Idotenyịn Eyouwem Mi—Nditre Ndikpa Tutu Amama
NTE HECTOR R. PRIEST OBỤKDE
“Owo ikemeke ndikọk kansa,” ntre ke dọkta ọkọdọhọ. “N̄kpọ efen idụhe aba oro nnyịn ikemede ndinam nnọ fi.” Ẹkenam ndụn̄ọde uyom udọn̄ọ oro ke se ikande isua duop ẹmi ẹkebede. Edi ami ke nsụk nnyene idotenyịn Bible oro aban̄ade edidu uwem ke nsinsi ke isọn̄ ye unana edikpa tutu amama.—John 11:26.
ETE ye eka mi ẹkedi ifịk ifịk mbon Methodist ẹmi ẹkesikade ufọkabasi kpukpru ini ke ekpri obio-in̄wan̄ kiet, emi mîkoyomke usụn̄ ikpọn̄ in̄wan̄ ubon nnyịn. N̄kamana ke ediye obio-in̄wan̄ Wairarapa, n̄kpọ nte kilomita 130 ke ufọt edem edere ye edem usiahautịn Wellington, New Zealand. Do nnyịn ima isidara ndikụt ikpọ obot oro snow ofụkde, akpa mmọn̄ ẹmi ẹsanade oro ẹwetde ẹto ikpọ obot, mme obot ẹmi ẹdide ẹdọdọk ẹsosụhọde, ye nti isọn̄ utọ n̄kpọ.
Ke Ufọkabasi Methodist, ẹma ẹkpep nnyịn ẹte ke kpukpru nti owo ẹka heaven edi nte ke ndiọi owo ẹka hell, ebiet ikan̄ ikan̄ ndutụhọ. Ikekemeke ndin̄wan̄a mi ntak edieke edide Abasi okoyom mme owo ẹdụn̄ ke heaven, enye mîkesịnke mmọ do ke akpa ifet. Mma nsikop ndịk mban̄a n̄kpa kpukpru ini nnyụn̄ nsiwak ndikere ntak emi nnyịn inyenede ndikpa. Ke 1927, ke ini n̄kedide isua 16 ke emana, n̄kpọ mmọn̄eyet ama osịm ubon nnyịn. Oro edi se ikadade mi ikosịm ndụn̄ọde ediyom mme ibọrọ nnọ mme mbụme mi.
Ntak Emi Reg Akakpade?
Ke ini Reg, eyeneka mi eren ekedide isua 11 ke emana, enye ama ọdọn̄ọ idiọk idiọk. Dọkta ikekemeke ndifiọk se ikedide mfịna ndien ikekemeke ndin̄wam enye. Mama ama okot ọkwọrọikọ Methodist edi. Enye ama ọbọn̄ akam aban̄a Reg, edi emi ikọnọhọ Mama ndọn̄esịt. Ke akpanikọ, enye ama asian ọkwọrọikọ oro ete ke akam esie inyeneke ufọn.
Ke ini Reg akakpade, Mama ama esinyene nneme ye owo ekededi ye kpukpru owo man an̄wana oyụhọ udọn̄ esie kaban̄a nnennen ibọrọ kaban̄a ntak emi ekpri eyeneren esie akpakpade. Ke adan̄aemi ekenyenede nneme ye anam mbubehe kiet ke obio, enye ama obụp m̀mê enye ọdiọn̄ọ n̄kpọ ndomokiet aban̄a idaha mme akpan̄kpa. Enye ikenyeneke ifiọk ndomokiet, edi ama ọdọhọ ete: “Owo ama ọkpọn̄ n̄wed kiet mi emi afo ekemede ndinyene.”
