Ndi Amada Uwem ke Akpan N̄kpọ Nte Abasi Adade?

1, 2. Ewe ọsọn̄urua n̄kpọ ke Abasi ọnọ nnyịn, ndien ntak emi idọhọde ntre?

ETE nnyịn eke heaven ọnọ nnyịn ata ọsọn̄urua n̄kpọ, enye ọnọ nnyịn uwem, onyụn̄ anam ikeme ndinyene mme edu esie inyụn̄ ikere n̄kpọ ọfọn. (Genesis 1:27) Emi anam ikeme ndikụt nte se idude ke Bible edin̄wamde nnyịn. Ima inam se Bible ọdọhọde, iyenen̄ede ikpere Abasi, ima enye, in̄wam mbon en̄wen ẹkpere enye, inyụn̄ ‘inọ ukeme ufiọk n̄kpọ nnyịn ukpep man idiọn̄ọ se inende ye se ikwan̄ade.’​—Mme Hebrew 5:14.

² Ererimbot awak n̄kukọhọ etieti. Ntem ana isinen̄ede ikere iban̄a se Bible etịn̄de, sia owo idikemeke ndinọ nnyịn ibet ke kpukpru n̄kpọ. N̄kpọ aban̄ade usọbọ enen̄ede anam se itịn̄de emi an̄wan̄a, akpan akpan enye emi aban̄ade mme n̄kpọ oro ẹsion̄ode ke iyịp ye mme usụn̄ emi ẹsisọbọde owo idem. N̄kpọ emi enen̄ede ebehe mbon oro ẹyomde ndikop uyo Jehovah. Edieke ifiọkde mme itie Bible oro asan̄ade n̄kpọ ye n̄kpọ emi, oro ayan̄wam nnyịn ibọ usọbọ emi esịt mîdifịnake nnyịn, onyụn̄ anam Abasi aka iso ama nnyịn. (Mme N̄ke 2:​6-11) Yak itịn̄ ndusụk n̄kpọ ke Bible emi ẹkemede ndin̄wam nnyịn.

UWEM YE IYỊP ẸDI EDISANA N̄KPỌ

3, 4. M̀mọ̀n̄ idi akpa itie ke Bible emi owụtde ke iyịp edi edisana n̄kpọ, ndien nso ke emi ekpep nnyịn aban̄a iyịp ye uwem?

³ Akpa ini emi Jehovah okowụtde ke imọ ida iyịp nte uwem, ke uwem ye iyịp ẹdi edisana n̄kpọ, ekedi ke Cain ama okowot Abel. Abasi ama ọdọhọ Cain ete: “Sese! Iyịp eyenuka ke ofiori ke isọn̄ okot mi.” (Genesis 4:10) Jehovah akada iyịp Abel nte uwem esie. Ntre, ẹkeme ndidọhọ ke iyịp Abel okofiori okot Abasi ete osio usiene.​—Mme Hebrew 12:24.

⁴ Ke Ukwọ eyo Noah ama ekebe, Abasi ama enyịme mme owo ẹta unam, edi ikenyịmeke ẹdia iyịp. Enye ọkọdọhọ ete: “Mbufo ẹkûta unam ye ukpọn̄ esie, oro edi, iyịp esie. N̄ko, nyobụp iyịp ukpọn̄ mbufo ke ubọk mbufo.” (Genesis 9:​4, 5) Ewụhọ emi ebehe kpukpru owo toto ke eyo Noah tutu esịm mfịn. Enye ọsọn̄ọ ke se Abasi eketịn̄de ye Cain ọkọwọrọ ke iyịp kpukpru edibotn̄kpọ edi uwem mmọ, onyụn̄ owụt ke kpukpru mbon oro mîdaha uwem ye iyịp ke n̄kpọ ẹyenam ibat ẹnọ Jehovah, emi edide ntọn̄ọ uwem.​—Psalm 36:9.

5, 6. Didie ke Ibet Moses okowụt ke iyịp edi edisana n̄kpọ onyụn̄ ọsọn̄ urua ke enyịn Abasi? (Se ekebe Kûwot Unam Ntịme Ntịme.”)

