Ti Akwa Andibot fi!
“Nyụn̄ ti Andibot fi . . . ke ini ukụt mîka-idịghe kan̄a.”—ECCLESIASTES 12:1.
1. Didie ke n̄kparawa owo oro ẹma ẹkeyak idem ẹnọ Abasi ẹkpeyom ndida odudu uyen mmọ nnam n̄kpọ?
JEHOVAH ọnọ mme asan̄autom esie ukeme ndinam uduak esie. (Isaiah 40:28-31) Emi edi akpanikọ inamke n̄kpọ m̀mê mmọ ẹdi isua ifan̄ ke emana. Edi akpan akpan n̄kparawa owo oro ẹyakde idem ẹnọ Abasi ẹkpenyene ndida ini uyen ye ukeme mmọ nnam n̄kpọ ọniọn̄ ọniọn̄. Ke ntre, mmọ ẹnam item Edidem Solomon, “Ọkwọrọ-ikọ” Israel eset. Enye akakpak ete: “Nyụn̄ ti Andibot fi ke ini afo edide akparawa, ke ini ukụt mîka-idịghe kan̄a, ke mme isua eke afo edidọhọde ete, ‘N̄kwe inem ke esịt,’ mîka-isịmke (fi).”—Ecclesiastes 1:1; 12:1.
2. Nso ke nditọ mme Christian oro ẹma ẹkeyak idem ẹnọ ẹkpenam?
2 Solomon ekebem iso ọnọ n̄kparawa iren ye iban ke Israel item aban̄ade nditi Akwa Andibot ke ini uyen. Mmọ ẹkemana ẹdụk idụt oro ẹma ẹkeyak ẹnọ Jehovah. Nso kaban̄a nditọ ẹmi ẹmanade ẹnọ mme Christian oro ẹma ẹkeyak idem ẹnọ mfịn? Ke akpanikọ, akpana mmọ ẹti Akwa Andibot mmọ. Edieke mmọ ẹnamde ntre, mmọ ẹyekpono enye ẹyenyụn̄ ẹbọ ufọn.—Isaiah 48:17, 18.
Nti Uwụtn̄kpọ eke Eset
3. Nso uwụtn̄kpọ ke Joseph, Samuel, ye David ẹkenịm?
3 Ediwak n̄kparawa owo eke mbụk Bible ẹma ẹnịm nti uwụtn̄kpọ nte mbon oro ẹketide Akwa Andibot mmọ. Toto ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ uwem esie, Joseph eyen Jacob ama eti Andibot enye. Ke ini n̄wan Potiphar okodomode Joseph ete enyene oburobụt ebuana idan̄ ye imọ, enye ama ọsọn̄ọ esịn onyụn̄ ọdọhọ ete: “Ndinam didie ndien nnam akwa idiọk-n̄kpọ emi nnyụn̄ ndue Abasi?” (Genesis 39:9) Samuel owo Levite ama eti Andibot enye idịghe ke ini uyen esie kpọt edi ke ofụri eyo uwem esie. (1 Samuel 1:22-28; 2:18; 3:1-5) David akparawa owo oro okotode Bethlehem ama enen̄ede eti Andibot enye. Ẹma ẹkụt ibetedem esie ke Abasi ke ini enye okosobode ye Goliath n̄kokon̄ owo Philistine oro onyụn̄ ọdọhọde ete: “Afo ada ofụt, ye eduat, ye enyịm etiene mi: edi ami nda enyịn̄ Jehovah mme udịm, Abasi mbon-ekọn̄ Israel, emi afo esịnde ke ndek, ntiene fi. Mfịn emi Jehovah ayada fi esịn mi ke ubọk; ndien nyowot fi, nnyụn̄ mbịghi fi ibuot; . . . man ofụri ererimbot ẹfiọk ẹte ke Israel enyene Abasi. Ndien ofụri esop emi ọyọfiọk ete ke Jehovah idaha ofụt, inyụn̄ idaha eduat, in̄wana: koro ekọn̄ enyenede Jehovah, ndien enye ayada mbufo esịn nnyịn ke ubọk.” Ikebịghike, Goliath ama akpa, ndien mbon Philistine ẹma ẹfen̄e.—1 Samuel 17:45-51.
