Ndida Mbuọtidem Ndu Uwem Ke Mme Un̄wọn̄ọ Abasi
“Ami [ndi] Abasi, efen [inyụn̄] idụhe; ndi Abasi, ndien baba kiet eke ebietde mi idụhe. Emi nsiakde akpatre ke akpa, ndien ke eset nsiak se mînamke kan̄a.”—ISAIAH 46:9, 10.
1, 2. Nso idi ndusụk nsio nsio ekikere ẹban̄ade Abasi ndisịn idem ke mme mbubehe isọn̄?
ABASI esịn idem adan̄a didie ke mme mbubehe isọn̄? Ekikere ẹdi nsio nsio. Ekikere kiet edi nte ke enye isịnke idem ke baba usụn̄ kiet. Ke ama okobot mme n̄kpọ ama, enye inyeneke udọn̄ mîdịghe ikemeke ndinam n̄kpọ ke ibuot nnyịn. Ke ekikere enye emi, Abasi etie nte ete emi odoride eyen esie ke obufa enan̄ukwak, anam enye ada itie kiet, ekem onụk enye man eyen esie ọtọn̄ọ ndiwat. Ke oro ebede, ete oro asan̄a adaha. Eyen oro odu ikpọn̄; enye ekeme ndiduọ, ekeme nditre ndiduọ. Ekededi ke otu iba ẹmi, n̄kpọ emi ọwọrọ ete ke ubọk.
2 Ekikere en̄wen edi nte ke Abasi ke esịn ifịk ọnọ ndausụn̄ ke kpukpru ikpehe uwem nnyịn ye nte ke enye enyene ubọk nnennen nnennen ke kpukpru n̄kpọ oro ẹdade itie ke ofụri edibotn̄kpọ esie. Nte ededi, edieke emi edide ntre, ndusụk owo ẹyebiere ẹte ke Abasi inamke nti n̄kpọ oro ẹtịbede kpọt edi n̄ko ubiatibet ye n̄kpọ mmọn̄eyet oro ẹnọmọde ubonowo. Ndifiọk akpanikọ aban̄ade mme edinam Abasi ayan̄wam nnyịn ndifiọk se nnyịn ikpodoride enyịn ito enye. Ọyọsọn̄ọ mbuọtidem nnyịn n̄ko nte ke mme un̄wọn̄ọ esie iditreke ndisu.—Mme Hebrew 11:1.
3. (a) Nnyịn isan̄a didie ifiọk ite ke Jehovah edi Abasi uduak? (b) Ntak emi ẹtịn̄de ẹban̄a Jehovah nte ‘anamde’ onyụn̄ ‘obotde’ uduak esie?
3 Akpanikọ oro nte ke Jehovah edi Abasi uduak edi akpan n̄kpọ ke mbụme aban̄ade Abasi ndinyene ubọk ke mme mbubehe owo. Oro edi se enyịn̄ esie abuanade. “Jehovah” ọwọrọ “Enye Anam Akabade Edi.” Ye n̄kaiso edinam, Jehovah anam idemesie akabade edi Andisu ofụri un̄wọn̄ọ esie. Mmọdo, ẹtịn̄ ẹban̄a Jehovah nte ‘anamde,’ m̀mê obotde, uduak esie kaban̄a mme n̄kpọntịbe m̀mê mme edinam ini iso. (2 Ndidem 19:25; Isaiah 46:11) Mme ikọ ẹmi ẹto ikọ Hebrew oro ya·tsarʹ, enyenede ebuana ye ikọ oro ọwọrọde “andibot.” (Jeremiah 18:4) Kpa nte enyene-usọ obot-eso ekemede ndibot mbat akabade edi ediye omụk, Jehovah ekeme ndibot, m̀mê ndiwọn̄ọde, mme n̄kpọ man anam uduak esie.—Ephesus 1:11.
