Mme Uyen—ẹnọ Ukeme Ikike Mbufo Ukpep!
“Ọkpọsọn̄ udia enyene mmọ ẹmi ẹma ẹkekon̄ ẹwọrọ idaha, kpa mmọ ẹmi otode ke nnam-mehe mmọ ẹma ẹkọ ifiọk ndidiọn̄ọ se ifọnde ye se idiọkde.”—MME HEBREW 5:14.
1, 2. (a) Didie ke idaha nnyịn mfịn ebiet eke mme Christian eset ke Ephesus? (b) Mme ukeme ewe ẹkeme ndikpeme fi nsio ke n̄kpọndịk, ndien didie ke afo ekeme ndikọri mmọ?
“ẸTỊN̄ enyịn ẹkpeme nte ẹsan̄ade: ẹkûsan̄a nte ndisịme, edi ẹsan̄a nte mbon eti ibuot. Ẹdedep ifet, koro mme usen ẹdiọkde.” (Ephesus 5:15, 16) Tọn̄ọ nte apostle Paul ekewet mme ikọ oro ke isua tọsịn iba ẹmi ẹkebede, ‘ndiọi owo ye mbon abian̄a ẹdọdiọn̄ ẹdiọk ẹka iso.’ Nnyịn idu ke “ndiọk eyo,” m̀mê nte edikabade efen esịnde enye, eyo emi “ọyọhọde ye n̄kpọndịk.”—2 Timothy 3:1-5, 13; Phillips.
2 Nte ededi, afo emekeme nditre ndidi se mme n̄kpọndịk ẹmi ẹdịbede ke afan̄ fo ẹnọde unan ebe ke ndikọri “ọniọn̄, . . . ifiọk ye nti ekikere.” (Mme N̄ke 1:4) Mme N̄ke 2:10-12 ọdọhọ ete: “Koro eti ibuot oyodụk fi ke esịt, ifiọk oyonyụn̄ enem ukpọn̄ fo; ekikere eyetie ekpeme fi, mbufiọk eyenịm fi, man osio fi ke idiọk usụn̄ efep, ke ubọk owo eke etịn̄de n̄kwan̄a.” Edi didie ke afo akam ekeme ndikọri mme edu ẹmi? Mme Hebrew 5:14 ọdọhọ ete: “Ọkpọsọn̄ udia enyene mmọ ẹmi ẹma ẹkekon̄ ẹwọrọ idaha, kpa mmọ ẹmi otode ke nnam-mehe mmọ ẹma ẹkọ ifiọk ndidiọn̄ọ se ifọnde ye se idiọkde.” Ukem nte usọ ekededi, owo ndinyene mbufiọk ke ndida ukeme ikike esie nnam n̄kpọ oyom ukpep. Ikọ Greek oro Paul akadade ọwọrọ ke ata ata usụn̄ ‘ndidi se ẹnọde ukpep nte ebre-mbre mbuba.’ Didie ke afo ekeme nditọn̄ọ utọ ukpep oro?
Ndinọ Mme Ukeme Ikike Fo Ukpep
3. Didie ke afo ekeme ndida ukeme ikike fo nnam n̄kpọ ke ini ẹyomde fi anam ubiere?
3 Tịm fiọk ete ke ọnọ mme ukeme ikike fo ukpep—ukeme fo ndidiọn̄ọ se ifọnde ye se idiọkde—‘oto ke nnam-mmehe.’ Ke ini anade afo anam ubiere, ndikekere, ndinam n̄kpọ ntiene ntụk, m̀mê n̄kukụre nditiene mmọ en̄wen idiwakke ndisụn̄ọ ke eti ubiere. Man anam nti ubiere, ana afo ada mme ukeme ikike fo anam n̄kpọ. Didie? Akpa kan̄a, ebe ke ndidụn̄ọde idaha ketket nnyụn̄ nnyene ọyọhọ ntọt. Bụp mme mbụme edieke oyomde. Biere mme edimek oro afo enyenede ndinam. Mme N̄ke 13:16 ọdọhọ ete: “Kpukpru ọniọn̄ owo ẹyenam n̄kpọ ke ifiọk.” Ekem, domo ndibiere m̀mê mme mbet m̀mê mme edumbet Bible ewe ẹnyene ebuana ye n̄kpọ emi. (Mme N̄ke 3:5) Nte ededi, man anam emi ana afo enyene ifiọk Bible. Ntak edi oro Paul esịnde udọn̄ ọnọ nnyịn ete idia “ọkpọsọn̄ udia”—ndikpep “se idide ubom ye uniọn̄ ye ukon̄ ye utụn̄ọ” akpanikọ.—Ephesus 3:18.