⁵ Ibet Moses ama owụt ke Abasi ada iyịp nte uwem, ke iyịp onyụn̄ edi edisana n̄kpọ. Leviticus 17:​10, 11 ọdọhọ ete: “Owo ekededi . . . emi adiade orụk iyịp ekededi, ndinenke iso ye ukpọn̄ oro adiade iyịp, nyonyụn̄ nsịbe enye mfep ke otu mbio obio esie. Koro uwem unam odu ke iyịp, ami mmonyụn̄ nda enye ndori ke itieuwa nnọ mbufo ndisio isop nnọ ukpọn̄ mbufo, koro edi iyịp osio isop, sia uwem odude ke iyịp.”a​—Se ekebe oro “Iyịp ke Ẹsida Ẹfen Idiọkn̄kpọ.”

⁶ Akana ẹduọk iyịp unam emi owo mîkadaha inam n̄kpọ ke itieuwa. Ndinam emi eketie nte ẹyak uwem unam oro ẹnọ Owo emi okobotde enye. (Deuteronomy 12:16; Ezekiel 18:4) Edi owo ikọdọhọke ke ana nditọ Israel ẹyom usụn̄ ẹsio akpatre ntọi iyịp ke unam mbemiso ẹtade. Edieke ẹkeyọkde unam itọn̄ ẹduọk iyịp, eyen Israel ama ekeme ndita utọ unam oro, esịt ibiomke enye, sia ndiyọk unam nduọk iyịp okowụt ke ẹkpono Andinọ uwem.

7. Didie ke David okowụt ke ida iyịp nte edisana n̄kpọ?

⁷ David ama ‘ekem esịt ye Abasi,’ onyụn̄ ọfiọk se ikanamde Abasi ọdọhọ ẹbet iyịp. (Utom 13:22) Ke ini itọn̄ akasatde enye usen kiet, iren ita ke otu ikọt esie ẹma ẹdụk ebiet emi mme asua ẹkedude ẹkekoi mmọn̄ ke obube mmọn̄ ẹsọk enye. Nso ke enye akanam? Enye ama obụp ete: “Nte ndin̄wọn̄ iyịp mbon oro ẹkesịnde ukpọn̄ mmọ ke itiendịk?” Ndin̄wọn̄ mmọn̄ oro eketie David nte ndin̄wọn̄ iyịp iren oro ẹkenyịmede n̄kpa do. Ntre, kpa ye oro itọn̄ akasatde enye ntre, enye ama “an̄wan̄a [mmọn̄ oro] ọduọk ọnọ Jehovah.”​—2 Samuel 23:​15-17.

8, 9. Ndi Abasi ama okpụhọde nte enye adade uwem ye iyịp ke ini ẹketọn̄ọde esop Christian? Ntak ọdọhọde ntre?

⁸ Jehovah ama ada spirit esie anam nditọete oro ẹkesede ẹban̄a ikọt esie ke eyo mme apostle ẹwet ẹte: “Edisana spirit ye nnyịn ke idem nnyịn imokụt ite ke ọfọn nditre ndidian mbiomo en̄wen nnọ mbufo, ke mîbọhọke mme n̄kpọ emi ẹyomde mi, ite ẹka iso ẹbet mme n̄kpọ eke ẹwade ẹnọ ndem ye iyịp ye unam eke ẹyịride-yịri ye use.” (Utom 15:​28, 29) Emi ekedi ke n̄kpọ nte isua 2,400 ama ekebe tọn̄ọ Jehovah ọkọdọhọ Noah ye nditọ esie ẹkûdia iyịp, onyụn̄ edi n̄kpọ nte isua 1,500 tọn̄ọ Jehovah akanam ediomi Ibet Moses.

⁹ Itien̄wed emi owụt ke nditọete oro ẹma ẹdiọn̄ọ ke iyịp edi edisana n̄kpọ, ke utọ n̄kpọ nte ndidia m̀mê ndin̄wọn̄ iyịp onyụn̄ etie nte ndikpono ndem m̀mê ndinam use. Mme ata Christian mfịn ẹnyụn̄ ẹda ntre. Ke ini mmọ ẹyomde ndibiere n̄kpọ emi aban̄ade iyịp, mmọ ẹsiyak Bible eteme mmọ se ẹkpenamde ẹnyụn̄ ẹnam se Jehovah amade.

N̄KPỌ ABAN̄ADE IYỊP YE USỌBỌIDEM

10, 11. (a) Mme Ntiense Jehovah ẹse didie ndisịn ofụri iyịp m̀mê ekededi ke otu akpan n̄kpọ inan̄ emi anamde iyịp? (b) Siak n̄kpọ emi aban̄ade iyịp emi ndusụk Christian ẹkemede ndinyịme edi ndusụk inyịmeke.