4. (a) Nso iwụt ke ekpri eyenan̄wan Israel oro ẹkemende ẹka ntan̄mfep ke Syria ye ekpri Edidem Josiah ẹma ẹti Akwa Andibot mmọ? (b) Didie ke Jesus oro ekedide isua 12 okowụt ke imọ imeti Andibot imọ?
4 Ekpri owo efen oro eketide Akwa Andibot ekedi eyenan̄wan Israel oro ẹkemende ẹka ntan̄mfep. Enye ama ọnọ n̄wan Naaman, akwa owoekọn̄ Syria, eti ikọ ntiense oro akanamde Naaman aka ebịne prọfet Abasi, ẹma ẹkọk enye akpamfia, enye ama onyụn̄ akabade edi andituak ibuot nnọ Jehovah. (2 Ndidem 5:1-19) Ekpri Edidem Josiah ama emenede edisana utuakibuot Jehovah ke enyọn̄ uko uko. (2 Ndidem 22:1–23:25) Edi ata eti uwụtn̄kpọ owo oro eketide Akwa Andibot enye ke adan̄aemi osụk edide ata ekpri eyen ekedi Jesus owo Nazareth. Kere ban̄a se iketịbede ke ini enye ekedide isua 12 ke emana. Ete ye eka esie ẹma ẹda enye ẹka Passover ke Jerusalem. Ke usụn̄ unyọn̄ọ, mmọ ikekwe Jesus aba; ntre mmọ ẹma ẹfiak edem ẹka ndiyom enye. Ke ọyọhọ usen ita, mmọ ẹma ẹkụt enye enemede mme mbụme N̄wed Abasi ye mme andikpep ke temple. Ke ndibọrọ mbụme oro ẹka esie ke nyekidem okobụpde, Jesus ama obụp ete: “Nsidi ntak eke mbufo ẹyomde Mi? nte ifiọkke ite, nnyene ndidu ke ufọk Ete Mi?” (Luke 2:49) Ama enyene ufọn ọnọ Jesus ndibọ ntọt ke n̄kan̄ eke spirit ke temple, ‘ufọk Ete esie.’ Mfịn, Ufọkmbono Obio Ubọn̄ Mme Ntiense Jehovah edi ata eti itie ndibọ nnennen ifiọk aban̄ade Akwa Andibot nnyịn.
Ti Jehovah Idahaemi!
5. Ke ikọ idemfo, didie ke afo ekpetịn̄ se ọkwọrọikọ eketịn̄de nte ẹwetde ke Ecclesiastes 12:1?
5 Udọn̄ andituak ibuot nnọ Jehovah ke ofụri esịt edi nditọn̄ọ utom Esie usọp usọp nte ekekeme nnyụn̄ nnam n̄kpọ Abasi ke ofụri eyo uwem esie. Nte ededi, nso idi idotenyịn owo emi abiatde ini uyen esie ke ikpîkpu n̄kpọ ke ntak editre nditi Andibot? Ke idak ndausụn̄ spirit Abasi ọkwọrọikọ ọdọhọ ete: “Nyụn̄ ti Andibot fi ke ini afo edide akparawa, ke ini ukụt mîka-idịghe kan̄a, ke mme isua eke afo edidọhọde ete, ‘N̄kwe inem ke esịt,’ mîka-isịmke (fi).”—Ecclesiastes 12:1.
