IBUOTIKỌ UKPEPN̄KPỌ 46
Nte Jehovah Ọsọn̄ọde Ọnọ Nnyịn ke Imọn̄ Inam Isọn̄ Emi Edi Paradise
“Owo ekededi eke edidiọn̄de idemesie ke isọn̄ edida Abasi akpanikọ ọdiọn̄ idemesie.”—ISA. 65:16.
ỌYỌHỌ IKWỌ 3 Jehovah Ọnọ Nnyịn Idotenyịn ye Uko
SE IDIKPEPDEa
1. Ewe etop ke prọfet Isaiah okotobo nditọ Israel?
PRỌFET Isaiah okokot Jehovah “Abasi akpanikọ.” Ikọ emi ẹkabarede nte “akpanikọ” edi “amen.” (Isa. 65:16) “Amen” ọwọrọ “yak edi ntre,” m̀mê “ke akpanikọ.” Ke Bible, ẹsiwak ndida “amen” nsọn̄ọ ke se Jehovah m̀mê Jesus etịn̄de m̀mê anamde edi akpanikọ. Ntre, etop emi Isaiah okotobode nditọ Israel emi ẹkedide mbon idụt mmọ ekedi ke Jehovah ọkpọdọhọ ke n̄kpọ eyetịbe, yak ẹnịm ke eyetịbe sia Jehovah esinam se Enye ọn̄wọn̄ọde man ọsọn̄ọ ke edi se ẹnịmde se Enye ọn̄wọn̄ọde.
2. Ntak emi ikemede ndinịm ke mme n̄kpọ emi Jehovah ọn̄wọn̄ọde ndinam nnọ nnyịn ke ini iso ẹyetịbe? Mme mbụme ewe ke idineme?
2 Ntak emi nnyịn n̄ko ikemede ndinịm ke mme n̄kpọ emi Jehovah ọn̄wọn̄ọde ndinam nnọ nnyịn ke ini iso ẹyetịbe? Ke n̄kpọ nte isua 800 ama ekebe tọn̄ọ Isaiah okokot Jehovah Abasi akpanikọ, apostle Paul ama etịn̄ ntak emi ikpenịmde ke kpukpru se Jehovah ọn̄wọn̄ọde isitreke nditịbe. Paul ọkọdọhọ ete: “Abasi . . . ikemeke ndisu nsu.” (Heb. 6:18) Kpa nte inem mmọn̄ ye mmọn̄ unụn̄ mîkemeke ndiwọrọ nto idịm kiet, Jehovah emi edide Abasi akpanikọ ikemeke ndisu nsu. Ntre, imenen̄ede inịm kpukpru se enye etịn̄de, idem ye kpukpru se enye ọn̄wọn̄ọde ndinam nnọ nnyịn ke ini iso. Kop mme mbụme emi idinemede ke ibuotikọ emi: Nso ke Jehovah ọn̄wọn̄ọ ndinọ nnyịn ke ini iso? Didie ke enye ọsọn̄ọ ke se imọ in̄wọn̄ọde eyetịbe?
NSO KE JEHOVAH ỌN̄WỌN̄Ọ?
3. (a) Nso ke Abasi ọn̄wọn̄ọ emi ikọt esie ẹmade etieti? (Ediyarade 21:3, 4) (b) Ndusụk owo ẹsidọhọ nso ima itịn̄ se Abasi ọn̄wọn̄ọde oro?
3 Se Abasi ọn̄wọn̄ọde emi iyomde ndineme idahaemi edi enye emi ikọt esie ke ofụri ererimbot ẹmade etieti. (Kot Ediyarade 21:3, 4.) Jehovah ọn̄wọn̄ọ ke ini ke edi emi n̄kpa, mfụhọ, ntuan̄a, m̀mê ubiak mîdidụhe aba. Ima ikwọrọ ikọ, ediwak nnyịn imesikot itie oro idọn̄ mme owo esịt inyụn̄ iwụt mmọ nte uwem editiede ke Paradise. Ndusụk owo ẹsidọhọ nso ima itịn̄ se Abasi ọn̄wọn̄ọde oro? Mmọ ẹkeme ndidọhọ ẹte, “Kpukpru se etịn̄de oro ẹnem edi itiehe mi nte ẹkeme nditịbe.”
4. (a) Ini Jehovah eketịn̄de nte n̄kpọ editiede ke Paradise, nso ke enye ọkọdiọn̄ọ ke eyetịbe ke eyo nnyịn? (b) Ke enye ama ọkọn̄wọn̄ọ se iditịbede, nso en̄wen ke enye akanam?