Mama ama emen n̄wed oro ọnyọn̄ ufọk onyụn̄ ọtọn̄ọ ndikot enye. Enye ikekemeke ndiyak enye nnịm. Ofụri ekikere esie ama okpụhọde sụn̄sụn̄. Enye ama asian ubon ete, “Enye edi emi; akpanikọ edi emi.” N̄wed oro ekedi The Divine Plan of the Ages, akpa eboho Studies in the Scriptures. Mma nyịk ke akpa nnyụn̄ ndomo ndineni ye se n̄wed oro etịn̄de aban̄a uduak Andibot. Ke akpatre eneni mi ama etre.
Ndibọ Akpanikọ Bible
Mma n̄kere nte, ‘Kere nte odude uwem ke nsinsi, ukpaha tutu amama!’ Utọ idotenyịn oro ke owo ekpenyene ke ima ima Abasi. Paradise isọn̄! Ih, emi ekenyene mi.
Ke ama ekekpep utịbe utịbe akpanikọ ẹmi, Mama ye nditọete Christian iban ita ẹtode Wellington—Sista Thompson, Barton, ye Jones—ẹma ẹsiwọrọ ke ediwak usen ke ndusụk ini, ẹsuande n̄kpasịp Obio Ubọn̄ ntatara ntatara ke mme obio-in̄wan̄. Okposụkedi Papa mîkenyeneke edu isụn̄utom nte Mama, enye ama esinọ enye ibetedem ke edinam esie.
Mma nnịm nte ke mmokụt akpanikọ, edi ke ndusụk ini n̄kenen̄ekede nnam n̄kpọ mban̄a se n̄kenịmde ke akpanikọ. Ke 1935, mma ndọ Rowena Corlett, ndien nte ini akakade nnyịn ima inyene Enid, eyenan̄wan, ye Barry, eyeneren. N̄kanam utom nte edep ufene, ndepde ediwak tọsịn ufene nto mme ọtọin̄wan̄ oro ẹkedude ke n̄kann̄kụk. Ke ini mme ọtọin̄wan̄ ẹmi ẹkesinemede nneme ẹban̄a mbre ukara, mma nsikop inemesịt ke ini ndọhọde mmọ nte: “Ndomokiet ke otu ukeme oro mme owo ẹsịnde mi idikwe unen. Obio Ubọn̄ Abasi edi n̄kukụre ukara oro edifọnde.”
Ke mfụhọ, mma n̄kabade nnyene mbumehe uda un̄wọn̄; n̄kesifụbe sika ke inua kpukpru ini. Nte ini akakade idem mi ama ọdiọk, ndien ẹma ẹsịn mi ke ufọkibọk ke ntak mfịna ubiak idịbi. Ẹma ẹsian mi nte ke mma nnyene ata idiọk unan ke akpa ye nsia, ke ntak emi nsin̄wọn̄de sika. Kpa ye oro n̄ketrede edu emi, ekedi ọsọ n̄kpọ ndikere ke ami ke n̄kọn̄wọn̄ sika oro mîdikụreke. Nso idiọk mbumehe ke un̄wọn̄ ekeme ndinọ ntem!
Ke mma n̄ketre un̄wọn̄, mma nnam mme akpan ukpụhọde efen. Ke 1939, ke ini n̄kedide isua 28 ke emana, mma nna baptism ke Akpa Mangatai ekpere ufọk nnyịn ke obio-in̄wan̄. Robert Lazenby, emi ke ukperedem ekesede enyịn ke utom ukwọrọikọ ke New Zealand, ama anam isan̄ oto ke Wellington edi man edinọ utịn̄ikọ ke ufọk nnyịn onyụn̄ onịm mi baptism. Ọtọn̄ọde ke ini oro kaiso, mma n̄kabade ndi uko uko Ntiense Jehovah.
Nditịm Utom Ukwọrọikọ
Ke mma n̄kana baptism ẹma ẹmek mi nte esenyịn ke Esop Eketahuna. N̄wan mi, Rowena, ikọbọhọ akpanikọ Bible kan̄a. Nte ededi, mma nnam enye ọfiọk nte ke mmọn̄ nnọ Alf Bryant ikot oto Pahiatua osụhọde edi man ediwụt mi nte ẹnọde ikọ ntiense mfọn mfọn ke ufọk ke ufọk. N̄koyom ndidiomi utom ukwọrọikọ nnyụn̄ n̄kụre efakutom nnyịn ke adiana ke adiana.