¹⁰ Mme Ntiense Jehovah ẹfiọk ke ‘ndibet iyịp’ ọwọrọ ke inaha owo esịn iyịp ke idem, osio iyịp esie ọnọ owo en̄wen, m̀mê osio enịm man akpafiak esịn ke idem. Sia mmọ mîyomke ndibiat ibet Abasi, mmọ isinyịmeke ẹsịn mmimọ ekededi ke otu akpan n̄kpọ inan̄ emi anamde iyịp​—ndatndat nsen iyịp (red blood cells), mfia nsen iyịp (white blood cells), nsen emi ẹsinamde iyịp oboho (platelets), ye mmọn̄ iyịp (plasma).

¹¹ Ẹsidụhọde ekededi ke otu mmọ ẹsion̄o n̄kpri n̄kpri n̄kpọ en̄wen ẹda ẹsọbọ owo idem. Ndi ọfọn Christian enyịme ẹda mmọ ẹsọbọ enye idem? Ndi enye akpada mmọ nte “iyịp”? Owo kiet kiet edibiere oro ke idemesie. N̄ko-n̄ko, ke ini owo akade usiakidem, enye edibiere m̀mê iyenyịme ẹnam imọ se ẹkotde hemodialysis, hemodilution, ye cell salvage ama akam edi owo isioho-sio iyịp imọ inịm.​—Se Se Ẹwetde Ẹdian ke page 215-218.

12. Ikpese didie mme n̄kpọ emi ẹyakde ẹnọ enyene-idem ebiere, ndien didie ke ikpebiere mmọ?

¹² Mme n̄kpọ oro ẹyakde ẹnọ enyene-idem ebiere ebehe Jehovah sia enye enen̄ede oyom ndidiọn̄ọ se isịnede nnyịn ke esịt ye se inamde nnyịn inam n̄kpọ ekededi. (Kot Mme N̄ke 17:3; 24:12.) Ntre, ke ima ikọbọn̄ akam, itịn̄ enyịn idụn̄ọde utọ ibọk m̀mê usọbọ oro ikpọbọde, ọfọn inam se esịt nnyịn ọdọhọde ama akam edi oro ibiatke ibet Abasi. (Rome 14:​2, 22, 23) Ikpanaha mbon en̄wen ẹnyịk nnyịn inam se esịt mmọ etemede mmọ, inyụn̄ ifọnke nnyịn ibụp owo ite, “Nso ke akpanam edieke utọ n̄kpọ emi ọwọrọde fi?” Ana Christian kiet kiet ‘obiom mbiomo idemesie’ ke mme n̄kpọ ntem.b​—Galatia 6:5; Rome 14:12; se ekebe oro “Ndi Mmọfiọk ke Iyịp Edi Edisana N̄kpọ?””.

IBET JEHOVAH OWỤT KE ENYE AMA NDITỌ ESIE

13. Ibet emi Abasi ọnọde ye mme n̄kpọ eken emi Bible etịn̄de ẹwụt nso? Nọ uwụtn̄kpọ.

¹³ Ibet emi Abasi ọnọde ye n̄kpọ eken emi Bible etịn̄de ẹwụt ke Jehovah enyene ọniọn̄ onyụn̄ edi ata eti Ete emi oyomde n̄kpọ ọfọn nditọ esie. (Psalm 19:​7-11) Idịghe mfịna emi asan̄ade ye owo ndisịn iyịp akanam ẹdọhọ nnyịn ‘ibet iyịp,’ edi ewụhọ emi iyakke inyene mfịna emi mbon emi ẹsisịnde iyịp ke idem ẹsinyenede. (Utom 15:20) Ediwak mme dọkta ẹdọhọ ke ndisiak owo idem edi owo isịnke enye iyịp ‘ọfọn akan.’ Emi anam mme ata Christian ẹtetịm ẹnịm ke idụhe eke ọfiọkde n̄kpọ nte Jehovah, edima Ete nnyịn.​—Kot Isaiah 55:9; John 14:​21, 23.

14, 15. (a) Mme ibet ewe iwụt ke Abasi ama ama nditọ Israel? (b) Didie ke okpowụt ke ọmọdiọn̄ọ se ikanamde ẹnọ mme ibet oro?

