Ẹbuọt Idem ye Jehovah, “Abasi Kpukpru Ndọn̄esịt”
“Itoro enyene Abasi ye Ete Ọbọn̄ nnyịn Jesus Christ, kpa Ete mbọm ye Abasi kpukpru ndọn̄esịt.”—2 COR. 1:3.
1. Nso ke kpukpru owo ẹyom?
NNYỊN imoyom ndọn̄esịt toto ke emana. Nsekeyen esitua man anam nnyịn idiọn̄ọ ini emi enye oyomde ẹdọn̄ imọ esịt. Ekeme ndidi enye oyom ẹmen imọ m̀mê edi ke biọn̄ ọdọn̄ enye. Idem ke ima ikokpon imesiyom ndọn̄esịt ediwak ini. Imesinen̄ede iyom emi ke ini isobode mme afanikọn̄.
2. Didie ke Jehovah ọn̄wọn̄ọ ke iyọdọn̄ mbon oro ẹbuọtde idem ye imọ esịt?
2 Mbonubon ye mme ufan ẹkeme ndidọn̄ nnyịn esịt nte ẹkemede. Edi ndusụk ini, owo isikemeke nditre mme n̄kpọ oro ẹnamde nnyịn ifụhọ. Abasi ikpọn̄ ekeme ndinọ nnyịn ndọn̄esịt ke idaha ekededi oro idude. Ikọ esie ọn̄wọn̄ọ ọnọ nnyịn ete: “Jehovah emekpere kpukpru mbon oro ẹsemede ẹkot enye, . . . ndien enye oyokop eseme emi mmọ ẹsemede ẹyom un̄wam.” (Ps. 145:18, 19) Ih, “enyịn Jehovah ke ese ndinen owo, enye onyụn̄ ọbiọn̄ utọn̄ ke eseme emi mmọ ẹsemede ẹyom un̄wam.” (Ps. 34:15) Edi edieke anade Abasi an̄wam onyụn̄ ọdọn̄ nnyịn esịt, ana ibuọt idem ye enye. David, andiwet psalm, ama anam emi an̄wan̄a ke ini enye ọkọkwọde ete: “Jehovah ayakabade edi edikon̄ ebiet ubọhọ ọnọ owo ekededi emi ẹfịkde, edikon̄ ebiet ubọhọ ke ini nnanenyịn. Ndien mmọ eke ẹfiọkde enyịn̄ fo ẹyebuọt idem ye afo, koro afo mûdukpọn̄ke mmọ eke ẹyomde fi, O Jehovah.”—Ps. 9:9, 10.
3. Didie ke Jesus akanam ima emi Jehovah amade ikọt esie an̄wan̄a?
3 Jehovah ada mme andituak ibuot nnọ enye ke n̄kpọuto. Jesus ama anam emi an̄wan̄a ke ini enye ọkọdọhọde ete: “Nte owo inyamke akadan̄abasi ition ke okudọk okụk iba? Kpa ye oro Abasi ifreke baba kiet ke otu mmọ. Edi ẹbat kpukpru idet ibuot mbufo. Ẹkûfehe ndịk; mbufo ẹmesọn̄ urua ẹkan ediwak akadan̄abasi.” (Luke 12:6, 7) Jehovah ama ada prọfet Jeremiah asian ikọt esie ke eset ete: “Mmama fi nsinsi ima. Oro edi ntak ami ndade ima-mfọnido ndụri fi.”—Jer. 31:3.
4. Ntak emi ikemede ndibuọt idem ke se Jehovah ọn̄wọn̄ọde?
4 Edieke ibuọtde idem ye Jehovah ye nte ke mme un̄wọn̄ọ esie ẹyesu, emi ekeme ndinọ nnyịn ndọn̄esịt ke ini nnanenyịn. Ke ntre, ana ibuọt idem ye Abasi kpa nte Joshua, emi ọkọdọhọde ete: “Baba ikọ kiet ke otu kpukpru nti ikọ emi Jehovah Abasi mbufo eketịn̄de ọnọ mbufo ikpụhu. Kpukpru ẹmesu ẹnọ mbufo. Baba ikọ kiet ke otu mmọ ikpụhu.” (Josh. 23:14) Akan oro, imekeme nditịm nnịm nte ke idem edieke idomo anamde n̄kpọ ọsọn̄ ye nnyịn, ke “Abasi edi anam-akpanikọ,” enye idinyụn̄ ikpọn̄ke mme anam-akpanikọ asan̄autom esie.—Kot 1 Corinth 10:13.
