Nte Emekeme Ndiberi Edem Ke Ubieresịt Fo?

KE MME nnennen idaha, ukwak uwụt usụn̄ edi n̄kpọutom oro ẹkemede ndiberi edem. Abiaobon esie, emi odudu maknet esiwọn̄ọrede, esise edem edere kpukpru ini. Ke ntre mme akaisan̄ ẹkeme ndiberi edem ke ukwak uwụt usụn̄ kaban̄a ndausụn̄ ke ini mme n̄wọrọnda n̄kpọ mîdụhe ke isọn̄ ndida mmọ usụn̄. Edi nso isitịbe ke ini ẹnịmde n̄kpọ enyenede maknet ẹkpere ukwak uwụt usụn̄ emi? Abiaobon oro oyotụhọ etiene maknet oro utu ke ndise edem edere. Enye idịghe aba ada usụn̄ oro ẹkemede ndiberi edem.

Ukem n̄kpọ emi ekeme nditịbe nnọ ubieresịt owo. Andibot ekesịn nnyịn ukeme ukere n̄kpọ emi ke idem man anam n̄kpọ nte ada usụn̄ oro ẹkemede ndiberi edem. Sia ẹkenamde nnyịn ke mbiet Abasi, ubieresịt nnyịn kpukpru ini ekpenyene ndiwụt nnyịn nnennen usụn̄ ke ini iyomde ndinam mme ubiere. Enye ekpenyene ndinụk nnyịn ndiwụt mme idaha ido uwem Abasi. (Genesis 1:27) Ediwak ini, enye esinam. Ke uwụtn̄kpọ, Christian apostle Paul ama ewet ete ke idem ndusụk owo oro mînyeneke ibet Abasi oro ẹyararede “[ẹnam] ke edimehe se ibet etemede.” Ntak-a? Koro “esịt mmọ . . . edi ntiense mmọ.”—Rome 2:14, 15.

Kpa ye oro, ubieresịt isitịn̄ke ikọ ke kpukpru ini oro enye ekpetịn̄de. Ke ntak unana mfọnmma eke owo, nnyịn imenyene ntụhọ edinam mme n̄kpọ oro nnyịn ifiọkde ke ẹkwan̄a. Paul ama enyịme ete: “Koro ndara ibet Abasi ke ọwọn̄esịt mi: edi n̄kụt ibet efen ke mbak idem mi, nte an̄wanade ye ibet eke esịt mi amade, onyụn̄ adade mi nte ibuotekọn̄ esịn ke idak ibet idiọkn̄kpọ emi odude ke mbak idem mi.” (Rome 7:22, 23) Edieke nnyịn iyakde idem inọ ukwan̄ ntụhọ ediwak ini, ubieresịt nnyịn ekeme ndikabade mmem sụn̄sụn̄ ndien ke akpatre etre ndisian nnyịn nte ke utọ edu uwem oro akwan̄a.

Nte ededi, kpa ye unana mfọnmma, nnyịn imekeme ndinam ubieresịt nnyịn odu ke n̄kemuyo ye mme idaha Abasi. Ke akpanikọ, edi akpan n̄kpọ nnyịn ndinam ntre. Edisana ubieresịt oro ẹtịmde ẹnọ ukpep idaha ikesịm sụk ufiop ufiop, ọkpọkpọ itie ebuana ye Abasi edi edi akpan n̄kpọ kaban̄a edinyan̄a nnyịn. (Mme Hebrew 10:22; 1 Peter 1:15, 16) N̄ko-n̄ko, eti ubieresịt ayan̄wam nnyịn ndinam mme ubiere oro ẹwụtde ọniọn̄ ke uwem, ẹmi ẹdidade nnyịn ẹkesịm emem ye inemesịt. Andiwet psalm eketịn̄ aban̄a owo emi enyenede utọ ubieresịt oro ete: “Mbet Abasi esie ẹdu enye ke esịt; ikpat esie idiwahake.”—Psalm 37:31.

Ndinọ Ubieresịt Ukpep

Ndinọ ubieresịt ukpep esịne n̄kpọ akan sụk edimụm udịm udịm ibet ndọn̄ ke ibuot ndien ekem ẹtiene mmọ ketket. Se mme Pharisee eyo Jesus ẹkenamde edi oro. Mme adaiso ido ukpono ẹmi ẹma ẹfiọk Ibet ndien ẹma ẹsio ediwak item ẹdi, oro ẹkekerede ke ẹyen̄wam mme owo ẹfep ndibiat Ibet oro. Ntem, mmọ ẹma ẹsọsọp ẹyat esịt ke ini mbet Jesus ẹkekịbide ibokpot ke Sabbath ẹfori ẹta. Ndien mmọ ẹma ẹbụp Jesus mbụme ke ini enye ọkọkọkde owo oro ubọk akakpade ke Sabbath. (Matthew 12:1, 2, 9, 10) Edinam mbiba ẹmi, nte ekemde ye item mme Pharisee, ẹkedi edibiat ọyọhọ ibet inan̄.—Exodus 20:8-11.