6. Nso uyarade odu nte ke Simeon ye Anna oro ẹkedide mbonusọn̄ ẹma ẹti Akwa Andibot mmọ?
6 Idụhe owo emi “ini ukụt” eyo usọn̄ enemde enye. Edi mbonusọn̄ ẹmi ẹtide Abasi ẹkop idatesịt. Ke uwụtn̄kpọ, akanieren Simeon ama emen nsekeyen oro Jesus akama ke temple onyụn̄ atan̄a idara idara ete: “Ke emi, O Ọbọn̄, Afo ke ayak owo Fo ọnyọn̄ ke ifụre, nte Afo ọkọdọhọde; koro enyịn mi ẹmekụt edinyan̄a Fo, eke Afo ekenịmde ke iso kpukpru mme idụt; ete, edi un̄wana eke ediyararede n̄kpọ ọnọ mme Gentile, onyụn̄ edi ubọn̄ ikọt Fo Israel.” (Luke 2:25-32) Anna emi ekedide isua 84 ke emana ama eti Andibot enye n̄ko. Enye ekesidu ke temple kpukpru ini ndien ama odu do ke ini ẹkedade nsekeyen oro Jesus ẹka do. “Enye onyụn̄ odụk edi kpa idaha oro, ọkọm Abasi, onyụn̄ etịn̄ aban̄a Eyen oro ọnọ kpukpru owo ẹmi ẹtiede ẹbet edifak Jerusalem.”—Luke 2:36-38.
7. N̄kpọ etie didie ye mbon oro ẹkọride ẹsọn̄ ke utom Abasi?
7 Mme Ntiense Jehovah eyomfịn oro ẹma ẹkekọri ẹsọn̄ ke utom Abasi ẹkeme ndikop ubiak ke ntak mmemidem ye usọn̄. Kpa ye oro, mmọ ẹkop idatesịt didie ntem, nnyịn inyụn̄ iwụt esịtekọm didie ntem iban̄a utom mbuọtidem mmọ! Mmọ ẹnyene “idatesịt Jehovah,” koro mmọ ẹfiọkde ẹte ke enye ada odudu esie emi owo mîkemeke ndikan ọbọ isọn̄ emi omonyụn̄ enịm Jesus Christ nte okopodudu Edidem eke heaven. (Nehemiah 8:10) Idahaemi edi ini n̄kpri ye ikpọ owo ndinam item emi: “N̄kparawa, ye nditọ-iban; n̄kani iren, ye nditọwọn̄: yak mmọ ẹtoro enyịn̄ Jehovah: koro enyịn̄ esie ikpọn̄-ikpọn̄ okon̄de; ubọn̄ esie emenede akan isọn̄ ye enyọn̄.”—Psalm 148:12, 13.
8, 9. (a) Mmanie mîkopke uyụhọ ke “ini ukụt,” ndien ntak edide ntre? (b) Didie ke afo akpanam Ecclesiastes 12:2 an̄wan̄a?
8 “Ini ukụt” eyo usọn̄ idịghe ini oro akamade uyụhọ—eyedi esitie ata mfụhọ mfụhọ—ọnọ mbon oro mîkereke iban̄a Akwa Andibot mmọ ẹmi mînyụn̄ ifiọkke mme utịbe utịbe uduak esie. Mmọ inyeneke ifiọk eke spirit oro ekemede ndisụhọde mme mfịna eyo usọn̄ ye mme nnama oro ẹsịmde ubonowo tọn̄ọ nte ẹkesio Satan ke heaven ẹduọk. (Ediyarade 12:7-12) Ntem, ọkwọrọikọ akpak nnyịn ete iti Andibot nnyịn “ke utịn, ye un̄wana ye ọfiọn̄, ye ntantafiọn̄ mîka-ikịmke kan̄a, idiọk enyọn̄ mînyụn̄ itieneke edịm idi.” (Ecclesiastes 12:2) Nso ke mme ikọ ẹmi ẹwọrọ?