4. Ntak emi ifiọk edumbet Abasi edide akpan n̄kpọ?
4 Ndinam oro edi akpan n̄kpọ, sia nnyịn idide mme anana-mfọnmma, ikemede ndinam idiọkn̄kpọ. (Genesis 8:21; Rome 5:12) “Esịt abian̄a akan kpukpru n̄kpọ, onyụn̄ abiara fap,” ntre ke Jeremiah 17:9 ọdọhọ. Ke mme edumbet Abasi mîdụhe ndida nnyịn usụn̄, nnyịn imekeme ndibian̄a idem nnyịn n̄kere nte ke se idiọkde ọfọn—n̄kukụre koro obụkidem nnyịn oyomde enye. (Men Isaiah 5:20 domo.) Andiwet psalm ekewet ete: “Eyenọwọn̄ ada nso anam usụn̄ esiemmọ asana, onyụn̄ ekpeme enye nte ikọ fo asan̄ade? Nda item fo n̄wọrọ asian: oro esịn nsua kpukpru usụn̄ nsu.”—Psalm 119:9, 104.
5. (a) Ntak emi ndusụk uyen ẹtienede mme usụn̄ abian̄a? (b) Uyen kiet akasan̄a didie anam akpanikọ edi esiemmọ?
5 Ntak emi ndusụk uyen oro ẹkebọkde ke ubon Christian ẹtienede mme usụn̄ abian̄a? Ndi ekeme ndidi nte ke utọ mbon oro ‘idomoke ifiọk se uduak Abasi edide, uduak Abasi eke edide eti, onyụn̄ enemde owo esịt, onyụn̄ ọfọnde ama’? (Rome 12:2) Ndusụk mmọ ẹkeme ndidụk mme mbono esop ye ete ye eka mmọ ẹnyụn̄ ẹkeme nditịn̄ ndusụk ke otu mme akpan ukpepn̄kpọ Bible ke ibuot. Edi ke ini ẹdọhọde ẹnọ uyarade kaban̄a se mmọ ẹnịmde ke akpanikọ m̀mê ẹnam ndusụk ntotụn̄ọ n̄kpọ Ikọ Abasi ẹn̄wan̄a, ẹsikụt nte ifiọk mmọ ekpride ke usụn̄ akamade edikpu. Ẹkeme ndibian̄a mme utọ uyen oro mmemmem mmemmem. (Ephesus 4:14) Edieke emi edide ntre ye afo, ntak mûbiereke ndinam mme ukpụhọde? Ekpri eyenete an̄wan kiet eti ete: “Mma nsinam ndụn̄ọde. Mma nsibụp idemmi, ‘Nsan̄a didie mfiọk nte ke emi edi nnennen ido ukpono? Nsan̄a didie mfiọk nte ke Abasi emi ekerede Jehovah odu?’”a Edidụn̄ọde N̄wed Abasi ye ntịn̄enyịn ama anam enye enịm nte ke mme n̄kpọ oro enye ekekpepde oto ete ye eka esie ẹkenen̄ede ẹdi ntre!—Men Utom 17:11 domo.