4. Didie ke Abasi eketịm isọn̄ ọnọ mme owo ndidụn̄?
4 Ke uwụtn̄kpọ, Abasi akaduak ete isọn̄ edi ata ediye ebiet emi mme mfọnmma, okopitem owo ẹdụn̄de. (Isaiah 45:18) Anyan ini mbemiso enye okobotde akpa eren ye n̄wan, Jehovah ama anam ima ima ndutịm ọnọ mmọ. Mme akpa ibuot ifan̄ ke n̄wed Genesis ẹbụk nte Jehovah ekenịmde uwemeyo ye okoneyo, isọn̄ ye inyan̄. Ekem enye ama obot ikọn̄ ye unam. Editịm isọn̄ emi man owo odụn̄ ama ada ediwak tọsịn isua. Ẹma ẹkụre utom emi uforo uforo. Akpa eren ye n̄wan ẹma ẹtọn̄ọ uwem mmọ ke Eden, inem inem paradise oro ẹkedọn̄de kpukpru n̄kpọ man otodo mmọ ẹkpekeme ndidara uwem. (Genesis 1:31) Ntem Jehovah ama enyene ubọk nnennen nnennen ke mme mbubehe isọn̄, anamde mme utom esie ke adiana ke adiana ndisu akwa un̄wọn̄ọ esie. Ndi ekpụk ubonowo nditara ama okpụhọde ebuana esie?
Jehovah Enyene Adan̄a ke Edinam Esie ye Mme Owo
5, 6. Ntak emi Abasi enịmde adan̄a ke nte anamde n̄kpọ ye mme owo?
5 Okposụkedi enyenede odudu ndinam ntre, Jehovah itemeke inyụn̄ ikarake kpukpru n̄kpọ ke edinam owo. Mme ntak ẹdu kaban̄a emi. Kiet edi nte ke ẹkebot mme owo ke mbiet Abasi, ẹnyenede ifụre uduak, ẹdide mbon oro ẹnyenede ifụre ndimek n̄kpọ nnọ idem. Jehovah inyịkke-nyịk nnyịn inam se enye ọdọhọde; nnyịn inyụn̄ idịghe mbon oro mînyeneke ubiere. (Deuteronomy 30:19, 20; Joshua 24:15) Okposụkedi enye esiduọhọde nnyịn kaban̄a mme edinam nnyịn, Abasi ọmọnọ nnyịn ekese ifụre ndibiere nte nnyịn ididade uwem nnyịn inam n̄kpọ.—Rome 14:12; Mme Hebrew 4:13.
6 Ntak en̄wen emi Abasi mînọhọ ndausụn̄ ke kpukpru n̄kpọ enyene ebuana ye eneni oro Satan ekedemerede ke Eden. Satan ama eneni itie edikara Abasi. Enye ama ọnọ Eve se iketiede nte ifet edida ke idem—kpa enọ oro enye ndien ke ukperedem ebe esie, Adam, ẹkebọde. (Genesis 3:1-6) Ke ndinam n̄kpọ mban̄a, Abasi amayak mme owo ẹkara idemmọ ke anyan ini man ẹwụt m̀mê eneni Satan ama enen. Ke ntak emi, owo ikemeke ndiduọhọ Abasi mban̄a mme ukwan̄ n̄kpọ oro mme owo ẹnamde mfịn. Moses ekewet aban̄a mbon nsọn̄ibuot ete: “Mmọ ẹmenam idiọk ke idemmọ; mmọ idịghe nditọ [Abasi], ndo edi ekemmọ.”—Deuteronomy 32:5, NW.
