Nte Ikpọnọde Mbon En̄wen Item

1. Anie ọkpọnọ owo item? Ntak ọbọrọde ntre?

NDI esinem fi ndinọ owo item? Esinem ndusụk owo. Ndusụk owo, ndịk esinanam mmọ ndinọ owo item. Mmọ ẹkpenyụn̄ ẹnọ owo item, enyene nte esitiede mmọ ke idem. M̀mê enem nnyịn ndinọ owo item-o, m̀mê inemke, ke ini ke ini n̄kpọ eyetịbe emi anade inọ owo item. Ntak anade inam oro? Ntak edi ke Jesus ọkọdọhọ ke ima emi imade kiet eken ke ẹdida idiọn̄ọ ke nnyịn idi ata mme mbet imọ. (John 13:35) Usụn̄ kiet emi iwụtde ke imenyene utọ ima oro edi nnyịn ndinọ nditọ-ete nnyịn irenowo ye iban item, ama-edi se ẹnọde item. Ikọ Abasi ọdọhọ ke “nsan̄a owo enem ke ntak item ofụri ukpọn̄ oro enye ọnọde.” Oro ọwọrọ ke ikpọnọ owo eti item, ke oro ayanam nnyịn ye owo oro inen̄ede ikpere.​—N̄ke 27:9.

2. Nso ke ana mbiowo ẹdiọn̄ọ ndinam? Ntak-a? (Se n̄ko ekebe emi, “Item Emi Ẹsinọde ke Mbono Esop Ufọturua.”)

² Mbiowo ẹdi mbon emi ẹkpenen̄erede ẹdiọn̄ọ ndinọ owo item. Jehovah ọnọ Jesus odudu yak emek mmọ ndise mban̄a mme esop. (1 Pet. 5:2, 3) Usụn̄ kiet emi mmọ ẹsede ẹban̄a esop edi mmọ ndida Bible nnọ item ke ini mmọ ẹnọde utịn̄ikọ ke esop. Ana mmọ n̄ko ẹsinọ erọn̄ Abasi kiet kiet item, sịm mbon emi ẹma ẹkeyo ẹkpọn̄ otu-erọn̄. Didie ke mbiowo ye kpukpru nnyịn nde ikpekeme ndinọ mme owo nti item?

3. (a) Idinam didie ikpep ndisinọ owo eti item? (Isaiah 9:6; se n̄ko ekebe emi, “Kpebe Jesus Ini Ọnọde Owo Item.”) (b) Idineme nso ke ibuotikọ emi?

³ Ima ikpep iban̄a mme owo ke Bible emi ẹkesinọde mme owo item, akpan akpan Jesus, imekeme ndikpep nte ikemede ndisinọ eti item. Ke otu mme udori-enyịn̄ emi ẹnọde Jesus, kiet edi “Utịbe Ọnọitem.” (Kot Isaiah 9:6.) Ke ibuotikọ emi, imọn̄ ineme se ikemede ndinam owo ama ọdọhọ inọ imọ item, ye se ikemede ndinam akpana nte inọ owo item ke ini enye mîdọhọke nnyịn inọ imọ item. Iyeneme n̄ko ntak emi ọfọnde ẹsinọ item ke nnennen ini ye ke nnennen usụn̄.

KE INI OWO ỌDỌHỌDE INỌ IMỌ ITEM

4-5. Owo ama ọdọhọ inọ imọ item, nso ke ikpebem iso ibụp idem nnyịn? Nọ uwụtn̄kpọ.

⁴ Owo ama ọdọhọ inọ imọ item, nso idi akpa n̄kpọ emi ikpanamde? Imekeme ndidọhọ ete, ‘Ah-ah, ọwọrọ mmedi se n̄kemede ndinọ owo item!’ ifrọ idụk inikiet inikiet inọ enye item. Edi akpana ibem iso ibụp idem nnyịn, ‘Ndi ami ndi nnennen owo emi ọkpọnọde enye item ke n̄kpọ emi?’ Ndusụk ini, mfọnn̄kan usụn̄ emi ikemede ndin̄wam owo edi nditre ndinọ enye item ke se enye obụpde nnyịn aban̄a, edi iteme enye nnennen owo emi ọkpọnọde enye item ke n̄kpọ oro.