Rowena ama ọdọhọ ete: “Hector, edieke afo akade unọ ikọ ntiense ke ufọk ke ufọk, ndidụhe mi ke ini edinyọn̄de edi. Mmọn̄ n̄kpọn̄ fi. Mbiomo fo odu mi—ke ufọk ye ubon fo.”
N̄kọfiọkke se n̄kpanamde. Mma nsịne ọfọn̄ mmen̄e mmen̄e. Mma n̄kaiso ndikere nte, ‘Nnyene ndinam emi. Uwem mi ọkọn̄ọ ke enye, kpa ntre ke edi ye uwem ubon mi.’ Ntre mma n̄n̄wọn̄ọ nnọ Rowena nte ke ami n̄koyomke ndinam enye okop idiọkesịt ke usụn̄ ndomokiet. Mma nsian enye nte ke mmama enye etieti, edi sia enyịn̄ Jehovah ye itie edikara esie abuanade, ọkọrọ ye uwem nnyịn n̄ko, nnyene ndikwọrọ ikọ ke usụn̄ emi.
Ami ye Alf ima iwaha akpa enyịnusụn̄, ndien enye ama ọtọn̄ọ nneme. Edi ekem mma mfiọhọ idemmi nte mbọde nneme oro nneme, nsiande enyeneufọk nte ke se ikotịbede ke eyo Noah edi mbiet n̄kpọ oro editịbede ke usen nnyịn ndien nte ke nnyịn inyene ndinam n̄kpọ man inam edinyan̄a nnyịn ọwọrọ usụn̄. (Matthew 24:37-39) Mma n̄kpọn̄ ndusụk n̄kpri n̄wed do.
Ke nnyịn ikpọn̄de do, Alf ama ọdọhọ ete: “Afo akada kpukpru ifiọk oro ke m̀mọ̀n̄? Afo uyomke mi. Afo san̄a ikpọn̄, ndien nnyịn iyekụre efakutom oro etiede ntem utịm ikaba.” Ntre oro edi se nnyịn ikanamde.
Nte nnyịn ikọnyọn̄de ufọk, n̄kọfiọkke se iditịbede inọ nnyịn. Ke n̄kpaidem ye idatesịt mi, Rowena ama etem tea enịm ọnọ nnyịn. Urua iba ke ukperedem n̄wan mi ama adiana ye ami ke an̄wan̄wa utom ukwọrọikọ onyụn̄ akabade edi eti uwụtn̄kpọ kaban̄a ifịk Christian.
Ke otu mme akpa owo ẹmi ẹkekabarede ẹdi Mme Ntiense Jehovah ke obio-in̄wan̄ emi ẹkedi Maud Manser, William, eyen esie eren, ye Ruby, eyen esie an̄wan. Ebe Maud ekedi owo oro ọsọpde iyatesịt onyụn̄ etiede nte owo nsọn̄ido ke enyọn̄ enyọn̄. Usen kiet ami ye Rowena ima ika in̄wan̄ mmọ ndikasan̄a ye Maud n̄ka utom ukwọrọikọ. Ekpri William ama anam ndutịm nnyịn ndisan̄a ke moto esie, edi ete esie ekenyene ekikere efen.