¹⁴ Ediwak ibet oro Abasi ọkọnọde nditọ Israel owụt ke enye okoyom ufọn mmọ. Ke uwụtn̄kpọ, enye ama ọdọhọ mmọ ẹbọp ibio ibibene ẹkanade mbatmbat ọkọm ufọk mmọ mbak owo edidorode iduọ, sia mmọ ẹkesima ndidọk n̄ketie do nnam n̄kpọ. (Deuteronomy 22:8; 1 Samuel 9:​25, 26; Nehemiah 8:16; Utom 10:9) Abasi ama ọdọhọ mmọ n̄ko ete ẹkpeme nyara enan̄ emi ẹkemede ndituak owo n̄wot. (Exodus 21:​28, 29) Owo nditre ndinam mme n̄kpọ emi okowụt ke enye ikereke iban̄a mbon en̄wen, oro ama onyụn̄ ekeme ndinam enye akama iyịp.

¹⁵ Didie ke okpowụt ke ọmọdiọn̄ọ se ikanamde ẹnọ mme ibet oro? Kpeme nte awatde uwat, kpeme ufene fo, diọn̄ n̄kpọisan̄ fo, kụt ete ke idụhe se ikemede ndinọ owo unan ke ufọk fo ye ke itieutom fo, nyụn̄ sasat se adade enem idem esịt. Ke ndusụk idụt, mbabuat unọmọ owot mme uyen akan sia nduaidem esiwak ndinam mmọ ẹnam n̄kpọ oro mmọ mîkpanamke. Edi mme uyen emi ẹyomde Abasi aka iso ama mmimọ ẹda uwem nte ọsọn̄urua n̄kpọ, isinyụn̄ inamke n̄kpọ emi ekemede ndida owo ibuot. Mmọ ẹsidomo ndikop inem uwem, edi isịnke idem ke afanikọn̄ inyụn̄ ikereke ke n̄kpọ ikemeke ndinam mmimọ sia idide n̄kparawa.​—Ecclesiastes 11:​9, 10.

16. Ewe itie Bible iwụt ke ọdiọk ndision̄o idịbi? (Se n̄ko ikọ idakisọn̄.)

¹⁶ Idem eyen oro mîmanake kan̄a ọsọn̄ urua ke enyịn Abasi. Ke Israel eset, ekesidi edieke owo atuakde n̄wan idịbi yak n̄wan oro m̀mê eyen esie akpa, akana ẹwot owo oro usiene sia Abasi akada enye nte owotowo.c (Kot Exodus 21:​22, 23.) Ekere ke esitie Jehovah didie ndikụt mme owo ẹkoide-koi ẹsion̄o anana-ibat nditọ oro mîmanake kan̄a ẹduọn̄ọ kpukpru isua? Ediwak mmọ ẹsision̄o idịbi sia ẹkere ke enye oro ọfọn ye mmimọ akan ndiman n̄kama, ẹsion̄ọ man ẹnyụn̄ ẹnyene ifụre ẹnam idan̄ nte ẹmama.

17. Edieke owo okosion̄ode idịbi mbemiso edidiọn̄ọ Abasi, didie ke ọkpọdọn̄ enye esịt?

¹⁷ Nso kaban̄a n̄wan emi okosion̄ode idịbi mbemiso edidiọn̄ọ Abasi? Ndi Jehovah eyefen ọnọ enye? Ih! Iyịp oro Jesus ọkọduọkde esinam Jehovah efen ọnọ owo ekededi oro enen̄erede akabade esịt. (Psalm 103:​8-14; Ephesus 1:7) Christ ke idemesie ọkọdọhọ ete: “N̄kedịghe ndikot ndinen owo, edi n̄kedi ndikot mme anamidiọk nte ẹkabade esịt.”​—Luke 5:32.

KÛSUA OWO!

18. Bible owụt ke nso idi akpan ntak emi ẹwotde ediwak owo ke ererimbot emi?

¹⁸ Jehovah oyom ikpeme mbak idinam mbon en̄wen ẹda unan, enye inyụn̄ iyomke isua owo sia usua anam ẹwot ata ediwak owo ke ererimbot emi. Apostle John ekewet ete: “Owo ekededi eke asuade eyenete esie edi owotowo.” (1 John 3:15) Utọ owo oro isuaha-sua eyenete esie kpọt, edi akam oyom enye akpa. Usua emi ekeme ndinam enye ọtọn̄ọ ndibiat eyenete esie enyịn̄ m̀mê osu nsu odori enye ete ke anam akwa idiọkn̄kpọ emi ufen Abasi ekpesịmde enye. (Leviticus 19:16; Deuteronomy 19:​18-21; Matthew 5:22) Ekpedi imesịn owo ke esịt, yak inen̄ede iyom usụn̄ isio owo oro ke esịt nnyịn ifep!​—James 1:​14, 15; 4:​1-3.