7. Nso idi uduak Jehovah kaban̄a isọn̄ ye kaban̄a ubonowo?
7 Nte ededi, ke adan̄aemi ayakde owo enyene ifụre umek n̄kpọ ye edidomo mme ukara nda-ke-idem nse, Jehovah inyeneke edu unana edisịbe ndụk ke mme mbubehe isọn̄, oro akpanamde nnyịn inana idotenyịn nte ke enye oyosu mme un̄wọn̄ọ esie. Okposụkedi Adam ye Eve ẹkesọn̄de ibuot ye itie edikara Abasi, Jehovah ikokpụhọke ima ima uduak esie kaban̄a isọn̄ ye kaban̄a ubonowo. Enye iditreke ndinam isọn̄ akabade edi paradise emi mme mfọnmma, okopitem, ye okop-inemesịt owo ẹdụn̄de. (Luke 23:42, 43) Mbụk Bible ọtọn̄ọde ke Genesis esịm Ediyarade obụk nte Jehovah anamde n̄kpọ sụn̄sụn̄ ebịne uduak oro.
Abasi Anam N̄kpọ Man Ọyọhọ Uduak Esie
8. Nso ikabuana ke ndida nditọ Israel ndi Isọn̄ Un̄wọn̄ọ?
8 Ke edinam esie ye idụt Israel, Abasi ama owụt ete ke imọ iyanam uduak imọ. Ke uwụtn̄kpọ, Jehovah ama ọn̄wọn̄ọ ọnọ Moses ete ke Imọ iyafak nditọ Israel isio ke Egypt inyụn̄ ida mmọ idi Isọn̄ Un̄wọn̄ọ, isọn̄ emi ọfiọrọde mmọn̄eba ye aran ọkwọk. (Exodus 3:8) Emi ekedi akpan ye ọnọ-nsịnudọn̄ ntọt. Enye ama abuana ndifak nditọ Israel oro—ẹmi ye nsan̄a mmọ ẹkewakde ẹsịm n̄kpọ nte miliọn ita—nsio ke ọkpọsọn̄ idụt oro ekenen̄erede ọbiọn̄ọ unyọn̄ mmọ. (Exodus 3:19) N̄kpọsọn̄ idụt oro ẹdinen̄erede ẹbiọn̄ọ edidi mmọ ẹkedụn̄ ke isọn̄ oro akanade ẹda mmọ ẹdi. (Deuteronomy 7:1) Wilderness ama odu ke ufọt emi nditọ Israel ẹdiyomde udia ye mmọn̄. Emi ekedi idaha oro akayakde Jehovah owụt akakan odudu ye idaha esie nte Abasi.—Leviticus 25:38.
9, 10. (a) Ntak emi Joshua ekekemede ndisọn̄ọ nte ke mme un̄wọn̄ọ Abasi ẹdi se ẹkemede ndiberi edem? (b) Edi akpan n̄kpọ adan̄a didie ndibuọt idem ke ukeme Abasi ndinọ mbon oro ẹnamde akpanikọ ẹnọ enye utịp?
9 Abasi akada udịm udịm n̄kpọsọn̄ edinam ada nditọ Israel ọwọrọ ke Egypt. Akpa, enye ama ada akama-nsobo ufen duop etiene idụt Egypt. Ekem, enye ama abahade Ididuot Inyan̄, anamde nditọ Israel ẹbọhọ ke adan̄aemi udịmekọn̄ Egypt oro ẹkebịnede mmọ ẹketakde. (Psalm 78:12, 13, 43-51) Ke etienede oro, enye ama ese aban̄a nditọ Israel ke isua 40 oro mmọ ẹkedude ke wilderness, ọnọde mmọ manna ẹdia, ọnọde mmọn̄, onyụn̄ akam okụtde ete ke edisịnen̄kpọ mmọ ikatahake ye nte ke ukot mmọ ifụtke. (Deuteronomy 8:3, 4) Ke nditọ Israel ẹma ẹkedụk Isọn̄ Un̄wọn̄ọ, Jehovah ama anam mmọ ẹkan mme asua mmọ. Joshua, emi okowụtde ọkpọsọn̄ mbuọtidem ke mme un̄wọn̄ọ Jehovah, ama okụt kpukpru n̄kpọ ẹmi ke enyịn. Ntem, enye ama ekeme nditịn̄ uko uko nnọ nyobiowo eyo esie ete: “Mbufo ẹmefiọk ke ofụri esịt mbufo, ye ke ofụri ukpọn̄ mbufo, ẹte ke baba eti ikọ kiet eke Jehovah Abasi mbufo ọkọdọhọde aban̄a mbufo, ikpụhu: kpukpru ẹma ẹsu ẹnọ mbufo, baba ikọ kiet ikpụhu ke esịt.”—Joshua 23:14.