⁵ Se uwụtn̄kpọ emi ise. Yak idọhọ ke ata akpan ufan fo ọdọn̄ọ; udọn̄ọ emi idịghe ekpri udọn̄ọ. Enye edidọhọ fi ke imọ imodụn̄ọde nsio nsio usọbọ emi imọ ikemede ndida, onyụn̄ obụp fi m̀mê ewe ke afo ekere ke ọkpọfọn akan. Ekeme ndidi enyene usọbọ emi afo enen̄erede ekere ke ọyọfọn. Edi afo udịghe dọktọ, owo inyụn̄ ikpepke fi nte ẹkpesọbọde udọn̄ọ oro. Ke utọ n̄kpọ enye oro, mfọnn̄kan usụn̄ emi afo ekemede ndin̄wam ufan fo edi ndin̄wam enye oyom nnennen owo emi edikemede ndisọbọ enye idem.

6. Owo ọkpọdọhọ inọ imọ item, nso ikeme ndinam iyom ndibet kan̄a mbemiso inọde enye item oro?

⁶ Ekpededi ikere ke nnyịn idi nnennen owo emi ikpọnọde owo item ke n̄kpọ emi enye obụpde nnyịn aban̄a, imekeme ndibiere ndibet kan̄a ekpri mbemiso inọde enye item emi enye ọdọhọde inọ imọ. Ntak-a? Mme N̄ke 15:28 owụt ke ‘edinen owo esitie ekere’ kan̄a mbemiso ‘ọbọrọde’ se ẹbụpde enye. Ekpedi ikere ke imọdiọn̄ọ ibọrọ n̄kpọ emi ẹbụpde nnyịn, ikpanam nso? Imosụk ikeme ndida ekpri ini kan̄a nnam ndụn̄ọde, mbọn̄ akam, nnyụn̄ ntie n̄kere se ikpọbọrọde owo oro. Ima inam ntre, iyenen̄ede inịm ke se nnyịn iyomde ndibọrọ enye oyodụk ye se Jehovah ekerede aban̄a n̄kpọ oro. Kop mi se prọfet Nathan akanamde.

7. Nso ke afo ekpep oto se prọfet Nathan akanamde?

⁷ Ini Edidem David ekenemede nneme ye prọfet Nathan, enye ama ọdọhọ ke imọ iyom ndibọp temple nnọ Jehovah. M̀mê David ama etetịn̄ ama m̀mê itịn̄ke ima, Nathan ama ọdọhọ enye ọbọp. Edi akpakana Nathan ebet kan̄a okobụp Jehovah. Ntak-a? Sia idịghe David ke Jehovah okoyom yak ọbọp temple oro. (1 Chron. 17:1-4) Se iketịbede oro anam ikụt ke owo ama ọdọhọ yak inọ imọ item, edieke nnyịn ‘mîsọpke nditịn̄ ikọ,’ oro oyowụt ke imenyene ọniọn̄.​—Jas. 1:19.

8. Nso idi ntak en̄wen emi akpanade ikpeme ima iyom ndinọ owo item?

⁸ Se ntak en̄wen emi akpanade ikpeme ima iyom ndinọ owo item mi: Item emi inọde owo akpada mfịna edi, imetiene inyene nduduọhọ. Se do-o, ọfọn itịm ikere kan̄a mbemiso inọde owo item.

