Ata Ọniọn̄ Idịbeke​—ke Osioro Uyo

1. Ediwak owo ẹda didie ọniọn̄ emi odude ke Bible? (Mme N̄ke 1:20, 21)

KE EDIWAK idụt, oyokụt mme ọkwọrọ Obio Ubọn̄, iso imam imam nte ẹdade ke ikpọ efak ye n̄wed ke ubọk ẹdọhọ mme owo ẹbọ ẹkot. Ekpedi emesitiene ọkwọrọ ikọ ntre, anaedi emesikere se Bible etịn̄de ke n̄wed Mme N̄ke aban̄a nte ata ọniọn̄ adade ke an̄wa ofiori ete ẹkop item imọ. (Kot Mme N̄ke 1:20, 21.) “Ata ọniọn̄,” oro edi ọniọn̄ emi otode Jehovah, odu ke Bible ye ke mme n̄wed esop Abasi. Ọniọn̄ oro ke ana mme owo ẹnyene man mmọ ẹnyene nsinsi uwem. Esinem nnyịn mme owo ẹma ẹbọ n̄wed nnyịn, edi idịghe kpukpru owo ẹsima ndibọ. Ndusụk owo iyomke-yom ndidiọn̄ọ m̀mê Bible ọdọhọ didie. Ndusụk ẹsisasak nnyịn. Mbon en̄wen do emi ẹkerede ke Bible edi n̄wed eset, ke inyeneke eke an̄wamde. Onyụn̄ enyene mbon emi ẹkerede ke nte Bible ọdọhọde ẹdu uwem enyene nte etiede, ke mbon emi ẹdude uwem ntre ẹsida idem nte mme angel ẹnyụn̄ ẹsọsọn̄ ido. Kpa ye kpukpru oro, Jehovah okụt ete ke imanam ọniọn̄ imọ esịm kpukpru owo. Mme usụn̄ ewe ke enye anam oro?

2. M̀mọ̀n̄ ke ikeme ndikụt ata ọniọn̄? Edi ata ediwak owo ẹmek ndinam nso?

² Usụn̄ kiet emi Jehovah adade anam inyene ata ọniọn̄ edi Bible emi edide Ikọ esie. Iwakke owo emi mînyeneke n̄wed oro. Nso kaban̄a mme n̄wed esop Abasi? Ke mfọn Abasi, mme n̄wed oro ẹdu ke se ibede usem 1,000. Mbon emi ẹkopde ikọ ọniọn̄, oro edi, mbon emi ẹkotde Bible ye mme n̄wed esop Abasi ẹnyụn̄ ẹnamde se mmọ ẹkpepde ẹyedia ufọn. Edi ata ediwak owo ẹmek ndimia utọn̄ nsio ke ikọ ọniọn̄. Mmọ ẹkpeyom ndibiere n̄kpọ, mmọ ẹmek ndida ifiọk idemmọ m̀mê se mme owo ẹtịn̄de mbiere. Mmọ ẹkeme ndikam nda nnyịn nte mbon emi mîdiọn̄ọke idem ke ntak emi inamde se Bible ọdọhọde. Ke ibuotikọ emi, iyeneme se inamde mme owo ẹtie ntre. Edi yak ibem iso ineme nte idisan̄ade inyene ọniọn̄ emi otode Jehovah.

NDIDIỌN̄Ọ JEHOVAH ESINAM INYENE ỌNIỌN̄

3. Ikpanam nso man inyene ata ọniọn̄?

³ Edieke idade se idiọn̄ọde ibiere n̄kpọ ọfọn, ọniọn̄ edi oro. Edi ata ọniọn̄ akan oro. Bible ọdọhọ ete: “Ndibak Jehovah edi ntọn̄ọ ọniọn̄, ndien ndifiọk Ata Edisana Abasi edi asian.” (N̄ke 9:10) Ntre ima iyom ndibiere akpan n̄kpọ, ọfọn ida ‘ifiọk Ata Edisana Abasi,’ oro edi, se Jehovah ekerede ibiere. Se idin̄wamde nnyịn edi ndisikot Bible ye mme n̄wed esop Abasi. Ima inam ntre, oro oyowụt ke imenyene ata ọniọn̄.​—N̄ke 2:5-7.