10 Ukem nte Joshua eset, mme Christian mfịn ẹnyene ọyọhọ mbuọtidem nte ke Abasi enyene udọn̄ onyụn̄ ekeme ndinam n̄kpọ ke ibuot mbon oro ẹnamde n̄kpọ esie. Edinịm ke akpanikọ emi edi akpan ikpehe ke mbuọtidem nnyịn. Apostle Paul ekewet ete: “Ke mbuọtidem mîdụhe, owo ikemeke ndinem Abasi esịt; koro owo eke asan̄ade ekpere Abasi enyene ndinịm ete Enye . . . edi Andinọ mmọ ẹmi ẹyomde Enye utịp.”—Mme Hebrew 11:6.
Abasi Esibem Iso Ada Okụt Ini Iso
11. Mme n̄kpọ ewe ẹnam Abasi osu mme un̄wọn̄ọ esie?
11 Kan̄a ke emi, nnyịn imokụt ite ke adan̄aemi Abasi ayakde ifụre uduak ye ukara nda-ke-idem owo odu, enye enyene odudu ye uduak ndinam n̄kpọ man ọyọhọ uduak esie. Edi, enyene n̄kpọ en̄wen oro etịpde esịn ke mme un̄wọn̄ọ Abasi ndinen̄ede nsu. Jehovah ekeme ndibem iso nda n̄kụt ini iso. (Isaiah 42:9) Ebede ke prọfet esie, Abasi ọkọdọhọ ete: “Mbufo ẹti akpa n̄kpọ ke eset; koro ami ndide Abasi, efen mînyụn̄ idụhe; ndi Abasi, ndien baba kiet eke ebietde mi idụhe. Emi nsiakde akpatre ke akpa, ndien ke eset nsiak se mînamke kan̄a, nte ke uduak mi ayada, ndien nyanam kpukpru se mmade.” (Isaiah 46:9, 10) Ọtọin̄wan̄ emi enyenede mbufiọk ọdiọn̄ọ ini ye ebiet nditọ n̄kpasịp, edi ekeme ndisụk nnyene ndusụk eyịghe mban̄a nte mme n̄kpọ ẹditiede. Nte ededi, “Edidem emi akarade ke kpukpru eyo” enyene nnennen ifiọk ndibem iso nda n̄kụt nnennen ini ye ebiet emi enye akpanamde n̄kpọ man anam uduak esie.—1 Timothy 1:17.
12. Ke nso usụn̄ ke Jehovah akada ukeme edibem iso mfiọk n̄kpọ anam n̄kpọ ke eyo Noah?
12 Kere ban̄a nte Abasi akadade ukeme esie ndibem iso mfiọk n̄kpọ anam n̄kpọ ke eyo Noah. Ke ntak ntatara idiọkido oro ẹkeyọhọde isọn̄, Abasi ama ebiere ndida utịt nsọk ọsọn̄ibuot ubonowo. Enye ama enịm ini emi enye edinamde emi, isua 120 ke ini iso. (Genesis 6:3) Ke ndinịm nnennen ini oro, Jehovah ama ekere aban̄a se ikande edisobo mme idiọkowo, kpa n̄kpọ oro enye ekekemede ndinam ke ini ekededi. Ndutịm ini Jehovah ama anam ẹkeme n̄ko ndinịm ndinen owo uwem. (Men Genesis 5:29 domo.) Ke ọniọn̄ esie, Abasi ama ebem iso ọfiọk ini emi ọkpọnọde utom emi edidade ekesịm utịt oro. Enye ama ọnọ Noah ọyọhọ ntọt oro ekekemde. Noah ekenyene ndikọn̄ ubom “ndida nnyan̄a ufọk esie,” ndien ukwọ ofụri ererimbot ekenyene ndisobo mme idiọkowo.—Mme Hebrew 11:7; Genesis 6:13, 14, 18, 19.