N̄kpọ ama ọsọn̄. Mma ndọhọ Rowena ọbọ mi Enid, ekpri eyenan̄wan nnyịn. Mma ndụk moto William nnyụn̄ n̄wat n̄wọrọ usọp usọp ke itie unịm moto ke adan̄aemi Ete Manser akan̄wanade ndisọp mberi usụn̄ itie unịm moto mbemiso nnyịn ikemede ndiwọrọ. Edi enye ikekemeke. Ke mma n̄kawat n̄wọrọ ke usụn̄, nnyịn ima ituak ida, ndien mma n̄wọrọ ke moto ndikosobo ye Ete Manser emi esịt ama okofụt. Mma ndọhọ enye nte: “Nnyịn iyom ndika utom ukwọrọikọ, ndien Mma Manser oyom ndisan̄a ye nnyịn.” Mma n̄kpe enye ubọk, ndien iyatesịt esie ama osụhọde esisịt. Ke mfiakde nse edem, ekeme ndidi n̄kpekese mban̄a idaha oro ke usụn̄ efen, edi ke ukperedem enye ama anam n̄kpọ ke usụn̄ ọfọnde akan ye Mme Ntiense Jehovah, okposụkedi enye mîkakabakede idi Ntiense.
Sụk ibat ibat ikọt Jehovah ẹkedu ke mme isua oro, ndien nnyịn ima inen̄ede idara inyụn̄ ibọ ufọn ito edidi ndise eke mme asan̄autom uyọhọ ini ẹmi ẹkesidude ye nnyịn ke in̄wan̄ nnyịn. Isenowo ẹmi ẹma ẹsịne Adrian Thompson ye Molly, eyeneka esie an̄wan, emi mmọ mbiba ẹkedụkde ntọn̄ọ ntọn̄ọ otu Ufọkn̄wed Enyọn̄-Ukpeme Ukpep Bible eke Gilead man ẹdi mme isụn̄utom ẹnyụn̄ ẹnam utom esenidụt ke Japan ye Pakistan.
Mme Ifiọk N̄kpọntịbe Ini Ekọn̄
Ke September 1939, Ekọn̄ Ererimbot II ama ọtọn̄ọ, ndien ke October 1940, ukara New Zealand ama odori ukpan ke utom Mme Ntiense Jehovah. Ẹma ẹnyịk ediwak nditọete Christian nnyịn ẹda ẹka esop idụt oro. Ẹma ẹsịn ndusụk mmọ ke ufọk-n̄kpọkọbi ẹnyụn̄ ẹdianade mmọ ẹkpọn̄ iban ye nditọ mmọ. Nte ekọn̄ oro akakade iso, idem okposụkedi nnyịn ikenyenede in̄wan̄ ufene, mma nyịk m̀mê ẹyekot mi ẹsịn ke utom ekọn̄. Ekem ẹma ẹnọ ntọt ẹte ke owo ididaha mme ọtọin̄wan̄ aba ke utom ekọn̄.
Ami ye Rowena ima ikaiso ke utom Christian nnyịn, nnyịn owo kiet kiet isịnde se ibede hour 60 ke ọfiọn̄ ke utom ukwọrọikọ. Ke ufan̄ ini emi, mma nnyene ifet ndin̄wam n̄kparawa Ntiense ẹmi ẹkemụmde edida san̄asan̄a Christian mmọ ẹkama. Mma nsika mme esop Wellington, Palmerston North, Pahiatua, ye Masterton ke ibuot mmọ. Nte ido edide ọkwọrọ ederi kiet ama esidu ke otu mmọemi ẹkedide mme esenyịn ke utom uda owo ke ekọn̄, ndien ekesidi inem n̄kpọ ndiyarade ibetedem oro mîdịghe eke Christian emi mmọ ẹkenọde utom ekọn̄.—1 John 3:10-12.
Okoneyo kiet ke ini ami ye Rowena ikekpepde Enyọn̄-Ukpeme, mme anam ndụn̄ọde ẹma ẹdụk ufọk nnyịn ke mbuari. Ndụn̄ọde ama owụt nte ke mme n̄wed Bible ẹdu ke ufọk nnyịn. Ẹma ẹdọhọ nnyịn ẹte: “Mbufo ẹmekeme ndika n̄kpọkọbi ke ntak emi.” Ke ini mme anam ndụn̄ọde oro ẹkedụkde moto mmọ ẹyom ndinyọn̄, mmọ ẹma ẹkụt ẹte ke brek moto mmọ ama enyene mfịna ndien moto ikekemeke ndisan̄a. William Manser ama an̄wam ọdiọn̄ moto oro, ndien nnyịn ikekopke n̄kpọ aba ito mmọ.