19. Owo emi esidade se Bible etịn̄de ebiere n̄kpọ esida didie Psalm 11:5 ye Philippi 4:​8, 9?

¹⁹ Inaha mbon emi ẹdade uwem ke akpan n̄kpọ nte Jehovah adade, ẹnyụn̄ ẹyomde enye aka iso ama mmimọ ẹma afai ndomokiet. Psalm 11:5 ọdọhọ ke Jehovah “asasua owo ekededi eke amade afai.” Itie oro etịn̄ se Abasi mîmaha onyụn̄ owụt se nnyịn mîkpanamke. Emi anam mbon emi ẹmade Abasi ẹkûda n̄kpọ ekededi emi ekemede ndinam owo ama afai unem idem esịt. Bible ndidọhọ n̄ko ke Jehovah edi “Abasi emem” esinam ikọt esie ẹkere n̄kpọ eke ẹmade, eke ọwọrọde eti etop, esịnede eti ido, onyụn̄ odotde itoro sia emi ayanam mmọ ẹdi mbon emem.​—Kot Philippi 4:​8, 9.

KÛDỤK ESOP M̀MÊ N̄KA EMI ẸKAMADE IYỊP

20-22. Nso ke mme ata Christian mînamke ke ererimbot emi, ndien ntak-a?

²⁰ Ke enyịn Abasi, ofụri ererimbot Satan ẹkama iyịp. Ukara ererimbot emi, emi N̄wed Abasi okotde idiọk unam, ẹwot anana-ibat owo, esịnede ediwak ikọt Jehovah. (Daniel 8:​3, 4, 20-22; Ediyarade 13:​1, 2, 7, 8) Ntaifiọk ye mme anam ikpọ mbubehe ẹdiana kiet ye ukara ẹbot ata ndiọi n̄kpọekọn̄ ẹnyam ẹdia ikpọ udori. Emi enen̄ede owụt ke “ofụri ererimbot esịne ke idak odudu andidiọk.”​—1 John 5:19.

²¹ Sia mbet Jesus mîdịghe ubak ererimbot emi, mmọ isisịnke idem ke mbre ukara isinyụn̄ itieneke in̄wana ekọn̄, emi onyụn̄ anam mmọ ẹfep ndikama iyịp owo.d (John 15:19; 17:16) Mmọ isinamke n̄kpọ afai afai ye mbon oro ẹkọbọde mmọ kpa nte Christ mîkanamke. Mmọ ẹsikam ẹmama mbon emi ẹsuade mmọ, ẹnyụn̄ ẹsịn mmọ ke akam.​—Matthew 5:44; Rome 12:​17-21.

²² Mme ata Christian isan̄ake n̄kpọ ndomokiet ye “Akwa Babylon,” oro edi, ofụri nsunsu ido ukpono, sia enye akama iyịp akan. Bible ọdọhọ ke “ẹma ẹkụt iyịp mme prọfet ye eke ndisana owo ye eke kpukpru mbon oro ẹkewotde ke isọn̄ ke esịt esie.” Emi anam Abasi ọdọhọ nnyịn ete: “Mbufo ikọt mi ẹwọn̄ọ ke esịt esie.”​—Ediyarade 17:6; 18:​2, 4, 24.

23. Ndiwọrọ ke Akwa Babylon esịne nso ye nso?

²³ Owo ndiwọrọ ke Akwa Babylon ikụreke ke enye ndinam ẹsio enyịn̄ esie ẹfep ke ufọkabasi. Ana enye asua ndiọi n̄kpọ emi mmọ ẹnyịmede mme owo ẹnam m̀mê ẹdọhọde ke idiọkke, utọ nte oburobụt uwem, mbre ukara, ye ndisịn ibuot nsịn itọn̄ nyom okụk. (Kot Psalm 97:10; Ediyarade 18:​7, 9, 11-17) Mme n̄kpọ emi ẹnam ẹwot ediwak owo.