4 Ini Jehovah ọkọnọde apostle John spirit Esie ewet mme n̄kpọ emi Enye ọn̄wọn̄ọde ndinam ke Paradise, Enye ama ọdiọn̄ọ ke ima ikwọrọ ikọ, ke iyesikot mmọ inọ mme owo. Jehovah ama ọdiọn̄ọ n̄ko ke ọyọsọn̄ ediwak owo ndinịm ke “mbufa n̄kpọ” emi imọ in̄wọn̄ọde ndinam ẹyetịbe. (Isa. 42:9; 60:2; 2 Cor. 4:3, 4) Ikpanam nso man nnyịn ye mbon en̄wen inen̄ede inịm ke mme edidiọn̄ emi ikụtde ke Ediyarade 21:3, 4 ẹyetịbe? Ekedi Jehovah ọn̄wọn̄ọ mme n̄kpọ oro, enye ọnọ mme ntak emi ẹkpenamde inịm ke mmọ ẹyetịbe. Mme ntak oro ẹdi nso?
JEHOVAH ỌSỌN̄Ọ ỌNỌ NNYỊN KE SE IMỌ IN̄WỌN̄ỌDE EYETỊBE
5. Mme ntak ewe ẹnam inịm ke Paradise emi Jehovah ọn̄wọn̄ọde eyedi? Ikụt mmọ ke m̀mọ̀n̄?
5 Se ẹtịn̄de ke mme ufan̄ikọ emi ẹtienede mi ẹnam ikụt mme ntak emi ikpenịmde ke Paradise emi Jehovah ọn̄wọn̄ọde eyedi. Mme ufan̄ikọ oro ẹdọhọ ẹte: “Enye emi etiede ke ebekpo ọdọhọ ete: ‘Sese! Mmanam kpukpru n̄kpọ ẹdi mbufa.’ Enye onyụn̄ ọdọhọ ete: ‘Wet, koro ikọ emi edi akpanikọ ye se ẹkemede ndibuọt idem.’ Ndien enye ọdọhọ mi ete: ‘Mmọ ẹsu ẹma! Ami ndi Alpha ye Omega, ntọn̄ọ ye utịt.’”—Edi. 21:5, 6a.
6. Ntak emi se ikụtde ke Ediyarade 21:5, 6 anamde inen̄ede inịm se Abasi ọn̄wọn̄ọde?
6 Ntak emi itie Bible oro anamde inen̄ede inịm se Abasi ọn̄wọn̄ọde? N̄wed Ata-Utịt Ediyarade etịn̄ aban̄a mme ufan̄ikọ oro ntem: “Etie nte n̄kpọ eke Jehovah ke idemesie esịnde ubọk ke n̄wed utie-ubiọn̄, m̀mê n̄wed ediomi ọnọ anam-akpanikọ ubonowo, kaban̄a mme edidiọn̄ ini iso ẹmi.”b Se Abasi ọn̄wọn̄ọde ndinam odu ke Ediyarade 21:3, 4. Edi se ikụtde ke ufan̄ikọ 5 ye 6 etie nte Jehovah esịn ubọk ke n̄wed ọsọn̄ọ ọnọ nnyịn ke idụhe se idikpande se imọ in̄wọn̄ọde nditịbe. Ẹyak itịm ise mme ikọ oro Jehovah adade ọsọn̄ọ se enye ọn̄wọn̄ọde.
7. Anie ọtọn̄ọ nditịn̄ ikọ ke Ediyarade 21:5? Nso iwụt ke idịghe se idade ikọ esie oro didie didie?
7 Ufan̄ikọ 5 ọtọn̄ọ ntem: “Enye emi etiede ke ebekpo ọdọhọ ete.” (Edi. 21:5a) Idịghe se ẹdade ikọ oro didie didie sia kiet ke otu ikata emi Jehovah ke idemesie etịn̄de ikọ ke n̄kukụt ke n̄wed Ediyarade edi oro. Jehovah ke idemesie ọsọn̄ọ ikọ oro; idịghe okopodudu angel, idịghe ukpọk Jesus emi ẹkenamde eset. Oro owụt ke edi se inen̄erede inịm se enye oyomde nditịn̄ ndian. Ntak idọhọde ntre edi ke Jehovah ‘ikemeke ndisu nsu.’ (Titus 1:2) Ikọ Titus oro owụt ke se ikotde ke Ediyarade 21:5, 6 iditreke nditịbe.