4. Ntak emi Jehovah ikpọn̄ ekemede ndinam inyene ata ọniọn̄?

⁴ Jehovah ikpọn̄ ekeme ndinam inyene ata ọniọn̄. (Rome 16:27) Ntak emi ikemede ndidọhọ ke ọniọn̄ oto Jehovah? Akpa, sia edide enye okobot kpukpru n̄kpọ, inyeneke se enye mîdiọn̄ọke iban̄a mme n̄kpọ emi enye okobotde. (Ps. 104:24) Ọyọhọ iba, kpukpru se Jehovah anamde owụt ke enye enyene ọniọn̄. (Rome 11:33) Ọyọhọ ita, akananam owo idaha ọniọn̄ Jehovah inam n̄kpọ yak okpu enye. (N̄ke 2:10-12) Edieke iyomde ndinyene ata ọniọn̄, ana inyịme n̄kpọ mbita oro inyụn̄ iyak mmọ ẹn̄wam nnyịn edide iyom ndibiere n̄kpọ m̀mê iyom ndinam n̄kpọ.

5. Nso isitịbe ke ntak emi mme owo mînyịmeke ke Jehovah kpọt ekeme ndinam owo enyene ata ọniọn̄?

⁵ Ediwak owo ke ererimbot ẹsidọhọ ke n̄kpọ-obot eye tutu, kpa ye oro, mmọ ẹdọhọ ke inyeneke eke okobotde mme n̄kpọ oro, ke ẹkedidu ikpọn̄. Mbon en̄wen ẹdọhọ ke imenịm ke Abasi do, edi ke nte Bible ọdọhọde ẹdu uwem edi n̄kpọ eset. Mmọ ẹnyụn̄ ẹdu uwem nte mmọ ẹmade. Kpukpru emi osụn̄ọ ke nso? Ndi nte mme owo ẹdade ọniọn̄ idemmọ ẹnam n̄kpọ utu ke eke Abasi anam ererimbot emi enen̄ede ọfọn, onyụn̄ enem ndidụn̄? Ndi mmọ ẹkop ata inemesịt m̀mê ẹnen̄ede ẹnyene idotenyịn ke n̄kpọ ọyọfọn ke ini iso? Se idade enyịn nnyịn ikụt ọsọn̄ọ akpanikọ emi odude ke Mme N̄ke 21:30, emi ọdọhọde ete: “Idụhe baba ọniọn̄, m̀mê mbufiọk, m̀mê item ekededi oro ekemede ndibiọn̄ọ Jehovah.” Ata eti ntak emi akpanamde iyom ọniọn̄ emi otode Jehovah edi oro. Edi ọdiọk etieti nte ata ediwak owo mîyomke. Nso inam mmọ ẹkûyom?

NTAK EMI MME OWO ẸSỊNDE ATA ỌNIỌN̄

6. Mme N̄ke 1:22-25 owụt ke mmanie ẹsiforo inan ẹbaha ata ọniọn̄?

⁶ Ediwak owo ẹsiforo inan ini ata ọniọn̄ ‘ofioride ke efak.’ Bible owụt ke “mme ọkoi,” “mbon nsahi,” ye “mme ndisịme” ẹsisịn ata ọniọn̄. (Kot Mme N̄ke 1:22-25.) Ẹyak itịm ise se isinamde utọ mme owo oro ẹsịn ọniọn̄ emi otode Jehovah ye se ikpanamde man nnyịn idibiet mmọ.