9 Solomon emen ini uyen odomo ye ndaeyo eke Palestine emi un̄wana utịn, ọfiọn̄, ye mme ntantaọfiọn̄ ẹsiyamade ke ikpaenyọn̄ emi ntọn̄enyọn̄ mîdụhe. Do mme n̄kpọ ẹsitie ata nyayama nyayama. Nte ededi, ke ini usọn̄, mme usen owo ẹsitie nte mbịtmbịt, tuep ini edịm, emi asan̄ade ye nsio nsio mfịna. (Job 14:1) Nso n̄kpọ mfụhọ ke ekpedi ntem ndifiọk Andibot edi ẹtre ndinam n̄kpọ esie ke ini nsehe uwem! Ke ndobo ndobo eyo usọn̄, mme n̄kpọ ẹsikekịm, akpan akpan ye mbon oro mîkadaha mme ifet ini uyen mmọ inam n̄kpọ Jehovah ke ntak edibịne mme ikpîkpu n̄kpọ. Nte ededi, inamke n̄kpọ m̀mê idi isua ifan̄ ke emana, ẹyak nnyịn ‘itịm itiene Jehovah,’ nte Caleb, anam-akpanikọ nsan̄a prọfet Moses, eketienede.—Joshua 14:6-9.
Mme Utịp Usọn̄
10. Nso ke (a) “mme andikpeme ufọk” (b) “n̄kpọsọn̄ owo” ẹda ẹban̄a?
10 Ekem Solomon anyan ubọk owụt mme mfịna “ke usen eke mme andikpeme ufọk ẹdinyekde, ye eke n̄kpọsọn̄ owo ẹdinụhọde, eke mbon ọkọk ẹnyụn̄ ẹdopde, koro mmọ ẹkabarede ẹdi esisịt, ndien mmọ eke ẹtiede ke window ẹnyụn̄ọ, ẹkịm.” (Ecclesiastes 12:3) “Ufọk” ada aban̄a idem owo. (Matthew 12:43-45; 2 Corinth 5:1-8) “Mme andikpeme” enye ẹdi ubọk, ẹmi ẹkpemede idem ẹnyụn̄ ẹnọde enye mme n̄kpọ ẹmi enye oyomde. Ke ini usọn̄, mmọ ẹsiwak ndinyek oto mmeme ye nnyekidem. “N̄kpọsọn̄ owo”—ukot—idịghe aba n̄kpọsọn̄ adaha edi ẹdimemem ẹnyụn̄ ẹnụhọ anamde ikpat edisọsiọt. Edi, nte esịt isinemke fi ndikụt mbonusọn̄ ẹdide mme ekemmọ andinịm ke akpanikọ ke mme mbono esop Christian?
11. Ke nditịn̄ ke ndamban̄a usụn̄, “mbon ọkọk” ye “mmọ eke ẹtiede ke window ẹnyụn̄ọ” ẹda ẹban̄a mmanie?
11 ‘Mbon ọkọk ẹnyụn̄ ẹdop, koro mmọ ẹkabarede ẹdi esisịt’—didie? Edet ẹkeme ndibu mîdịghe ẹbehe, ẹsụhọde ibat ibat ke akam edide ẹyesosụhọ. Ndidom nsọsọn̄ udia edi ọkpọsọn̄ n̄kpọ mîdịghe ẹtre ofụri ofụri. “Mmọ eke ẹtiede ke window ẹnyụn̄ọ”—enyịn ọkọrọ ye ukeme ukere n̄kpọ emi nnyịn idade ikụt usụn̄—ẹditie mbukpọn̄ mbukpọn̄, ke mîkam ikịmke ofụri ofụri.
12. (a) Didie ke “ẹkọbi usụn̄ ke efak”? (b) Nso ke afo ekere aban̄a mbonusọn̄ ẹdide mme anditan̄a Obio Ubọn̄?