AMA-EDI SE INỌDE OWO ITEM KE INI OWO ORO MÎDỌHỌKE INỌ IMỌ ITEM

9. Mbemiso mbiowo ẹnọde owo item, nso ke ana mmọ ẹtịm ẹdiọn̄ọ? (Galatia 6:1)

⁹ Ke ini ke ini, ana mbiowo ẹdaha ke idemmọ ẹkenọ brọda m̀mê sista emi odụkde “idiọk afan̄” item, ẹkûbet kan̄a yak owo oro edidọhọ mmọ ẹnọ imọ item. (Kot Galatia 6:1.) Se ẹwetde ẹban̄a ufan̄ikọ Bible oro ke nwtsty ọdọhọ ke utọ owo oro “odụk usụn̄ emi mîfọnke, kpa ye edide ekeme ndidi enye inamke kan̄a akwa idiọkn̄kpọ.” Mbiowo ẹyom ndin̄wam owo oro man enye okûkpọn̄ usụn̄ emi adade esịm nsinsi uwem. (Jas. 5:19, 20) Mbiowo ẹkpeyom item emi mmọ ẹdinọde owo oro enen̄ede enyene ufọn ọnọ enye, ana mmọ ẹkụt kan̄a n̄kpọ emi owụtde ke owo oro odụk idiọk afan̄. Se anade mmọ ẹtịm ẹdiọn̄ọ edi oro. Jehovah ayak kpukpru nnyịn ida esịt nnyịn ibiere n̄kpọ ke nsio nsio usụn̄, ama akam edi nnyịn ibiatke ibet esie. (Rome 14:1-4) Edi ekpedi mbiowo ẹkụt n̄kpọ emi owụtde ke akpanikọ ke brọda odụk idiọk afan̄, mmọ ẹnyụn̄ ẹbiere ndinọ enye item ke ini edide enye idọhọke yak ẹdinọ imọ item, ẹdinam n̄kpọ didie?

10-12. Ama-edi se mbiowo ẹnọde owo item ke ini owo oro mîdọhọke ẹnọ imọ item, mbiowo ẹkpenam n̄kpọ didie? Nọ uwụtn̄kpọ. (Se mme ndise n̄ko.)

¹⁰ Isimemke ye mbiowo emi anade ẹnọ owo item ke ini owo oro mîdọhọke ẹnọ imọ item. Ntak esidide ntre? Apostle Paul ọkọdọhọ ke owo ekeme ndidụk idiọk afan̄ edi idiọn̄ọke ke imọ imodụk. Ntre, enyene mme n̄kpọ emi akpanade mbiowo ẹnam man emem owo oro utom ndibọ item ke n̄kpọ emi enye mîkwe kan̄a nte imọ iduede.

¹¹ Ndidaha n̄ka n̄kọnọ owo item ke ini owo mîdọhọke ẹnọ imọ item etie nte owo ndidomo nditọ n̄kpọ ke isọn̄ emi asatde eti-eti. Mbemiso ọtọ-in̄wan̄ ọtọn̄ọde nditọ n̄kpọ ke isọn̄ oro, ana enye akabade isọn̄ oro. Oro ayanam isọn̄ oro edi se ẹkemede ndisịn n̄kpasịp. Ekem enye ọyọtọ n̄kpasịp. Akpatre n̄kpọ emi enye edinamde edidi enye ndiduọk mmọn̄ ke n̄kpasịp oro yak ọkọri. Ukem ntre, mbemiso ebiowo ọnọde owo item ke ini owo oro mîdọhọke ẹnọ imọ item, ana enye etịm isọn̄, oro edi ke ana enye anam emem owo oro utom ndinyịme se enye oyomde ndtịn̄. Se uwụtn̄kpọ mi. Ebiowo oro ama osobo ye owo oro ke ini emi ẹdifọnde ye mmọ mbiba ndineme nneme, enye ọyọdọhọ owo oro ke se imọ iyomde nditịn̄ emi edi ke ufọn esie, ke imọ iyomke n̄kpọ anam enye. Edieke ebiowo emi oyomde ndinọ owo item edide ebiowo emi ẹdiọn̄ọde ke enye esima mbon en̄wen onyụn̄ ọfọn ido ye mme owo, idisọn̄ke mbon emi enye ọnọde item ndida item esie.