7. Ntak emi ndusụk owo ẹkoide-koi ẹbiere ndika iso ndi “mme ọkọi”?

⁷ “Mme ọkọi” ẹdi mbon emi ẹdide se ẹkokop ẹnịm, mbon emi mîsibiatke ini ndikpụhọde ekikere ke n̄kpọ, m̀mê mbon emi ẹkemede ndisọp mbian̄a. (N̄ke 14:15) Imesikụt utọ mme owo oro ini ikwọrọde ikọ. Kere adan̄a ediwak miliọn owo emi ikpọ owo ufọkabasi m̀mê mbon pọlitiks ẹtụnde usụn̄. Esimụm ndusụk mmọ mbọribọ etieti enyịn ama editara mmọ ke ẹkebabian̄a mmimọ. Edi mbon emi ẹtịn̄de ẹban̄a ke Mme N̄ke 1:22 ẹkokoi ẹbiere ndika iso ndi ọkọi sia nte enemde mmọ edi oro. (Jer. 5:31) Mmọ ẹnam se idọn̄de mmọ, iyomke ndidiọn̄ọ m̀mê Bible ọdọhọ didie, inyụn̄ iyomke nditiene ibet Bible ndomokiet. Se mma kiet emi obiomde-biom n̄kpọ ufọkabasi mmọ ke ibuot ke Quebec, ke Canada, eketịn̄de ye brọda kiet edi ekikere ediwak owo. Enye ọkọdọhọ ete: “Ekpedi oku ufọkabasi nnyịn ababian̄a nnyịn, enye ke ẹdiduọhọ idịghe nnyịn!” Nnyịn iyomke ndibiet mbon emi ẹkoide-koi ẹbiere ndidi mme ọkọi!​—N̄ke 1:32; 27:12.

8. Nso idin̄wam nnyịn inyene ọniọn̄?

⁸ Eti ntak anam Bible ọdọhọ yak ikûka iso idi mme ọkọi edi yak ‘ikọri isịm ọyọhọ idaha ke ukeme ufiọk n̄kpọ’ nnyịn. (1 Cor. 14:20) Ndinam item Bible edin̄wam nnyịn inyene ọniọn̄. Ima inam ntre, iyokụt nte Bible edin̄wamde nnyịn sụn̄sụn̄ sụn̄sụn̄ yak ikọhọde ediwak mfịna inyụn̄ ibiere n̄kpọ ọfọn. Ọfọn isise se ibierede ndinam. Ekpedi ebịghi esisịt ikọtọn̄ọ ndikpep Bible inyụn̄ idụk mbono esop, imekeme ndibụp idem nnyịn m̀mê nso ikpan nnyịn ndiyak idem nnọ Jehovah nnyụn̄ nna baptism. Ekpedi imana baptism, ndi imọdiọn̄ọ ndikwọrọ ikọ nnyụn̄ n̄kpep owo Ikọ Abasi idahaemi n̄kan nte ikesinamde? Ndi mme n̄kpọ emi ibierede ndinam ẹwụt ke itiene item Bible? Ndi imesinam n̄kpọ ye mme owo nte Jesus akpanamde? Edieke ikụtde ebiet emi ikpanamde ọfọn akan nte inamde idahaemi, ẹyak itịm ikere mme n̄kpọ emi Jehovah etide nnyịn ke Ikọ esie, koro mme n̄kpọ oro ‘ẹsinam ọkọi edi ọniọn̄.’​—Ps. 19:7.

9. Didie ke “mbon nsahi” ẹwụt ke mmimọ iyomke ọniọn̄?

⁹ Ọyọhọ otu iba emi ẹsịnde ọniọn̄ Abasi ẹdi “mbon nsahi.” Imesikụt ndusụk mmọ ini ikwọrọde ikọ. Esinenem mmọ ndikama mbon en̄wen nnam n̄kpọ imam. (Ps. 123:4) Bible ama ọdọdọhọ ke mme akpatre usen, ke mbon nsahi ẹdibiet ntan. (2 Pet. 3:3, 4) Ndusụk owo mfịn ẹbiet mme ukot Lot emi ekedide edinen owo. Mmọ idọn̄ke utọn̄ ke kpukpru se Abasi etịn̄de odụri mme owo utọn̄. (Gen. 19:14) Ediwak owo ẹsisasak mbon emi ẹdude uwem nte Bible ọdọhọde. Ntak imam mmọ edi ke mmọ ẹyom ndinam “mbubiam n̄kpọ” emi ọdọn̄de mmọ. (Jude 7, 17, 18) Se Bible etịn̄de aban̄a mbon nsahi ebiet se ẹtịn̄de ẹban̄a mbon mfiakedem ye mbon en̄wen emi mîyomke Jehovah!