Nte an̄wan̄ade, mme Pharisee ẹma ẹkpep Ibet. Edi nte ubieresịt mmọ ama asan̄a kiet ye mme idaha Abasi? Ọsọsọn̄ ndidọhọ ntre! Kamse, ke ndondo oro ẹma ẹkekụt ndudue ẹnọ enye ke se mmọ ẹkekerede nte edide enyene-ndịk edibiat ewụhọ Sabbath, mme Pharisee ẹma ẹdụk odu ẹban̄a Jesus “ẹyom usụn̄ nte ẹdisan̄ade ẹwot enye.” (Matthew 12:14) Kam kere—mme adaiso ido ukpono oro ẹkekụtde idem ke edinen ẹma ẹyat esịt ẹban̄a edita obufa ibokpot oro ẹkịbide ye edikọk udọn̄ọ ke Sabbath; edi esịt ikafịnake mmọ iban̄a edidiomi n̄kpa Jesus!

Ikpọ oku ẹma ẹwụt ukem ukwan̄ ekikere oro. Mme oburobụt owo ẹmi ikekwe baba idiọk kiet ke ndisio mbak silver 30 ke itie unịm okụk temple nnọ Judas man atap Jesus. Ke ini Judas ke mbuari akafiakde ada okụk oro ọsọk mmọ, otopde enye ọduọn̄ọ ke temple, ubieresịt ikpọ oku oro ama enen̄ede etịmede kaban̄a ibet. Mmọ ẹkedọhọ ẹte: “Inenke ndisịn okụk emi ke itie unịm okụk temple, sia edide ekọm-urua iyịp.” (Matthew 27:3-6) Nte an̄wan̄ade, se ikafịnade ikpọ oku ekedi nte ke okụk Judas idahaemi ekedi ndedehe. (Men Deuteronomy 23:18 domo.) Edi, ukem otu irenowo emi ikekwe se ikwan̄ade ndibiat okụk ke nditap Eyen Abasi!

Ndidu ke N̄kemuyo ye Ekikere Abasi

Mme uwụtn̄kpọ eke enyọn̄ emi ẹwụt ẹte ke ndinọ ubieresịt ukpep oyom se ikande ndidọn̄ udịm udịm ibet ẹban̄ade se anade ẹnam ye se mînaha ẹnam nyọhọ ekikere. Edi akpanikọ, ndinyene ifiọk mban̄a ibet Abasi edi akpan n̄kpọ, ndien oyom inịm mmọ man inyene edinyan̄a. (Psalm 19:7-11) Nte ededi, ke adianade ye edikpep mme ibet Abasi, ana nnyịn ikọri esịt oro odude ke n̄kemuyo ye ekikere Abasi. Do ke nnyịn idikeme ndikụt edisu prọfesi oro Jehovah eketịn̄de ebe ke Isaiah, emi ọdọhọde ete: “Enyịn fo ẹyenyụn̄ ẹkụt [Akwa Anditeme, NW] fi: ndien utọn̄ fo ẹyekop uyo ke edem fo, ete, ‘Emi edi ọkpọusụn̄, mbufo ẹsan̄a ke esịt,’ ke mbufo ẹdiwọn̄ọrede ẹka nnasia, m̀mê ẹnyụn̄ ẹka ufien.”—Isaiah 30:20, 21; 48:17.

Edi akpanikọ, emi iwọrọke ite ke ini nnyịn inyenede n̄kpọsọn̄ ubiere ndinam, ata ata uyo ayasian nnyịn se ikpanamde. Edi, ke ini ekikere nnyịn odude ke n̄kemuyo ye ekikere Abasi ke mme n̄kpọ, ubieresịt nnyịn oyodu ke eti idaha ndinam nnyịn inam mme ubiere oro ẹdinemde enye esịt.—Mme N̄ke 27:11.