6. Didie ke afo ekeme ‘ndidomo mfiọk se itịmde inem Ọbọn̄, Jehovah, esịt’?
6 Ke enyenede ọyọhọ ifiọk aban̄a mme edumbet Jehovah, afo eyekeme mmemmem mmemmem ‘ndidomo mfiọk se itịmde inem Ọbọn̄ esịt.’ (Ephesus 5:10) Edi nso edieke afo mûtịmke ufiọk usụn̄ owụtde eti ibuot ke se akpanamde ke akpan idaha? Bọn̄ akam nọ Jehovah yom ndausụn̄. (Psalm 119:144) Domo ndineme mban̄a mme n̄kpọ ye ete ye eka fo m̀mê ye Christian oro ama ọkọkọri esịm ọyọhọ idaha. (Mme N̄ke 15:22; 27:17) Emekeme n̄ko ndikụt ndausụn̄ oro an̄wamde ebe ke ndinam ndụn̄ọde ke Bible ye mme n̄wed Watch Tower. (Mme N̄ke 2:3-5) Adan̄a nte afo adade mme ukeme ikike fo anam n̄kpọ, ntre ke enye edisọn̄ idem akan.
Ndiwụt Mbufiọk ke Unọ Idem Nduọkodudu
7, 8. (a) Didie ke afo ekeme ndida ukeme ikike fo mbiere m̀mê akpaka mboho m̀mê ukpukaha? (b) Nso idi ekikere Bible kaban̄a unọ idem nduọkodudu?
7 Ẹyak nnyịn idahaemi ise nte afo ekemede ndida ukeme ikike fo nnam n̄kpọ ke ndusụk akpan usụn̄. Ke uwụtn̄kpọ, da nte ke ẹkot fi edi mboho. Ekeme ndidi afo ama akam ọbọ leta usuanetop ọtọtde mboho ọtọkiet oro. Ẹma ẹsian fi ke ediwak uyen Ntiense ẹyedu do. Edi ẹyebọ okụk ndida nse mban̄a ubiatokụk oro. Nte afo akpaka?
8 Ọfọn, da mme ukeme ikike fo nam n̄kpọ. Akpa, nyene ifiọk ban̄a mme akpan n̄kpọ. Mboho oro edikpon adan̄a didie? Mmanie ẹdidu do? Ini ewe ke enye editọn̄ọ? Ini ewe ke enye editre? Mme edinam ewe ke ẹdiomi? Didie ke ẹdise enyịn ke enye? Ekem, nam ndusụk ndụn̄ọde, esede “Social Gatherings” (Mme Mboho N̄kaowo), ye “Entertainment” (Unọ Idem Inemesịt) ke Watch Tower Publications Index.b Nso ke ndụn̄ọde fo ekeme ndiyarade? Akpa n̄kpọ edi-o, Jehovah ikpanke edisop idem ọtọkiet n̄kop inem uwem. Ke akpanikọ, Ecclesiastes 8:15 ọdọhọ ete ke adianade ye ọkpọsọn̄ utom, ‘owo inyeneke eti n̄kpọ ke idak utịn, ke mîbọhọke ndidia n̄kpọ, nnyụn̄ n̄n̄wọn̄, nnyụn̄ ndara.’ Kamse, Jesus Christ ke idemesie ama odụk san̄asan̄a usọrọ ye ke nsụhọde n̄kaha ndọ kiet. (Luke 5:27-29; John 2:1-10) Ke ini ẹdade ukem ukem, ebuana n̄kaowo ekeme ndinọ ufọn.
9, 10. (a) Mme n̄kpọndịk ewe ke ndusụk mboho ẹkeme ndikama? (b) Mme mbụme ewe ke okpobụp idemfo mbemiso ebierede m̀mê akpaka mboho m̀mê ukpukaha?
9 Kpa ye oro, mboho oro owo mîtịmke ọfọn ekeme ndikama afanikọn̄. Ke 1 Corinth 10:8, nnyịn imokot nte nsan̄a oro mîwụtke eti ibuot akadade ekesịm edinam use ye edisobo nditọ Israel oro mîkanamke akpanikọ “tọsịn owo edịp ye ita ke usen kiet.” Ẹkụt ntọt efen oro anamde owo ekere n̄kpọ ke Rome 13:13: “Yak nnyịn isan̄a ukpono-ukpono, nte owo asan̄ade ke uwemeyo; ikûsan̄a ke etịme-etịme ido ye mbun̄wọn̄i, ikûsan̄a ke use ye mbubiam ido, ikûsan̄a ke utọk ye ufụp.” (Men 1 Peter 4:3 domo.) Edi akpanikọ, owo ikemeke ndinịm ibat owo ẹmi ẹkemede ndidụk mboho. Edi ifiọk n̄kpọntịbe owụt nte ke adan̄a nte mboho okponde, ntre ke ọsọn̄ ndise enyịn. N̄kpri mboho oro ẹtịmde mfọn mfọn isiwakke ndikabade ndi “idat idat usọrọ.”—Galatia 5:21, Byington.