10. Psalm 1:1 ọdọhọ ke nso idin̄wam nnyịn ikûdi mbon nsahi?

¹⁰ Ikpanam nso man nnyịn ididi mbon nsahi? N̄kpọ kiet edi nnyịn ndikpeme man nnyịn ididụk nsan̄a ye mbon emi ẹdide se ẹkpenanam ifọnke mmọ ke enyịn. (Kot Psalm 1:1.) Oro ọwọrọ ke nnyịn idikpan̄ke utọn̄ inọ mbon mfiakedem idinyụn̄ ikotke n̄wed mmọ ekededi. Imọdiọn̄ọ ke nnyịn mîkpemeke, se ẹnanam ke esop Abasi idifọnke nnyịn ke enyịn, ndien edieke Jehovah m̀mê esop esie ẹdọhọde inam n̄kpọ, imekeme ndidọhọ m̀mê n̄kpọ oro ayakam ọfọn ye nnyịn. Se idin̄wamde nnyịn ikûtie ntre edi ndibụp idem nnyịn: ‘Ndi esidi ẹma ẹtịn̄ obufa n̄kpọ emi ikpanamde mîdịghe ẹkpụhọde se ikesinịmde ami nnyene se ntịn̄de mbiat n̄kpọ oro? Ndi mmesiwak ndidọhọ ke mbon emi ẹdade usụn̄ ke esop ẹdue se ẹnamde?’ Edieke isọpde-sọp itre utọ ndiọi edu oro, Jehovah eyenem esịt ye nnyịn.​—N̄ke 3:34, 35.

11. Nte Jehovah ọdọhọde idu uwem esitie “mme ndisịme” didie?

¹¹ Ọyọhọ otu ita emi ẹsịnde ọniọn̄ ẹdi “mme ndisịme.” Mmọ ndisịn ndidu uwem nte ibet Abasi ọdọhọde anam mmọ ẹdi ndisịme. Se ifọnde mmọ ke enyịn ke mmọ ẹsinam. (N̄ke 12:15) Utọ mme owo oro ẹsịn Jehovah emi edide kpukpru ọniọn̄ akam oto enye. (Ps. 53:1) Ima ikụt mmọ ini ikwọrọde ikọ, mmọ ẹsitọk nnyịn ẹte ke nnyịn emi idude uwem nte Bible ọdọhọde idiọn̄ọke idem. Edi nnyịn ikwe nte uwem mmọ ọfọnde akan eke nnyịn. Bible ọdọhọ ete: “Ata ọniọn̄ okokon̄ akaha ọnọ ndisịme owo; enye iditatke inua esie ke inuaotop.” (N̄ke 24:7) Ikọ ọniọn̄ ndomokiet ikemeke ndiwọrọ ndisịme owo ke inua. Imosụk ise Jehovah odụride nnyịn utọn̄ ete ‘idaha ke iso ndisịme owo’!​—N̄ke 14:7.

12. Nso idin̄wam nnyịn ikûbiet mme ndisịme?

¹² Nnyịn ibietke mbon emi ẹsuade item Abasi. Imama nte Abasi esinamde n̄kpọ ye nte enye ọdọhọde idu uwem. Se idin̄wamde nnyịn ika iso inam ntre edi ndimen uwem mbon emi ẹsọn̄de ibuot ye Abasi ndomo ye uwem mbon emi mîsọn̄ke ibuot ye enye. Kama enyịn se adan̄a ediwak mfịna emi mmọ ẹmende ẹsọk idemmọ ke ntak emi mmọ ẹsịmede ẹsịn ndinam nti item emi Jehovah ọnọde mmọ. Ekem se nte uwem fo ọfọnde ke ntak emi okopde item Abasi.​—Ps. 32:8, 10.