Akwa Utom Ubọpn̄kpọ
13, 14. Ntak emi edikọn̄ ubom ekedide utom emi akamade n̄kpọ-ata?
13 Kere ban̄a utom emi ke idaha ekikere Noah. Sia Noah ekedide owo Abasi, enye ama ọfiọk ete ke Jehovah ama ekeme ndisobo mbon oro mîbakke Abasi. Nte ededi, mbemiso oro ekekemede nditịbe, utom ama odu ndinam—utom oro okoyomde mbuọtidem. Ndikọn̄ ubom oro ekedi akwa utom. Abasi ama ọnọ mme udomo esie. Ubom oro ama ọniọn̄ akan ndusụk an̄wa mbre mbuba eyomfịn onyụn̄ okon̄ akan ufọk edide enyọn̄ ition. (Genesis 6:15) Mme andikọn̄ ikenyeneke mbufiọk ikonyụn̄ iwakke. Mmọ ikenyeneke mme awak-n̄kukọhọ n̄kpọutom oro ẹdude mfịn. Akan oro, sia enye mîkenyeneke ukeme oro Jehovah enyenede ndibem iso nda n̄kụt ini iso, Noah ikenyeneke usụn̄ ndifiọk mme idaha oro ẹdidemerede ke ediwak isua oro ẹdin̄wamde m̀mê oro ẹdibiọn̄ọde utom ubọpn̄kpọ oro. Eyedi Noah ama ekere aban̄a ediwak mbụme. Ẹdisan̄a didie ẹnyene mme n̄kpọutom? Enye edisan̄a didie atan̄ mme unam obok? Nso orụk udia ke ẹdiyom ndien ediwak adan̄a didie? Ini ewe ke Ukwọ oro ẹkebemde iso ẹtịn̄ edinen̄ede edi?
14 Ndien mme idaha eke n̄kaowo ẹma ẹdu. Idiọkido ẹkeyọyọhọ. Ikpọ Nephilim—nditọ mbuaha uduot oro ndiọi angel ye iban ẹkesion̄ode ẹdi—ẹma ẹda afai ẹyọhọ isọn̄. (Genesis 6:1-4, 13) N̄ko-n̄ko, ukọn̄ ubom emi ikedịghe n̄kpọ oro ẹkenamde ke ndịbe. Mme owo ẹma ẹbụp m̀mê nso ke Noah akanam, ndien enye ama asian mmọ. (2 Peter 2:5) Ndi ẹma ẹdori enyịn mmọ ndima? Ọkọsọsọn̄! Ndusụk isua ke mbemiso, anam-akpanikọ Enoch ama atan̄a nsobo mme idiọkowo. Ẹma ẹsua etop esie tutu Abasi ‘ada enye ọnyọn̄,’ m̀mê esịbe uwem esie omụhọ, nte an̄wan̄ade mbak mme asua Esie ẹdiwot enye. (Genesis 5:24; Mme Hebrew 11:5; Jude 14, 15) Ikokụreke ke Noah nditan̄a ukem etop oro owo mîkamaha do edi enye ekenyene ndikọn̄ ubom n̄ko. Nte ẹkekọn̄de ubom oro, enye eketie nte akamba n̄kpọ editi kaban̄a edinam akpanikọ Noah ke ufọt mme idiọkowo ukem iduọk ini esie!