Ke ini ukpan oro, nnyịn ima isidịp mme n̄wed Bible ke ufọk okodude ke esịt esịt in̄wan̄. Ke ufọt okoneyo, mma nsika ọfis n̄kọk itieutom New Zealand nnyụn̄ n̄kọdọn̄ mme n̄wed nyọhọ moto mi. Ndien nyeda enye ndi ufọk nnyụn̄ nda enye n̄kenịm ke nsannsan ufọk in̄wan̄ nnyịn. Okoneyo kiet nte n̄kesịmde n̄kọk itieutom ndimen n̄wed oro ekebehede ke ndịbe, ẹma ẹdomo ikan̄ ke ofụri itie oro ke mbuari! Mme bodisi ẹma ẹfiori ẹte: “Imomụm fi!” Ke n̄kpaidem, nte ededi, mmọ ẹma ẹsana mi ẹyak ye unana ọkpọsọn̄ mfan̄a.
Ke 1949, ami ye Rowena ima inyam in̄wan̄ inyụn̄ ibiere ndisiak usụn̄ tutu okụk nnyịn okụre. Ima iwọrọ ikodụn̄ ke ufọk kiet ke Masterton inyụn̄ isiak usụn̄ ye Esop Masterton. Ke ufan̄ isua iba ẹma ẹtọn̄ọ Esop Featherston ye mme enyene-ifịk asuanetop 24, ndien ami mma nnam utom nte esenyịn oro etiede ibuot. Ekem, ke 1953, mma nnyene ifet ndinam isan̄ n̄ka United States n̄kodụk mbono ofụri ererimbot eke Mme Ntiense Jehovah emi ekedide ke usen itiaita ke An̄wambre Yankee ke New York City. Rowena ikekemeke ndisan̄a ye ami koro enye ekenyene ndise mban̄a Enid, eyenan̄wan nnyịn, emi ekenyenede mfịna ke mfre.
Ke mma n̄kafiak nnyọn̄ ndi New Zealand, n̄kenyene ndinam utom idịbi udia. Nnyịn ima ifiak inyọn̄ ika Esop Masterton, emi ẹkemekde mi nte esenyịn oro etiede ibuot. Ke ufan̄ ini emi William Manser ama edep Ekpri Efembre ke Masterton, ndien emi ama akabade edi akpa Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ke Wairarapa. Ke iduọk isua 1950, esop nnyịn ama enyene eti n̄kọri ke n̄kan̄ eke spirit ye ke ibat owo. Ke ntre, ke ini esenyịn circuit ekesidide, enye ama esiwak ndisịn udọn̄ nnọ mbon oro ẹma ẹkekọri ẹsịm ọyọhọ idaha ndiwọrọ n̄ka mme ikpehe efen ke idụt oro man ẹken̄wam ke utom ukwọrọikọ do, ndien ediwak owo ẹma ẹnam ntre.
Ubon nnyịn okosụk odu ke Masterton, ndien ke ufan̄ ediwak isua oro ẹketienede, ikokụreke ke ndikenyene ediwak ifetutom ke esop edi mma nsinyene n̄kpọ ndinam ke mme mbono eke idụt ye eke ofụri ererimbot. Rowena ama abuana ifịk ifịk ke utom an̄wautom, an̄wamde mbon en̄wen kpukpru ini ndinam ntre.
Ndiyọ Idomo Mbuọtidem
Nte ẹkewụtde ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ, ke 1985, ẹma ẹdụn̄ọde ẹkụt ẹte ke mmenyene kansa oro owo mîkemeke ndikọk. Didie ke ami ye Rowena, anam-akpanikọ n̄wan mi, ọkọrọ ye nditọ nnyịn, ikoyom ntem ndidu ke otu ediwak miliọn owo oro ẹdude uwem idahaemi ẹmi mîdikpaha tutu amama! Edi mme dọkta ẹma ẹnọ mi nnyọn̄ ufọk n̄kakpa. Akpa, kan̄a, mmọ ẹma ẹbụp m̀mê ami n̄kere didie mban̄a ndụn̄ọde oro.