24, 25. (a) Nso isinam Abasi efen ọnọ owo emi akakamade iyịp ekem akabade esịt? (b) Emi anam iti nso ke eyo Bible?

²⁴ Mbemiso ikodụkde esop Abasi, kpukpru nnyịn ima inọ ererimbot Satan ibetedem ke usụn̄ kiet m̀mê eken, ndien emi ama anam ikama iyịp. Edi sia ima ikakabade esịt, ibuọt idem ke uwa Christ, inyụn̄ iyak idem inọ Abasi, Abasi atua nnyịn mbọm, onyụn̄ ekpeme nnyịn osio ke n̄kpọ emi ekemede ndinam ikpọn̄ enye. (Utom 3:19) Emi anam iti nte nsio nsio obio ubọhọ ke eyo Bible ẹkekpemede mme owo.​—Numbers 35:​11-15; Deuteronomy 21:​1-9.

²⁵ Didie ke obio ubọhọ ekesikpeme owo? Akana eyen Israel efehe aka obio ubọhọ kiet ke Israel edieke enye eduede owot owo; ndien ẹma ẹkpe ikpe esie ẹdikụt ke enye ikokohokoi, enye oyodụn̄ do tutu akwa oku akpa. Ndien akwa oku ama akpa, enye ekeme ndikodụn̄ ke ebiet en̄wen. Emi okowụt adan̄a nte Abasi esituade owo mbọm ye nte enye adade uwem owo ke akpan n̄kpọ. Uwa ufak Christ onyụn̄ etie nte obio ubọhọ oro sia Abasi ndikọnọ Christ edikpa ọnọ nnyịn esinam ẹkûwot nnyịn ini iduede ibiat ibet Abasi oro aban̄ade uwem ye iyịp. Ndi amama se Abasi akanamde ọnọ nnyịn emi? Nso idiwụt ke amama? N̄kpọ kiet edi ndin̄wam mbon en̄wen ẹnam se idinamde Abasi ekpeme mmọ, akpan akpan emi “akwa ukụt” ekperede mi.​—Matthew 24:21; 2 Corinth 6:​1, 2.

KWỌRỌ ETOP OBIO UBỌN̄ MAN OWỤT KE ADA UWEM KE AKPAN N̄KPỌ

26-28. Didie ke ini emi idude mi ye utom oro ẹdọn̄de nnyịn ebiet eke prọfet Ezekiel? Nso ke ikpanam man Abasi aka iso ama nnyịn?

²⁶ Ini emi idude mi ye utom emi Jehovah ọnọde ikọt esie anam iti prọfet Ezekiel emi Jehovah ọkọdọn̄de okodụri ufọk Israel utọn̄. Abasi ọkọdọhọ enye ete: “Afo nyụn̄ kop ikọ eke otode mi inua nyụn̄ dụri mmọ utọn̄ nọ mi.” Ekpedi Ezekiel ikodụrike mme owo utọn̄, iyịp mbon oro ẹkewotde ini ẹkesobode Jerusalem ọkpọkọkọbọ enye. (Ezekiel 33:​7-9) Edi enye ama odụri mmọ utọn̄; ntre enye ikakamake iyịp owo ndomokiet.

²⁷ Ẹyesobo ererimbot Satan emi ke mîbịghike. Mme Ntiense Jehovah ẹfiọk ke ana mmimọ ikwọrọ etop Obio Ubọn̄ Abasi inyụn̄ inam mme owo ẹdiọn̄ọ ke “usen usiene” Abasi ekpere, ke onyụn̄ edi n̄kpọ ukpono mmimọ ndinam oro. (Isaiah 61:2; Matthew 24:14) Ndi ke etiene esịn idem ke akpan utom emi? Apostle Paul ikesịnke ifu ke utom ukwọrọikọ, oro esịn enye ọkọdọhọ: “Mmasana ke iyịp kpukpru owo, koro mmen̄ketreke ndisian mbufo ofụri uduak Abasi.” (Utom 20:​26, 27) Ata eti uwụtn̄kpọ emi ikpekpebede edi oro!

²⁸ Man edima Ete nnyịn Jehovah aka iso ama nnyịn, ana ida uwem ye iyịp ke akpan n̄kpọ nte enye adade. Ana ika iso n̄ko isana ke enyịn esie nte idikụtde ke ibuotikọ oro etienede.