15. Ntak emi Noah ekenyenede mbuọtidem nte ke imọ ima ikeme ndinam utom ẹkenọde imọ?
15 Noah ama ọfiọk ete ke utom oro enyene ibetedem ye edidiọn̄ Ata Ọkpọsọn̄ Abasi. Ndi idịghe Jehovah ke idemesie ọkọnọ utom oro? Jehovah ama ọn̄wọn̄ọ ọnọ Noah ete ke enye ye ubon esie ẹyedụk ubom oro ẹkọn̄de ẹma ẹnyụn̄ ẹnịm mmọ uwem ẹbe Ukwọ ofụri ererimbot oro. Abasi ama akam ada un̄wọn̄ọ ọsọn̄ọ nte oro edide akpanikọ. (Genesis 6:18, 19) Eyedi Noah ama okụt nte ke Jehovah ama ada okụt onyụn̄ abat kpukpru n̄kpọ oro ẹkebuanade mbemiso ọkọnọde utom oro. Akan oro, Noah ama ọfiọk ete ke Jehovah ama enyene odudu ndisịbe ndụk nnyụn̄ n̄n̄wam imọ ke ini oyomde enye anam ntre. Ntre mbuọtidem Noah ama onụk enye anam n̄kpọ. Ukem nte Abraham andito ubon esie, Noah ama “etịm obụre ọfiọk ete, Abasi ekeme n̄ko ndinam se Enye ọkọn̄wọn̄ọde.”—Rome 4:21.
16. Nte utom ukọn̄ ubom oro ekenyenede n̄kọri, didie ke ẹkesọn̄ọ mbuọtidem Noah?
16 Nte mme isua ẹkebede ubom oro okonyụn̄ ọtọn̄ọde ndiwọrọ nda, mbuọtidem Noah ama ọsọn̄. Ẹma ẹkọk mme mfịna ubọpn̄kpọ ye eke n̄kpọutom. Ẹma ẹkan mme idomo. Ubiọn̄ọ ndomokiet ikekemeke ndikpan utom oro. Ubon Noah ama enyene ibetedem ye ukpeme Jehovah. Nte Noah ekesịnde ifịk, ‘mbuọtidem esie emi ẹkedomode ẹwụt ama anam ime ọwọrọ.’ (James 1:2-4) Ke akpatre, ẹma ẹkọn̄ ubom oro ẹkụre, Ukwọ ama edi, Noah ye ubon esie ẹma ẹnyụn̄ ẹbọhọ. Noah ama okụt nte mme un̄wọn̄ọ Abasi ẹsude, nte Joshua okokụtde ke ukperedem. Ẹma ẹnọ mbuọtidem Noah utịp.
Jehovah Ọnọ Utom Emi Ibetedem
17. Ke mme usụn̄ ewe ke eyo nnyịn ebiet eke Noah?
17 Jesus ama ebem iso etịn̄ ete ke eyo nnyịn edibiet eke Noah. Abasi amafiak ebiere ndisobo ndiọi owo ndien emenịm ini ọnọ emi ndida itie. (Matthew 24:36-39) Enye omonyụn̄ anam ndutịm n̄ko ndinyan̄a ndinen owo. Ke adan̄aemi akanade Noah ọkọn̄ ubom, mme asan̄autom Abasi mfịn ẹnyene nditan̄a mme uduak Jehovah, n̄kpep mme owo Ikọ esie, nnyụn̄ nnam mme mbet.—Matthew 28:19.
18, 19. Nnyịn isan̄a didie ifiọk ite ke edikwọrọ eti mbụk enyene ibetedem Jehovah?