Kere ban̄a Joseph, emi okodude uwem ke ọyọhọ isua ikie 18 M.E.N. Ke ini n̄wan Potiphar akakpakde enye ete esịn efịbe ye imọ, Joseph ikenyịmeke, ọdọhọde ete: “Ndinam didie ndien nnam akwa idiọkn̄kpọ emi nnyụn̄ ndue Abasi?” (Genesis 39:9) Ke eyo Joseph, ibet Abasi emi ẹwetde-wet oro akakpande efịbe ikodụhe. N̄ko-n̄ko, Joseph okodụn̄ ke Egypt, emi okodude anyan usụn̄ ọkpọn̄ unọ ukpep ubon m̀mê ibet mme ete ekpụk. Nso, ndien, ikan̄wam Joseph ndibiọn̄ọ idomo? Ke nditịn̄ ibio ibio, ekedi ubieresịt esie oro ẹma ẹkenọ ukpep. Joseph ekenyene ekikere Abasi oro nte ke ebe ye n̄wan ẹkenyene ndidi “obụk kiet.” (Genesis 2:24) Ke ntre enye ama okụt ete ke akpakwan̄a ndida n̄wan owo efen. Ekikere Joseph ama odu ke n̄kemuyo ye ekikere Abasi ke n̄kpọ emi. Edisịn efịbe ama atuaha ye ifiọk edisana ido uwem esie.

Mfịn, ibat ibat owo ẹbiet Joseph. Oburobụt ido idan̄ atara asuana, ndien ediwak owo ikereke ke imenyene mbiomo ke iso Andibot mmimọ, kaban̄a idem mmimọ, m̀mê idem ke iso nsan̄andọ mmọ ndidu edisana ido uwem. Idaha odude ebiet enye oro ẹtịn̄de ẹban̄a ke n̄wed Jeremiah ẹte: “Baba owo kiet ituaha n̄kpọfiọk ke idiọk ido esie, ete, N̄kanam nso? Kpukpru mmọ ẹkabade ẹdụk ke mbuba mmọ, kpa nte horse obụmerede odụk ke ekọn̄.” (Jeremiah 8:6) Ntem, etetịm oyom nnyịn inyene ekikere Abasi ikan nte akanam inyenede. Nnyịn imenyene utịbe utịbe ndutịm ndin̄wam nnyịn inam ntre.

Un̄wam ke Ndinọ Ubieresịt Ukpep

N̄wed Abasi eke odudu spirit edi “se ifọnde ndida n̄kpep owo n̄kpọ, nnyụn̄ nsua nnọ owo, nnyụn̄ nnam owo ẹsan̄a nte enende, nnyụn̄ nteme owo edinen ido; man owo Abasi enyene ọyọhọ ifiọk, onyụn̄ eben̄e idem ke kpukpru nde ndinam eti utom ekededi.” (2 Timothy 3:16, 17) Edikpep Bible ayan̄wam nnyịn ndinọ se Bible okotde “ukeme ikike” nnyịn ukpep man idiọn̄ọ se ifọnde ye se idiọkde. (Mme Hebrew 5:14, NW) Enye ayan̄wam nnyịn ndikọri ima nnọ mme n̄kpọ oro Abasi amade, nnyụn̄ nsua mme n̄kpọ oro enye asuade.—Psalm 97:10; 139:21.

Do, uduak edikpep Bible edi man ẹnyene edu ye ifiọk ke nte akpanikọ edide akpan n̄kpọ utu ke ndifiọk sụk n̄kpatan̄a n̄kpọ ẹbuanade ke ibet. Ke nsiondi esie eke August 1, 1977, Enyöñ-Ukpeme ọkọdọhọ ete: “Ke ukpepñkpö me Ñwed Abasi nyin, nyin ikpenyene ndidomo ndimum ekikere unen eke Abasi, ima ye edinen ido, inyuñ itö mö emi etuñö ke isöñ esit nyin tutu mö ekabade ekese edi ubak idem nyin kpasuk nte edidia ñkpö ye edikot ibifik. Nyin ikpenyene ndidemede ke usuñ otimde öyöhö akan mbaña ekikere mbiomo eti-ido ke ndiköri ntötuñö ekikere mbaña s’inende ye s’iquañade. Ke akande emi, nyin ikpenyene ndinam ubiere-esit nyin ösöñö ekere abaña mbiomo esie enyenede önö mfönma Önö-Ibet ye Ebiereikpe. (Isa. 33:22) Ntre, k’adan̄emi ikpepde me ñkpö ibaña Abasi, nyin ikpenyene ndidomo ndikpebe enye ke kpukpru ikpehe uwem.”

Ndinyene “Ekikere Christ”

Edikpep Bible ayan̄wam nnyịn n̄ko ndinyene “ekikere Christ,” idaha ekikere nsụkibuot ye nsụhọdeidem oro Jesus okowụtde. (1 Corinth 2:16) Ndinam uduak Ete esie ekedi n̄kpọ idatesịt, ikedịghe sụk edinam oro ẹnyenede ndinam eto eto, ye unana editie n̄kere. David andiwet psalm ama etịn̄ aban̄a edu esie ke ntịn̄nnịm ikọ, emi ekewetde ete: “Mmama ndinam se afo amade, O Abasi mi, mbet fo ẹnyụn̄ ẹdu mi ke esịt.”a—Psalm 40:8.