5. Nso inam nnyịn ikeme ndidọn̄ mbon efen esịt?
5 Apostle Paul ọkọdọhọ ke Jehovah edi “Abasi kpukpru ndọn̄esịt.” “Ndidọn̄ owo esịt” ọwọrọ ndisụk ubiak owo emi odude ke nnanenyịn m̀mê ofụhọde. Ọwọrọ ndinam enye etre ndifụhọ onyụn̄ enyene ifụre. Ke akpanikọ, Jehovah esinam emi. (Kot 2 Corinth 1:3, 4.) Idụhe owo m̀mê n̄kpọ ndomokiet oro ekemede ndibiọn̄ọ Ete nnyịn eke heaven, ndien ke ntre enye enyene se ededi oro ẹyomde ndida nnọ mbon oro ẹmade enye ndọn̄esịt. Emi anam nnyịn ikeme ndidọn̄ nditọete nnyịn “oro ẹdude ke ukụt ekededi esịt.” Nnyịn imekeme “ndida ndọn̄esịt oro Abasi ọnọde nnyịn” nnam oro. Emi enen̄ede owụt nte Jehovah enyenede akakan ukeme ndidọn̄ mbon emi ẹfụhọde esịt.
Ndiyọ Se Isinamde Nnanenyịn Esịm Nnyịn
6. Siak mme n̄kpọ emi ẹkemede ndinam nnanenyịn esịm owo.
6 Nnyịn imoyom ndọn̄esịt ke ediwak idaha ke uwem. Kiet ke otu akakan n̄kpọ oro esinamde mme owo ẹfụhọ edi owo mmọ ndikpa, akpan akpan ebe, n̄wan, m̀mê eyen. Owo ekeme ndiyom ndọn̄esịt n̄ko ke ntak asari m̀mê usua. Udọn̄ọ, usọn̄, unana, mfịna ndọ, m̀mê mme idiọk idaha ererimbot ẹkeme ndinam owo oyom ndọn̄esịt.
7. (a) Nso orụk ndọn̄esịt ke isiyom ke mme ini nnanenyịn? (b) Nso ke Jehovah ekeme ndinam man an̄wam mbon oro ‘esịt obụn̄ọde onyụn̄ anuahade’?
7 Ke mme ini nnanenyịn, imekeme ndiyom ndọn̄esịt sia nnanenyịn ekeme nditụk esịt ye ekikere nnyịn, anam ikop ndịk, idọn̄ọ ata udọn̄ọ ye udọn̄ọ eke spirit. Ke uwụtn̄kpọ, kere ban̄a esịt. Ikọ Abasi ọdọhọ ete ke esịt nnyịn ekeme ‘ndibụn̄ọ nnyụn̄ nnuaha.’ (Ps. 51:17) Ke akpanikọ Jehovah ekeme ndise mban̄a emi, sia edide “enye ọkọk mbon oro esịt mmọ obụn̄ọde, onyụn̄ ọbọp mme nde unan mmọ.” (Ps. 147:3) Idem ke mme ini ata nnanenyịn, Abasi ekeme ndin̄wam esịt oro anuahade edieke ibọn̄de akam inọ enye ye ọyọhọ mbuọtidem inyụn̄ inịmde mbet esie.—Kot 1 John 3:19-22; 5:14, 15.
