4.
Nte afo emekeme ndikere nte uwem editiede ke ini ẹdikọkde ubonowo udọn̄ọ ke utịbe utịbe usụn̄? “Andidụn̄ ididọhọke ite, Ndọdọn̄ọ: ẹfen mme idiọkido mmọ eke ẹdụn̄de ke esịt.” Ih, Abasi ayanam se mme ọkọkudọn̄ọ mbuọtidem mîkemeke ndinam tutu amama. “Enye eyemen n̄kpa ke nsinsi.” Ke akpanikọ, “Ọbọn̄ Jehovah [ọyọkwọhọde] kpukpru iso mmọn̄eyet efep.”—Isaiah 25:8; 33:24.
[Ndise ke page 7]
Ke idak Obio Ubọn̄ Abasi ẹyekọk ubonowo udọn̄ọ ke utịbe usụn̄