10 Nte eyịghe mîdụhe, ndụn̄ọde fo eyedemede mme mbụme efen efen, utọ nte: Nte ndusụk Christian oro ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha ẹyedu ke mboho oro? Anie enen̄ede edi andidiomi enye? Ndi uduak mboho emi edi ndisịn udọn̄ nnọ eti ebuana m̀mê ndinam owo adia udori? Ndi ukpan odu kaban̄a m̀mê mmanie ẹkeme ndidụk? Edieke mboho oro edide ke utịturua, ndi enye eyetre ke eti ini man mbon oro ẹdụkde ẹkeme ndibuana ke utom ukwọrọikọ Christian ke ndan̄nsiere? Edieke ikwọ ye unek ẹdidude, ndi enye eyekem ye mme idaha Christian? (2 Corinth 6:3) Ekeme ndidi ididịghe mmemmem ndibụp mme utọ mbụme oro. Edi Mme N̄ke 22:3 odụri owo utọn̄ ete: “Ọniọn̄ owo okụt idiọk-n̄kpọ, ndien edịbe: edi mme ọkọi ẹbe ẹka iso, ndien ẹda ufen.” Ih, afo emekeme ndifep mme idaha oro ẹkamade n̄kpọndịk ebe ke ndida mme ukeme ikike fo nnam n̄kpọ.
Mbufiọk ke Ndidiomi Ubọ Ukpep Fo
11. Didie ke mme uyen ẹkeme ndida ukeme ikike mmọ ndiomi ini iso mmọ?
11 Bible ọdọhọ ete ke ọfọn ndinam ndutịm nnọ ini iso. (Mme N̄ke 21:5) Ndi afo ye ete ye eka fo ẹmeneme ẹban̄a ini iso fo? Eyedi afo omodiomi ndidụk utom ukwọrọikọ uyọhọ ini nte asiakusụn̄. Ke akpanikọ, idụhe ubọkọkọ efen emi emekde oro akpadade uyụhọ okponde akan oro edi. Edieke edide afo ke ọkọri nti edu ukpepn̄kpọ onyụn̄ ofori usọ ke utom ukwọrọikọ, afo ke etịm idem ọnọ akama-nduaidem ubọkọkọ emi. Ndi emekere aban̄a nte edisede aban̄a idemfo ke utom ukwọrọikọ? Ke ini iso, edieke afo emekde ndinyene ubon, ndi afo eyekeme ndise mban̄a udiana mbiomo oro? Ndinam nti ubiere oro ẹdade ukem ukem mban̄a mme utọ n̄kpọ oro oyom ẹda mme ukeme ikike ẹnam n̄kpọ.
12. (a) Didie ke ndusụk ubon ẹmek ndikpụhọde nda ekekem ye idaha ndutịm uforo oro okpụhọrede? (b) Ndi ubọ ukpep efen efen enen̄ede atuaha ye edinịm utom usiakusụn̄ nte utịtmbuba? Nam an̄wan̄a.