8. Didie ke Jehovah ekeme ndin̄wam nnyịn ke ini ibuot oyon̄de nnyịn?
8 Ediwak ini imesiyom ndọn̄esịt ke ntak oro nsio nsio idomo emi ẹtịmerede nnyịn ekikere ẹnamde ibuot oyon̄ nnyịn. Etie nte nnyịn isikemeke ndiyọ mme idomo mbuọtidem emi ke odudu idem nnyịn. Edi andiwet psalm ama ewet ete: “Ke ini ediwak ekikere ẹtịmerede mi esịt, ndọn̄esịt fo enem ukpọn̄ mi.” (Ps. 94:19) Ke adianade do, Paul ekewet ete: “Ẹkûtịmede esịt ke baba n̄kpọ kiet, edi ke kpukpru n̄kpọ ẹda akam ye n̄kpeubọk ọkọrọ ye ekọm ẹben̄e Abasi se mbufo ẹyomde; ndien emem Abasi emi akande kpukpru ekikere eyekpeme mbufo esịt ye ekikere ke Christ Jesus.” (Phil. 4:6, 7) Ndikot N̄wed Abasi nnyụn̄ ntie n̄kere ekeme ndinen̄ede n̄n̄wam nnyịn ke ini ibuot oyon̄de nnyịn.—2 Tim. 3:15-17.
9. Didie ke nnyịn ikeme ndikan ndịk?
9 Ndusụk ini, idem ekeme ndimem nnyịn tutu editie nte imọn̄ iyak ndịk akan nnyịn ubọk. Anaedi ikere ke nnyịn ikemeke ndise mban̄a ndusụk mbiomo oro N̄wed Abasi owụtde m̀mê mme ifetutom nnyịn. Jehovah ekeme ndin̄wam nnyịn ke utọ idaha emi n̄ko. Ke uwụtn̄kpọ: Ke ini ẹkedọhọde Joshua ada nditọ Israel usụn̄ akan̄wana ye mme asua, Moses ama ọdọhọ mme owo oro ete: “Ẹnyene uko ẹnyụn̄ ẹkop odudu. Ẹkûfehe ndịk, ẹkûnyụn̄ ẹdịghe ke iso mmọ, koro Jehovah Abasi fo asan̄ade ye afo. Enye idikpọn̄ke fi, idinyụn̄ iduọkke fi tutu amama.” (Deut. 31:6) Jehovah ama an̄wam Joshua ada ikọt Abasi usụn̄ ekesịm Isọn̄ Un̄wọn̄ọ onyụn̄ akan kpukpru mme asua mmọ. Mbemiso emi, Abasi ama an̄wam Moses ntre n̄ko ke Ididuot Inyan̄.—Ex. 14:13, 14, 29-31.
10. Nso ikeme ndin̄wam nnyịn ke ini nnanenyịn anamde nnyịn idọn̄ọ?
10 Nnanenyịn ẹkeme ndinam nnyịn idọn̄ọ. Edi akpanikọ ke ndidia nti udia, ndinen̄ede nduọk odudu nnyụn̄ nsịn̄ede idem, ye nditịm idem n̄kama ẹkeme ndifọn ye nnyịn. Edieke ikerede iban̄a se Bible etịn̄de aban̄a ini iso, emi ekeme n̄ko ndifọn ye nnyịn ke idem. Ntem, ke ini esịt etịmerede nnyịn, ọfọn iti se ikọwọrọde Paul ye nsịnudọn̄ esie emi: “Ẹfịk nnyịn ke kpukpru usụn̄, edi ufan̄ ifahake nnyịn ibe nde; ekikere etịmede nnyịn, edi usụn̄ ubọhọ inanake ofụri ofụri; ẹkọbọ nnyịn, edi owo ikpọn̄ke nnyịn ke nnanenyịn; ẹduọk nnyịn ke isọn̄, edi owo isoboke nnyịn.”—2 Cor. 4:8, 9.