13. Ndi Jehovah esidọhọ ke ana inam nti item emi imọ inọde nnyịn edide imama m̀mê imaha?

¹³ Jehovah anam ọniọn̄ esie esịm kpukpru owo, edi enye idọhọke ke ana ẹnyịme ọniọn̄ imọ oro, ẹmama, imaha-ma. Utu ke oro, enye etịn̄ se iditịbede inọ mbon emi mîmaha ndikop ikọ ọniọn̄ imọ. (N̄ke 1:29-32) Mbon emi ẹbierede ke mmimọ idikopke uyo Jehovah “ẹyedia mbun̄wụm usụn̄ mmọ.” Nte ini akade, idiọk usụn̄ uwem emi mmọ ẹsụk ẹsatde ẹyịre do ọyọnọ mmọ mfịna, oyosio mmọ esịt ọkọn̄ ke enyọn̄, ndien utịt utịt Jehovah oyosobo mmọ. Edi kop se Bible ọn̄wọn̄ọde ọnọ mbon emi ẹkpan̄de utọn̄ ẹkop nti item emi Jehovah ọnọde mmọ ẹnyụn̄ ẹnamde item oro: “Owo eke okopde uyo mi oyodụn̄ ke ifụre inyụn̄ ikopke ndịk afanikọn̄.”​—N̄ke 1:33.

ATA ỌNIỌN̄ ESIN̄WAM NNYỊN

14-15. Nso ke ikpep ito Mme N̄ke 4:23?

¹⁴ Inyeneke nte idinamde nti item emi Jehovah ọnọde nnyịn yak ikûdia udori. Ima ineneme ke Jehovah anam nti item emi ẹsịm kpukpru owo. Uwụtn̄kpọ edi ke ọtọn̄ọde ke Mme N̄ke ibuot kiet tutu esịm akpatre ibuot, enye ọnọ nnyịn nti item emi ẹdinamde uwem nnyịn ọfọn akan se edide idahaemi. Ndien akananam item oro ikpụhu owo ndomokiet. Ẹyak ineme utọ nti item oro inan̄ kpọt.

¹⁵ Kpeme ndamban̄a esịt fo. Bible ọdọhọ: “Kpeme esịt fo kan kpukpru se enyenede ndikpeme, koro uwem otode enye.” (N̄ke 4:23) Kere se anade isinam man ata ata esịt nnyịn idinyene mfịna. Ana isidia nti udia, isịn̄ede idem nte akpanade isịn̄ede, ikûnyụn̄ inam ndiọi n̄kpọ emi ẹkemede ndinọ nnyịn mfịna ke esịt. Mbiet n̄kpọ oro ke isinam ye ndamban̄a esịt nnyịn. Imesikot Ikọ Abasi kpukpru usen, itịm idem mbemiso idụkde mbono esop, idụk mbono esop, inyụn̄ ibọrọ mbụme ima idụk. Imesisịn idem ikwọrọ ikọ, isinyụn̄ ikpekpeme idem ye ndiọi ikwọ, fim, n̄wed, ye ndiọi nsan̄a emi ẹkemede ndinam ndiọi ekikere ẹdụk nnyịn esịt man edito do ndiọi ido ẹmehe nnyịn.

16. Ntak emi Mme N̄ke 23:4, 5 edide ata item uwem?

¹⁶ Yak se enyenede oyụhọ fi. Bible ọnọ nnyịn item emi: “Kûkpa utom ndikọ inyene. . . . Nte afo omotop enyịn ese enye, ke ini enye mîdịghe n̄kpọ ndomokiet? Koro enye iditreke nditịbe mba nte ntrukpom ndien efe ọdọk enyọn̄.” (N̄ke 23:4, 5) Okụk ye inyene ẹkeme ndidi ẹte ibọp enyịn itat, mmọ ẹnyọn̄. Kpa ye oro, mme imọ owo ye mme ubuene ke ẹyom okụk nte owo oyom nsinsi uwem. Oro esinam mmọ ẹnam n̄kpọ emi abiatde mmọ enyịn̄, asuande ubon mmọ, adian̄arede mmọ ye ufan mmọ, onyụn̄ ọnọde mmọ udọn̄ọ. (N̄ke 28:20; 1 Tim. 6:9, 10) Edi ọniọn̄ iyakke itịmede esịt ikaha iban̄a okụk. Sia nnyịn mîtịmekede esịt iban̄a okụk, nnyịn ididiọkke itọn̄, se inyenede oyoyụhọ nnyịn, iyonyụn̄ ikop inemesịt.​—Eccl. 7:12.