Mma mbọrọ nte: “Mmọn̄ nsụhọde esịt nnyụn̄ nse ini iso ye idotenyịn.” Ke akpanikọ, n̄ke Bible ama akabade edi n̄kpọ nsọn̄idem ọnọ mi: “Sụn̄ sụn̄ esịt edi uwem obụkidem.”—Mme N̄ke 14:30.
Mme nta udọn̄ọ kansa ẹma ẹtoro item Bible oro. Mmọ ẹma ẹdọhọ ẹte: “Idaha ekikere oro edi mbahade 90 eke ikie ke usọbọ mbon udọn̄ọ kansa.” Mmọ n̄ko ẹma ẹtoro edikama un̄wana ikan̄ nnọ usọbọ ke urua itiaba. Ke inemesịt, mma n̄kụt unen ke ndin̄wana ye kansa ke akpatre.
Ke ufan̄ ata ọkpọsọn̄ ini emi, n̄kpọ nnanenyịn ama etịbe ọnọ mi. Ediye, anam-akpanikọ n̄wan mi ama ọdọn̄ọ uwọrọiyịp ke mfre onyụn̄ akpa. Mma mbọ ndọn̄esịt nto uwụtn̄kpọ mme anam-akpanikọ owo oro ẹwetde ke N̄wed Abasi ye ke nte Jehovah ọkọkọkde mme mfịna mmọ nte mmọ ẹkemụmde nsọn̄ọnda mmọ ẹkama. Ntem, idotenyịn mi ke obufa ererimbot osụk ayayama.—Rome 15:4.
Edi, mma n̄kop mfụhọ nnyụn̄ nyom nditre ndinam utom nte ebiowo. Nditọete n̄kann̄kụk ẹma ẹsịn udọn̄ ẹnọ mi tutu mfiak n̄kop odudu ndinam utom. Nte utịp, mmekeme ndikaiso nnam utom nte ebiowo ye esenyịn Christian ke isua 57 ẹmi ẹkebede.
Ndisak Iso Nse Ini Iso ye Mbuọtidem
Ndinam n̄kpọ Jehovah ke kpukpru isua ẹmi edi ata ọsọn̄urua ifet. Nso uwak edidiọn̄ ke nnyene ntem! Itiehe nte edi anyanini ko, nte eyen isua 16 ke emana, ke n̄kekop eka mi ofioride ete: “Enye edi emi; akpanikọ edi emi!” Eka mi ama akaiso ndidi anam-akpanikọ, ifịk ifịk Ntiense tutu osịm ini n̄kpa esie ke 1979, ke ama ekebe isua 100 ke amana. Adiaha esie ye nditọiren esie itiokiet n̄ko ẹma ẹkabade ẹdi mme anam-akpanikọ Ntiense.
Ọkpọsọn̄ udọn̄ mi edi ndidu uwem n̄kụt nte ẹnamde enyịn̄ Jehovah asana ọbọhọ kpukpru esuene. Nte idotenyịn eyouwem mi nditre ndikpa tutu amama eyesu? Oro, nte ededi, edi se mmemfiọkke kan̄a. Nte ededi, mmenyene mbuọtidem nte ke ediwak, ih, ediwak miliọn owo ẹyebọ edidiọn̄ oro ke akpatre. Ntre adan̄a nte n̄kade iso ndidu uwem, nyeda idotenyịn edidi se ẹbatde ẹsịn ke otu ediwak miliọn owo ẹmi mîdikpaha tutu amama ke n̄kpọuto.—John 11:26.
[Ndise ke page 28]
Eka mi
[Ndise ke page 28]
Ye n̄wan mi ye nditọ mi