12 Ọkwọrọikọ oro aka iso ete: “Ndien ẹkọbi usụn̄ ke efak, ke adan̄aemi uyom n̄kpọ-ọkọk osụhọrede, ndien enye edemede ke uyo ntarusụn̄, kpukpru nditọ-iban ikwọ ẹnyụn̄ ẹsụhọde.” (Ecclesiastes 12:4) Usụn̄ iba ẹmi inua enyenede—n̄kpọkinua—ikemeke ndinen̄ede n̄kụbọde mîdịghe ikụbọkede aba man ẹtịn̄ se idude ke “ufọk,” m̀mê idem, mbonusọn̄ ẹmi mînamke n̄kpọ Abasi. Owo inọhọ n̄kpọ ndomokiet ọwọrọ ke “efak” eke uwem ke eferife. Edi, nso kaban̄a mbonusọn̄ oro ẹdide ifịk ifịk mme anditan̄a Obio Ubọn̄? (Job 41:14) Mmọ ẹkeme ndisan̄a sụn̄sụn̄ ke ufọk ke ufọk ndien ekeme ndidi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ọnọ ndusụk mmọ nditịn̄ ikọ, edi mmọ itreke nditoro Jehovah!—Psalm 113:1.
13. Didie ke ọkwọrọikọ ẹtịn̄ aban̄a mme mfịna eken oro ẹsịmde mbonusọn̄, edi nso idi akpanikọ kaban̄a mme Christian oro ẹsọn̄de?
13 Uyom ukọk n̄kpọ osụhọde nte ẹdiade udia ke nsịn̄ oro edet ẹma ẹkebehe. Owo usọn̄ isidehe idap ọfọn ke bed esie. Idem ndiari inuen etetịmede enye. Enye ekeme ndikwọ sụk ibat ibat ikwọ, ndien uyo ikwọ esie edinyenyek. “Kpukpru nditọ-iban ikwọ”—uyo ikwọ—“ẹnyụn̄ ẹsụhọde.” Owo usọn̄ inen̄ekede ikop ikwọ emi mbon en̄wen ẹkwọde. Nte ededi, mbon oro ẹyetde aran ẹmi ẹma ẹkesọn̄ ye mme nsan̄a mmọ, ẹmi n̄ko ndusụk ke otu mmọ mînen̄ekede idi n̄kparawa owo, ẹka iso ndimenede uyo mmọ n̄kwọ itoro nnọ Abasi ke mme mbono esop Christian. Nnyịn isikop idatesịt didie ntem mmọ ndida nnyịn ke n̄kan̄, ẹtorode Jehovah ke esop!—Psalm 149:1.
14. Nso ndịk isinam mbonusọn̄?
14 Uwem ikpọ owo etie mfụhọ mfụhọ didie ntem, akpan akpan mbon oro ẹfụmide Andibot! Ọkwọrọikọ ọdọhọ ete: “Mmọ ẹnyụn̄ ẹbak se ikon̄de, n̄kpọ ndịk ẹnyụn̄ ẹdu ke usụn̄, eto almond onyụn̄ asiaha ikọn̄, n̄kuku-n̄kpọyọriyọ onyụn̄ akabade odobi, udọn̄ onyụn̄ odop: koro owo ọmọn̄ aka ke nsinsi idụn̄ esie; mbon ntuan̄a ẹnyụn̄ ẹkanade obio ẹkụk.” (Ecclesiastes 12:5) Ediwak mbonusọn̄ ẹsikop ndịk ẹban̄a edidian̄ade ke enyọn̄ n̄kokon̄ udịghi ukot nduọ. Idem ndimenede enyịn nse n̄kpọ emi okon̄de ekeme ndinam mmọ isiọn̄. Ke ini anade mmọ ẹsan̄a ke efak emi owo awakde, mmọ ẹsikop oyomonsia nte ke imekeme ndida unan m̀mê ndidi se mme inọ ẹnọmọde.