11. Nso ke ẹkeme ndinam man ẹsọn̄ idem ke n̄kan̄ eke spirit?
11 Ndusụk idomo ẹkeme ndinam nnyịn idọn̄ọ ke n̄kan̄ eke spirit. Jehovah ekeme ndin̄wam nnyịn ke utọ idaha emi n̄ko. Ikọ esie ọn̄wọn̄ọ ọnọ nnyịn ete: “Jehovah an̄wam kpukpru mmọ eke ẹduọn̄ọde, onyụn̄ emenede kpukpru mmọ eke ẹnụhọde.” (Ps. 145:14) Akpana ika ibịne mbiowo Christian man ẹnọ nnyịn un̄wam emi edinamde nnyịn isọn̄ idem ke n̄kan̄ eke spirit. (Jas. 5:14, 15) Ndinyụn̄ n̄kere mban̄a idotenyịn nsinsi uwem oro odude ke N̄wed Abasi ekeme ndisọn̄ọ nnyịn idem ke ini isobode idomo mbuọtidem.—John 17:3.
Uwụtn̄kpọ Ndọn̄esịt Oro Abasi Esinọde
12. Tịn̄ nte Jehovah ọkọdọn̄de Abraham esịt.
12 Andiwet psalm emi ẹkenọde odudu spirit ọkọdọhọ ete: “Ti ikọ emi afo eketịn̄de ọnọ asan̄autom fo, emi afo anamde mi ntie mbet. Emi edi ndọn̄esịt ọnọ mi ke ukụt mi, koro ikọ fo enịmde mi uwem.” (Ps. 119:49, 50) Nnyịn imenyene Ikọ Jehovah oro ẹwetde-wet, emi esịnede ediwak uwụtn̄kpọ ndọn̄esịt oro Abasi esinọde. Ke uwụtn̄kpọ, ekeme ndidi Abraham ama enen̄ede etịmede esịt ke ini enye ọkọfiọkde ke Jehovah ọmọn̄ osobo Sodom ye Gomorrah. Anam-akpanikọ owo oro ama obụp Abasi ete: “Nte oyosobo ndinen owo ọkọrọ ye mme idiọkowo?” Jehovah ama ọdọn̄ Abraham esịt ke ndidọhọ enye nte ke edieke ndinen owo 50 ẹdude ke obio iba oro, ke imọ idisoboke Sodom. Edi Abraham ama obụp Jehovah utịm ikotion ete: Ndi oyosobo obio oro edieke okụtde ndinen owo 45? 40? 30? 20? 10? Jehovah ama ada ime ọn̄wọn̄ọ inem inem ọnọ Abraham ete ke imọ idisoboke. Kpa ye oro ndinen owo mîkọyọhọke duop ke obio oro, Jehovah ama anyan̄a Lot ye nditọiban esie.—Gen. 18:22-32; 19:15, 16, 26.
13. Didie ke Hannah okowụt ke imọbuọt idem ye Jehovah?
13 Ama enen̄ede ọdọn̄ Hannah n̄wan Elkanah ndiman eyen. Edi enye ekedi ada, ndien emi ama anam enye enen̄ede ofụhọ. Enye ama ọbọn̄ akam ọnọ Jehovah aban̄a emi, ndien Eli emi ekedide akwa oku ama ọdọhọ enye ete: “Abasi Israel akpakam ọnọ fi se afo eben̄ede enye.” Emi ama ọdọn̄ Hannah esịt, ndien “iso [ikonyụn̄] itiehe enye aba mfụhọ mfụhọ.” (1 Sam. 1:8, 17, 18) Hannah ama ọbuọt idem ye Jehovah onyụn̄ ayak n̄kpọ oro esịn Abasi ke ubọk. Kpa ye oro Hannah mîkọfiọkke se iditịbede, esịt ama ana enye sụn̄. Nte ini akakade, Jehovah ama ọbọrọ akam Hannah. Enye ama oyomo onyụn̄ ama eyen erenowo emi enye okosiode Samuel.—1 Sam. 1:20.