“SESE! MMANAM KPUKPRU N̄KPỌ ẸDI MBUFA”
8. Nso ke Jehovah etịn̄ ndisọn̄ọ ke se ededi emi imọ in̄wọn̄ọde iditreke nditịbe? (Isaiah 46:10)
8 Ikọ efen emi iyomde nditịm n̄kere edi “Sese!” (Edi. 21:5) Ikọ Greek emi ẹkabarede nte “sese!” awak ke n̄wed Ediyarade. N̄wed ndụn̄ọde kiet ọdọhọ ke “ẹsida ikọ oro ẹnam owo emi okotde n̄kpọ etịn̄ enyịn ke se ẹwetde ẹdian se enye okotde oro.” Nso ke Abasi eketịn̄ adian “sese!”? Enye ọkọdọhọ ete: “Mmanam kpukpru n̄kpọ ẹdi mbufa.” Jehovah etịn̄ aban̄a se iditịbede ke ini iso, edi ke enyịn esie inyeneke se ikemede ndikpan se enye etịn̄de nditịbe tutu enye etịn̄ nte ẹdọhọ ke n̄kpọ oro etetịbe.—Kot Isaiah 46:10.
9. (a) Ikọ oro “mmanam kpukpru n̄kpọ ẹdi mbufa” ada aban̄a nso? (b) Nso iditịbe inọ “enyọn̄” ye “isọn̄” emi ẹdude idahaemi?
9 Ẹyak itịm ise se ẹtịn̄de ẹdian “sese!” ke Ediyarade 21:5. Ikọ oro edi: “Mmanam kpukpru n̄kpọ ẹdi mbufa.” Ke itie Bible oro, ẹtịn̄ ẹban̄a n̄kpọ iba emi Jehovah anamde. Akpa, Jehovah oyosobo idiọk ererimbot emi efep. Ọyọhọ iba, Jehovah ayanam obufa ererimbot odu. Ediyarade 21:1 ọdọhọ: “Akpa enyọn̄ ye akpa isọn̄ ẹma ẹbe ẹfep.” “Akpa enyọn̄” ada aban̄a ukara ubọkowo emi Satan ye mme demon esie ẹkamade ẹdọn̄ utom. (Matt. 4:8, 9; 1 John 5:19) Ke Bible, ikọ oro “isọn̄” ekeme ndida mban̄a mme andidụn̄ isọn̄. (Gen. 11:1; Ps. 96:1) Ntre, “akpa isọn̄” ada aban̄a ndiọi owo emi ẹdude ke ererimbot mfịn. Jehovah ididiọn̄ke “enyọn̄” ye “isọn̄” emi ẹdude idahaemi. Utu ke oro, enye oyosobo mmọ efep ofụri ofụri. Ekem enye ayanam “obufa enyọn̄ ye obufa isọn̄” ẹdu, oro edi ke obufa ukara oyodu emi edikarade ndinen owo.
10. Nso ye nso ke Jehovah edinam ẹdi mbufa?
10 N̄kpọ en̄wen emi ikotde ke Ediyarade 21:5 edi se Jehovah etịn̄de aban̄a mme n̄kpọ emi enye oyomde ndinam ẹdi mbufa. Ndi ama okụt ke Jehovah ikọdọhọke, “Mmanam ata mbufa n̄kpọ,” edi ọkọdọhọ: “Mmanam kpukpru n̄kpọ ẹdi mbufa”? Jehovah ayanam isọn̄ emi ye mme owo ẹfọn ẹma, ẹtie nte ata obufa. Kpa nte Isaiah ama eketetịn̄, Jehovah ayanam ofụri isọn̄ eye nte In̄wan̄ Eden. Enye ọyọkọk kpukpru mfịna emi ẹbiatde nnyịn n̄kpọ ke idem oyonyụn̄ anam ikabade idi obufa. Mbụn̄ọ ẹyesan̄a isan̄, nnan ẹyekụt usụn̄, inan ẹyekop ikọ, idem mbon emi ẹkekpade ẹyefiak ẹdidu uwem.—Isa. 25:8; 35:1-7.
“IKỌ EMI EDI AKPANIKỌ YE SE ẸKEMEDE NDIBUỌT IDEM. . . . MMỌ ẸSU ẸMA!”