Ndinyene “ekikere Christ” edi akpan n̄kpọ ke ndinọ ubieresịt ukpep. Ke ini okodude ke isọn̄ nte mfọnmma owo, Jesus ama owụt mme edu ye mbiet Ete esie ke ọyọhọ udomo oro ekekemede ke idaha ukeme eke owo. Ntem, enye ama ekeme ndidọhọ: “Owo eke okokụtde Mi okokụt Ete.” (John 14:9) Ke kpukpru idaha oro enye okosobode ke isọn̄, Jesus akanam sụk se Ete esie okoyomde enye anam. Ke ntre, ke ini nnyịn ikpepde iban̄a uwem Jesus, nnyịn inyene in̄wan̄în̄wan̄ ndise kaban̄a nte Jehovah Abasi etiede.

Nnyịn ikot ite ke Jehovah edi “Abasi mbọm, ye mfọn, ye anyan ime, awak ima ye akpanikọ.” (Exodus 34:6) Kpukpru ini, Jesus ama owụt mme edu ẹmi ke edinam esie ye mme apostle. Ke ini mmọ ẹkefan̄ade ndien ndien ẹban̄a owo emi okponde akan, Jesus ke ime ama ekpep ebe ke ikọ ye ke uwụtn̄kpọ nte ke “owo ekededi eke oyomde ndikabade n̄kpon ke otu mbufo eyedi asan̄autom mbufo; owo ekededi eke onyụn̄ oyomde ndidi ebeiso owo ke otu mbufo oyodụk ufụn ọnọ mbufo.” (Matthew 20:26, 27) Emi edi uwụtn̄kpọ kiet kpọt ndiwụt nte ke nnyịn imekeme ndinyene ekikere Abasi ebe ke ndikere mban̄a uwem Jesus.

Adan̄a nte nnyịn ikpepde iban̄a Jesus, ntre ke nnyịn inen̄ede itịm idem ndikpebe Ete nnyịn eke heaven, kpa Jehovah. (Ephesus 5:1, 2) Ubieresịt oro odude ke n̄kemuyo ye ekikere Abasi ọyọnọ nnyịn nnennen ndausụn̄. Jehovah ọn̄wọn̄ọ ọnọ mbon oro ẹberide edem ke enye ete: “Nyeteme fi, nnyụn̄ n̄wụt fi usụn̄ eke afo edisan̄ade: nyeteme fi, nyetịn̄ fi enyịn mi ke idem.”—Psalm 32:8.

Ndibọ Ufọn Nto Ubieresịt Oro Ẹnọde Ukpep

Ke ọfiọkde aban̄a edu ntụtutọn̄ eke mme anana-mfọnmma owo, Moses ama odụri nditọ Israel utọn̄ ete: “Mbufo ẹsịn esịt mbufo ke kpukpru ikọ ẹmi ami ntịn̄de ke otu mbufo mfịn emi, emi mbufo ẹditemede nditọ mbufo, man ẹkpeme ndinam kpukpru ikọ mbet emi.” (Deuteronomy 32:46) Ana nnyịn n̄ko iwet ibet Abasi ke esịt nnyịn. Edieke nnyịn inamde ntre, ubieresịt nnyịn eyenen̄ede ekpeme ikpat nnyịn onyụn̄ an̄wam nnyịn ndinam mme nnennen ubiere.

Edi akpanikọ, ana nnyịn idu ke ukpeme. N̄ke Bible ọdọhọ ete: “Enyene usụn̄ eke enende ke iso owo: ndien utịt esie edi usụn̄ n̄kpa.” (Mme N̄ke 14:12) Ntak emi esiwakde nditịbe ntem? Koro, nte Bible etịn̄de: “Esịt abian̄a akan kpukpru n̄kpọ, onyụn̄ abiara fap; anie edikeme ndifiọk enye?” (Jeremiah 17:9) Ke ntre, ọfọn kpukpru nnyịn inam item eke Mme N̄ke 3:5, 6: “Buọt idem fo ye Jehovah ke ofụri esịt fo; ndien kûberi edem ke asian fo. Diọn̄ọ enye ke kpukpru usụn̄ fo, ndien enye eyenen̄ede usụn̄ fo enịm.”

[Mme Ikọ idakisọn̄]

[Mme ndise ke page 7]

Ukem nte ukwak uwụt usụn̄, ubieresịt oro Bible ọnọde ukpep ekeme ndiwụt nnyịn nnennen usụn̄

[Ebiet Ẹdade N̄kpọ Ẹto]

Ukwak uwụt usụn̄: Ẹbọ ẹto, Peabody Essex Museum, Salem, Mass.