14. Ntak emi David okoyomde ndọn̄esịt-e, ndien enye akaka ebịne anie?
14 Edidem David ke Israel eset edi uwụtn̄kpọ owo efen emi Abasi ọkọdọn̄de esịt. Sia Jehovah ‘esede esịt,’ enye ama ọfiọk ke David enyene esịt akpanikọ onyụn̄ enen̄ede ama utuakibuot akpanikọ ke ini enye ekemekde David ndidi edidem Israel ke ini iso. (1 Sam. 16:7; 2 Sam. 5:10) Edi nte ini akakade David ama esịn efịbe ye Bath-sheba onyụn̄ odomo ndidịp idiọkn̄kpọ oro ke ndinam ẹwot ebe Bath-sheba. Ke ini David ekedide edidiọn̄ọ nte idiọkn̄kpọ esie okodobide, enye ama ọbọn̄ akam ọnọ Jehovah ete: “Sọhi mme idiọkn̄kpọ mi fep nte ediwak mbọm fo edide. Nen̄ede yet mi ndudue ke idem fep, nyụn̄ nam mi nsana mbọhọ idiọkn̄kpọ mi. Koro ami mmọfiọk mme ukwan̄n̄kpọ mi, Idiọkn̄kpọ mi onyụn̄ odu mi ke iso kpukpru ini.” (Ps. 51:1-3) David ama enen̄ede akabade esịt, ndien Jehovah ama efen ọnọ enye. Edi akana David ọbọ ufen idiọkn̄kpọ esie. (2 Sam. 12:9-12) Kpa ye oro, mbọm Jehovah ama ọdọn̄ David esịt.
15. Nso un̄wam ke Jehovah ọkọnọ Jesus mbemiso Jesus akpade?
15 Ke ini Jesus okodude ke isọn̄, enye ama osobo nsio nsio idomo. Abasi ama ayak mme idomo mbuọtidem emi ẹsịm enye, ndien Jesus ama ọsọn̄ọ ada nte mfọnmma owo oro ọkọbuọtde idem ye Jehovah kpukpru ini onyụn̄ adade ọnọ ukara Abasi. Ke ini ẹkeyomde nditap Jesus nnọ nnyụn̄ n̄wot enye, enye ama ọbọn̄ akam ọnọ Jehovah ete: “Yak okûdi uduak mi, edi yak edi uduak fo ada itie.” Ndien angel ama ọbiọn̄ọde Jesus ke iso edisọn̄ọ enye idem. (Luke 22:42, 43) Abasi ama ọnọ Jesus ndọn̄esịt, odudu, ye un̄wam oro enye okoyomde ini oro.
16. Nso ke Abasi ekeme ndinam mban̄a nnanenyịn oro ekemede ndisịm nnyịn ke ini ẹyomde ndiwot nnyịn ke ntak emi isọn̄ọde ida?
16 Idem edieke ẹyomde ndiwot nnyịn ke ntak emi isọn̄ọde ida nte mme Christian, Jehovah ekeme ndin̄wam nnyịn ika iso inyene mbuọtidem ke enye. Ke adianade do, idotenyịn ediset ke n̄kpa ọnọ nnyịn ndọn̄esịt. Ndien nnyịn itie ibet usen oro ‘ẹdisobode’ n̄kpa ẹfep nte akpatre asua! (1 Cor. 15:26) Jehovah eti mme anam-akpanikọ asan̄autom esie, ye mbon en̄wen oro ẹkpan̄ade, ndien ayanam mmọ ẹset. (John 5:28, 29; Utom 24:15) Mbuọtidem oro inyenede ke un̄wọn̄ọ Jehovah ndinam mme akpan̄kpa ẹset esinọ nnyịn ndọn̄esịt ye idotenyịn ke ini ukọbọ.
17. Didie ke Jehovah ekeme ndidọn̄ nnyịn esịt ke ini owo nnyịn akpade?
17 Ọnọ ndọn̄esịt didie ntem ndifiọk ke mme owo nnyịn emi ẹdude ke udi ẹyefiak ẹdidu uwem ke utịbe utịbe obufa ererimbot emi kpukpru n̄kpọ oro ẹnamde enyịn anan owo mîdidụhe aba! Ndien nso akwa ifet ke mme asan̄autom Jehovah emi ẹdide “akwa otuowo,” emi ẹdibọhọde utịt idiọk editịm n̄kpọ emi ẹdinyene ntem ndidara nnyụn̄ n̄kpep mbon oro ẹsetde ẹdidu uwem ke isọn̄ n̄kpọ!—Edi. 7:9, 10.