11. Jehovah ọkọdọhọ John anam nso? Nso ntak ke Jehovah ọkọnọ enye?
11 Nso efen ke Abasi eketịn̄ ndinam ikụt ke imekeme ndinịm se enye etịn̄de? Jehovah ọkọdọhọ John ete: “Wet, koro ikọ emi edi akpanikọ ye se ẹkemede ndibuọt idem.” (Edi. 21:5) Ikedịghe Jehovah ọdọhọ John ‘ewet’ n̄kpọ oro, enye etre do. Enye ama ọnọ John ntak. Enye ọkọdọhọ ete: “Ikọ emi edi akpanikọ ye se ẹkemede ndibuọt idem.” Oro ọwọrọ ke se Abasi etịn̄de enen onyụn̄ edi se ekemede ndiberi edem. Imọkọm Abasi nte John okokopde uyo Abasi ‘ewet’ se ẹkedọhọde enye. Oro anam ikeme ndikụt mme n̄kpọ emi Abasi ọkọn̄wọn̄ọde aban̄a Paradise n̄kot, nnyụn̄ ntie n̄kere nti n̄kpọ emi ẹnade ẹbet nnyịn.
12. Ntak emi Jehovah ọkọdọhọde: “Mmọ ẹsu ẹma!”
12 N̄kpọ efen emi Abasi eketịn̄de edi: “Mmọ ẹsu ẹma!” (Edi. 21:6) Ke enye emi, Jehovah etịn̄ ikọ nte n̄kpọ eke ẹdọhọde ke kpukpru se enye etịn̄de aban̄a Paradise ẹtetịbe. Enye enen nditịn̄ ntre sia idụhe se ikemede ndikpan enye ndinam se enye aduakde. Jehovah etịn̄ n̄kpọ en̄wen ndinen̄ede nsọn̄ọ nnọ nnyịn ke se imọ iduakde ndinam ọmọn̄ etịbe. Nso idi oro?
“AMI NDI ALPHA YE OMEGA”
13. Nso ikanam Jehovah ọdọhọ: “Ami ndi Alpha ye Omega”?
13 Ima itetịn̄ ke Jehovah ke idemesie eketịn̄ ikọ ikata ke mme n̄kukụt emi John okokụtde. (Edi. 1:8; 21:5, 6; 22:13) Ke n̄kukụt mbita oro, Jehovah ọkọdọhọ: “Ami ndi Alpha ye Omega.” Alpha edi akpa abisi ke otu mme abisi Greek, omega edi akpatre. Jehovah ndikot idemesie “Alpha ye Omega” owụt ke enye ama ọtọn̄ọ n̄kpọ, ana enye anam n̄kpọ oro esịm utịt.
Jehovah ama ọtọn̄ọ n̄kpọ, ana enye anam n̄kpọ oro esịm utịt (Se ikpehe 14, 17)
14. (a) Nọ uwụtn̄kpọ kiet ndiwụt ini emi Jehovah etịn̄de ikọ yak etie nte enye ọdọhọ “Alpha” ye ini emi editiede nte enye ọdọhọ “Omega.” (b) Nso ke Genesis 2:1-3 anam inen̄ede inịm?
14 Ke Jehovah ama okobot Adam ye Eve, enye ama ọdọhọ mmọ se enye aduakde ndinam nnọ mme owo ye isọn̄. Bible ọdọhọ ete: “Abasi ọdiọn̄ mmọ, Abasi onyụn̄ ọdọhọ mmọ ete: ‘Mbufo ẹtọt ẹnyụn̄ ẹwak ẹnyụn̄ ẹyọhọ ke isọn̄ ẹnyụn̄ ẹkan enye.’” (Gen. 1:28) Ini Jehovah etịn̄de ikọ oro, eketie nte enye ọdọhọ “Alpha.” Jehovah ama enen̄ede anam ẹkụt ke ini ke edi emi nditọ Adam ye Eve emi ẹfọnde ẹma ẹnyụn̄ ẹkopde item ẹdiyọhọde isọn̄ emi ẹnyụn̄ ẹnam enye akabade Paradise. Se Jehovah eketịn̄de oro ama etịbe, editie nte enye ọdọhọ “Omega.” Ke Jehovah ama okobot “enyọn̄ ye isọn̄ ye kpukpru se idude mmọ ke esịt,” enye ama anam n̄kpọ ndisọn̄ọ ke se imọ iduakde iditreke ndisu. Ikụt n̄kpọ oro ke Genesis 2:1-3. (Kot.) Jehovah ama anam ọyọhọ usen itiaba edi edisana. Nso ke oro ọwọrọ? Ọwọrọ ke enye ọsọn̄ọ ke imọ iditreke ndinam se imọ ikaduakde inọ mme owo ye isọn̄ emi. Ke utịt ọyọhọ usen itiaba oro, kpukpru se enye akaduakde ẹyetịbe.