12 Ke ndusụk ebiet, ẹsụk ẹkekeme ndibọ ukpep ke usọ m̀mê ubọkọkọ oro enyenede ufọn ke adan̄a emi ẹnamde utom. Odu mme uyen ẹmi ẹkpepde mbubehe ubon m̀mê ẹbọde ukpep ẹto mme ufan ẹdide ikpọ owo ẹmi ẹnyenede mme mbubehe. Mbon eken ẹbọ ukpep ke ufọkn̄wed oro edinyenede ufọn ndida nnyene n̄kpọ udu uwem ke ukperedem. Ke ebiet emi mme utọ ifet oro mîdụhe, ke ẹma ẹketịm ẹkere, mme ete ye eka ẹkeme ndinam ndutịm ubọ ukpep efen efen ẹnọ nditọ mmọ ke ẹma ẹkekụre ufọkn̄wed sekọndri. Ndinam ndutịm ke usụn̄ emi man otodo ẹkeme ndise mban̄a mme mbiomo akwa owo ndien akpan akpan man ẹkeme ndibuana ke utom usiakusụn̄ ke anyan ini ituahake ye edinịm Obio Ubọn̄ Abasi akpa. (Matthew 6:33) Ndien ubọ ukpep efen efen ibiọn̄ọke usiakusụn̄. Ke uwụtn̄kpọ, ekpri Ntiense kiet ama oyom ndisiak usụn̄ ke anyan ini. Ke enye ama okokụre ufọkn̄wed sekọndri, ete ye eka esie—ẹmi ke idemmọ ẹdide mme asiakusụn̄ ofụri ini—ẹma ẹdiomi man enye ọbọ ukpep efen efen. Enye ama ekeme ndisiak usụn̄ ke adan̄aemi akade ufọkn̄wed, ndien idahaemi enye enyene usọ emi adade an̄wam idem nte enye akade iso ndisiak usụn̄.
13. Didie ke mme ubon ẹkpebat se iditakde ke ubọ ukpep efen efen?
13 Ke n̄kpọ aban̄ade ubọ ukpep efen efen, ubon kiet kiet enyene unen ye mbiomo ndinam ubiere esie. Ke ini ẹtịmde ẹmek utọ ubọ ukpep oro, enye ekeme ndidi n̄kpọ un̄wam. Nte ededi, enye ekeme ndidi afia. Edieke afo ekerede aban̄a utọ ubọ ukpep oro, nso idi utịtmbuba fo? Ndi edi man etịm idem ndise mban̄a mme mbiomo akwa owo ke eti usụn̄? Mîdịghe ndi afo “oyom ikpọ n̄kpọ ke idem fo”? (Jeremiah 45:5; 2 Thessalonica 3:10; 1 Timothy 5:8; 6:9) Nso kaban̄a ediwọrọ n̄kpọn̄ ufọk n̄ka n̄kọbọ ukpep efen efen, ndusụk ẹdụn̄de-dụn̄ ke ufọkn̄wed? Ndi oro oyowụt eti ibuot ke ikerede iban̄a item Paul nte ke “idiọk nsan̄a ababiat eti ido”? (1 Corinth 15:33; 2 Timothy 2:22) Ti, n̄ko, ete ke “ẹsịbe ini omụhọ.” (1 Corinth 7:29) Ini ọniọn̄de adan̄a didie ke afo edisịn ke utọ ubọ ukpep oro? Ndi enye ayada n̄kponn̄kan isua uyen fo? Edieke edide ntre, afo edisan̄a didie anam se Bible esịnde udọn̄ ọnọ ete “nyụn̄ ti Andibot fi ke ini afo edide akparawa”? (Ecclesiastes 12:1) Ke adianade do, ndi ukpepn̄kpọ oro afo ọbọde ọyọnọ ini ndinam mme utọ akpan edinam Christian nte edidụk mme mbono esop, utom an̄wautom, ye ọkpọkpọ ukpepn̄kpọ? (Matthew 24:14; Mme Hebrew 10:24, 25) Edieke mme ukeme ikike fo ẹsọn̄de idem, afo udufreke mme utịtmbuba eke spirit nte afo ye ete ye eka fo ẹdiomide ini iso fo.
Ndinam Uyomima Edi Se Ẹkponode
14. (a) Mme edumbet ewe ẹkpenọ iren ye iban ẹmi ẹnamde uyomima ndausụn̄ nte mmọ ẹwụtde kiet eken ima? (b) Didie ke ndusụk iren ye iban ẹnam ukwan̄ ubiere ke afan̄ emi?