17. Idinam didie inyene “edeme mbon ọniọn̄” emi ẹtịn̄de ẹban̄a ke Mme N̄ke 12:18?

¹⁷ Mbemiso etịn̄de ikọ, kere kan̄a. Nnyịn mîkpemeke, se itịn̄de ekeme ndisịn mfịna etieti. Bible ọdọhọ ete: “Enyene owo emi etịn̄de ikọ ye unana edikere, nte emi akan̄kan̄ ekịmde, edi edeme mbon ọniọn̄ ọkọk unan.” (N̄ke 12:18) Edieke owo anamde ndudue ndien nnyịn isan̄ake iban̄a owo oro, nnyịn idinyeneke mfịna ye enye, idinyụn̄ imenke ibuot owo kiet ikọtọ ye owo en̄wen. (N̄ke 20:19) Edieke iyomde ikọ nnyịn esinenem mme owo utu ke ndikekịm mmọ, ana isikot Ikọ Abasi kpukpru ini inyụn̄ itie ikere se ikotde. (Luke 6:45) Ima itie ikere se Bible etịn̄de, ikọ nnyịn editie nte “idịm ọniọn̄,” oro edi ke eyebịt mbon en̄wen idem.​—N̄ke 18:4.

18. Didie ke ndinam se Mme N̄ke 24:6 etịn̄de edin̄wam nnyịn inen̄ede idiọn̄ọ ndikwọrọ ikọ inyụn̄ ikpep mme owo Ikọ Abasi?

¹⁸ Nam se esop Abasi ẹdọhọde. Kop eti item emi Bible ọnọde nnyịn: “Eti ndausụn̄ ke afo edida an̄wana ekọn̄ fo, ndien edinyan̄a odu ke ini mme ọnọitem ẹwakde.” (N̄ke 24:6) Se ise nte nnyịn ndinam item emi ekemede ndin̄wam nnyịn inen̄ede idiọn̄ọ ndikwọrọ ikọ nnyụn̄ n̄kpep mme owo Ikọ Abasi. Utu ke nnyịn ndinam mme n̄kpọ oro nte imade, imesidomo ndinam mmọ nte esop Abasi ẹdọhọde. Isibọ nti item ke ini idụkde mbono esop. Do ke isikụt nti usụn̄ emi mme owo ẹdade Bible ẹkpep Ikọ Abasi. N̄kpọ efen edi ke esop Jehovah ẹnọ nnyịn mme n̄wed ye mme vidio emi ẹdin̄wamde nnyịn inam se Bible etịn̄de an̄wan̄a mme owo. Ndi emekpep ọdiọn̄ọ nte akpadade mme n̄kpọ emi an̄wam mme owo?

19. Ada didie ọniọn̄ emi otode Jehovah? (Mme N̄ke 3:13-18)

¹⁹ Kot Mme N̄ke 3:13-18. Enem nnyịn etieti nte nti item ẹdude ke Ikọ Abasi! Mbọk m̀mê uwem nnyịn ekpetie didie ekpedi utọ nti item oro ikodụhe? Ke ibuotikọ emi, imeneme ndusụk nti item emi ikụtde ke n̄wed Mme N̄ke. Edi imọdiọn̄ọ ke item ọniọn̄ emi Jehovah ọnọde nnyịn ẹyọyọhọ Bible. Ẹyak ibiere ndisida mme item ọniọn̄ oro nnam se ededi emi iyomde ndinam kpukpru usen. Nte ererimbot ẹdade ọniọn̄ emi otode Jehovah ibeheke nnyịn sia imenịm ke “mbon oro ẹsọn̄ọde ẹmụm [ọniọn̄] ẹkama ẹkop inemesịt.”