15. Nso ikpakanam etie nte ke Satan iyakke Abasi anam se Enye akaduakde ndinam nnọ mme owo?
15 Ke Adam ye Eve ẹma ẹkesọn̄ ibuot ye Abasi, mmọ ẹma ẹkabade mme anamidiọk ẹnyụn̄ ẹyak idiọkn̄kpọ ye n̄kpa ẹnọ nditọ ye nditọ nditọ mmọ. (Rome 5:12) Oro ama anam etie nte Satan abiat se Abasi akaduakde ndinam nnọ mme owo, ke Abasi idikemeke ndinam mme owo emi ẹfọnde ẹma ẹnyụn̄ ẹkopde item ẹnọ Enye ẹyọhọ isọn̄ emi. Eketie nte Satan anam n̄kpọ emi mîdiyakke Jehovah ọdọhọ “Omega” tutu amama. Anaedi Satan ama ekere ke Jehovah idikemeke ndinam se enye ọkọn̄wọn̄ọde aba. Ekeme ndidi n̄kpọ kiet emi Devil ekekerede ekedi ke Jehovah ọmọn̄ owot Adam ye Eve, obot ebe ye n̄wan efen emi ẹfọnde ẹma man se Enye akaduakde ọnọ mme owo etịbe. Ekpedi Jehovah ama anam se Devil ekekerede oro, Devil okpokokot Jehovah osu nsu. Ntak-a? Koro nte ikụtde ke Genesis 1:28, Jehovah ọkọdọhọ Adam ye Eve ke nditọ mmọ ẹdiyọhọ isọn̄ emi.
16. Nso ikpakanam Satan ekere ke Jehovah ọmọn̄ anam se imọ idikemede ndida ndọhọ ke Jehovah ikemeke aba ndinam se Enye ọkọn̄wọn̄ọde?
16 Nso efen ke Satan ekpekekere ke Jehovah ekeme ndinam? Ekeme ndidi Satan ekekere ke Jehovah ọmọn̄ ayak Adam ye Eve ẹbon nditọ emi mîdifọnke ima, emi ẹdidiọkde tutu mmọ ikemeke-keme ndidi se ẹnamde ẹfọn ẹma. (Eccl. 7:20; Rome 3:23) Ekpedi ama etịbe ntre, Devil ekpekekeme ndikot Jehovah osu nsu onyụn̄ ọdọhọ ke Enye ikemeke ndinam se Enye ọkọdọhọde. Ntak idọhọde ntre edi ke ekpedi Adam ye Eve ẹma ẹbon utọ nditọ oro, se Abasi ọkọn̄wọn̄ọde ete ke nditọ Adam ye Eve emi ẹfọnde ẹma ẹnyụn̄ ẹkopde item ẹyeyọhọ isọn̄ emi ẹdinamde ẹdi Paradise ikpetịbeke aba.
17. Nso ke Jehovah akanam aban̄a nsọn̄ibuot Satan ye Adam ye Eve? Se Jehovah ekebierede ndinam oro edisụn̄ọ ke nso? (Se ndise n̄ko.)
17 Se Jehovah akanamde ke Satan ye Adam ye Eve ẹma ẹkesọn̄ ibuot ama ekịbi Satan inua. (Ps. 92:5) Jehovah ama ayak Adam ye Eve ẹnyene nditọ. Ke ntak oro, utu ke Jehovah ndidi osu nsu, enye ekedi etịn̄ akpanikọ. Utu ke Jehovah ndidia ndọk, enye ama akabade adia itoro sia enye ama akan Satan. Se Jehovah akanamde man se Enye aduakde osu ekedi enye ndinam “mfri” odu, emi edinyan̄ade nditọ Adam ye Eve emi ẹdikopde uyo inọ Enye. (Gen. 3:15; 22:18) Imenịm ke Jehovah ndikanam ufak odu ama akpa Satan idem etieti; Satan ikekereke-kere ika n̄kan̄ oro. Ntak-a? Jehovah akanam ufak odu ke ntak ata ima emi enye amade nnyịn. (Matt. 20:28; John 3:16) Satan inyeneke utọ edu oro. Satan asan̄a nso ye ima ke ini edide enye edi ibụk? Nso iditịbe ke ntak ufak? Ke utịt tọsịn isua kiet emi Jesus edikarade, mbon emi ẹdiyọhọde Paradise ke isọn̄ emi ẹdidi nditọ Adam ye Eve emi ẹfọnde ẹma, ẹnyụn̄ ẹkopde uyo Jehovah kpa nte Jehovah ọkọn̄wọn̄ọde akpa ini emi enye okobotde owo. Ini oro, editie nte Jehovah ọdọhọ, “Omega.”