14 Ikpehe efen oro oyomde ukeme ikike fo edi ke uyomima. Akam edi ndammana n̄kpọ ndiyom ndiwụt ima nnọ owo emi afo ekerede aban̄a. Nte an̄wan̄ade, eren ye n̄wan oro mîkasabakede idem oro ẹtịn̄de ẹban̄a ke Ikwọ Solomon ẹma ẹwụt kiet eken ima ke ndusụk usụn̄ mbemiso ẹkedọde ndọ. (Ikwọ Solomon 1:2; 2:6; 8:5) Mfịn, eren ye n̄wan oro ẹdude ke uyomima ẹkeme ndikere kpasụk ntre nte ke edimụm ubọk, editịm inua, ye mfari ẹdot, akpan akpan ke ini etiede nte ke ndọ asan̄a ekpere. Edi ti: “Owo eke ọbuọtde idem ye esịt esiemmọ edi ndisịme owo.” (Mme N̄ke 28:26) Ke mfụhọ, ediwak iren ye iban ikadaha eti ibuot inam n̄kpọ ebe ke ndisịn idem ke mme idaha oro ẹkamade n̄kpọndịk. Ediwụt ima esikabade ọsọn̄ ubọk onyụn̄ edi se owo mîkemeke ndikara; ndek ndek ido esisụn̄ọ ndien esikam ọkọri ekesịm oburobụt ido idan̄.
15, 16. Nso ukpeme oro owụtde eti ibuot ke iren ye iban ẹkpewụt man ẹkụt ẹte ke uyomima mmọ ayaka iso edi se ẹkponode?
15 Edieke afo anamde uwọrọ an̄wa, owụt eti ibuot afo nditre ndidu ikpọn̄ ye owo emi edide nsan̄a fo ke mme idaha oro mîdotke. Ntre se itịmde ifọn ikan ekeme ndidi ndikop inem nsan̄a ye kiet eken ke otu m̀mê ke mme an̄wan̄wa itie. Ndusụk iren ye iban ẹsinam ndutịm man owo etiene asan̄a. N̄ko, kere ban̄a mme ikọ Hosea 4:11: “Wine ye obufa wine ẹda [owo] esịt.” Ọkpọsọn̄ mmịn ekeme ndibiat eti ubiere onyụn̄ anam eren ye n̄wan ẹnam n̄kpọ ke usụn̄ oro mmọ ẹdituade n̄kpọfiọk ke akpatre.
16 Mme N̄ke 13:10 (NW) ọdọhọ ete: “Iseri akam ada esịm en̄wan, edi ọniọn̄ odu ye mbon oro ẹkọkde ibuot ọtọkiet.” Ih, ‘ẹkọk ibuot ọtọkiet’ ẹnyụn̄ ẹneme nte ẹdikamade idem mbufo. Ẹnịm adan̄a ke edinam uwụt ima, owo kiet kiet okponode mme ntụk ye ubieresịt kiet eken. (1 Corinth 13:5; 1 Thessalonica 4:3-7; 1 Peter 3:16) Ndineme mban̄a n̄kpọ emi oyomde ẹnen̄ede ẹwụt ukpeme mi ekeme ndisọn̄ ke akpa ini, edi enye ekeme ndibiọn̄ọ ikpọ mfịna ndidemede nte ini akade.
Ndidi Se Ẹnọde Ukpep ‘Toto ke Eyenọwọn̄’
17. Didie ke David akanam Jehovah edi ‘ibetedem esie ọtọn̄ọde ke ini uyen esie,’ ndien nso ukpepn̄kpọ idu mi inọ mme uyen mfịn?