¹² Ini mmọ ẹsụk ẹnemede nneme do, n̄kpọ en̄wen emi ebiowo oro ekemede ndinam man anuak isọn̄ oro emem edi enye ndidọhọ ke imọ imọdiọn̄ọ ke idụhe eke mînamke ndudue akanam, ndien ke ini ke ini, esidi se ẹnọde nnyịn item. (Rome 3:23) Enye eyetịn̄ ikọ ye owo oro sụn̄sụn̄ sụn̄sụn̄, ata ukpono ukpono, onyụn̄ ada Ikọ Abasi anam enye enen̄ede okụt nte enye okodụkde idiọk afan̄. Brọda oro ama enyịme ke imọ ima inam ndudue, ebiowo oro ayada ufan̄ oro “ọtọ n̄kpasịp,” oro edi etịn̄ mme n̄kpọ emi brọda oro edinamde man enye ekeme ndiwọrọ ke idiọk afan̄ emi enye okodụkde. Edi enye editịn̄ ke usụn̄ emi edin̄wan̄ade brọda oro se anade enye anam. Akpatre n̄kpọ emi ebiowo oro edinamde, emi etiede nte ke enye “ọduọk mmọn̄” ke n̄kpasịp emi enye ọkọtọde edi enye ndikọm brọda oro ke ofụri esịt ke nti n̄kpọ emi enye esinamde onyụn̄ etie ye enye ọbọn̄ akam.​—Jas. 5:15.

13. Mbiowo ẹkpenam nso man mmọ ẹkụt ẹte ke item emi mmimọ inọde owo an̄wan̄a owo oro?

¹³ Ndusụk ini, se owo emi ọnọde owo item etịn̄de esidi ata isio ye se owo emi enye ọnọde item oro okopde, emi ọwọrọ ke se ẹtịn̄de an̄wan̄a enye ata isio isio. Nso ke mbiowo ẹkeme ndinam man utọ n̄kpọ oro iditịbe? Mmọ ẹkeme ndida ifiọk ẹbụp enye mme mbụme emi mîdisueneke-suene enye m̀mê emi mîdinamke enye bụt, man ẹkụt ẹte ke mme akpan n̄kpọ emi mmimọ itịn̄de an̄wan̄a enye. (Eccl. 12:11) Se owo emi ẹnọde item edibọrọde ayan̄wam ọnọ-item oro okụt ke item emi imọ ikọnọde an̄wan̄a owo oro.

NTE ẸKPENỌDE ITEM KE NNENNEN INI YE KE NNENNEN USỤN̄

14. Ndi akpana inọ owo item ini esịt ayatde nnyịn? Ntak ọbọrọde ntre?

¹⁴ Idụhe owo nnyịn ndomokiet emi ọfọnde ama, ke ntak oro iyesinam mîdịghe itịn̄ n̄kpọ emi ediyatde mbon en̄wen. (Col. 3:13) Ikọ Abasi owụt ke ndusụk ini imekeme ndinam se iyatde mbon en̄wen, mmọ ẹnyụn̄ ẹnam se iyatde nnyịn. (Eph. 4:26) Edi ana ikụt ite ke nnyịn inọhọ owo item ini esịt ayatde nnyịn. Ntak-a? Ntak edi ke “iyatesịt owo [idaha] edinen ido Abasi idi.” (Jas. 1:20) Edieke inọde owo item ini esịt ayatde nnyịn, eti n̄kpọ emi ikerede ke iyom ndinam do ekeme ndikam mbabiat n̄kpọ n̄kan se ekedide. Se itịn̄de emi iwọrọke ke nnyịn ikposioroke uyo idọhọ owo emi anamde se iyatde nnyịn, ‘Kop mi nte etiede mi ke idem’ mîdịghe ‘Kop mi nte se afo anamde mi oro abiakde mi eketre.’ Edi ikpebet yak esịt osụhọde nnyịn, se iditịn̄de ọyọfọn akan nte ekpedide edieke esịt ayatde nnyịn. Se eti uwụtn̄kpọ emi Elihu emi ọkọnọde Job eti item ekenịmde ọnọ nnyịn mi.