15. Didie ke ‘eto almond asiaha ikọn̄,’ ndien didie ke n̄kukun̄kpọyọriyọ “akabade odobi”?
15 Kaban̄a owo emi ọsọn̄de, ‘eto almond asiaha ikọn̄,’ nte an̄wan̄ade owụtde ete ke idet esie akabade iwat, ekem akabade ata afia. Iwat ẹmi ẹtọn̄ọ ndibehe nte mfia nsehe ikọn̄ eto almond. Nte enye ‘akabarede odobi,’ ndusụk onụhọde-nụhọ asan̄a ye ubọk eteherede m̀mê odoride ubọk ke ekikoi, ekụn̄ubọk onyụn̄ ọkọbọde, enye edibiet n̄kukun̄kpọyọriyọ. Nte ededi, edieke owo ekededi ke otu nnyịn etiede ntre, yak mbon eken ẹfiọk ẹte ke nnyịn idu ke otu okopodudu udịm n̄kukun̄kpọyọriyọ Jehovah, ẹmi ẹsọpde!—Se Enyọn̄-Ukpeme, May 1, 1998, page 8-13.
16. (a) Nso ke ‘udọn̄ ndidop’ ọnọ ekikere aban̄a? (b) Nso idi “nsinsi idụn̄” owo ndien mme idiọn̄ọ ewe ẹwụt ke n̄kpa ekpere?
16 Udọn̄ owo usọn̄ kaban̄a udia ikponke aba, idem ọkpọkọm udia emi ẹnịmde enye ke iso ekpenenịn̄e nte n̄kpantụn̄. Ke anyan ini n̄kpantụn̄ edi se ẹsidiade man anam udia enem owo. ‘Udọn̄ ndidop’ ọnọ ekikere nte ke ini udọn̄ udia owo usọn̄ osụhọrede, mfri emi ikam ikemeke ndinam udia ọdọn̄ enye ndidia. Mme utọ n̄kpọ oro ẹwụt ẹte ke enye ke asan̄a ekpere “nsinsi idụn̄ esie,” edide udi. Edidi idụn̄ esie ke nsinsi edieke enye mîketịghi Andibot esie ndien ekebịnede idiọk usụn̄ uwem oro edinamde Abasi okûti enye ke ediset ke n̄kpa. Mme idiọn̄ọ n̄kpa ẹwụt idem ke mfụhọ mfụhọ uyo ye mmụm eseme ẹmi ẹtode ke usụn̄ inua owo usọn̄ ẹwọn̄ọ.
17. Didie ke ẹmen “urụk e-silver” ẹfep, ndien nso ke “bowl o-gold” ekeme ndida mban̄a?
17 Ẹkpak nnyịn ẹte iti Andibot “ke mîka-imenke urụk e-silver ifep, bowl o-gold mîka-inyụn̄ ibomoke, aban̄ mîka-inyụn̄ ikpaha ke idịm, wheel mîka-inyụn̄ ibụn̄ọke ke obube.” (Ecclesiastes 12:6) Eyedi “urụk e-silver” edi ọkpọ asakedem. Owo itreke-tre ndikpa ke ini utịbe utịbe usụn̄ edinọ mfre ntọt emi abiarade ke usụn̄ oro owo mîkemeke ndidiọn̄. “Bowl o-gold” ekeme ndida mban̄a mfre, emi esịnede ke mbiet usan, emi ọkpọ asakedem eyịrede. Ebiet gold ke ntak edide ọsọn̄urua, ke ini mfre etrede utom esisụn̄ọ ke n̄kpa.
18. Nso idi ndamban̄a ‘aban̄ idịm,’ ndien nso itịbe ke ini enye akpade?
18 ‘Aban̄ idịm’ edi esịt, emi ọbọde udiọn̄ iyịp onyụn̄ afiakde ọnọ ọwọrọ man asuan ọdọn̄ ke idem. Ke n̄kpa, esịt etie nte aban̄ emi akpade, emi obomode ke idịm koro enye mîkemeke aba ndibọ, ndikama, nnyụn̄ nsuan iyịp man idem enyene udia onyụn̄ esehe. ‘Wheel onyụn̄ obụn̄ọ ke obube’ etre ndika iso n̄wọn̄ọde, etrede ndinam iyịp emi ọnọde uwem asan̄a akanade. Ntem Jehovah ama ayarade edisan̄a n̄kanade eke iyịp ọnọ Solomon anyan ini mbemiso abiausọbọ eke ọyọhọ isua ikie 17 oro William Harvey okowụtde nte ke enye asasan̄a akanade.