Ke Idak Nsinsi Ubọk Abasi
18, 19. Didie ke ẹsidọn̄ ikọt Abasi esịt ke ini ẹkọbọde mmọ?
18 Moses ama ada ata edinem ikọ ikwọ emi ọn̄wọn̄ọ ọnọ nditọ Israel ete: “Abasi eyo eset edi ebiet udịbe fo, nsinsi ubọk ẹnyụn̄ ẹdu ke idak.” (Deut. 33:27) Prọfet Samuel ama ọdọhọ nditọ Israel ke ukperedem ete: “Mbufo ẹkûwọn̄ọde ẹkpọn̄ nditiene Jehovah, mbufo ẹnyụn̄ ẹnam n̄kpọ Jehovah ke ofụri esịt mbufo. . . . Koro Jehovah mîdikpọn̄ke ikọt esie ke ntak akwa enyịn̄ esie.” (1 Sam. 12:20-22) Adan̄a nte isọn̄ọde iyịre ye Jehovah inyụn̄ idude ke utuakibuot akpanikọ, tutu amama enye idikpọn̄ke nnyịn. Enye ọyọnọ nnyịn ibetedem oro iyomde.
19 Abasi ke ọnọ ikọt esie un̄wam ye ndọn̄esịt oro mmọ ẹyomde ke ndiọkeyo eke mme akpatre usen emi. Ke se ibede isua ikie idahaemi, ẹmekọbọ ẹnyụn̄ ẹsịn ediwak tọsịn nditọete nnyịn ke ufọk-n̄kpọkọbi ke ntak emi ẹnamde n̄kpọ Jehovah. Se itịbede inọ mmọ owụt ke Jehovah esidọn̄ ikọt esie esịt ke mme ini idomo. Ke uwụtn̄kpọ, ẹma ẹbiere n̄kpọkọbi isua 23 ẹnọ eyenete nnyịn kiet ke ini ukara Soviet Union ke ntak mbuọtidem esie. Kpa ye oro ẹma ẹsụk ẹyom usụn̄ ẹnam enye enyene udia eke spirit man ẹkeme ndisọn̄ọ enye idem nnyụn̄ ndọn̄ enye esịt. Enye ọkọdọhọ ete: “Ke ofụri ini oro, mma n̄kpep ndibuọt idem ye Jehovah, enye ama onyụn̄ ọnọ mi odudu.”—Kot 1 Peter 5:6, 7.
20. Ntak emi ikemede ndinen̄ede nnịm ke Jehovah idikpọn̄ke nnyịn-e?
20 Inamke n̄kpọ m̀mê nso ke idisobo, ọyọfọn nnyịn iti mme ikọ ndọn̄esịt andiwet psalm emi: “Jehovah [idisịnke] ikọt esie.” (Ps. 94:14) Kpa ye oro nnyịn owo kiet kiet iyomde ẹdọn̄ nnyịn esịt, nnyịn n̄ko imenyene akwa ifet nditiene ndọn̄ mbon en̄wen esịt. Nte idikụtde ke ibuotikọ oro etienede, nnyịn imekeme nditiene ndọn̄ mbon oro ẹfụhọde esịt ke ererimbot afanikọn̄ emi.
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
• Nso idi ndusụk n̄kpọ oro ẹkemede ndinam nnanenyịn esịm nnyịn?
• Didie ke Jehovah esidọn̄ mme asan̄autom esie esịt?
• Edieke ẹyomde ndiwot nnyịn, nso ikeme ndidọn̄ nnyịn esịt?
[Ekebe/Ndise ke page 25]
Nte Ikemede Ndiyọ Se Ikemede Ndifịna Nnyịn
▪ esịt Ps. 147:3; 1 John 3:19-22; 5:14, 15
▪ ekikere Ps. 94:19; Phil. 4:6, 7
▪ ndịk Ex. 14:13, 14; Deut. 31:6
▪ ata nsọn̄idem 2 Cor. 4:8, 9
▪ nsọn̄idem eke spirit Ps. 145:14; Jas. 5:14, 15