SE NNYỊN ISINAMDE MAN INEN̄EDE INỊM KE PARADISE EMI JEHOVAH ỌN̄WỌN̄ỌDE EYEDI
18. Tịn̄ n̄kpọ ita emi Jehovah etịn̄de ọsọn̄ọ se enye ọn̄wọn̄ọde ndinam nnọ nnyịn. (Se n̄ko ekebe emi, “Ntak Ita Emi Ikemede Ndinịm Se Jehovah Ọn̄wọn̄ọde.”)
18 Ke ibuotikọ emi, imeneme mme ntak emi ẹkpenamde inịm ke isọn̄ emi eyedi Paradise. Edi nso ke ikeme nditịn̄ ye mbon en̄wen man in̄wam mmọ ẹnen̄ede ẹnịm ke ẹyetịbe? Akpa edi ke Jehovah ke idemesie ọn̄wọn̄ọ ndinam mme n̄kpọ oro. N̄wed Ediyarade ọdọhọ ete: “Enye emi etiede ke ebekpo ọdọhọ ete: ‘Sese! Mmanam kpukpru n̄kpọ ẹdi mbufa.’” Jehovah ekeme ndinam se enye ọn̄wọn̄ọde sia enye enyene ọniọn̄ ye odudu, onyụn̄ ọdọn̄ enye ndinam se enye ọn̄wọn̄ọde. Ọyọhọ iba, Jehovah ọdiọn̄ọ ke idụhe se ikemede ndikpan se imọ in̄wọn̄ọde nditịbe, ntre enye etịn̄ ikọ nte ke se imọ in̄wọn̄ọde etetịbe. Oro akanam enye ọdọhọ: “Ikọ emi edi akpanikọ ye se ẹkemede ndibuọt idem. . . . Mmọ ẹsu ẹma!” Ọyọhọ ita, Jehovah ama ọtọn̄ọ n̄kpọ, ana enye anam n̄kpọ oro esịm utịt. Oro anam enye ọdọhọ: “Ami ndi Alpha ye Omega.” Jehovah ayanam ẹkụt ke Satan edi osu nsu, ke enye ikemeke ndikpan imọ ndinam se ededi emi imọ iduakde ndinam.
19. Ọkpọsọn̄ owo ndịnịm ke Abasi ọn̄wọn̄ọ ndinam Paradise odu, nso ke ekeme ndinam?
19 Ti ke ini ekededi emi etịn̄de mme n̄kpọ emi Abasi adade ọsọn̄ọ ke imọ iyanam se imọ ikọn̄wọn̄ọde ọnọ owo ini ọkwọrọde ikọ, ke afo an̄wam idemfo nditetịm nnịm ke Jehovah ayanam se enye ọn̄wọn̄ọde. Ntre, ama afiak okot nti n̄kpọ emi ẹdude ke Ediyarade 21:4 emi ẹban̄ade Paradise emi Abasi ọn̄wọn̄ọde ọnọ owo, ndien owo oro ọdọhọ ke itiehe imọ nte ke ẹyetịbe, nso ke ekeme ndinam? Kot se ufan̄ikọ 5 ye 6 ẹtịn̄de nọ enye nyụn̄ nam an̄wan̄a enye. Nam enye okụt ke se Jehovah etịn̄de do etie nte enye esịn ubọk ke n̄wed ndisọn̄ọ ke se imọ in̄wọn̄ọde eyetịbe.—Isa. 65:16.
ỌYỌHỌ IKWỌ 145 Abasi Ọn̄wọn̄ọ Ndinam Isọn̄ Edi Paradise
a Ke ibuotikọ emi, iyom ndineme nte Jehovah ọsọn̄ọde ọnọ nnyịn ke Paradise emi enye ọkọn̄wọn̄ọde eyedi. Ini ekededi emi inemede se Jehovah ọsọn̄ọde ọnọ nnyịn oro ye mbon en̄wen, oro esinam nnyịn ke idem nnyịn inen̄ede inịm mme n̄kpọ emi Jehovah ọn̄wọn̄ọde.