17 Ndifep mme afia Satan oyoyom afo odu ke ukpeme kpukpru ini—ndien ndusụk ini, oyoyom akwa uko. Kamse, ndusụk ini afo emekeme ndikụt nte ke ekikere fo edi isio, idịghe ye mme uke fo kpọt, edi ye ofụri ererimbot. David andiwet psalm ọkọbọn̄ akam ete: “Afo, O Ọbọn̄ Jehovah, [edi] idotenyịn mi; ye ibetedem mi, ọtọn̄ọde ke ini uyen mi. O Abasi, afo ama eteme mi toto n̄kedi eyenọwọn̄: ndien nsiak mme utịbe n̄kpọ fo tutu esịm ini emi.” (Psalm 71:5, 17)c Ẹdiọn̄ọ David kaban̄a uko esie. Edi ini ewe ke enye ọkọkọri enye? Ke ini uyen! Idem mbemiso ọwọrọetop en̄wan esie ye Goliath, David ama owụt n̄wọrọnda uko ke ndikpeme udịmerọn̄ ete esie—owotde lion ye bear. (1 Samuel 17:34-37) Nte ededi, David ọkọnọ Jehovah ọyọhọ itoro ke se ededi uko oro enye okowụtde, okotde enye “ibetedem mi, ọtọn̄ọde ke ini uyen mi.” Ukeme oro David ekenyenede ndiberi edem ke Jehovah ama anam enye akan idomo ekededi oro enye okosobode. Afo n̄ko oyokụt ete ke edieke afo eberide edem ke Jehovah, enye ọyọnọ fi uko ye ukeme ‘ndikan ererimbot.’—1 John 5:4.
18. Nso nsịnudọn̄ ke ẹnọ mme uyen ẹmi ẹbakde Abasi mfịn?
18 Ediwak tọsịn n̄kpri owo nte afo ẹmenam n̄kpọ oro owụtde uko ẹnyụn̄ ẹnam n̄kpọ idahaemi nte mme asuanetop eti mbụk oro ẹma ẹkena baptism. Nnyịn imọkọm Abasi iban̄a mbuọtidem ye uko emi mbufo mme uyen ẹwụtde! Ẹsọn̄ọ ẹbiere ndibọhọ mbiara eke ererimbot emi. (2 Peter 1:4) Ẹkaiso ndida ukeme ikike mbufo oro ẹdade Bible ẹnọ ukpep nnam n̄kpọ. Ndinam ntre eyekpeme mbufo osio ke afanikọn̄ idahaemi ndien ke akpatre ayanam mbufo ẹnyene edinyan̄a. Ke akpanikọ, nte akpatre ibuotikọ nnyịn ediwụtde, mbufo ẹyenam uwem mbufo okụt unen.
[Mme Ikọ idakisọn̄]
a Se ibuotikọ oro “Young People Ask . . . How Can I Make the Truth My Own?” (N̄kparawa Owo Ẹbụp . . . Didie ke N̄keme Ndinam Akpanikọ Edi Okịm?) ke nsiondi Awake! eke October 22, 1998.
b Ibuotikọ oro “Mboho Unọ Idem Inemesịt—Dara Mme Ufọn, Fep Mme N̄kpọ Etabi” odude ke nsiondi Enyọn̄-Ukpeme eke August 15, 1992, enyene ekese nti ntọt ke ibuot nneme emi.
Mme Mbụme Ndida Nnam Ndụn̄ọde
◻ Didie ke uyen ekeme ndinọ mme ukeme ikike esie ukpep?
◻ Didie ke uyen ekeme ndida ukeme ikike esie nnam n̄kpọ ke n̄kpọ aban̄ade edika mme mboho Christian?
◻ Mme n̄kpọ ewe ke ẹkeme ndikere mban̄a ke ini owo anamde ndutịm ọnọ ubọ ukpep?
◻ Didie ke iren ye iban ẹmi ẹnamde uyomima ẹkeme ndifep afia oburobụt ido idan̄?
[Ndise ke page 15]
Ndikpep ndinam ndụn̄ọde ayan̄wam ndinọ ukeme ikike fo ukpep
[Ndise ke page 16]
Edi mmemmem ndise enyịn ke n̄kpri mboho ndien idiwakke ndikabade ndi idat idat usọrọ oro owo mîkemeke ndikara
[Ndise ke page 16]
Mme ete ye eka ẹkpenyene ndin̄wam nditọ mmọ ndidiomi ubọ ukpep mmọ
[Ndise ke page 17]
Ndinam uwọrọ an̄wa ke otu edi n̄kpọ ukpeme