18 Edieke Jehovah mîkpokodụhe ye Noah ndinọ enye ibetedem nnyụn̄ mmụm enye n̄kama, owo ikpọkọkọn̄ke ubom oro. (Men Psalm 127:1 domo.) Ukem ntre, ke ibetedem Jehovah mîdụhe, etie nte ata Ido Ukpono Christ ikpọbọhọke idu, idịghe nditetịn̄ mban̄a ndinyene uforo. Gamaliel, ekedide Pharisee ye andikpep Ibet oro ẹketịmde ẹkpono, ama ọfiọk emi. Ke ini Sanhedrin mme Jew ẹkeyomde ndiwot mme apostle, enye ama odụri esop oro utọn̄ ete: “Ẹdianade ẹkpọn̄ mmọ ẹmi, ẹsana mmọ ẹyak: koro edieke odu emi m̀mê utom emi otode owo, oyowụre: edi edieke otode Abasi, mbufo idikemeke ndiwụri mmọ.”—Utom 5:38, 39.
19 Unen oro utom ukwọrọikọ okụtde, ke eset ye eyomfịn, ọmọsọn̄ọ nte ke emi idịghe utom otode mme owo, edi ke oto Abasi. Ibuotikọ oro etienede eyeneme ndusụk akama-nduaidem idaha ye mme n̄kọri oro ẹn̄wamde ndinam utom emi okụt unen ke utọ akwa udomo oro.
Kûdede Ukpa Mba!
20. Mmanie ẹnọ nnyịn ibetedem nte nnyịn ikwọrọde eti mbụk?
20 Okposụkedi nnyịn idude uwem ke “ndiọkeyo,” nnyịn imekeme nditịm nnịm nte ke Jehovah enen̄ede akara mme n̄kpọ. Enye ke an̄wam onyụn̄ omụm ikọt esie akama nte mmọ ẹnamde utom man ẹkụre utom edikwọrọ eti mbụk mbemiso edikem ini Abasi ndida utịt nsọk idiọk editịm n̄kpọ emi. (2 Timothy 3:1; Matthew 24:14) Jehovah okot nnyịn ete idi “mme anam-utom” ye imọ. (1 Corinth 3:9) Ẹsọn̄ọ ẹnọ nnyịn, n̄ko, ẹte ke Christ Jesus odu ye nnyịn ke utom emi ye nte ke nnyịn imekeme ndinyene mbuọtidem ke ibetedem ye ndausụn̄ mme angel.—Matthew 28:20; Ediyarade 14:6.
21. Nnyịn ikpedehede ikpa mba ndinịm nso ke akpanikọ?
21 Sia Noah ye ubon esie ẹkebuọtde idem ke mme un̄wọn̄ọ Jehovah, ẹma ẹnịm mmọ uwem ẹbe mmọn̄ ukwọ oro. Ẹyenyan̄a mbon oro ẹnyenede ukem mbuọtidem oro ẹbe “akwa ukụt” oro edide. (Ediyarade 7:14) Nnyịn idu uwem ke ini oro ẹnen̄erede ẹkama nduaidem. Mme akpan n̄kpọntịbe ẹdu ke iso! Ke mîbịghike, Abasi ayanam n̄kpọ ndida ubọn̄ ubọn̄ obufa enyọn̄ ye obufa isọn̄ ndi emi edinen ido edidụn̄de. (2 Peter 3:13) Kûdede, kûdede ukpa mba ke edinịm ke akpanikọ fo nte ke se ededi oro Abasi etịn̄de, enye ekeme ndinam n̄ko.—Rome 4:21.
Mme Akpan N̄kpọ Nditi
◻ Ntak emi Jehovah mîkarake kpukpru n̄kpatan̄a n̄kpọ ke edinam owo?
◻ Didie ke ẹkekụt ukeme Jehovah ndinam uduak esie ke mme edinam esie ye Israel?
◻ Didie ke ukeme Jehovah ndibem iso nda n̄kụt ini iso okowụt idem ke eyo Noah?
◻ Nso mbuọtidem ke nnyịn ikeme ndinyene ke mme un̄wọn̄ọ Abasi?