19. Didie ke mme ikọ Ecclesiastes 12:7 enyene ebuana ke n̄kpa?
19 Ọkwọrọikọ oro adian ete: “Ndien ntan ayafiak ke ntan, kpa nte ekedide: spirit ayafiak etiene Abasi emi ọkọnọde enye.” (Ecclesiastes 12:7) Ke “wheel” obụn̄ọde, idem owo, oro ke akpasarade ẹkedade ntan isọn̄ ẹnam, afiak ke ntan. (Genesis 2:7; 3:19) Ukpọn̄ akpa koro spirit, m̀mê odudu uwem, emi Abasi ọkọnọde, afiakde etiene enye.—Ezekiel 18:4, 20; James 2:26.
Nso Ini Iso Odu Ọnọ Mbon Oro Ẹtide?
20. Nso ke Moses ekeben̄e ke ini enye ọkọbọn̄de akam nte ẹwetde ke Psalm 90:12?
20 Solomon ama owụt uforo uforo nte edide akpan n̄kpọ nditi Akwa Andibot nnyịn. Ke akpanikọ, ibio ini uwem emi ọyọhọde ye mfịna idịghe n̄kukụre se idude inọ mbon oro ẹtide Jehovah ẹnyụn̄ ẹnamde uduak esie ke ofụri esịt. Edide mmọ ẹdi n̄kpri m̀mê ikpọ owo, mmọ ẹnyene ukem edu oro Moses ekenyenede, emi ọkọbọn̄de akam ete: “Nam nnyịn ifiọk ndibat usen nnyịn ntem, man nnyịn ida esịt ifiọk idi.” Osụhọde-idem prọfet Abasi oro ekenen̄ede oyom Jehovah owụt, m̀mê ekpep, enye ye mbon Israel ndida eti ibuot nnam n̄kpọ ke ndibat ‘usen isua mmọ’ nnyụn̄ nda mmọ nnam n̄kpọ ke usụn̄ oro Abasi enyịmede.—Psalm 90:10, 12.
21. Edieke anade nnyịn ibat usen nnyịn nte adade ubọn̄ ọsọk Jehovah, nso ke ana nnyịn inam?
21 Mme uyen Christian akpan akpan ẹkpenyene ndibiere ndikpan̄ utọn̄ ke item ọkwọrọikọ oro nte ẹti Andibot. Nso nti ifet ke mmọ ẹnyene ntem ndinam edisana utom nnọ Abasi! Nte ededi, inamke n̄kpọ m̀mê nso idi isua emana nnyịn, edieke nnyịn ikpepde ndibat mme usen nnyịn man inọ Jehovah ubọn̄ ke “utịt ini” emi, ekeme ndidi nnyịn iyaka iso ndibat mmọ ke nsinsi. (Daniel 12:4; John 17:3) Nte ededi, man inam oro ana nnyịn iti Akwa Andibot nnyịn. Ana nnyịn n̄ko inam ofụri utom inyenede ndinam nnọ Abasi.
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
◻ Ntak ẹkpakde n̄kparawa owo ẹte ẹti Andibot mmọ?
◻ Nso idi ndusụk uwụtn̄kpọ N̄wed Abasi kaban̄a mbon oro ẹketide Akwa Andibot mmọ?
◻ Nso idi ndusụk mfịna ini usọn̄ ẹmi Solomon etịn̄de aban̄a?
◻ Nso ini iso odu ọnọ mbon oro ẹtide Jehovah?
[Mme ndise ke page 15]
David, eyenan̄wan Israel oro ẹkemende ẹka ntan̄mfep, Anna, ye Simeon ẹma ẹti Jehovah
[Mme ndise ke page 16]
Mme Ntiense Jehovah ẹdide mbonusọn̄ ẹnam edisana utom ẹnọ Akwa Andibot nnyịn