15. Nso ke ikpep ito Elihu? (Se ndise n̄ko.)

¹⁵ Ke ediwak usen, Elihu ama odop uyo akpan̄ utọn̄ okop nte Job odomode ndifan̄a idem ke ntak mme n̄kpọ emi mbon emi ẹkebian̄ade idem ẹte ke mmimọ ikedi ndidọn̄ enye esịt ẹketịn̄de ẹdori enye. Mbọm Job ama anam Elihu. Edi esịt ama ayat Elihu eti-eti n̄ko sia Job ama etịn̄ mme n̄kpọ emi mîkenenke aban̄a Jehovah, onyụn̄ etịn̄ afiak etịn̄ adan̄a nte imọ inende. Kpa ye oro, Elihu ama enyene ime ebet yak ekem ini esie nditịn̄ ikọ. Ekekem ini esie, enye eketịn̄ ikọ sụn̄sụn̄ sụn̄sụn̄ ye ata ukpono ukpono ntem ini enye ọnọde Job item. (Job 32:2; 33:1-7) Se akpan n̄kpọ kiet emi uwụtn̄kpọ Elihu ekpepde nnyịn mi: Item emi ọfọnde akan edi enye emi ẹnọde ke nnennen ini ye ke nnennen usụn̄; ẹnọ enye ukpono ukpono ye ke usụn̄ emi owụtde ke ẹma owo emi ẹnọde item oro.​—Eccl. 3:1, 7.

KA ISO NỌ ITEM NYỤN̄ KA ISO BỌ ITEM

16. Nso ke afo ekpep oto Psalm 32:8?

¹⁶ Itie N̄wed Abasi emi ẹdade ibuotikọ emi ẹto ọdọhọ ke Jehovah ‘esitịn̄ nnyịn enyịn ke idem onyụn̄ eteme nnyịn.’ (Kot Psalm 32:8.) Oro owụt ke enye ayaka iso an̄wam nnyịn. Isidịghe enye ama ọnọ nnyịn item ama, enye asana nnyịn ayak. Enye esin̄wam nnyịn n̄ko inanam item oro. Eti uwụtn̄kpọ emi anade ikpebe edi oro! Ima inyene ifet ndinọ mbon en̄wen item, yak ikpebe Jehovah, itịn̄ mmọ enyịn ke idem; se ededi emi ikemede ndinam n̄n̄wam mmọ yak mmọ ẹkụt ibuot ke se mmọ ẹyomde ndinam, ẹyak inam.

17. Mbiowo ẹma ẹda Bible ẹnọ owo item emi enen̄erede odụk ye se idide mfịna owo oro, mbiowo oro ẹwụt ke mmimọ idi nso? Ntak ọbọrọde ntre? (Isaiah 32:1, 2)

¹⁷ Idaha-emi ke enen̄ede oyom inọ mme owo eti item inyụn̄ ibọbọ utọ item oro. (2 Tim. 3:1) Mbiowo emi ẹsidade Bible ẹnọ owo item emi enen̄erede odụk ye mfịna emi owo enyenede “ẹtie nte ediwak idịm ke edisat isọn̄.” (Kot Isaiah 32:1, 2.) Mme ufan nnyịn emi ẹdiọn̄ọde se idọn̄de nnyịn ndikop edi mmọ ẹsụk ẹtịn̄ nnennen se akpanade nte mmọ ẹdọhọ nnyịn, ẹnọ nnyịn n̄kpọ emi ọsọn̄de urua nte “apple gold ke usan silver.” (N̄ke 25:11) Ẹyak kpukpru nnyịn ika iso ikpep ndinọ nti item inyụn̄ ibọbọ utọ item oro koro oro ayan̄wam nnyịn inyene ọniọn̄.